Aqan seri ómiri jáne shyǵarmashylyǵy
Qaraǵandy tehnologıa jáne servıs kolejiniń
qazaq tili men ádebıeti pániniń oqytýshysy
Nargelova Baqytnur Erengaıpnova
Sabaqtyń taqyryby: Aqan Seri Qoramsauly ómiri men shyǵarmashylyǵy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Aqan Qoramsaulynyń ómir joly men shyǵarmalaryna tolyq toqtalyp, óleńderi men ánderiniń mazmunyn, ıdeıasyn, shyǵý tarıhy men taqyrybynyń ereksheligin túsindirý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń til baılyǵyn damytý, til mádenıetin qalyptastyrý. Shyǵarmashylyq qabiletterin, tanymdyq daǵdylaryn damytý jáne oılaý qabiletin, oı belsendiligin, ásemdilik, sezimtaldyqqa baýlý.
Tárbıelik: Ataqty adamdar ómirinen úlgi alyp, eliniń sanaly azamaty bolýyna tárbıeleý. Ultjandylyqqa, azamattylyqqa, ónerge baýlý. Qoǵamdyq ıdeıalyq kózqarasyn qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq - jaýap, toptyq jumys, izdený, taldaý.
Pánaralyq, pánishilik baılanys: Mýzyka, qazaq tili, tarıh.
Sabaqtyń kórnekilgi: slaıd, ınteraktıvti taqta, oqýlyq, taratpa materıaldar.
Sabaq barysy:
I Uıymdastyrý kezeńi - 2 mın
II Úı tapsyrmasyn tekserý, qaıtalaý - 8 mın
III Jańa sabaqty túsindirý - 18 mın
IV Jańa sabaqty bekitý - 12 mın
V Baǵalaý - 3 mın
VI Úıge tapsyrma berý - 2 mın
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
a) Oqýshylarmen amandasý, túgen
Sabaq maqsaty týraly habarlaý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý, qaıtalaý
1. Ótken sabaqta Birjan - aıtysker aqyn degen taqyryp boldy. Endeshe mynandaı suraqtar qoıamyn.
1. Birjan sal Qojaǵululynyń ómiri týraly ne bilesiń? (Kókshetaýda atasy Qojaǵul aýylynda Jókeı kóliniń mańynda 1834 jyly dúnıege kelgen)
2. Birjanǵa atasy Qojaǵuldyń tárbıesi qalaı áser etti? Birjannyń osynshama ásershil, sezimtal, zerek bolyp ósýine, birinshiden, kózi qaraqty, kókiregi oıaý, sóıler sózge sheshen Qojaǵul atasy yqpaly bolǵan)
3. «Láılim shyraq» ániniń tarıhy? (Aǵalarynyń sózdi estıtin jerge kelýin kútken ánshi Láılimge qarap, tabanda án shyǵarǵan)
4. «Janbota» ániniń taqyryby qandaı? (Janbota áni basynda mı joq, ózinde oı joq, kúlkishil, kerdeń nadan Azynabaıdyń poshtabaıdyń qylyǵyna arnalǵan)
5. Jastarǵa qandaı ósıet aıtty? (ómir maǵynasyn jastyq shaǵynda túsine bil, jaqsynyń janynda júr, sodan úıren, úlgisin ónege tut degen)
6. Birjan men Sara aıtysynyń kótergen taqyryby ne? (áleýmettik teńsizdikti, áıel teńsizdigin kótergen saıası máni bar týyndy)
7. «Birjan - Sara» operasyn jazǵan kim? (kompozıtor M. Tólebaev)
8. Sal men seriniń aıyrmashylyǵy qandaı? (sal sózi erekshe ónerpazdyqpen baılanysty uǵym, sal aıryqsha kıimderimen, minez - qulqymen erekshelengen.
Al seri ersi qylyq jasamaǵan, sypaıy, ıbaly bolǵan )
III Jańa sabaq túsindirý.
Búgingi ótetin taqyrybymyz Aqan seri Qoramsaulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy. slaıd ( Kókshetaý)
2. Sabaqtyń negizgi bólimi
Synyp eki topqa bólingen, aldyn – ala tapsyrma berilgen. Ár top óz taqyryptaryn qorǵaıdy.
