ءسوز ىسپەن كورىكتى
شقو، ءۇرجار اۋدانى، جاناي اۋىلى،
" جاناي ورتا مەكتەپ - باقشا" كمم – ءنىڭ
ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
قايراكپايەۆا باحىتحان مۋكان قىزى
«ءسوز ىسپەن كورىكتى»
(5 سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان «ءوزىن - ءوزى تانۋ» ساباعىنىڭ جوسپارى)
ماقساتى:
* وقۋشىلارعا جاقسى ءسوز، جاقسى وي ويلاۋدىڭ ءوزى دۇرىس ارەكەت ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ.
* جاقسى ءسوز، مەيىرىمدىلىك، سىپايىلىلىق، قايىرىمدىلىق دۇرىس ارەكەت ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ. جاقسى سوزدەردى قولدانا ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ.
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ادەپتىلىكتىڭ بەلگىسى - ءيىلىپ سالەم بەرگەنى» دەگەندەي كەلگەن قوناقتارىمىزبەن امانداسىپ الايىق.
ۇلكەنگە دە ءسىز،
كىشىگە دە ءسىز!
بارشا جاندى قۇرمەتتەپ
باس يەمىز ءبىز!
تىنىشتىق ءساتى: «نۇرعا بولەنۋ».
ءمۇعالىم: راحمەت. بالالار مىنە ءبىز جاعىمدى كوڭىل - كۇيگە ەندىك، ەندى 5ت ۇستانىمىن ەسكە ساقتاي وتىرىپ، ساباعىمىزدى جالعاستىرايىق. ءتارتىپ. تالاپ. تىنىشتىق. تازالىق. تاتۋلىق.
ادامي قارىم - قاتىناستاعى ماڭىزدى ءىس - ارەكەتتىڭ ءبىرى – سويلەسۋ بولىپ تابىلادى. سويلەسۋ مادەنيەتى تىلدەن، ءتىلدىڭ تازالىعىنان باستالادى. ءاربىر ادام انا تىلىندە سويلەگەندە عانا ۇلت وركەن جايادى. اقىن ءا. تاجىبايەۆتىڭ:
«تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى
ءتىلىم باردا ايتىلار سىر ويداعى
وسسە ءتىلىم، مەن دە بىرگە وسەمىن
وشسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وشەمىن» دەگەن ولەڭى وتە ورىندى ايتىلعان.
دايەكسوز:
دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ.
«جۇرەكتەن شىققان ءسوز جۇرەككە جول تابادى»
دايەكسوزدى 2 رەت ۇلدارعا، 2 رەت قىزدارعا وقىتامىن. سوسىن دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەتىندەرىن سۇرايمىن.
/جاقسى ءسوز ادامداردى دوستاستىرادى، سابىرلى بولۋعا، دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا، كوڭىلىن كوتەرۋگە، اشۋىن قايتارۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ءار ايتىلعان ءسوزدى ادام جۇرەگىمەن قابىلدايدى. سوندىقتان قولدان كەلگەنشە ءبىر - بىرىڭە جىلى، جاقسى سوزدەر ايتقان دۇرىس./
سويلەۋ مادەنيەتىنىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ /ادەپتى سويلەۋ، شەشەندىك سويلەۋ، استارلاپ سويلەۋ /
سويلەۋگە قاتىستى ادەپتىلىكتىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى – ورىندى، ءادىل سوزگە توقتاۋ.
ءسوز ءقادىرىن تانىپ، مويىنداۋ دا، ىرىلىكتى، كىسىلىكتى بىلدىرەدى.
« ءبىر اۋىز ءسوز» – ولەنى وقىلادى /حورمەن/
اڭگىمەلەسۋ «سيقىرلى ءسوز»
/ورىس اڭگىمەسى/
تالقىلاۋ سۇراقتارى:
1. قارت پاۆليكتىڭ قانداي ءجۇزىن كوردى؟
2. پاۆليك نەگە ۇيدەن كەتەمىن دەدى؟
3. قارت پاۆليكە قانداي سۇراق قويدى؟
4. پاۆليك بۇدان كەيىن قانداي بالا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
5. جاقسى ءسوز ەستيگەندە ادامدار قانداي سەزىمدە بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى، جىلى سوزدەر كوپ ايتىلسا، ءومىر مەيىرىم مەن قايىرىمعا تولى بولىپ، قۋانىش پەن شاتتىققا كەنەلەدى. سوندىقتان دا بارلىق ۋاقىتتا ءبىر - بىرىمىزگە جۇرەككە جىلى تيەتىن جاقسى لەبىزدەردى ءجيى ايتىپ جۇرەيىك.
شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس /جاقسى سوزدەردى پايدالانا وتىرىپ، ديالوگ قۇراستىرۋ./
1. ساباققا كەشىگىپ قالعان وقۋشى مەن ءمۇعالىم اراسىنداعى اڭگىمەدەن ءۇزىندى.
