سيۋجەتتىك - رولدىك ويىندار جيناعى
سيۋجەتتىك - رولدىك ويىندار جيناعى
*سيۋجەتتىك - رولدىك ويىن «وتباسى»
ماقساتى: بالالارعا «وتباسى» تۇسىنىك بەرۋ ولاردىڭ ۇلكەندى سىيلاۋ كىشىگە قامقور بولۋ، جاۋاپكەرشىلىك سەزىمدەرىن دامىتۋ، ادەپتىلىككە، سىپايىلىققا، مەيىرىمدىلىككە، ۇلكەنگە كومەك كورسەتۋگە، باۋلۋعا تاربيەلەۋ. ويىندى قىزىقتى، ۇيىمشىل ويناۋعا ۇيرەتۋ.
كەرەك زاتتار: ءۇي جيھازدارى، ىدىستار، كيىم-كەشەكتەر
ساباق بارىسى: - بالالار بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟ قالاي اتالادى؟
بالالار: - بۇگىن كۇن جۇما
تاربيەشى:- جۇما كۇنى اجەلەرىڭ، اپالارىڭ ۇيدە شەلپەك، باۋىرساق پىسىرەدى. جۇما كۇنى مەشىتكە بارادى، قۇران وقىتادى.
تاربيەشى: دۇرىس ايتاسىڭدار، جۇما قاسيەتتى كۇن.
تاربيەشى: بالالار مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن شەشۋىن تاۋىپ، كىمدەر تۋرالى ايتىلعان ەكەن.
كىتاپتى كوپ وقيتىن،
جىرلاردى جاقسى بىلەتىن،
نەمەرەسىن ەركەلەتىپ،
جانىندا ءارقاشان جۇرەتىن (اتا)
ءبىز ءۇشىن ەڭ قىمباتتى
ەڭ ارداقتى ادام كىم؟ (انا)
ءوزى سالماقتى، باتىل،
وتباسىن قورعاۋشى،
اسىراۋشى كىم؟ (اكە)
مەيىرىمدى جان كىم ەكەن
ەرتەگى وقىپ بەرەتىن،
ەركەلەتىپ قىز - ۇلدى
بەتىنەن شاپ - شاپ سۇيەتىن (اجە)
اتا
ەرتەگىلەر ەلىنە
ءبىر شەگەتىن ساپارى
ارداقتايمىن ومىردە
اسقار تاۋداي اتامدى.
تاربيەشى: مىنە، بالالار ءبىز وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى ايتتىق. ەندى ءبىز ۇلكەندەرگە ۇقساپ ويىن وينايىق. ءبارىمىز رولدەردى بولىسەيىك.
ويىن: «قوناقجاي»
تاربيەشى: بالالار سەندەر ءوز قالاۋلارىن بويىنشا بولىنەسىڭدەر؟
سانجار - اتا، دايانا - اجە، ميراس - اكە، انەل - انا، دياس، الينا، تلەۋجان - بالالارى.
بالالار وزدەرى كيىنىپ ءار كىم ءوز جۇمىسىنا كىرىسەدى. اتاسى كيىنىپ تەلەديدار قارايدى. اكەسى گازەت وقيدى. ال اجەسى ءجىپ ءيىرىپ وتىر. اناسى تاماق دايىنداپ جاتىر. بالالارى ءبىرى ساباق وقىپ، ءبىرى ويناپ، ءبىرى اناسىنا كومەكتەسىپ جاتىر.
دياس اتاسىمەن اڭگىمەلەسىپ:
- اتا تەلەديداردان نە كورسەتىپ جاتىر ەكەن.
- بالام، تەلەديداردان بۇدان بىلاي ەرتەلى - كەش «بالاپان» باعدارلاماسى بولادى ەكەن. وندا تەك بالالارعا ارنالعان كەرەكتى حابارلاردى بەرەدى دەيدى. كينولار، جارنامالار، ەرتەگىلەر، ولەڭدەر، سايىستار كورسەتىلەدى.
اجەسىنە كومەك كورسەتىپ وتىرعان انەل:
- اجە، مىنا قايدان الدىن؟ نەگە ءيىرىپ جاتىرسىڭ؟ دەپ سۇرايدى.
- ءجۇندى قويدى قىرقىپ الامىز، ءجۇندى جۋىپ تازالاپ، بىلاي تۇتەمىز دەپ ءوزى كورسەتەدى.
- تۇتكەن ءجۇندى ءيىرىپ سەندەرگە قولعاپ، شۇلىق توقىپ بەرەمىن.
الينا بالا اناسىنا كومەكتەسىپ، كارتوپ تازالاسىپ جاتىر. اناسى ەكەۋى تۋرايدى، ىدىسقا سالىپ قۋىرادى. ودان كەيىن ىدىستاردى ۇستەل باسىنا قويا باستايدى. ءبارى جينالىپ ۇستەل باسىنا تاماق ىشەدى. ۇستەل باسىندا اڭگىمەلەرىن جالعاستىرادى. تاماق ءدامدى ەكەن. تاماق ىستەۋگە الينا قىزىمىز كومەكتەسىپتى. تاماقتانىپ بولعان سوڭ «راحمەت» ايتىپ ويىندى ءارى قاراي جالعاستىرادى. رولدەردى دە ءبولىسىپ الادى. ءارى قاراي وينايدى. ويىن سوڭىندا كىمنىڭ قالاي ويناعاندارى جايلى قورىتىندىلايدى.
*سيۋجەتتىك – رولدىك ويىن «تىگىنشى»
ماقساتى: بالالاردىڭ ءتىل بايلىعىن دامىتۋ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ. بالالاردىڭ كوممۋناكتيۆتى داعدىلارىن ارتتىرۋ، ءبىر - بىرىمەن ديالوگ ارقىلى سويلەسۋگە ۇيرەتۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وزىنە سەنىمدى بولۋعا، ۇلكەندەردىڭ ەڭبەگىن قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: كيىمدەر، باس كيىمدەر، تىگىنشىگە كەرەك زاتتار(ينە، مەتر، قايشى، ءجىپ)، ءىس ماشيناسى، كيىم ۇلگىلەرى، ماتالار.
