InfoHub Logo

Alaıda, bul maqalada tek bir taraptyń ǵana emes, ekinshi taraptyń da kemshilikteri taıǵa tańba basqandaı aıtylady. Qazaqtyń bilim-ǵylymǵa talpynbaýyn, handary men halqynyń nadandyǵyn Ahań osy maqalasynda ashyp kórsetti. «Atadan qalǵan mırasymyzdyń jaıy maǵlum, balaǵa bul qalypta turyp ne mıras qaldyrmaqpyz, ony boljaýǵa da artyq áýlıelik qajet emes. Kóp jurtta da ǵylym, óner kem, bári qaraılas teń zamanda qazaq ta qalt qult etip óz aldyna han bolyp júrdi. Handary da, halqy da ǵylym ónerdi kerek qylmaǵan. Birimen biri jaýlasyp, basqa berekeli jumys oılanbaǵan»,- dep qazaqtyń jumyssyzdyǵyn, belgili bir kásipshilikke talpynbaýyn ókinishpen jazady. «Ózge jurttar ilgeri basqanda, qazaq keri basqan. Hany nadan, halqy nadan jurty myqty memlekettiń janynda óz aldyna han bolyp turýǵa  kóp kúsh kerek eken. Ol kúsh altybaqan ala  aýyz qazaqta bolmaǵan. Han basyn qarashaǵa teńgerý jeńil bolmasa da, óz aldyna jurt bolyp tura alatyn bolmaǵan soń, handarymyz halqymenen Rossıaǵa qosylǵan». Iá, qarap tursań saıası astary tereń. Tarıhı shyndyq bar. Ras qoı, Ábilqaıyr han jońǵarlardan jáne ózge de alyp memleketterden qorǵaný úshin halyqtyń quziretinen tys Reseıge qosylýǵa áreket jasady. Aqyr sońy otarshylyqqa, jer tartyp alýǵa, arqasynsha qantógiske ulasty. Tereńinen úńilip qarasaq munda qazaqtyń bilimsizdigi men iske kelgende keıbir basshylardyń tájirıbesizdigi ekenin  ańǵarýǵa bolady.

«Qazaqtyń estekten nadandyǵy da, jalqaýlyǵy da kem emes. Jer óziniki bolsa, qazaq estektiń istegenin istemeıdi dep kim aıtar?! Aıtatyn adam bolsa, tyńdaýǵa barmyn, istemeıdi dep aıtýǵa joqpyn». Ǵylym izdenbeı, jańalyq ashýǵa qaýqary jetpegen qazaqtyń jalqaýlyǵyn avtor osylaısha túsindirgisi keledi. «İs ońǵa basarlyqtaı mardymdy áreket joq, «qaraǵan qarap qalar» degen qazaqta jaqsy maqal bar, biraq ol maqaldy eskeretuǵyn qazaq joq»,-degen avtor oılary qalyń uıqydaǵy qazaqtyń bıik maqsatqa talpynysy joqtyǵyn, bilimsizdiginiń arqasy dep baǵa beredi. Ǵylymynan tynyshtyǵyn jón kóretin qazaqqa ne shara bar? Osylaı jatqanda buıyrmaǵan baq ózgege buıyryp,  oljaly jerde úlesten qaǵylmasyna kim kepil?!

«Talap joq, úmit mol halyqpyz. Úmitimizdiń kóbi qoshqar, qasqyrdyń úmiti syqyldy! Ózim jatsam eken, keregim ózi kep tıer bolsa eken deımiz. Ony Alla da, adam da  qabyl kórer me?!».  Qazaqtyń jerimizdi alyp qoıdy dep ózgedan kinárat izdeýi, búginmen ómir súrip, oınap-kúlgenine máz bolýy halyqty jarqyn bolashaqqa aparmasy anyq. Mine, avtordyń aıtar oıy osy oraıda dál tústi. Adamdy adam etetin eńbek ekenin eskersek, qaı zamanda bolmasyn oqyǵan, izdengen, bilimge, eńbekke talpynǵan adam bıi maqsatyna qol jetkize alǵany anyq.

Saıyp kelgende, adamnan áreket bolsa Alladan bereket bolatynyn ár qazaq oıyna bekitse deımiz. Sarańdyq, jalqaýlyq, daıyn dúnıege qol suǵý- bilimsiz, kórgensiz adamnyń isi. Zaman aǵymyna saı umtylys jasap, jańa ǵylym jolynda izdeniske tússe el bolashaǵy jarqyn, hám ǵumyrly bolary sózsiz...

Altynaı BAÝYRJANQYZY

---