İ top «Aýylym qonǵan Syrymbet salasyna» ( Aqan ómiri men shyǵarmashylyǵyna sholý )
( Aqan ánderi, onyń shyǵý tarıhy)
İİ top «Segiz qyrly, bir syrly» ( Aqan boıyndaǵy qasıetter, «Qulager» mazmuny ) «Tusynda seri bolsyn, peri bolsyn,
Unaıdy ónerimen Aqan maǵan» ( Aqan ómiri men shyǵarmashylyǵyna qalam tartqan aqyn - jazýshylar )
İ top
HİH ǵasyrdyń İİ jartysynda ómir súrgen qazaqtyń ánshi - aqyndarynyń kórnekti ókilderiniń biri - Aqan seri Qoramsauly.
Aqan 1843 jyly qazirgi Aqmola oblysy, Qoskól degen jerde týǵan. Shyn aty - Aqjigit eken, ata - anasy erkeletip Aqan dep atap ketken. Aqan bilimdi, orys, tatar, shaǵataı tilderine júırik. Ánshilik sheberligi joǵary. Onymen qosa joǵary talǵam ıesi, júırik atty, qyran qusty, qumaı tazyny ustap, baptaı bilgen saıatker bolǵan.
Aqan seri – segiz qyrly, bir syrly, uly talant ıesi. Aqannyń shyǵarmashylyq óneri - tazalyqtyń, ásemdiktiń kórinisi. Ol jaı ǵana aqyn emes, ánshi – aqyn, ózi shyǵarǵan óleńin ózi ánge salyp, dombyrada oınap, ózi oryndaǵan.
Aqannyń «Maqpal», «Balqadısha», «Syrymbet», «Qaratorǵaı», «Mańmańger» t. b ánderi qazaq arasynda keń taralǵan.
«Balqadısha» ánin tyńdaıdy.
İİ top
Aqan el esinde aqyn, ánshi, sazger retinde ǵana qalǵan joq, ol atbegilik, qusbegilik, ańshylyq, saıatshylyq ónerimen de tanymal bolǵan.
Aqannyń atyn alysqa estirtip, dańqyn áýeletken sáıgúligi – Qulager edi.
( Osy jerde onyń Qulagerdi Shóketaı degen kisiden satyp alǵanyn, ony erekshe baptap, baǵyp kútkenin, S. Júnisovtyń romanynan úzindi keltirip, aıtyp ketedi )
Aqan seriniń ómiri men shyǵarmashylyǵyna qalam tartqan aqyn - jazýshylar da az emes. Mysaly: Sáken Júnisovtyń «Aqan seri» romany, İlıas Jansúgirovtyń «Qulager» poemasy, Ǵabıt Músirepovtyń «Aqan seri - Aqtoqty» pesasy, Farıza Ońǵarsynovanyń «Aqan seri» óleńi, Muratbek Jolamanovtyń «Qulager taǵdyr» kartınasy, «Qulager» fılmi
IV. Jańa sabaqty bekitý
1 top Sózjumbaq sheshý
2 top Kim kóp biledi?
1. Aqan seriniń ómir súrgen jyldary?
2. Aqannyń jastyq shaǵy ótken jer?
3. Aqannyń qumaı tazysynyń aty?
4. Aqannyń qoly jetpegen ǵashyǵy kim?
6. Aqan seri neshe jasynda qaıtys boldy?
7.. Aqan Ýálıahýn medresesinde neshe jyl oqıdy?
9. Qyzyljar qalasyna neshe jasynda keledi?
10. Úsh – aq aı birge otasqan jary.
11. Qulagerdi kimnen satyp alady?
12. Qulagerge qoıylǵan oba tas qaıda ekenin kórsetińizder
13. Jaqsyǵa bitse dáýlet baq aınalar.
Jamanǵa bitse dáýlet áýeılener.
Basyna er jigittiń bir is tússe,
Arasy qas pen dostyń abaılanar.
( Erekshelenip kórsetilgen sózder qandaı uǵymdy bildiretinin anyqtańyzdar)
4. Aıtarym bar
Senderdiń oılaryńsha, qazirgi tańda naǵyz, seri jigitter qandaı bolý
kerek?
