- 13 قاڭ. 2020 00:00
- 339
كوبەلەكتەر جايلى بىرنەشە دەرەك
كوبەلەكتەر-كوركىمەن كوز تارتاتىن تىرشىلىك يەگەرلەرى. تىم قىسقا ءومىر سۇرگەنىمەن، تابيعات اناعا تيگىزەر پايداسى وراسان. كوبەلەكتەر جايىندا قىزىقتى دەرەكتەرمەن تانىس بولىڭىز:
• لەپيدوپتەرولوگيا-كوبەلەكتەردى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى.
• Attakus Atlas-ەڭ ۇلكەن كوبەلەك وكىلدەرىنىڭ قاتارىنان تابىلادى. ولار تۇنگى ۋاقىتتا تىرشىلىك ەتەدى، كەيبىر عالىمدار ونى قۇسقا دا بالايدى. سەبەبى، كوبەلەكتىڭ قاناتىنىڭ ۇزىندىعى-30 سم.
• الەمدەگى ەڭ كىشكەنە كوبەلەك-انگليانىڭ كانار ارالىنان كەزدەسەدى. ونىڭ ۇزىندىعى، نەبارى 2 مم.
• كەيبىر كوبەلەكتەر ءار كۇن سايىن مىڭ جۇمىرتقا سالادى.
• كوبەلەكتەردە ەستۋ مۇشەسى تىم ناشار. ەسەسىنە، ولار جاۋىنان قورعانار ساتتە دىبىستىق بەلگىنى سەزەدى.
• ەۋروپا ەلدەرىندە كوبەلەكتەرگە ەرەكشە نازار اۋدارادى. ال، جۇڭگو، ءۇندىستان جانە وڭتۇستىك امەريكا سىندى الپاۋىت ەلدەردە ونى ازىق رەتىندە پايدالانبايدى.
• بارلىق كوبەلەكتەردىڭ سالماعى، شامامەن ەسەپتەسەك، ەكى راۋشان گ ۇلىنىڭ سالماعىنا تەڭ.
• كوبەلەكتەر-توزاڭداتقىشتاردىڭ قاتارىنا ەنەدى جانە ولار 60 كم/ساع جىلدامدىقپەن ۇشادى.
• بۇگىندە كوبەلەكتەردىڭ 165 مىڭعا جۋىق ءتۇرى بار.
• بۇل تابيعات مەكەندەۋشىلەرى-سترەسستەن قۇتىلۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ءيا، ستوكگولم قالاسىنىڭ دارىگەرلەرى وسى تۇجىرىمدامامەن كەلىسىپ، ارنايى تاجىريبەلەر جۇرگىزگەنى انىقتالدى.
• كوبەلەكتەر اركتيكادا دا كۇن كەشەدى. اركتيكالىق كوبەلەكتەر ءتۇسسىز بولىپ كەلۋى مۇمكىن. ولار قاناتىنىڭ ءتۇسى ارقىلى جاۋىنان قورعانا الادى.
• كەيبىر كوبەلەكتەر جانۋارلاردىڭ كوز جاسىمەن قورەكتەنەدى.
• كوبەلەكتەردىڭ ءدام رەسەپتورلارى تابانىندا ورنالاسقان. سونىمەن قاتار كوبەلەك كوزى 6000 مىڭعا جۋىق لينزادان تۇرادى.
• كوبەلەكتەردىڭ قاناتىن جيۋ ارقىلى تاڭعاجايىپ تۋىندى جاساساڭىز بولادى. ارينە، ەگەر قانات سانى-4،5 ملن بولسا عانا. ءبىر تاڭ قالارلىعى-الەمدە وسىنداي جولمەن سالىنعان سۋرەتتەمە بار ەكەن. بۇل تۋىندى "جاۋىنگەردىڭ شىنايى سەنىمى" دەپ اتالادى. ونىڭ يەسى-كيم ير سەن اتتى شەتەلدىك ادام.
ارۋجان ساميدين