InfoHub Logo

Sabaq jospary
Kúni_________ Páni: fızıka Oqý toby: 1 «a», 1 «b», 1 «v», Sabaq reti:
Sabaqtyń taqyryby: Boıl - Marıott zańyn tájirıbelik tekserý
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik maqsaty: boıl – Marıott zańyn tájirıbelik tekserýdi úırený;
Damytýshylyq maqsaty: teorıalyq bilimderin praktıkada qoldana bilý mashyqtaryn, shyǵarmashylyq qabiletterin jetildirý;
Tárbıelik maqsaty: uqyptylyqqa, zerektilikke, qaipsizdik tehnıkasyn saqtaýǵa, óz isine tıanaqtylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: zerthanalyq jumys
Sabaqtyń barysy:
1. Sabaqqa kirispe
2. Teorıalyq túsinik
3. Praktıkalyq bólim
4. Qorytyndy
5. Baǵalaý, úıge tapsyrma
Sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý. Sabaqtyń túri, taqyryby, maqsatymen tanystyrý, qaýipsizdik tehnıkasyn eske túsirý. Qajetti quraldarmen tanystyrý.
Jumystyń maqsaty: belgili bir gaz massasynyń kólemi qysym ózgergende qalaı ózgeretinin zertteý jáne olardyń arsyndaǵy qatysty taǵaıyndaý.
Jabdyqtar: bıiktigi 40sm sýy bar shyny sılındr, bir jaǵy jabyq, uzyndyǵy 40 - 50sm shyny tútikshe, mıllımetrlik bólikteri bar ólsheýish syzǵysh; BR - 52 barometr – aneroıd, ámbebap shtatıv.
Qysqasha teorıalyq maǵlumat.
Sýy bar sılındrge ashyq jaǵymen shyny tútiksheni batyrǵanda, tútikshedegi aýaǵa atmosferalyq qysym men bıiktigi h sý baǵanynyń gıdrostatıkalyq qysymynyń qosyndysyna teń qysym túsedi. Esepteýdi jeńildetý úshin bul qysymdardy mıllımetrlik synap baǵanymen ólsheý qolaıly. Sý tyǵyzdyǵy synap tyǵyzdyǵynan 13, 6 ese az, sondyqtan bıiktigih sý baǵany bıiktigi h/13, 6mm synap baǵanynyń qysymyna teń qysym túsiredi. Tútikshedegi qysym p=H+h/13, 6, mundaǵy N - atmosferalyq qysym; h - sılındrdegi sý deńgeıi men tútikshedegi sý deńgeıiniń aıyrymy. (1 - sýrette).
Tútikshedegi aýa kólemi V=Sℓ, mundaǵy ℓ - aýa baǵanynyń uzyndyǵy. Tútiksheniń kóldeneń qımasynyń aýdany S turaqty bolǵandyqtan, uzyndyqtyń sandyq mánin shartty túrde V - nyń máni úshin alýǵa bolady. Tútiksheni batyrý tereńdigin ózgertkende, onadǵy aýanyń qysym men kólemi ózgeredi. Osy shamalardyń arasyndaǵy táýeldilikti zertteńder.
Jumystyń oryndalý reti
1. Barometrmen atmosferalyq N qysymdy ólsheńder. Tútikshedegi aýa sýǵa batyrǵanǵa deıin osyndaı qysymda turady.
2. Ashyq jaǵymen tútiksheni sýǵa tereń batyryńdar. Tútikshedegi aýa baǵanynyń uzyndyǵyn jáne tútikshe men sılındrdegi sý deńgeıleriniń aıyrymy h - ty ólsheńder.
3. Tútiksheniń eń az tereńdikke batýynyń uzyndyǵyn jáne h bıiktiginiń ólsheýlerin qaıtalańdar.
4. Kóbeıtýdi barlyq tájirıbeler úshin esepteńder: (N+h/13, 6) ℓ, olardy salystyryńdar, qorytyndy jasańdar.
5. Ólsheýlerdiń ΔC absolút jáne σ salystyrmaly qateligin esepteńder.
6. Ólsheýler men men esepteýlerdiń nátıjelerin kestege toltyryńdar.

№	N	h	ℓ (V)	p=H+h/13, 6	(N+h/13, 6) ℓ=C	ΔC	σ= ΔC/C
1
2
3

Baqylaý suraqtary
1. Tájirıbe kezinde tútiksheni nege qolmen ustaýǵa bolmaıdy?
2. Boıl – Marıott zańynda S turaqtysy nege táýeldi bolady?
1. Qorytyndy jasańdar.
2. Baǵalaý, úıge tapsyrma: Izoprosester. (B. Krongart, V. Kem, N. Qoıshybaev Fızıka 10).
3. Qoldanylǵan ádebıetter: G. Sh. Gosırıdze «Praktıcheskıe ı laboratornye raboty po fızıke 7 - 11». Moskva. Klasıks Stıl. 2002
B. Krongart, V. Kem, N. Qoıshybaev Fızıka 10.
R. Gebel, K. Hobold «Fızıka Spravochnık shkolnıka ı stýdenta» Moskva. «Drofa» 2002

​Sabaqtyń tolyq nusqasyn júkteý​​​