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ونەرىم قول ۇشىندا،
بولامىن مەن تىگىنشى
تىگىنشىنىڭ ىشىندە،
باس بارماقتاي ءبىرىنشى.
ويىن: «دۇرىسىن تاپ»
ماقساتى: ماماندىقتارعا بايلانىستى كيىم ۇلگىلەرىن ءبىر - بىرىنە ۇيلەستىرۋ.
تاربيەشى: بالالار ءار ماماندىق يەلەرى وزدەرىنە ساي كيىم كيەدى. دارىگەرلەر اق قالپاق پەن حالات كيسە، ال قۇرىلىسشىلار كاسكا مەن ۇستەرىنە ارنايى حالات كيەدى. سۋرەتتەگى كيىم ۇلگىسى كىمگە لايىقتى ەكەنىن تابىڭدار.
بالالار وزدەرى ويلاپ، بەلگىلەي باستايدى، سىزادى.
تاربيەشى: بالالار اسپازشى نە كيەدى؟
شاشتاراز نە كيەدى؟
بالالار بەلگىلەپ بەرەدى.
- ەندەشە، سەندەر تۇسىنگەن بولارسىڭدار. بۇل - ويىندى ءبىز نە ءۇشىن ويناعانىمىزدى تۇسىندىرىڭدەر. بۇگىن ءبىز قانداي ويىن وينايتىنىمىزدى بىلدىڭدەر.
ويىن «تىگىنشى»
تاربيەشى: بالالار تىگىنشىلەر نە ىستەيدى؟ (كيىم تىگەدى)
ءبىرىنشى كيىم تىگۋ ءۇشىن كيىنىپ الۋىمىز كەرەك.
بالالار رولدەردى وزدەرى ءبولىپ الادى. ءبىرى تىگىنشى، ءبىرى كيىم ولشەۋشى، ءبىرى ۇتىكتەۋشى بولىپ بولىنەدى. ايسارا ءوزىنىڭ كويلەگىن قىسقارتىپ بەرۋىن سۇرايدى. ديليارا قايشىسىن الىپ قيىپ، تىگىپ بەرەدى. ال ءسانيا بولسا كويلەكتى ۇتىكتەپ بەرەدى. كەلەسى بالا شالبار اكەلەدى. ودان قۋىرشاققا جەلەتكە تىگەدى. ۇشى جوق قايشى بولۋى كەرەك. ويىندى بالالار ءوز قيالدارى مەن قالاۋلارى بويىنشا ءارى قاراي جالعاستىرادى. ءبىر - بىرىمەن رولدەردى ءبولىسىپ، ۇيىمشىلدىقپەن وينايدى. تاربيەشى ءار ۋاقىتتا بالالارعا كومەك كورسەتۋى ءتيىس.
*«ءسان ۇلگىسى» ويىنى
بالالار «ءسان ۇلگىسى» ويىنىن ويناۋ ارقىلى ءوز كيىمدەرىن، قۋىرشاقتارىنىڭ كيىمدەرىن كورسەتەدى. ءوز قالاۋلارى بويىنشا كيىمدەرىن كيىپ، ءجۇرىپ ءوتىپ، ۇلگىلەردى كورسەتەدى. باعانى بالالار وزدەرى بەرەدى.
كىمنىڭ قۋىرشاعىنىڭ كيىمى ۇنايدى؟ نەگە ۇنايدى؟
ويىندى بالالار ءارى قاراي جالعاستىردى.
سيۋجەتتىك - رولدىك ويىن «دارىگەر»
ماقساتى: بالالاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن، ويىنداردى ويناتا وتىرىپ، ءارى قاراي جان - جاقتى دامىتۋ، ءتىل بايلىعىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ. ۇلكەندەر ەڭبەگىن قۇرمەتتەۋگە، سىيلاۋعا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ. بالالاردى ۇيىمشىلدىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ادالدىققا، كىشىپەيىلدىلىككە تاربيەلەۋ.
كەرەكتى زاتتار: ءدارى - دارمەكتەر، كىتاپشالار، اتريبۋتتار، حالاتتار، باس كيىمدەر، قۇرال - جابدىقتار.
ءادىس - تاسىلدەر: ويىن ويناۋ ارقىلى اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ
ساباق بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
تاربيەشى: بۇگىن بالالار ساباقتى ءبىز ەكى توپقا ءبولىپ وتەمىز.
ءبىرىنشى توپتاعى بالالار «وتباسى»، « دارىگەر» ويىنىن وينايدى.
ەكىنشى توپتاعى بالالار اۆتوبۋسقا وتىرىپ، ساياحات جاساۋعا بارادى.
- دارىگەر ويىنىن ويناۋ ءۇشىن، وتباسى ويىنىنان باستايمىز.
وتباسى: ەكى بالا، اكەسى، شەشەسى قاتىسادى.
شەشەسى مەن قىزى ءۇيىن جينايدى، ۇلى مەن اكەسى جۇمىسقا جينالادى.
اكەسى:
- ايتولقىن، ءبىزدىڭ ءلايلا اۋىرىپ تۇر عوي! سەن ونى دارىگەرگە اپارسايشى. تىلەۋجان ەكەۋمىز جۇمىسقا كەتتىك.
شەشەسىمەن قىزى تىركەۋ ورنىنا كەلەدى.
شەشەسى:
- سالەمەتسىز، بە؟
- سالەمەتسىز، بە.
- ماعان سەمباي ءلايلانىڭ كىتاپشاسى كەرەك ەدى.
