قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارىمەن تانىستىرۋ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس، الەۋمەتتىك ورتا.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس – ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ، كوركەم ادەبيەت.
تاقىرىبى: قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارىمەن تانىستىرۋ.
ماقساتى: حالقىمىزدىڭ قاينار كوزى – قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارى تۋرالى ۇعىمدى بالا جادىنا كەڭ، باي، ماعىنالى كولەمدە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ شىعۋ، جاسالۋ، قولدانىلۋ تاريحى تۋرالى سىر شەرتۋ.
دامىتۋشىلىعى: بالالاردىڭ ۇلتتىق بۇيىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، سانا - سەزىمىن، ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: بالالارعا سانالى سۇلۋلىق بەينەسىندە كوركەم دۇنيەنى مەڭگەرتە وتىرىپ، ءداستۇرلى شەبەرلىك ونەردى قادىرلەپ، قاستەرلەي بىلۋگە باۋلۋ.
سوزدىك جۇمىس: زەرگەر، ساقينا، شولپى، بىلەزىك، كامزول، موسى، جۇكاياق، ءيىناعاش، وڭىرجيەك، ت. ب.
ءادىس – ءتاسىل: ساياحات ساباق – مۇراجايعا.
كورنەكىلىكتەر: ۇلتتىق زەرگەرلىك بۇيىمدار.
تاربيەشى: بالالار بۇگىنگى اشىق وقۋ ءىس – ارەكەتىمىزدى قالامىزداعى ت. گ. شيەۆچەنكو مەموريالدىق مۇراجايىنان باستايمىز.
ورتالىق الاڭداعى ت. گ. شيەۆچەنكو مۇراجايى.
بالالار مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىمەن امانداسادى.
شاتتىق شەڭبەرىنە جينالۋ.
اتىم – قازاق، تەكتى باتىر ۇلانبىز،
قادىرلەيمىز قازاعىمنىڭ مۇراسىن.
ادەپتىلىك – سۇلۋلىق پەن تەڭدەسسىز،
دارىپتەيمىز اتا ءداستۇر بۇلاعىن.
تاربيەشى: - بالالار مەنى سۇلۋلاندىرىپ تۇرعان نە نارسەلەر دەپ ويلايسىڭدار؟
بالالار: - ءسىزدىڭ ادەمى بولىپ تۇرعانىڭىزدىڭ سەبەبى، موينىڭىزداعى مونشاعىڭىز، قۇلاعىڭىزداعى سىرعاڭىز، قولىڭىزداعى جۇزىگىڭىز.
تاربيەشى: - جارايسىڭدار، بالالار! ولاي بولسا، مۇراجايداعى قۇندى دۇنيەلەرگە رەتىمەن توقتالايىن. قازاقتىڭ سالت – ءداستۇرى ماڭگى ۇشان – تەڭىز. اسىل قازىنا ۇلتتىق بۇيىمدار عاسىردان – عاسىرعا ساقتالىپ جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتقان كونە دەرەك.
قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارى – ءتۇپسىز تەرەڭ داريا. سول شەكسىز مۇحيتتان تارالعان تەكەمەت، الاشا، قورجىن، اياققاپ، سىرماق، كەبەجە، ادالباقان، شايساندىق، جۇكاياق، بويتۇمار، شاشباۋ، شولپى، وڭىرجيەك، القا، ساقينا، سىرعا، قامشى، سويشاڭعى، شاقشا، ابدىرا، كەبەنەك، كامزول، بەشپەنت، تاقيا، شاپان، ساۋكەلە، قاپسىرما، ت. ب. تۇرلەرى وتە كوپ. ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ وزىندىك ءمان – ماعىناسى، ەرەكشەلىگى، كوزدىڭ جاۋىن الاتىنداي عاجاپ كورمە.
مىسالى: اسادال – تاماق سالاتىن اعاش ىدىس، ابا – جاۋىنگەر كيىمى، سويشاڭعى – جىلقىنىڭ جىلىنشىك سۇيەگىنەن ەكىگە جارىپ جاسالادى، شاشباۋدى توعىز تەڭگەدەن تۇراتىن كۇمىس باۋ، جۇزىك، ساقينانى ساۋساققا تاقسا، وڭىرجيەكتى ومىراۋعا تاعادى.
سىرماق – كيىزدەن سىرىپ ويۋلاپ جاسالسا، اياققاپ – كيىزدەن جاسالعان ىدىس – اياققا ارنالعان قاپشىق. «سىلدىرلاتساڭ تيىندى، جوعالتارسىڭ سىيىڭدى» دەمەكشى قىزدارعا، انا – اپالارعا ءساندى تۇيرەۋىشتەر كۇمىس تۇيمەلەر ءوز جاراسىمىمەن سۇلۋ كەلبەت بەرگەن. بالالار، قانداي تاقپاقتار بىلەسىڭدەر؟
ايىم: - سىلدىر – سىلدىر، سىرعالىم،
قۇلاعىما تاعار كىم؟
سۇلۋ بولىپ ءاردايىم،
سىرعالى قىز اتاندىم.
ايسۇلۋ: - وڭىرجيەك – ءومىردىڭ وزەگىندەي،
كورىك بەرەر ارۋعا جەزى موردەي.
قازاعىمنىڭ ويۋلى – اشەكەيى،
مۇرا بولىپ قالارى ءسوزسىز بىلگەي!
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ءتۇپقاراعان اۋدانى،
فورت - شيەۆچەنكو قالاسى، «ايگولەك» بالاباقشاسى تاربيەشىسى
اليپكالييەۆا تاجيگۋل يبرايەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس – ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ، كوركەم ادەبيەت.
تاقىرىبى: قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارىمەن تانىستىرۋ.