2. ەمحاناعا كەلگەن ناۋقاس پەن دارىگەر اراسىنداعى ديالوگ.
3. تۇتىنۋشى مەن ساتۋشىنىڭ دۇكەندەگى سىپايى قارىم - قاتىناسى.
«مەيىرىمدى بولايىقشى اعايىن» اتتى تاقپاقتارىن ايتۋ./ۇيدە جاتتاپ كەلۋگە بەرىلگەن/
شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس /كەستە تولتىرۋ/
ايالى سوزدەر، سىپايى سوزدەر، قۇرمەتتى سوزدەر، جاعىمدى سوزدەر
جازىپ، ءار بىرەۋىن اتىنا ساي ارنالعان كونۆەرتتەرگە سالۋ.
ۇيگە تاپسىرما: «سىپايى قويان» اتتى مەكسيكا ەرتەگىسىن وقىپ كەلۋ. «مەن نەنى بىلەم، نەنى بىلگىم كەلەدى، نەنى ءبىلدىم» كەستەنى تولتىرۋ.
ساباقتىڭ سوڭعى تىنىشتىق ءساتى
باياۋ مۋزىكا ىرعاعى قويىلادى.
ءمۇعالىم جاي داۋىسپەن:
ءارقايسىمىز وڭ قولىمىزبەن جۇرەگىمىزدى ۇستاپ كورەيىك. ءوز جۇرەگىمىزدىڭ جىلۋلىعىن سەزىنىپ، جۇرەك جىلۋىمىزدى ادامدارعا، اينالامىزعا جەتكىزۋ ءۇشىن ىشتەي ولارعا جاقسى تىلەكتەر تىلەيىك. جاقسى وي ويلايىق، جاقسى ءسوز سويلەيىك، جاقسى ءىس جاسايىق! بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىڭىزدى جۇرەكتەرىڭىزگە ءتۇيىپ الىڭىزدار. راحمەت! كوزدەرىڭدى اشۋعا بولادى.!!
بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىڭىزدى، تىلەكتەرىڭىزدى، ۇسىنىستارىڭىزدى ستيكەرگە جازىپ «دانالىق اعاشىنا» ىلۋلەرىڭىزدى سۇرايمىن.
ەگەر بۇگىنگى ساباق كوڭىلدەرىڭىزدەن شىقسا، وڭ قولدارىڭىزدى كوتەرۋلەرىڭىزدى وتىنەمىن.
ساباق اياقتالدى. راحمەت!
" جاناي ورتا مەكتەپ - باقشا" كمم – ءنىڭ
ءوزىن - ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
قايراكپايەۆا باحىتحان مۋكان قىزى
«ءسوز ىسپەن كورىكتى»
(5 سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان «ءوزىن - ءوزى تانۋ» ساباعىنىڭ جوسپارى)
ماقساتى:
* وقۋشىلارعا جاقسى ءسوز، جاقسى وي ويلاۋدىڭ ءوزى دۇرىس ارەكەت ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ.
* جاقسى ءسوز، مەيىرىمدىلىك، سىپايىلىلىق، قايىرىمدىلىق دۇرىس ارەكەت ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ. جاقسى سوزدەردى قولدانا ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ.
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ادەپتىلىكتىڭ بەلگىسى - ءيىلىپ سالەم بەرگەنى» دەگەندەي كەلگەن قوناقتارىمىزبەن امانداسىپ الايىق.
ۇلكەنگە دە ءسىز،
كىشىگە دە ءسىز!
بارشا جاندى قۇرمەتتەپ
باس يەمىز ءبىز!
تىنىشتىق ءساتى: «نۇرعا بولەنۋ».
ءمۇعالىم: راحمەت. بالالار مىنە ءبىز جاعىمدى كوڭىل - كۇيگە ەندىك، ەندى 5ت ۇستانىمىن ەسكە ساقتاي وتىرىپ، ساباعىمىزدى جالعاستىرايىق. ءتارتىپ. تالاپ. تىنىشتىق. تازالىق. تاتۋلىق.
ادامي قارىم - قاتىناستاعى ماڭىزدى ءىس - ارەكەتتىڭ ءبىرى – سويلەسۋ بولىپ تابىلادى. سويلەسۋ مادەنيەتى تىلدەن، ءتىلدىڭ تازالىعىنان باستالادى. ءاربىر ادام انا تىلىندە سويلەگەندە عانا ۇلت وركەن جايادى. اقىن ءا. تاجىبايەۆتىڭ:
«تۋعان ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى
ءتىلىم باردا ايتىلار سىر ويداعى
وسسە ءتىلىم، مەن دە بىرگە وسەمىن
وشسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وشەمىن» دەگەن ولەڭى وتە ورىندى ايتىلعان.
دايەكسوز:
دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ.
«جۇرەكتەن شىققان ءسوز جۇرەككە جول تابادى»
دايەكسوزدى 2 رەت ۇلدارعا، 2 رەت قىزدارعا وقىتامىن. سوسىن دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەتىندەرىن سۇرايمىن.