- قانداي بولىمگە باراسىز؟
- بەسىنشى ءبولىم
- مەكەن - جايىڭىز قالاي؟
- اۋەزوۆ كوشەسى، 10 ءۇي
- بەسىنشى بولىمگە باراسىزدار
- راحمەت، سىزگە.
ەكەۋى دارىگەرگە كەلەدى.
- شەشەسى:
- كىرۋگە رۇقسات پا؟
دارىگەر:
- كىرىڭىز، وتىرىڭىز
- سالەمەتسىز بە، كىتاپشاڭىزدى بەرىڭىز، سىزدەردى نە مازالايدى، قاي جەرى اۋىرادى؟
- شەشەسى: قىزىمنىڭ قىزۋى كوتەرىلىپ تۇر، تاماعى اۋىرادى، تاماقتى از ىشەدى، باسى اۋىرادى.
دارىگەر: ءقازىر تىڭداپ كورەيىن، قاتتى دەم ال، تاماعىڭدى كورسەت.
- مەن سىزگە ءدارى جازىپ بەرەيىن، ەرتەڭ قان تاپسىراسىز، ۋقالاۋ بولمەسىنە بارىپ، ۋقالاۋ الاسىزدار. ەكى كۇننەن كەيىن ماعان قايتادان كەلەسىزدەر.
- تەز ساۋىعىپ كەتىڭىزدەر، ساۋ بولىڭىزدار!
اناسى مەن قىزى ەكەۋى ۋقالاۋ بولمەسىنە كەلەدى.
ەسىك قاعىپ ەكەۋى بولمەگە كىرەدى، امانداسادى قاعازدى بەرەدى.
دارىگەر بالانىڭ دەنەسىن ۋقالاپ بەرەدى.
راحمەت ايتىپ ەكەۋى شىعادى.
ەكەۋى ءدارىحاناعا كەلەدى.
دارىحاناشىمەن امانداسىپ، دارىگەر جازىپ بەرگەن قاعازدى بەرەدى.
شەشەسى:
- بىزگە مىنانداي دارىلەردى بەرىڭىزشى.
مەدبيكە:
- مىنا شوپپەن تاماعىن شاياسىز. مىنا ءدارىنى كۇنىنە ەكى رەت ىشەسىزدەر.
- سىزگە راحمەت، ساۋ بولىڭىز! - دەپ شىعىپ كەتەدى.
قىزىمەن شەشەسى ۇيىنە ورالادى. اكەسى مەن ۇلى جۇمىستان كەلەدى. شەشەسى بارىنە تاماق دايىنداپ، ۇستەل باسىنا شاقىرادى. قىزى شەشەسىنە كومەك كورسەتىپ، ۇستەلگە ىدىستاردى قويادى. دارىگەردىڭ بەرگەن ءدارىسىن ىشكىزەدى. بالالار ويىندى ءارى قاراي جالعاستىرا بەرەدى.
بيلاين ورتالىعىندا (سيۋجەتتى - رولدىك ويىن)
ماقساتى: بالالارعا رولدەردى ءوز بەتتەرىمەن ءبولۋدى جانە وزىنە بولىنگەن ءرول بويىنشا ارەكەت ەتۋدى ۇيرەتۋ. ويىن بارىسىندا الەۋمەتتىك بولمىستى كورسەتۋ، قوعامدىق ورىندارداعى مىنەز قۇلىق ەرەجەلەرىن، قىزمەتتەستەر اراسىنداعى ەتيكانى بەكىتۋ، سويلەۋ ەتيكەتىنىڭ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، توپتىق جۇمىسقا كىرىسۋگە جانە سول جۇمىس بارىسىندا وزىنە ۇنايتىن جاعدايلاردى تابۋعا ۇيرەتۋ، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىنىڭ ساپاسىن باعالاۋعا ۇيرەتۋ، ىنتىماقتاستىق داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
اتريبۋتتار: ۇيالى تەلەفوندار، كومپيۋتەرلەر، بلانكىلەر، قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان بەيدجدەر، تەرمينال
ساباقتىڭ بارىسى:
پسيحولوگيالىق ترەنينگ
- بالالار، بىزدە بۇگىن ەرەكشە كۇن، قوناقتار كەلىپ وتىر. كانە، ءبارىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ كەلگەن قوناقتارمەن سالەمدەسىپ الايىق!
كۇننىڭ كوزى اشىلىپ،
كوككە شۋاق شاشىلىپ.
قۇتتى قوناق كەلىپتى،
تورىمىزگە ەنىپتى.
امانداسۋ ۇلكەنگە.
تاربيەنىڭ باسى عوي،
ال، قانەكەي ءبارىمىز،
«سالەم» دەيىك ۇلكەنگە.
- سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار!
(تەلەفون شىرىلدايدى)
- بالالار، نەنىڭ داۋسى شىعىپ جاتىر؟
- تەلەفون.
- قانداي تەلەفوننىڭ داۋسى ۇيالى تەلەفون با، الدە ءۇي تەلەفونى ما؟
- ۇيالى تەلەفون.
- تەلەفون ادامعا قاجەت پە؟
- يا، وتە قاجەت.
- نە ءۇشىن قاجەت؟
- حابار الۋعا، حابار بەرۋگە، قال جاعداي سۇراۋ ءۇشىن قاجەت.
- وتە جاقسى، بالالار!
مىناۋ ۇيالى تەلەفون. مىناۋ تەلەفوننىڭ ەكرانى، مىناۋ پەرنەتاقتا، بۇندا ساندار مەن ارىپتەر جازىلعان، مىناۋ سۋرەتكە تۇسىرەتىن كامەراسى، تەلەفوننىڭ ارتىن اشساق باتارەيكاسى بار، ونى قۋات كوزى تاۋسىلعاندا توققا تىعىپ قۋات كوزىن تولتىرىپ الامىز، مىناۋ ۇيالى بايلانىس كارتاسى. ۇيالى بايلانىس كارتاسىنىڭ بىرنەشە تۇرلەرى بار. ولار بيلاين، اكتيۆ، kcell، dalacom ت. ب تۇرلەرى وتە كوپ.
