InfoHub Logo

الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسى،
№16 ورتا مەكتەپ – گيمنازياسى
فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بوتانتايەۆا ك.ا.

ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇش. دەفورماسيا. گۋك زاڭى. دينامومەتر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. كۇش ۇعىمىن ءتۇسىندىرۋ. كۇشتىڭ تۇرلەرىمەن جانە دينامومەتردىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: ولشەم بىرلىكتەردى قورىتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قاسيەتتەرىن جانە شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.. ازاماتتىققا، جوعارى سانالىلىققا تاربيەلەۋ. ءومىردىڭ بارلىق اعىمى فيزيكالىق زاڭدىلىققا قاتىستى ەكەندىگىن كورسەتۋ، بالالاردى ەڭبەكتەنە، ىزدەنە بىلۋگە باۋلۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءپان ارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، رەبۋستار، ەلەكتروندى
وقۋلىق، شار، پلاستالين،، تارازى، سەرىپپە.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەندەپ، ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ:
1. 1 كگ – دا نەشە گرامم بار؟
ا) 1000 گر؛
ۆ) 100 گر؛
س) 0، 001 گر؛

2. 72 كم/ساع نەشە م/س - قا تەڭ؟
ا) 10 م/س؛
ۆ) 20 م/س؛
س) 15 م/س؛
«ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى، بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا، ال جاس ۇرپاق تاعدىرى ۇستازدىڭ قولىندا» ن. نازاربايەۆ

تاقپاقتار ارقىلى فيزيكالىق شامالاردى تاۋىپ، فورمۋلاسى مەن ولشەم بىرلىگىن جازۋ.
1. قوزعالىس تەزدىگىن مەن سيپاتتايمىن
ءوزىمدى مەن السىزگە ۇقساتپايمىن
جەلاياق جەلدەي ەسسە زىمىرايدى
شىڭداسام «كۇش» وزىڭە ۇستاتپايمىن
شىعادى باسقالاردان اسقاق ءانىم،
ۋاقىت پەن جول دەگەندى باسقارامىن. (جىلدامدىق)

2. جولىڭ بولسىن جولاۋشى
جول اتالعان ۇعىممىن
جىلدامدىق پەن ۋاقىت
سىيلايدى ماعان كوپ باقىت!
ءساتتى كۇنى ءارقاشان
ماعان سەندە جولعا شىق!
جول بولامىن اتاقتتى
جولىڭ بولار جولاۋشى
بىلسەڭ جولدىڭ ۇعىمىن! (جول)

3. وتكەنى ەشكىمگە دە سەزىلمەيتىن،
ۇعىممىن ۋاقىت اتتى بىلىنبەيتىن
ولشەمىم ساعات، مينۋت، سەكۋند بولعان
كوزىڭە ەلەس بولىپ كورىنبەيمىن
ۋاقىت بوس وتپەسىن، وقى دوستىم!
جاسىڭا ءار جىل سايىن ءبىر جاس قوستىم!
عاسىرعا قادام باستىق مەن ارقىلى،
مىنە، مەنىڭ قۇدىرەتىم، وسى دوستارىم! (ۋاقىت)

4.»كولەم» اتىم!
قىزىل ءتىلىم، جاسقانبا،
سويلە باتىل!
ماسسانى تىعىزدىققا ءبولىپ بەرگەن
كولەمنىڭ ەرلىگىمەن،
شىققان اتى! (كولەم)

5. دەنەنى سالىستىرعان سالتاناتىم
«تىعىزدىق مەن بولامىن ۇعىنا ءبىل!
سالىستىرىپ الەمدى شىققان داڭقى،
دەنەڭ دە تىعىز بولساڭ، شىمىر بولساڭ.
بۇلشىق ەت بۇلتيىپ ءبىر كۇشكە تولسا
تىعىزدىق قۇدىرەتىن تۇسىنەر ەڭ،
باسىڭا فيزيكالىق ءبىلىم قونسا! (تىعىزدىق)

جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
قوزعاۋعا بارلىق زاتتى كۇشىم جەتتى.
مەن ارقىلى قوزعالىپ بارلىق دەنە،
اتاندىم ءارى كۇشتى، ءارى تەكتى!
مەن ارقىلى تارتىلىپ بارلىق عالام،
ورەكپىپ ءور كوڭىلىم وتتاي جانام
جەتەتىن ماعان كىم بار كەل ورتاعا،
جەتىلدى ءبىلىم الىپ وي مەن سانام. (كۇش)

بالالار بۇگىن سىزدەر كۇش تاقىرىبىمەن تانىساسىڭدار.
«بىلەگى كۇشتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمى كۇشتى مىڭدى جىعادى».
«كوپتىڭ كۇشى – بىرلىكتە».

كۇش – دەنەلەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىن سيپاتتايتىن شاما.

ءارتۇرلى دەنەگە ءارتۇرلى كۇش تۇسىرەمىز.
دەمەك، كۇشتىڭ سان ءمان كوپ تە، از دا بولۋى مۇمكىن.
كۇش ساندىق مانىمەن جانە باعىتىمەن سيپاتتالاتىن فيزيكالىق شاما بولىپ تابىلادى.

كۇشتى ع ارپىمەن بەلگىلەيمىز.

Sءى جۇيەسىندە كۇش بىرلىگىنە نيۋتون (ن) الىنعان. 1ن – تىنىشتىق كۇيىندەگى ماسساسى 1 كگ دەنەگە 1 س ىشىندە 1 م/س جىلدامدىق بەرەتىن كۇش. بۇدان ۇلكەن كۇش بىرلىگى – كيلونيۋتون (كن) دا قولدانىلادى. 1كن = 1000 ن.

دەنە ءپىشىنىڭ نەمەسە ولشەمدەرىنىڭ وزگەرۋىن دەفورماسيا (لاتىنشا دەفورماسيا – ءبۇلىنۋ، بۇزىلۋ) دەپ اتايدى.