InfoHub Logo

Adamnyń emosıasyn taný-bul adamdar tabıǵı túrde ıgeretin kúrdeli psıhıkalyq proses. Biraq jasandy ıntellekt úshin bul mindet áldeqaıda kúrdeli. Emosıanyń kórinisi ár túrli bolýy múmkin jáne jeke erekshelikterine baılanysty kontekst pen jaǵdaıǵa baılanysty ózgerýi múmkin. Emosıalyq adam ómiri san qyrly, taldaý kerek, ony qadaǵalap, mımıkamen, qımyldy, sóz, tipti júrgen júrisinen anyqtaýǵa bolady.

Kompúterlik tehnologıalar arqyly emosıany anyqtaý adam ıntellektiniń jumysyn túsinýdiń kiltin tabýǵa kómektesedi, sonymen qatar oıyndarda, jarnamalarda, qaýipsizdik júıelerinde jáne Vırtýaldy shyndyq ónimderin qurýda qoldanylady.

Emosıalar men better. Kóptegen Algorıtmder fotosýretterdegi bet álpetin taldaý arqyly emosıalardy oqıdy. Neırondyq jeli adamnyń betin tanıdy, sodan keıin birneshe negizgi núkteleri bar qastardy, kózderdi jáne aýyzdy ereksheleıdi. Mysaly, erinderde negizgi núkteler buryshtarda, al qastarda muryn kópirinde bekitiledi. Osydan keıin emosıalar klassıfıkasıasy qazirdiń ózinde taldanǵan sýretter negizinde júzege asyrylady. Mysaly, júıe qastar men erinniń buryshtary kóterilgende qýanyshty nemese qastar kóterilip, aýzy ashylǵanda tań qaldyrady .

Betti taný tehnologıalary áli de tıimsiz jumys isteıdi. Mysaly, jaqynda amerıkandyq ǵalymdar qylmyskerlermen betpe-bet daıyndalǵan AB 1215 neırondyq jelisin, sheneýnikterdiń fotosýretterin usyný arqyly eksperıment júrgizdi. Jasandy ıntellekt olardyń 26-yn qylmysker retinde anyqtady, biraq olardyń bazasynda joq.

Fotosýretterdegi mımıkany taldaý dál nátıje alý úshin jetkiliksiz. Ázirleýshiler bólek emes, sınhrondy túrde taldaýdy josparlap otyrǵan Qosymsha aqparat kózderin zertteıdi. Negizgi jáne perspektıvaly arasynda: bet álpeti, kózdiń qozǵalysy, deneniń qozǵalysy, sóıleý jáne daýys.

Mımıkany taný óte ońaı: zertteýshiler bastyń 3D modelin jasaıdy jáne bulshyqet qımyldaryn bekitedi. Kózdiń qımylyn baqylaý kóptegen aqparat beredi, óıtkeni adamdardyń kópshiligi vızýalızasıa bolyp tabylady. Dene qımyldaryna usaq motorıka kiredi, daýys kezinde ıntonasıa, bıiktik jáne kólem mańyzdy.

Basqa da birqatar arnalar bar. Mysaly, Soltústik Karolına Ýnıversıteti men Merılend ýnıversıtetiniń ǵalymdary serýendeýde emosıalardy ajyratatyn neırondyq jelini oılap tapty. Ol óziniń emosıonaldy jaǵdaıyn belgileıtin serýendeıtin adamdarmen arnaıy beıne bazasynda oqytyldy. Algorıtm adamnyń júris – turysynyń erekshelikterin úsh ólshemdi fıgýralar túrinde beıneleıdi, sodan keıin úsh emosıanyń belgilerin – qýanysh, qaıǵy, ashý-yza nemese beıtarap kúıdi belgileıdi. Neırondyq jeli testileý nátıjeleri boıynsha emosıalardy 80% dáldikpen tanıdy.

"MIT" ǵalymdary jasandy ıntellektti fızıologıalyq qubylystardy tirkeýge úıretedi. Mysaly, tehnologıalar adamnyń bet-álpetindegi pıksel túsiniń ózgerýin baqylaıdy, bul qannyń betke aǵyp jatqanyn anyqtaýǵa múmkindik beredi. Nemese algorıtm ımpúlsti ólsheýge múmkindik beretin beınelerdegi bastyń terbelisterin esepteıdi. Júrek soǵý jıiliginiń joǵarylaýy nemese bet álpetiniń ózgerýi emosıalardy ǵana emes, uıat nemese qarapaıymdylyq sıaqty tereń sezimderdi de túzetýge kómektesedi.

Adamnyń emosıasyn taný mindeti ártúrli zamanaýı salalarda qoldanylady. Jańa tehnologıalardyń damýymen mashınalyq kórý qabileti bar turmystyq Robottar (Shańsorǵyshtar, Kir jýǵysh mashınalar, jeke kómekshiler) paıda bolady. Emosıalardy taný olardyń adammen ıntellektýaldy ózara árekettesý dárejesin arttyrýǵa kómektesedi. Mysaly, keıbir zamanaýı avtomobılder adamnyń sharshaýyn taný júıelerimen jabdyqtalǵan, bul uqypsyzdyqtan, uıqyshyldyqtan nemese júrgizýshiniń ál-aýqatynan týyndaǵan apattardan aýlaq bolýǵa múmkindik beredi. Mundaı jaǵdaılarda taldaý kóshedegi beınekameralardyń sýretterinde betti óńdeý nátıjeleri boıynsha júzege asyrylady.

Oqytylǵan neırondyq jeliler avtomattandyrylǵan qaýipsizdik júıeleri arqyly adamdardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge kómektesedi. Olar kúzetiletin aýmaqta qaýipti nemese abaısyz minez-qulyqty tirkeıdi, tártip buzýshylarǵa, terrorısterge, psıhıkalyq aýrýlarǵa tán emosıalardy kórsetetin adamdardy anyqtaıdy.

Mundaı júıelerdiń perspektıvaly paıdalanýshysy marketıń salasy bolyp tabylady. Algorıtm Marketologtar men jarnama berýshilerge jarnamalyq aksıalardyń, saýda-sattyqtyń, jarnamalyq pozısıalardyń tıimdiligin taldaı otyryp, kiristerin arttyrýǵa múmkindik beredi.

Emosıany taný vırtýaldy shyndyq tehnologıalaryna áleýmettik medıa men onlaın oıyndardaǵy ózara árekettesý sapasyn arttyrýǵa kómektesedi. Ázirleýshiler bet bulshyqetteriniń qozǵalysyn baqylaıtyn garnıtýraǵa qosymsha kameralar salady. Bul vırtýaldy beınesinde oıynshynyń emosıonaldy jaǵdaıyn egjeı-tegjeıli kórsetýge kómektesedi.

Bolashaqta ázirleýshiler bar júıelerdiń dáldigin arttyryp qana qoımaı, mysaly, kópshiliktiń emosıalaryn tanıdy.

---