بيلاين ۇيالى بايلانىسى وتە ىڭعايلى، ءتيىمدى بايلانىس. بيلاين بايلانىستارىن ساتاتىن جەردى «بيلاين ورتالىعى» دەپ اتايمىز. وندا ءارتۇرلى تەلەفوندار، نومىرلەر، تەلەفون سالعىشتار دا ساتادى.
- بالالار، «بيلاين ورتالىعىنا» بارعىلارىڭ كەلە مە؟
- يا
- ەندەشە «بيلاين ورتالىعىندا» سيۋجەتتىك - ءرولدى ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك.
ابونەنت: سالەمەتسىز بە؟!
مەنەدجەر: سالەمەتسىز بە؟! بيلاين ورتالىعىنا قوش كەلدىڭىزدەر! قانداي كومەك كەرەك؟
ا: مەن تەلەفون ساتىپ الايىن دەپ ەدىم.
م: قانداي تەلەفون كەرەك؟
ا: نوكيو تەلەفونى كەرەك ەدى، قانداي تۇرلەرى بار؟
م: قاراڭىز ءارتۇرلى تۇرلەرى بار.
ا: مىنا تەلەفون قانشا تەڭگە تۇرادى؟
م: ون مىڭ تەڭگە.
ا: جاقسى، ماعان مىنا تەلەفوندى بەرىڭىزشى.
م: (تەلەفوندى بەرەدى) مىناۋ تەلەفوننىڭ پاسپورتى.
ا: تەلەفون سالعىشتار بار ما؟
م: بار، قاراڭىز، ءارتۇرلى تۇرلەرى بار.
ا: قانشا تەڭگە تۇرادى؟
م: بەس ءجۇز تەڭگە
ا: ماعان بەرىڭىزشى، مىناۋ اقشاسى، ساناپ الىڭىز.
م: جاقسى، دۇرىس، مىناۋ سىزگە سىيلىق «بيلاين ورتالىعىنان» برەلوك.
ا: راحمەت، ەندى ماعان ءنومىر كەرەك.
م: ەكىنشى ۇستەلگە بارىڭىز
ا: جاقسى، راحمەت، ساۋ بولىڭىز!
م: سىزگە دە راحمەت، يگىلىگىڭىزگە قولدانىڭىز!
ا: سالەمەتسىز بە؟!
م: سالەمەتسىز بە؟! قانداي كومەك كەرەك؟
ا: ماعان ءنومىر كەرەك ەدى تەلەفونىما
م: جاقسى، مىنە قاراپ تاڭداڭىز.
ا: مىنا ءنومىردى الام
م: جاقسى، ءنومىرىڭىزدى تىركەپ الايىن، كۋالىگىڭىزدى بەرىڭىز
(كۋالىك بەرەدى)
ءنومىر ەكى ءجۇز تەڭگە تۇرادى، ىشىندە ەكى ءجۇز بىرلىگى بار.
ا: جاقسى، راحمەت، ساۋ بولىڭىز!
م: ساۋ بولىڭىز، كەلىپ تۇرىڭىز!
ا: سالەمەتسىز بە؟!
ت. ق: سالەمەتسىز بە؟!
ت. ق. ءنومىرىڭىزدى تەرەسىز، قانشا بىرلىك سالايىن دەپ تۇرسىز؟
ا: بەس ءجۇز
ت. ق: بەس ءجۇز سانىن تەرەسىز، اقشاڭىزدى مىناعان سالىڭىز
ەندى تەكسەرىپ الىڭىز، ءنومىرىڭىز دۇرىس پا؟
ا: دۇرىس
ت. ق: سالىندى چەگىڭىزدى الىڭىز.
ا: كوپ - كوپ راحمەت، ساۋ بولىڭىز
ت. ق: سىزگە دە راحمەت! ساۋ بولىڭىز، كەلىپ تۇرىڭىز، ءبىز ءارقاشاندا كومەك بەرۋگە دايىنبىز!
شەبەرحانا
جوندەتۋشى: سالەمەتسىز بە؟!
جوندەۋشى: سالەمەتسىز بە؟! قانداي كومەك كەرەك؟
جوندەتۋشى: مەنىڭ تەلەفونىم بۇزىلىپ قالىپ ەدى، جوندەپ بەرەسىز بە؟
جوندەۋشى: كانە، ءبىرىنشى تەكسەرىپ جىبەرەيىن. كۇتە تۇرىڭىز، جوندەپ بەرەيىن.
جوندەتۋشى: جاقسى، كۇتە تۇرايىن.
جوندەۋشى: مىنە، تەلەفونىڭىزدى جوندەپ بولدىم.
جوندەتۋشى: راحمەت، قىزمەتىڭىز قانشا؟
جوندەۋشى: مىڭ تەڭگە
جوندەتۋشى: الىڭىز، راحمەت
جوندەۋشى: سىزگە دە راحمەت، ساۋ بولىڭىز!
قورىتىندى:
- بالالار، ءبىز قانداي سيۋجەتتى - رولدىك ويىن وينادىق؟
-«بيلاين ورتالىعى» سيۋجەتتى - رولدىك ويىنىن وينادىق.
- ۇنادى ما؟
- يا، ۇنادى.