ماقساتى: حالقىمىزدىڭ قاينار كوزى – قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارى تۋرالى ۇعىمدى بالا جادىنا كەڭ، باي، ماعىنالى كولەمدە تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، ولاردىڭ شىعۋ، جاسالۋ، قولدانىلۋ تاريحى تۋرالى سىر شەرتۋ.
دامىتۋشىلىعى: بالالاردىڭ ۇلتتىق بۇيىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، سانا - سەزىمىن، ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك ءمانى: بالالارعا سانالى سۇلۋلىق بەينەسىندە كوركەم دۇنيەنى مەڭگەرتە وتىرىپ، ءداستۇرلى شەبەرلىك ونەردى قادىرلەپ، قاستەرلەي بىلۋگە باۋلۋ.
سوزدىك جۇمىس: زەرگەر، ساقينا، شولپى، بىلەزىك، كامزول، موسى، جۇكاياق، ءيىناعاش، وڭىرجيەك، ت. ب.
ءادىس – ءتاسىل: ساياحات ساباق – مۇراجايعا.
كورنەكىلىكتەر: ۇلتتىق زەرگەرلىك بۇيىمدار.
تاربيەشى: بالالار بۇگىنگى اشىق وقۋ ءىس – ارەكەتىمىزدى قالامىزداعى ت. گ. شيەۆچەنكو مەموريالدىق مۇراجايىنان باستايمىز.
ورتالىق الاڭداعى ت. گ. شيەۆچەنكو مۇراجايى.
بالالار مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىمەن امانداسادى.
شاتتىق شەڭبەرىنە جينالۋ.
اتىم – قازاق، تەكتى باتىر ۇلانبىز،
قادىرلەيمىز قازاعىمنىڭ مۇراسىن.
ادەپتىلىك – سۇلۋلىق پەن تەڭدەسسىز،
دارىپتەيمىز اتا ءداستۇر بۇلاعىن.
تاربيەشى: - بالالار مەنى سۇلۋلاندىرىپ تۇرعان نە نارسەلەر دەپ ويلايسىڭدار؟
بالالار: - ءسىزدىڭ ادەمى بولىپ تۇرعانىڭىزدىڭ سەبەبى، موينىڭىزداعى مونشاعىڭىز، قۇلاعىڭىزداعى سىرعاڭىز، قولىڭىزداعى جۇزىگىڭىز.
تاربيەشى: - جارايسىڭدار، بالالار! ولاي بولسا، مۇراجايداعى قۇندى دۇنيەلەرگە رەتىمەن توقتالايىن. قازاقتىڭ سالت – ءداستۇرى ماڭگى ۇشان – تەڭىز. اسىل قازىنا ۇلتتىق بۇيىمدار عاسىردان – عاسىرعا ساقتالىپ جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتقان كونە دەرەك.
قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمدارى – ءتۇپسىز تەرەڭ داريا. سول شەكسىز مۇحيتتان تارالعان تەكەمەت، الاشا، قورجىن، اياققاپ، سىرماق، كەبەجە، ادالباقان، شايساندىق، جۇكاياق، بويتۇمار، شاشباۋ، شولپى، وڭىرجيەك، القا، ساقينا، سىرعا، قامشى، سويشاڭعى، شاقشا، ابدىرا، كەبەنەك، كامزول، بەشپەنت، تاقيا، شاپان، ساۋكەلە، قاپسىرما، ت. ب. تۇرلەرى وتە كوپ. ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ وزىندىك ءمان – ماعىناسى، ەرەكشەلىگى، كوزدىڭ جاۋىن الاتىنداي عاجاپ كورمە.
مىسالى: اسادال – تاماق سالاتىن اعاش ىدىس، ابا – جاۋىنگەر كيىمى، سويشاڭعى – جىلقىنىڭ جىلىنشىك سۇيەگىنەن ەكىگە جارىپ جاسالادى، شاشباۋدى توعىز تەڭگەدەن تۇراتىن كۇمىس باۋ، جۇزىك، ساقينانى ساۋساققا تاقسا، وڭىرجيەكتى ومىراۋعا تاعادى.
سىرماق – كيىزدەن سىرىپ ويۋلاپ جاسالسا، اياققاپ – كيىزدەن جاسالعان ىدىس – اياققا ارنالعان قاپشىق. «سىلدىرلاتساڭ تيىندى، جوعالتارسىڭ سىيىڭدى» دەمەكشى قىزدارعا، انا – اپالارعا ءساندى تۇيرەۋىشتەر كۇمىس تۇيمەلەر ءوز جاراسىمىمەن سۇلۋ كەلبەت بەرگەن. بالالار، قانداي تاقپاقتار بىلەسىڭدەر؟
ايىم: - سىلدىر – سىلدىر، سىرعالىم،
قۇلاعىما تاعار كىم؟
سۇلۋ بولىپ ءاردايىم،
سىرعالى قىز اتاندىم.
ايسۇلۋ: - وڭىرجيەك – ءومىردىڭ وزەگىندەي،
كورىك بەرەر ارۋعا جەزى موردەي.
قازاعىمنىڭ ويۋلى – اشەكەيى،
مۇرا بولىپ قالارى ءسوزسىز بىلگەي!
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ءتۇپقاراعان اۋدانى،
فورت - شيەۆچەنكو قالاسى، «ايگولەك» بالاباقشاسى تاربيەشىسى
اليپكالييەۆا تاجيگۋل يبرايەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
مدۇ تاربيەشىنىڭ ءوز ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ بويىنشا ەسەپ
-
وسى ساباق ارقىلى جۇزەگە اساتىن وقۋ ماقساتتارى: ت3 الەۋمەتتىك - مادەني تاقىرىپتارعا بايلانىستى قاجەتتى سوزدەر مەن ءسوز تىركەستەرىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىنۋ.
