- 26 قار. 2022 00:00
- 241
تاۋەلسىزدىك - التىن قازىنام
ادامزات ءۇشىن باعا جەتپەس بايلىق - ازاتتىعى مەن ەركىندىگى، حالقىنىڭ اشىق اسپان استىندا تاۋەلسىز ءومىر ءسۇرۋى. ال ءبىزدىڭ قازاق ەلى ءۇشىن قۇندى مۇرا سانالاتىن تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەنىمىزگە كوزدى اشىپ-جۇمعانشا 30 جىل تولىپ وتىر. الايدا وسىنداي وراسان جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن قازاق ەلى ءۇشىن وڭايعا سوقپادى. تاۋەلسىزدىك جولىندا اتا-بابامىز قانداي قيىندىقتاردى باستان كەشىردى، قانداي تاۋەكەلگە باردى؟
تاۋەلسىزدىك-اتا-بابالارىمىزدىڭ كيەلى جەرىمىزدى ساقتاپ قالۋى ءۇشىن توگىلگەن ولشەۋسىز تەرى مەن قانىنىڭ وتەۋى. ەلىمىز 1991 جىلى ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعانىمەن، بوستاندىققا دەگەن ۇمتىلىسى ەرتە زامانداردان باستاۋ العان. قازاق حالقى ەل بولىپ قالىپتاسقالى نەبىر اۋىرتپالىقتاردى باسىنان وتكەردى. قازاق تاريحىنداعى سوناۋ جوڭعار شاپقىنشىلىعى كەزەڭىنەن باستاپ، كەڭەس ۇكىمەتى ورناعاننان كەيىن دە قازاق ەلىنىڭ جاعدايى جاقسارىپ كەتە قويماعاندىعىن ءبارىمىز بىلەمىز. اقتابان شۇبىرىندىداعى ەلى ءۇشىن جان بەرىپ، تالماي كۇرەسكەن قاھارماندارىمىزدى بىرنەشە عاسىر وتكەننەن كەيىن عانا ەرلىكتەرىن ەسىمىزگە الىپ جاتىرمىز. ال 1986 جىلى الماتىدا ورىن العان جەلتوقسان وقيعاسى دا حالقىمىز ءۇشىن قايعىلى كۇندەر بولىپ سانالىپ، تاريحتا تاڭبا بولىپ قالدى. دالىرەك ايتقاندا، كەڭەستىك كەزەڭنىڭ سولاقاي ساياساتىنا ءوز نارازىلىعىن تانىتىپ، ازاماتتىق ۇندەرىن ۇلتتىق مۇددەمەن ۇشتاستىرا بىلگەن قانشاما قازاق جاستارى ەل قامى ءۇشىن قىرشىنىنان قيىلدى. بۇل ارەكەتتىڭ بارلىعى ەلدە تەك ادىلەت ورناتىپ، التىن تۇعىرىمىزدى تىكتەۋگە جاسالعان العاشقى قادامدار ەدى. بۇدان ءبىزدىڭ تۇيگەنىمىز-ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ بولاشاعى جارقىن بولسىن دەپ ءوز جاندارىن ازاتتىق ءۇشىن قۇربان ەتكەن باتىرلارىمىز بىزگە ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدى امانات ەتتى. ارتىلعان ءۇمىتتى اقتاپ، ۇلى مۇرامىز تاۋەلسىزدىگىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءبىزدىڭ قولىمىزدان كەلە مە؟
تاۋەلسىزدىك تۋىن تىگۋگە قانشالىقتى كۇش-جىگەر قاجەت بولسا، ونى قۇلاتپاي ساقتاپ قالۋعا سونشالىقتى قاجىر-قايرات كەرەك. مەنىڭ پىكىرىمشە، ءبىز تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇلاندارى، كۇش بىرىكتىرىپ، ازاتتىقتىڭ ءقادىرىن تەرەڭنەن تۇسىنە الساق قانا اسىل مۇرامىزدى ساقتاپ قالا الامىز. ەركىندىك جولىندا توگىلگەن تەر مەن اققان قاننىڭ باعاسىن ۇعىنىپ، باتىر بابالارىمىزدى ۇلىقتاي الساق قانا ءوز ماقساتىمىزعا
قورىتىندىلاي كەلە، ۇلتتىق قۇندىلىعىمىز بەن ۇلتتىق قاسيەتىمىزدى پاش ەتىپ، كۇللى الەمگە قازاقتى نامىسى بيىك، رۋحتى، ازاتتىقسۇيگىش ەل رەتىندە تانىلۋىنا سەبەپ بولعان تاۋەلسىزدىك ءبىز ءۇشىن قىمبات. ۋاقىت تارازىسىمەن قاراستىرار بولساق، 30 جىل از دا، كوپ تە ۋاقىت ەمەس. الايدا وسى ۋاقىت ارالىعىندا ەلىمىز كوپتەگەن الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋ جولىندا ۇلكەن اسۋلاردى باعىندىرا الدى. تاۋەلسىزدىك ەشتەڭەمەن سالىستىرۋعا كەلمەيتىن امانات. ونىڭ شوقتىعىنىڭ بيىك تۇراتىنىن ءسالت-داستۇرىمىز، ءتىلىمىز، مادەني جەتىستىكتەرىمىز سىندى باعا جەتپەس قۇندىلىقتارىمىزدان اڭعارا الامىز. قانشا ۋاقىت وتسە دە ازاتتىققا جەتۋدەگى وقيعالار ءوز ماڭىزىن جوعالتپاق ەمەس. ەڭ باستىسى ەركىندىگىمىزدى ساقتاپ، ودان ءارى دامىعان الپاۋىت ەلدەر تىزىمىنە ەنىپ، التىن كۇنى جارقىراپ، التىن قىرانى قالىقتاعان قازاقستاننىڭ سول ەلدەرمەن تەرەزەسىنىڭ تەڭ تۇرۋىنا ايانباي تەر توگۋىمىز ككەرەك.
شىمكەنت قالاسىنان كەلگەن ستۋدەنت دوسىبايەۆا بالنۇر
1 كۋرس حيميا قازۇۋ
عىلىمي جەتەكشى:اعا وقىتۋشى كايراكبايەۆا گۇلناز سولتانقازى قىزى