- وتە جاقسى، بالالار! ەندى وزدەرىڭ «بيلاين ورتالىعىنا» بارىپ، ساۋدا جاساپ، ونداعى قىزمەتكەرلەرمەن سويلەسە الامىز با؟
- يا
- ەندەشە، وتە جاقسى
سيۋجەتتىك - رولدىك ويىندار جيناعى. جۇكتەۋ
*سيۋجەتتىك - رولدىك ويىن «وتباسى»
ماقساتى: بالالارعا «وتباسى» تۇسىنىك بەرۋ ولاردىڭ ۇلكەندى سىيلاۋ كىشىگە قامقور بولۋ، جاۋاپكەرشىلىك سەزىمدەرىن دامىتۋ، ادەپتىلىككە، سىپايىلىققا، مەيىرىمدىلىككە، ۇلكەنگە كومەك كورسەتۋگە، باۋلۋعا تاربيەلەۋ. ويىندى قىزىقتى، ۇيىمشىل ويناۋعا ۇيرەتۋ.
كەرەك زاتتار: ءۇي جيھازدارى، ىدىستار، كيىم-كەشەكتەر
ساباق بارىسى: - بالالار بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟ قالاي اتالادى؟
بالالار: - بۇگىن كۇن جۇما
تاربيەشى:- جۇما كۇنى اجەلەرىڭ، اپالارىڭ ۇيدە شەلپەك، باۋىرساق پىسىرەدى. جۇما كۇنى مەشىتكە بارادى، قۇران وقىتادى.
تاربيەشى: دۇرىس ايتاسىڭدار، جۇما قاسيەتتى كۇن.
تاربيەشى: بالالار مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن شەشۋىن تاۋىپ، كىمدەر تۋرالى ايتىلعان ەكەن.
كىتاپتى كوپ وقيتىن،
جىرلاردى جاقسى بىلەتىن،
نەمەرەسىن ەركەلەتىپ،
جانىندا ءارقاشان جۇرەتىن (اتا)
ءبىز ءۇشىن ەڭ قىمباتتى
ەڭ ارداقتى ادام كىم؟ (انا)
ءوزى سالماقتى، باتىل،
وتباسىن قورعاۋشى،
اسىراۋشى كىم؟ (اكە)
مەيىرىمدى جان كىم ەكەن
ەرتەگى وقىپ بەرەتىن،
ەركەلەتىپ قىز - ۇلدى
بەتىنەن شاپ - شاپ سۇيەتىن (اجە)
اتا
ەرتەگىلەر ەلىنە
ءبىر شەگەتىن ساپارى
ارداقتايمىن ومىردە
اسقار تاۋداي اتامدى.
تاربيەشى: مىنە، بالالار ءبىز وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى ايتتىق. ەندى ءبىز ۇلكەندەرگە ۇقساپ ويىن وينايىق. ءبارىمىز رولدەردى بولىسەيىك.
ويىن: «قوناقجاي»
تاربيەشى: بالالار سەندەر ءوز قالاۋلارىن بويىنشا بولىنەسىڭدەر؟
سانجار - اتا، دايانا - اجە، ميراس - اكە، انەل - انا، دياس، الينا، تلەۋجان - بالالارى.
بالالار وزدەرى كيىنىپ ءار كىم ءوز جۇمىسىنا كىرىسەدى. اتاسى كيىنىپ تەلەديدار قارايدى. اكەسى گازەت وقيدى. ال اجەسى ءجىپ ءيىرىپ وتىر. اناسى تاماق دايىنداپ جاتىر. بالالارى ءبىرى ساباق وقىپ، ءبىرى ويناپ، ءبىرى اناسىنا كومەكتەسىپ جاتىر.
دياس اتاسىمەن اڭگىمەلەسىپ:
- اتا تەلەديداردان نە كورسەتىپ جاتىر ەكەن.
- بالام، تەلەديداردان بۇدان بىلاي ەرتەلى - كەش «بالاپان» باعدارلاماسى بولادى ەكەن. وندا تەك بالالارعا ارنالعان كەرەكتى حابارلاردى بەرەدى دەيدى. كينولار، جارنامالار، ەرتەگىلەر، ولەڭدەر، سايىستار كورسەتىلەدى.
اجەسىنە كومەك كورسەتىپ وتىرعان انەل:
- اجە، مىنا قايدان الدىن؟ نەگە ءيىرىپ جاتىرسىڭ؟ دەپ سۇرايدى.
- ءجۇندى قويدى قىرقىپ الامىز، ءجۇندى جۋىپ تازالاپ، بىلاي تۇتەمىز دەپ ءوزى كورسەتەدى.
- تۇتكەن ءجۇندى ءيىرىپ سەندەرگە قولعاپ، شۇلىق توقىپ بەرەمىن.
الينا بالا اناسىنا كومەكتەسىپ، كارتوپ تازالاسىپ جاتىر. اناسى ەكەۋى تۋرايدى، ىدىسقا سالىپ قۋىرادى. ودان كەيىن ىدىستاردى ۇستەل باسىنا قويا باستايدى. ءبارى جينالىپ ۇستەل باسىنا تاماق ىشەدى. ۇستەل باسىندا اڭگىمەلەرىن جالعاستىرادى. تاماق ءدامدى ەكەن. تاماق ىستەۋگە الينا قىزىمىز كومەكتەسىپتى. تاماقتانىپ بولعان سوڭ «راحمەت» ايتىپ ويىندى ءارى قاراي جالعاستىرادى. رولدەردى دە ءبولىسىپ الادى. ءارى قاراي وينايدى. ويىن سوڭىندا كىمنىڭ قالاي ويناعاندارى جايلى قورىتىندىلايدى.
*سيۋجەتتىك – رولدىك ويىن «تىگىنشى»
ماقساتى: بالالاردىڭ ءتىل بايلىعىن دامىتۋ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ. بالالاردىڭ كوممۋناكتيۆتى داعدىلارىن ارتتىرۋ، ءبىر - بىرىمەن ديالوگ ارقىلى سويلەسۋگە ۇيرەتۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وزىنە سەنىمدى بولۋعا، ۇلكەندەردىڭ ەڭبەگىن قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: كيىمدەر، باس كيىمدەر، تىگىنشىگە كەرەك زاتتار(ينە، مەتر، قايشى، ءجىپ)، ءىس ماشيناسى، كيىم ۇلگىلەرى، ماتالار.
