- 16 aqp. 2019 00:00
- 223
Maıshabaq pen shynykóz
(Balyqshynyń jumysshylar jınalysynda aıtqan áńgimesi)
Joldastar, men — balyqshymyn. Balyq aýlaýdyń arqasynda men sosıalızmge aıaq basa aldym. Ol qalaı boldy deısizder me? Jaraıdy, táptishtep aıtyp bereıin.
Bizdiń ózen-kólderimizde akýladan sál ǵana kishirek bir balyq ómir súredi, biz ony Shynykóz dep ataımyz. Óte qý balyq, óte shaqar, óte meshkeı. Ol maıshabaqtardy jaqsy kóredi. Álgi, kádimgi quıttaı, shynashaqtaı balyq she... sony kórse-aq boldy,— Shynykóz qutyryp ketedi: baıǵustardy qýyp júrip qylǵytady.
Árıne, maıshabaqtarǵa da jan kerek, qaraǵannan qarap júrip qyrylǵysy kelmeıdi. Olar Shynykózden qorǵanýdyń tásilin taýyp baǵady, onyń kele jatqanyn alystan-aq bile qoıady. Iisinen seze me, basqa birdeńesinen seze me,— olaryn men bilmeımin. Shynykóz jetip kelgen sátte olar jandármen jınalyp, shoǵyrlana qalady, uzyndyǵy birjarym metr balyqtaı bop tutasyp jata qalady: quddy qamal soǵyp, qorǵanysqa kóshkeni dersiń.
Shynykóz áı-sháıge qaramaı umtylady,— sol sátte maıshabaqtar oǵan qabyrshaqtaryn oqsha jaýdyrady da jiberedi. Basy-kózine qabyrshaq jabysa qalǵan Shynykóz eshteńeni kóre almaı dymy qurıdy da, baıtal túgil bas qaıǵy bop jaıyna ketedi.
Sý betine jypyrlap qabyrshaq shyqsa-aq boldy,— biz, balyqshylar, sý astynda qyrǵyn maıdan bastalǵanyn túsine qoıamyz. Sý beti aqyń tastan jasalǵan alqadaı jaltyraı qalady. Biz ilgekbas baqandy dereý sýǵa súńgitemiz de, basy-kózin qabyrshaq jaýyp sendelip júrgen Shynykózdi ilip sýyryp alamyz.
Joldastar! Shynykózdi sýyryp alǵan soń ne isteıtinimizdi aıtyp ishterińizdi keptirmeı-aq qoıaıyn, óıtkeni, sizder ony bizden kem bilmeısizder. Biz Shynykózdi asyp jiberip, sorpasyn ishemiz nemese sarymsaq týrap qosyp, baptap qýyryp jeımiz. Iaǵnı, biz Shynykózdi sý astynan sopań etkizip sýyryp alýǵa shebermiz, múlt jibermeımiz. Tek sizder onyń kózin qalaıda kórmeıtin etip qoısańyzdar eken. Áıtpese, ol bizdiń baıǵus maıshabaqtarymyzdyń tuqymyn qurtyp jiberedi.
* * *
Men halaıyqqa paıdasy bolsynshy dep shyǵarylǵan júzdegen mysaldardy estidim de, oqydym da. Biraq, solardyń birde-biri maǵan myna balyqshynyń beıqam nıetti áńgimesindeı kúshti áser ete alǵan emes.
Balyqshy bul áńgimesin qıystyryp oıynan shyǵarǵan joq, kózimen kórgenin, qolymen istegenin aıtty da qoıdy.
Bul — bizdiń elimizdiń kózi ashyq barsha jarandaryna óte qajet sabaq! Tirshilik etý úshin neǵaıbyl táýekelge bel býyp, teńizdiń bermesin surapyl shaıqaspen tartyp alyp júrgen balyqshynyń sózine qulaq túrelik! Bizdiń mindetimiz — jyrtqyshtyń kózin qurtý ǵana. Ony baqanmen ilip alý — balyqshy joldastardyń sharýasy. Olar qapy qalmaıdy!