/جاقسى ءسوز ادامداردى دوستاستىرادى، سابىرلى بولۋعا، دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا، كوڭىلىن كوتەرۋگە، اشۋىن قايتارۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ءار ايتىلعان ءسوزدى ادام جۇرەگىمەن قابىلدايدى. سوندىقتان قولدان كەلگەنشە ءبىر - بىرىڭە جىلى، جاقسى سوزدەر ايتقان دۇرىس./
سويلەۋ مادەنيەتىنىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ /ادەپتى سويلەۋ، شەشەندىك سويلەۋ، استارلاپ سويلەۋ /
سويلەۋگە قاتىستى ادەپتىلىكتىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى – ورىندى، ءادىل سوزگە توقتاۋ.
ءسوز ءقادىرىن تانىپ، مويىنداۋ دا، ىرىلىكتى، كىسىلىكتى بىلدىرەدى.
« ءبىر اۋىز ءسوز» – ولەنى وقىلادى /حورمەن/
اڭگىمەلەسۋ «سيقىرلى ءسوز»
/ورىس اڭگىمەسى/
تالقىلاۋ سۇراقتارى:
1. قارت پاۆليكتىڭ قانداي ءجۇزىن كوردى؟
2. پاۆليك نەگە ۇيدەن كەتەمىن دەدى؟
3. قارت پاۆليكە قانداي سۇراق قويدى؟
4. پاۆليك بۇدان كەيىن قانداي بالا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
5. جاقسى ءسوز ەستيگەندە ادامدار قانداي سەزىمدە بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى، جىلى سوزدەر كوپ ايتىلسا، ءومىر مەيىرىم مەن قايىرىمعا تولى بولىپ، قۋانىش پەن شاتتىققا كەنەلەدى. سوندىقتان دا بارلىق ۋاقىتتا ءبىر - بىرىمىزگە جۇرەككە جىلى تيەتىن جاقسى لەبىزدەردى ءجيى ايتىپ جۇرەيىك.
شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس /جاقسى سوزدەردى پايدالانا وتىرىپ، ديالوگ قۇراستىرۋ./
1. ساباققا كەشىگىپ قالعان وقۋشى مەن ءمۇعالىم اراسىنداعى اڭگىمەدەن ءۇزىندى.
2. ەمحاناعا كەلگەن ناۋقاس پەن دارىگەر اراسىنداعى ديالوگ.
3. تۇتىنۋشى مەن ساتۋشىنىڭ دۇكەندەگى سىپايى قارىم - قاتىناسى.
«مەيىرىمدى بولايىقشى اعايىن» اتتى تاقپاقتارىن ايتۋ./ۇيدە جاتتاپ كەلۋگە بەرىلگەن/
شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس /كەستە تولتىرۋ/
ايالى سوزدەر، سىپايى سوزدەر، قۇرمەتتى سوزدەر، جاعىمدى سوزدەر
جازىپ، ءار بىرەۋىن اتىنا ساي ارنالعان كونۆەرتتەرگە سالۋ.
ۇيگە تاپسىرما: «سىپايى قويان» اتتى مەكسيكا ەرتەگىسىن وقىپ كەلۋ. «مەن نەنى بىلەم، نەنى بىلگىم كەلەدى، نەنى ءبىلدىم» كەستەنى تولتىرۋ.
ساباقتىڭ سوڭعى تىنىشتىق ءساتى
باياۋ مۋزىكا ىرعاعى قويىلادى.
ءمۇعالىم جاي داۋىسپەن:
ءارقايسىمىز وڭ قولىمىزبەن جۇرەگىمىزدى ۇستاپ كورەيىك. ءوز جۇرەگىمىزدىڭ جىلۋلىعىن سەزىنىپ، جۇرەك جىلۋىمىزدى ادامدارعا، اينالامىزعا جەتكىزۋ ءۇشىن ىشتەي ولارعا جاقسى تىلەكتەر تىلەيىك. جاقسى وي ويلايىق، جاقسى ءسوز سويلەيىك، جاقسى ءىس جاسايىق! بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىڭىزدى جۇرەكتەرىڭىزگە ءتۇيىپ الىڭىزدار. راحمەت! كوزدەرىڭدى اشۋعا بولادى.!!
بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىڭىزدى، تىلەكتەرىڭىزدى، ۇسىنىستارىڭىزدى ستيكەرگە جازىپ «دانالىق اعاشىنا» ىلۋلەرىڭىزدى سۇرايمىن.
ەگەر بۇگىنگى ساباق كوڭىلدەرىڭىزدەن شىقسا، وڭ قولدارىڭىزدى كوتەرۋلەرىڭىزدى وتىنەمىن.
ساباق اياقتالدى. راحمەت!
You Might Also Like
-
ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى، بورانقۇل سەلوسى.