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ونەرىم قول ۇشىندا،
بولامىن مەن تىگىنشى
تىگىنشىنىڭ ىشىندە،
باس بارماقتاي ءبىرىنشى.
ويىن: «دۇرىسىن تاپ»
ماقساتى: ماماندىقتارعا بايلانىستى كيىم ۇلگىلەرىن ءبىر - بىرىنە ۇيلەستىرۋ.
تاربيەشى: بالالار ءار ماماندىق يەلەرى وزدەرىنە ساي كيىم كيەدى. دارىگەرلەر اق قالپاق پەن حالات كيسە، ال قۇرىلىسشىلار كاسكا مەن ۇستەرىنە ارنايى حالات كيەدى. سۋرەتتەگى كيىم ۇلگىسى كىمگە لايىقتى ەكەنىن تابىڭدار.
بالالار وزدەرى ويلاپ، بەلگىلەي باستايدى، سىزادى.
تاربيەشى: بالالار اسپازشى نە كيەدى؟
شاشتاراز نە كيەدى؟
بالالار بەلگىلەپ بەرەدى.
- ەندەشە، سەندەر تۇسىنگەن بولارسىڭدار. بۇل - ويىندى ءبىز نە ءۇشىن ويناعانىمىزدى تۇسىندىرىڭدەر. بۇگىن ءبىز قانداي ويىن وينايتىنىمىزدى بىلدىڭدەر.
ويىن «تىگىنشى»
تاربيەشى: بالالار تىگىنشىلەر نە ىستەيدى؟ (كيىم تىگەدى)
ءبىرىنشى كيىم تىگۋ ءۇشىن كيىنىپ الۋىمىز كەرەك.
بالالار رولدەردى وزدەرى ءبولىپ الادى. ءبىرى تىگىنشى، ءبىرى كيىم ولشەۋشى، ءبىرى ۇتىكتەۋشى بولىپ بولىنەدى. ايسارا ءوزىنىڭ كويلەگىن قىسقارتىپ بەرۋىن سۇرايدى. ديليارا قايشىسىن الىپ قيىپ، تىگىپ بەرەدى. ال ءسانيا بولسا كويلەكتى ۇتىكتەپ بەرەدى. كەلەسى بالا شالبار اكەلەدى. ودان قۋىرشاققا جەلەتكە تىگەدى. ۇشى جوق قايشى بولۋى كەرەك. ويىندى بالالار ءوز قيالدارى مەن قالاۋلارى بويىنشا ءارى قاراي جالعاستىرادى. ءبىر - بىرىمەن رولدەردى ءبولىسىپ، ۇيىمشىلدىقپەن وينايدى. تاربيەشى ءار ۋاقىتتا بالالارعا كومەك كورسەتۋى ءتيىس.
*«ءسان ۇلگىسى» ويىنى
بالالار «ءسان ۇلگىسى» ويىنىن ويناۋ ارقىلى ءوز كيىمدەرىن، قۋىرشاقتارىنىڭ كيىمدەرىن كورسەتەدى. ءوز قالاۋلارى بويىنشا كيىمدەرىن كيىپ، ءجۇرىپ ءوتىپ، ۇلگىلەردى كورسەتەدى. باعانى بالالار وزدەرى بەرەدى.
كىمنىڭ قۋىرشاعىنىڭ كيىمى ۇنايدى؟ نەگە ۇنايدى؟
ويىندى بالالار ءارى قاراي جالعاستىردى.
سيۋجەتتىك - رولدىك ويىن «دارىگەر»
ماقساتى: بالالاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن، ويىنداردى ويناتا وتىرىپ، ءارى قاراي جان - جاقتى دامىتۋ، ءتىل بايلىعىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ. ۇلكەندەر ەڭبەگىن قۇرمەتتەۋگە، سىيلاۋعا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ. بالالاردى ۇيىمشىلدىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ادالدىققا، كىشىپەيىلدىلىككە تاربيەلەۋ.
كەرەكتى زاتتار: ءدارى - دارمەكتەر، كىتاپشالار، اتريبۋتتار، حالاتتار، باس كيىمدەر، قۇرال - جابدىقتار.
ءادىس - تاسىلدەر: ويىن ويناۋ ارقىلى اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ
ساباق بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
تاربيەشى: بۇگىن بالالار ساباقتى ءبىز ەكى توپقا ءبولىپ وتەمىز.
ءبىرىنشى توپتاعى بالالار «وتباسى»، « دارىگەر» ويىنىن وينايدى.
ەكىنشى توپتاعى بالالار اۆتوبۋسقا وتىرىپ، ساياحات جاساۋعا بارادى.
- دارىگەر ويىنىن ويناۋ ءۇشىن، وتباسى ويىنىنان باستايمىز.
وتباسى: ەكى بالا، اكەسى، شەشەسى قاتىسادى.
شەشەسى مەن قىزى ءۇيىن جينايدى، ۇلى مەن اكەسى جۇمىسقا جينالادى.
اكەسى:
- ايتولقىن، ءبىزدىڭ ءلايلا اۋىرىپ تۇر عوي! سەن ونى دارىگەرگە اپارسايشى. تىلەۋجان ەكەۋمىز جۇمىسقا كەتتىك.
شەشەسىمەن قىزى تىركەۋ ورنىنا كەلەدى.
شەشەسى:
- سالەمەتسىز، بە؟
- سالەمەتسىز، بە.
- ماعان سەمباي ءلايلانىڭ كىتاپشاسى كەرەك ەدى.