5. Baǵalaý:
Qorytyndylaý:
V. Úıge tapsyrma: Ózderińe unaǵan Aqan seri óleńin jattap kelińder.
qazaq tili men ádebıeti pániniń oqytýshysy
Nargelova Baqytnur Erengaıpnova
Sabaqtyń taqyryby: Aqan Seri Qoramsauly ómiri men shyǵarmashylyǵy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Aqan Qoramsaulynyń ómir joly men shyǵarmalaryna tolyq toqtalyp, óleńderi men ánderiniń mazmunyn, ıdeıasyn, shyǵý tarıhy men taqyrybynyń ereksheligin túsindirý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń til baılyǵyn damytý, til mádenıetin qalyptastyrý. Shyǵarmashylyq qabiletterin, tanymdyq daǵdylaryn damytý jáne oılaý qabiletin, oı belsendiligin, ásemdilik, sezimtaldyqqa baýlý.
Tárbıelik: Ataqty adamdar ómirinen úlgi alyp, eliniń sanaly azamaty bolýyna tárbıeleý. Ultjandylyqqa, azamattylyqqa, ónerge baýlý. Qoǵamdyq ıdeıalyq kózqarasyn qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq - jaýap, toptyq jumys, izdený, taldaý.
Pánaralyq, pánishilik baılanys: Mýzyka, qazaq tili, tarıh.
Sabaqtyń kórnekilgi: slaıd, ınteraktıvti taqta, oqýlyq, taratpa materıaldar.
Sabaq barysy:
I Uıymdastyrý kezeńi - 2 mın
II Úı tapsyrmasyn tekserý, qaıtalaý - 8 mın
III Jańa sabaqty túsindirý - 18 mın
IV Jańa sabaqty bekitý - 12 mın
V Baǵalaý - 3 mın
VI Úıge tapsyrma berý - 2 mın
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
a) Oqýshylarmen amandasý, túgen
Sabaq maqsaty týraly habarlaý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý, qaıtalaý
1. Ótken sabaqta Birjan - aıtysker aqyn degen taqyryp boldy. Endeshe mynandaı suraqtar qoıamyn.
1. Birjan sal Qojaǵululynyń ómiri týraly ne bilesiń? (Kókshetaýda atasy Qojaǵul aýylynda Jókeı kóliniń mańynda 1834 jyly dúnıege kelgen)
2. Birjanǵa atasy Qojaǵuldyń tárbıesi qalaı áser etti? Birjannyń osynshama ásershil, sezimtal, zerek bolyp ósýine, birinshiden, kózi qaraqty, kókiregi oıaý, sóıler sózge sheshen Qojaǵul atasy yqpaly bolǵan)
3. «Láılim shyraq» ániniń tarıhy? (Aǵalarynyń sózdi estıtin jerge kelýin kútken ánshi Láılimge qarap, tabanda án shyǵarǵan)
4. «Janbota» ániniń taqyryby qandaı? (Janbota áni basynda mı joq, ózinde oı joq, kúlkishil, kerdeń nadan Azynabaıdyń poshtabaıdyń qylyǵyna arnalǵan)
5. Jastarǵa qandaı ósıet aıtty? (ómir maǵynasyn jastyq shaǵynda túsine bil, jaqsynyń janynda júr, sodan úıren, úlgisin ónege tut degen)
6. Birjan men Sara aıtysynyń kótergen taqyryby ne? (áleýmettik teńsizdikti, áıel teńsizdigin kótergen saıası máni bar týyndy)
7. «Birjan - Sara» operasyn jazǵan kim? (kompozıtor M. Tólebaev)
8. Sal men seriniń aıyrmashylyǵy qandaı? (sal sózi erekshe ónerpazdyqpen baılanysty uǵym, sal aıryqsha kıimderimen, minez - qulqymen erekshelengen.
Al seri ersi qylyq jasamaǵan, sypaıy, ıbaly bolǵan )
III Jańa sabaq túsindirý.
Búgingi ótetin taqyrybymyz Aqan seri Qoramsaulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy. slaıd ( Kókshetaý)
2. Sabaqtyń negizgi bólimi
Synyp eki topqa bólingen, aldyn – ala tapsyrma berilgen. Ár top óz taqyryptaryn qorǵaıdy.
