قولونەر - زور ونەر (3)
"شەبەردىڭ قولى التىن"، - دەيدى اتام قازاق. سوزگە دە شەبەر، ىسكە دە ۇستا حالقىمىزدىڭ زور مادەنيەتى مەن ونەرىن پاش ەتەتىن قۇندىلىقتارىنىڭ ءبىرى - ونىڭ قولونەرى. اعاشتان، تەمىردەن ءتۇيىن تۇيگەن، جۇننەن كوز جاۋىن الاتىنداي بۇيىم جاساعان، اسىل تاستاردان ءسان بۇيىمدارىن سوققان، سۇيەك پەن ءمۇيىزدى، ءشيدى قيىنىنان قيىستىرعان حالىق شەبەرلەرىنىڭ ءىسى - ماقتاۋعا تۇراتىن ونەر تۋىندىسى.
ورمەك - الاشا، باسقۇر، قورجىن ت.ب. توقيتىن كوپتەگەن بولىكتەردەن تۇراتىن كۇردەلى توقىما قۇرالى.
تەرمەلى ورمەك - كىلەم توقيتىن قۇرال. بۇعان، جالپاق توقىما بۇيىمدارى توقىلادى.
ءجاي ورمەك - ەنسىز قۇر، باۋ، تەرمە، باسقۇر سياقتى بۇيىمدار توقيتىن قۇرال. ول بىرنەشە بولىكتەردەن تۇرادى.
قازىق - جەلى جانە ورمەك ءورىسى ءۇشىن قاجەت قازىقتار.
كەرگىش قازىق - ورمەك ءورىسىن الدىڭعى جاعىنان كەرىپ تۇراتىن قازىق.
كۇيەۋ قازىق - "جەتىم قازىق"، ورمەكتى ارت جاعىنان كەرىپ تۇراتىن قازىق.
موسى - ارقالىقتى كوتەرىپ تۇراتىن ءۇش بۇتتى قۇرال.
ادارعى - ورمەك ەرىسىنىڭ استىڭعى جانە ۇستىڭگى بەتتەرىن ايقاستىراتىن اعاش قۇرال.
سەرۋ اعاش - ورمەك ءورىسى ەنىن، جىپتەرىن بىردەي ەتىپ ۇستاپ تۇراتىن قۇرال.
جۇگىرتپە - ارقاۋ ءجىبىن وتكىزىپ تۇراتىن قۇرال.
قىلىش - ادارعىدان كەيىن ارقاۋ ءجىبىن تىعىزدايتىن قىلىش ءتارىزدى اعاش.
باقىلاۋ ءجىپ - ءورىس جىپتەرى شاتىسپاۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن بولەك ءجىپ.
تەرگىش - ورنەك شىعارۋ ءۇشىن ءتۇرلى ءتۇستى جىپتەردى تەرەتىن (ىرىكتەيتىن) اعاش قۇرال.
ەركەك ءجىپ - كۇزۋدە تۇرعان جەلى جىپتەرىنىڭ ۇستىڭگى بەتى.
ۇرعاشى ءجىپ - استىڭعى بەتى.
شاتىس - ەركەك جانە ۇرعاشى جىپتەردىڭ ادارعى ارقىلى ايقاسۋى.
تارتۋ ءجىپ - كۇزۋدى قوزعالماۋ ءۇشىن قاتتى تارتىپ، بەكىتىپ قوياتىن مىقتى ءجىپ.
ارقاۋ - تەرگىشتەن كەيىن شاتىستى ۇستاپ قالاتىن، جۇگىرتپەگە ورالعان ارقاۋ ءجىپ.
القا - ومىراۋعا تاعاتىن، كوبىنەسە كۇمىستەن سوعىلاتىن ايەلدەردىڭ ساندىك، اسەمدىك بۇيىمى.
بىلەزىك - بىلەككە سالاتىن، كۇمىستەن، التىننان سوعىلاتىن ايەل بۇيىمى. جاسالۋىنا قاراي التىن بىلەزىك، كۇمىس بىلەزىك، قۇيما بىلەزىك، ساعات بىلەزىك، توپسالى بىلەزىك، بۇراما بىلەزىك، قوس بىلەزىك ت.ب. اتاۋلارى بار.
بەس بىلەزىك - التىن، كۇمىستەن، اسىل تاستاردان كوز ورناتىلعان، كۇمىس شىنجىر ارقىلى بەس ساقينا بەكىتىلگەن اسا قىمبات بىلەزىك.
بالداق - التىننان، كۇمىستەن سوعىلعان جۇمىر ساقينا.
جۇزىك - قىمبات تاستاردان كوز ورناتىلعان جالپاق ساقينا. ونىڭ ەركەكتەر دە، ايەلدەر دە تاعاتىن تۇرلەرى بولادى.
مونشاق - ءتۇرلى تاستار مەن شىنىدان جاسالعان، جىپكە تىزىلگەن، مويىنعا، قولعا سالاتىن، كيىمگە تاعاتىن ءسان بۇيىمى.
تالمونشاق - بىرنەشە قاتار تىزىلەتىن مونشاقتار.
تۇمارشا - ساندىك ءۇشىن ومىراۋعا تاعاتىن ءۇشبۇرىشتى، سالپىنشاقتى كۇمىس بۇيىم.
ماڭدايشا - ساۋكەلە ت.ب. كيىم ماڭدايىنا تاعاتىن، كوز ورناتىلعان كۇمىس بۇيىم.
ساقينا - ساۋساققا سالاتىن، ءارتۇرلى ۇلگىدە كۇمىستەن، التىننان ت.ب. مەتالدان سوعىلاتىن بۇيىم.
تاناكوز - شار ءتارىزدى كۇمىسكە تاستان كوز ورناتىلعان تۇيمە ءتارىزدى ساندىك بۇيىم.
وڭىرجيەك - سالپىنشاقتار تاعىپ، ۇزبەلەپ جالعاعان، ومىراۋعا ءسان بەرەتىن، ءتۇرلى ءتۇستى تاستاردان كوز ورناتىلعان اسەمدىك القالار تىزبەسى.
You Might Also Like
-
ەلدىڭ كاسىبىنىڭ تۇرىنە وراي اڭگىمەلەرى دە وزگەرىپ وتىرادى. ەگىن، پىشەن، جوق بولسا، ەل اشارشىلىققا بەت السا، ءورىس الاتىن اڭگىمە — ۇرىلاردىڭ ەپتىلىگى، ەتى ءتىرى جىگىتتەردىڭ ەلدەن ولجا تۇسىرگىشتى...
-
جاسۋشا (كلەتكا، cellula) – دەنەنىڭ ەڭ كىشكەنە قۇرىلىس بىرلىگى. جاسۋشانى زەرتتەيتىن ءىلىم – گيستولوگيا. جاسۋشالار بارلىق جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر قۇرىلىسىنىڭ دامۋى جانە تىرشىلىك ارەكەتىنى...