- قانداي بولىمگە باراسىز؟
- بەسىنشى ءبولىم
- مەكەن - جايىڭىز قالاي؟
- اۋەزوۆ كوشەسى، 10 ءۇي
- بەسىنشى بولىمگە باراسىزدار
- راحمەت، سىزگە.
ەكەۋى دارىگەرگە كەلەدى.
- شەشەسى:
- كىرۋگە رۇقسات پا؟
دارىگەر:
- كىرىڭىز، وتىرىڭىز
- سالەمەتسىز بە، كىتاپشاڭىزدى بەرىڭىز، سىزدەردى نە مازالايدى، قاي جەرى اۋىرادى؟
- شەشەسى: قىزىمنىڭ قىزۋى كوتەرىلىپ تۇر، تاماعى اۋىرادى، تاماقتى از ىشەدى، باسى اۋىرادى.
دارىگەر: ءقازىر تىڭداپ كورەيىن، قاتتى دەم ال، تاماعىڭدى كورسەت.
- مەن سىزگە ءدارى جازىپ بەرەيىن، ەرتەڭ قان تاپسىراسىز، ۋقالاۋ بولمەسىنە بارىپ، ۋقالاۋ الاسىزدار. ەكى كۇننەن كەيىن ماعان قايتادان كەلەسىزدەر.
- تەز ساۋىعىپ كەتىڭىزدەر، ساۋ بولىڭىزدار!
اناسى مەن قىزى ەكەۋى ۋقالاۋ بولمەسىنە كەلەدى.
ەسىك قاعىپ ەكەۋى بولمەگە كىرەدى، امانداسادى قاعازدى بەرەدى.
دارىگەر بالانىڭ دەنەسىن ۋقالاپ بەرەدى.
راحمەت ايتىپ ەكەۋى شىعادى.
ەكەۋى ءدارىحاناعا كەلەدى.
دارىحاناشىمەن امانداسىپ، دارىگەر جازىپ بەرگەن قاعازدى بەرەدى.
شەشەسى:
- بىزگە مىنانداي دارىلەردى بەرىڭىزشى.
مەدبيكە:
- مىنا شوپپەن تاماعىن شاياسىز. مىنا ءدارىنى كۇنىنە ەكى رەت ىشەسىزدەر.
- سىزگە راحمەت، ساۋ بولىڭىز! - دەپ شىعىپ كەتەدى.
قىزىمەن شەشەسى ۇيىنە ورالادى. اكەسى مەن ۇلى جۇمىستان كەلەدى. شەشەسى بارىنە تاماق دايىنداپ، ۇستەل باسىنا شاقىرادى. قىزى شەشەسىنە كومەك كورسەتىپ، ۇستەلگە ىدىستاردى قويادى. دارىگەردىڭ بەرگەن ءدارىسىن ىشكىزەدى. بالالار ويىندى ءارى قاراي جالعاستىرا بەرەدى.
بيلاين ورتالىعىندا (سيۋجەتتى - رولدىك ويىن)
ماقساتى: بالالارعا رولدەردى ءوز بەتتەرىمەن ءبولۋدى جانە وزىنە بولىنگەن ءرول بويىنشا ارەكەت ەتۋدى ۇيرەتۋ. ويىن بارىسىندا الەۋمەتتىك بولمىستى كورسەتۋ، قوعامدىق ورىندارداعى مىنەز قۇلىق ەرەجەلەرىن، قىزمەتتەستەر اراسىنداعى ەتيكانى بەكىتۋ، سويلەۋ ەتيكەتىنىڭ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، توپتىق جۇمىسقا كىرىسۋگە جانە سول جۇمىس بارىسىندا وزىنە ۇنايتىن جاعدايلاردى تابۋعا ۇيرەتۋ، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىنىڭ ساپاسىن باعالاۋعا ۇيرەتۋ، ىنتىماقتاستىق داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
اتريبۋتتار: ۇيالى تەلەفوندار، كومپيۋتەرلەر، بلانكىلەر، قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان بەيدجدەر، تەرمينال
ساباقتىڭ بارىسى:
پسيحولوگيالىق ترەنينگ
- بالالار، بىزدە بۇگىن ەرەكشە كۇن، قوناقتار كەلىپ وتىر. كانە، ءبارىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ كەلگەن قوناقتارمەن سالەمدەسىپ الايىق!
كۇننىڭ كوزى اشىلىپ،
كوككە شۋاق شاشىلىپ.
قۇتتى قوناق كەلىپتى،
تورىمىزگە ەنىپتى.
امانداسۋ ۇلكەنگە.
تاربيەنىڭ باسى عوي،
ال، قانەكەي ءبارىمىز،
«سالەم» دەيىك ۇلكەنگە.
- سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار!
(تەلەفون شىرىلدايدى)
- بالالار، نەنىڭ داۋسى شىعىپ جاتىر؟
- تەلەفون.
- قانداي تەلەفوننىڭ داۋسى ۇيالى تەلەفون با، الدە ءۇي تەلەفونى ما؟
- ۇيالى تەلەفون.
- تەلەفون ادامعا قاجەت پە؟
- يا، وتە قاجەت.
- نە ءۇشىن قاجەت؟
- حابار الۋعا، حابار بەرۋگە، قال جاعداي سۇراۋ ءۇشىن قاجەت.
- وتە جاقسى، بالالار!
مىناۋ ۇيالى تەلەفون. مىناۋ تەلەفوننىڭ ەكرانى، مىناۋ پەرنەتاقتا، بۇندا ساندار مەن ارىپتەر جازىلعان، مىناۋ سۋرەتكە تۇسىرەتىن كامەراسى، تەلەفوننىڭ ارتىن اشساق باتارەيكاسى بار، ونى قۋات كوزى تاۋسىلعاندا توققا تىعىپ قۋات كوزىن تولتىرىپ الامىز، مىناۋ ۇيالى بايلانىس كارتاسى. ۇيالى بايلانىس كارتاسىنىڭ بىرنەشە تۇرلەرى بار. ولار بيلاين، اكتيۆ، kcell، dalacom ت. ب تۇرلەرى وتە كوپ.