İ top «Aýylym qonǵan Syrymbet salasyna» ( Aqan ómiri men shyǵarmashylyǵyna sholý )
( Aqan ánderi, onyń shyǵý tarıhy)
İİ top «Segiz qyrly, bir syrly» ( Aqan boıyndaǵy qasıetter, «Qulager» mazmuny ) «Tusynda seri bolsyn, peri bolsyn,
Unaıdy ónerimen Aqan maǵan» ( Aqan ómiri men shyǵarmashylyǵyna qalam tartqan aqyn - jazýshylar )
İ top
HİH ǵasyrdyń İİ jartysynda ómir súrgen qazaqtyń ánshi - aqyndarynyń kórnekti ókilderiniń biri - Aqan seri Qoramsauly.
Aqan 1843 jyly qazirgi Aqmola oblysy, Qoskól degen jerde týǵan. Shyn aty - Aqjigit eken, ata - anasy erkeletip Aqan dep atap ketken. Aqan bilimdi, orys, tatar, shaǵataı tilderine júırik. Ánshilik sheberligi joǵary. Onymen qosa joǵary talǵam ıesi, júırik atty, qyran qusty, qumaı tazyny ustap, baptaı bilgen saıatker bolǵan.
Aqan seri – segiz qyrly, bir syrly, uly talant ıesi. Aqannyń shyǵarmashylyq óneri - tazalyqtyń, ásemdiktiń kórinisi. Ol jaı ǵana aqyn emes, ánshi – aqyn, ózi shyǵarǵan óleńin ózi ánge salyp, dombyrada oınap, ózi oryndaǵan.
Aqannyń «Maqpal», «Balqadısha», «Syrymbet», «Qaratorǵaı», «Mańmańger» t. b ánderi qazaq arasynda keń taralǵan.
«Balqadısha» ánin tyńdaıdy.
İİ top
Aqan el esinde aqyn, ánshi, sazger retinde ǵana qalǵan joq, ol atbegilik, qusbegilik, ańshylyq, saıatshylyq ónerimen de tanymal bolǵan.
Aqannyń atyn alysqa estirtip, dańqyn áýeletken sáıgúligi – Qulager edi.
( Osy jerde onyń Qulagerdi Shóketaı degen kisiden satyp alǵanyn, ony erekshe baptap, baǵyp kútkenin, S. Júnisovtyń romanynan úzindi keltirip, aıtyp ketedi )
Aqan seriniń ómiri men shyǵarmashylyǵyna qalam tartqan aqyn - jazýshylar da az emes. Mysaly: Sáken Júnisovtyń «Aqan seri» romany, İlıas Jansúgirovtyń «Qulager» poemasy, Ǵabıt Músirepovtyń «Aqan seri - Aqtoqty» pesasy, Farıza Ońǵarsynovanyń «Aqan seri» óleńi, Muratbek Jolamanovtyń «Qulager taǵdyr» kartınasy, «Qulager» fılmi
IV. Jańa sabaqty bekitý
1 top Sózjumbaq sheshý
2 top Kim kóp biledi?
1. Aqan seriniń ómir súrgen jyldary?
2. Aqannyń jastyq shaǵy ótken jer?
3. Aqannyń qumaı tazysynyń aty?
4. Aqannyń qoly jetpegen ǵashyǵy kim?
6. Aqan seri neshe jasynda qaıtys boldy?
7.. Aqan Ýálıahýn medresesinde neshe jyl oqıdy?
9. Qyzyljar qalasyna neshe jasynda keledi?
10. Úsh – aq aı birge otasqan jary.
11. Qulagerdi kimnen satyp alady?
12. Qulagerge qoıylǵan oba tas qaıda ekenin kórsetińizder
13. Jaqsyǵa bitse dáýlet baq aınalar.
Jamanǵa bitse dáýlet áýeılener.
Basyna er jigittiń bir is tússe,
Arasy qas pen dostyń abaılanar.
( Erekshelenip kórsetilgen sózder qandaı uǵymdy bildiretinin anyqtańyzdar)
4. Aıtarym bar
Senderdiń oılaryńsha, qazirgi tańda naǵyz, seri jigitter qandaı bolý
kerek?
5. Baǵalaý:
Qorytyndylaý:
V. Úıge tapsyrma: Ózderińe unaǵan Aqan seri óleńin jattap kelińder.
You Might Also Like
-
Mańǵystaý aýdany, Shetpe kenti,