بيلاين ۇيالى بايلانىسى وتە ىڭعايلى، ءتيىمدى بايلانىس. بيلاين بايلانىستارىن ساتاتىن جەردى «بيلاين ورتالىعى» دەپ اتايمىز. وندا ءارتۇرلى تەلەفوندار، نومىرلەر، تەلەفون سالعىشتار دا ساتادى.
- بالالار، «بيلاين ورتالىعىنا» بارعىلارىڭ كەلە مە؟
- يا
- ەندەشە «بيلاين ورتالىعىندا» سيۋجەتتىك - ءرولدى ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك.
ابونەنت: سالەمەتسىز بە؟!
مەنەدجەر: سالەمەتسىز بە؟! بيلاين ورتالىعىنا قوش كەلدىڭىزدەر! قانداي كومەك كەرەك؟
ا: مەن تەلەفون ساتىپ الايىن دەپ ەدىم.
م: قانداي تەلەفون كەرەك؟
ا: نوكيو تەلەفونى كەرەك ەدى، قانداي تۇرلەرى بار؟
م: قاراڭىز ءارتۇرلى تۇرلەرى بار.
ا: مىنا تەلەفون قانشا تەڭگە تۇرادى؟
م: ون مىڭ تەڭگە.
ا: جاقسى، ماعان مىنا تەلەفوندى بەرىڭىزشى.
م: (تەلەفوندى بەرەدى) مىناۋ تەلەفوننىڭ پاسپورتى.
ا: تەلەفون سالعىشتار بار ما؟
م: بار، قاراڭىز، ءارتۇرلى تۇرلەرى بار.
ا: قانشا تەڭگە تۇرادى؟
م: بەس ءجۇز تەڭگە
ا: ماعان بەرىڭىزشى، مىناۋ اقشاسى، ساناپ الىڭىز.
م: جاقسى، دۇرىس، مىناۋ سىزگە سىيلىق «بيلاين ورتالىعىنان» برەلوك.
ا: راحمەت، ەندى ماعان ءنومىر كەرەك.
م: ەكىنشى ۇستەلگە بارىڭىز
ا: جاقسى، راحمەت، ساۋ بولىڭىز!
م: سىزگە دە راحمەت، يگىلىگىڭىزگە قولدانىڭىز!
ا: سالەمەتسىز بە؟!
م: سالەمەتسىز بە؟! قانداي كومەك كەرەك؟
ا: ماعان ءنومىر كەرەك ەدى تەلەفونىما
م: جاقسى، مىنە قاراپ تاڭداڭىز.
ا: مىنا ءنومىردى الام
م: جاقسى، ءنومىرىڭىزدى تىركەپ الايىن، كۋالىگىڭىزدى بەرىڭىز
(كۋالىك بەرەدى)
ءنومىر ەكى ءجۇز تەڭگە تۇرادى، ىشىندە ەكى ءجۇز بىرلىگى بار.
ا: جاقسى، راحمەت، ساۋ بولىڭىز!
م: ساۋ بولىڭىز، كەلىپ تۇرىڭىز!
ا: سالەمەتسىز بە؟!
ت. ق: سالەمەتسىز بە؟!
ت. ق. ءنومىرىڭىزدى تەرەسىز، قانشا بىرلىك سالايىن دەپ تۇرسىز؟
ا: بەس ءجۇز
ت. ق: بەس ءجۇز سانىن تەرەسىز، اقشاڭىزدى مىناعان سالىڭىز
ەندى تەكسەرىپ الىڭىز، ءنومىرىڭىز دۇرىس پا؟
ا: دۇرىس
ت. ق: سالىندى چەگىڭىزدى الىڭىز.
ا: كوپ - كوپ راحمەت، ساۋ بولىڭىز
ت. ق: سىزگە دە راحمەت! ساۋ بولىڭىز، كەلىپ تۇرىڭىز، ءبىز ءارقاشاندا كومەك بەرۋگە دايىنبىز!
شەبەرحانا
جوندەتۋشى: سالەمەتسىز بە؟!
جوندەۋشى: سالەمەتسىز بە؟! قانداي كومەك كەرەك؟
جوندەتۋشى: مەنىڭ تەلەفونىم بۇزىلىپ قالىپ ەدى، جوندەپ بەرەسىز بە؟
جوندەۋشى: كانە، ءبىرىنشى تەكسەرىپ جىبەرەيىن. كۇتە تۇرىڭىز، جوندەپ بەرەيىن.
جوندەتۋشى: جاقسى، كۇتە تۇرايىن.
جوندەۋشى: مىنە، تەلەفونىڭىزدى جوندەپ بولدىم.
جوندەتۋشى: راحمەت، قىزمەتىڭىز قانشا؟
جوندەۋشى: مىڭ تەڭگە
جوندەتۋشى: الىڭىز، راحمەت
جوندەۋشى: سىزگە دە راحمەت، ساۋ بولىڭىز!
قورىتىندى:
- بالالار، ءبىز قانداي سيۋجەتتى - رولدىك ويىن وينادىق؟
-«بيلاين ورتالىعى» سيۋجەتتى - رولدىك ويىنىن وينادىق.
- ۇنادى ما؟
- يا، ۇنادى.
- وتە جاقسى، بالالار! ەندى وزدەرىڭ «بيلاين ورتالىعىنا» بارىپ، ساۋدا جاساپ، ونداعى قىزمەتكەرلەرمەن سويلەسە الامىز با؟
- يا
- ەندەشە، وتە جاقسى
سيۋجەتتىك - رولدىك ويىندار جيناعى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
