InfoHub Logo

Oqyrmandarymnan kúnine otyz-qyryq hat alatyn, telefon soqqandarmen sóılesem dep gazet oqyp úlgirmeıtin kezim kelmeske ketti. Meniń páterimde keshkilikte oryndyq, qasyq, shanyshqy jetpeı jatatyn kúnder de kelmeske ketti.

Ras, keıde ketkenniń qaıtyp oralatyn sáti de bolady...

Men mynadaı bir zańdylyqty baıqap júrmin: redaksıa álemimen baılanysym báseńdeı bastasa, gazet-jýrnaldarda shyǵarmalarym kórinbeýge aınalsa,— úıime kelýshilerdiń sany kúrt azaıady; telefon men esik qońyraýlarynyń bezildegeni basylady; jaıshylyqta aqsha surap, aqyl surap aınalaqtap mańymnan shyqpaıtyn joldas-joralarym kóshede maǵan ushyraspaýǵa tyrysady, jolyǵa qalsaq baıqamaǵansyp, jylystap ketýge asyǵady, sirá, bul aqsha surar, jumysqa ornalastyr dep esimizdi shyǵarar dep júreksinedi-aý deımin...

Al, eger ony-munym jarıalana bastasa, bári de kerisinshe bola qalady: aqylgóıler — aqyl surap, tıynyn kemirgender — aqsha surap jetip keledi...

Dúnıeniń búıtip aýmaly-tókpeli bolyp turǵanyn áste teris kórmeýshi edim, biraq tabany taıǵanaq tanystarym búginde nesıe beretin ósimqorlarǵa aınalyp mysymdy qurtyp júr.

Túrmeden sońǵy joly shyqqannan keıin meniń taǵdyrym jobamen mynadaı boldy... «Aıtasyń-aq,— deısizder maǵan,— birinshi jolyń da, besinshi jolyń da emes, úırenetin boldyń ǵoı...» — «Joq,— deımin men,— oǵan tipti myńynshy ret bolsa da úırene almaısyń! Senińizder maǵan!..»

Babaáli kóshesimen órge qaraı entigip áreń kele jattym. Bul órge zymyrap júgirip shyǵatyn kezim qaıda?.. Kósheniń birer attam osy tusy alynbas qamalǵa aınalyp bara ma dep qalǵandaımyn... Qıylysqa jettim de, entigimdi basý úshin toqtadym. Sol áredikte qarsy ótip kele jatqan jurttyń arasynan eski kóz tanysymdy kórdim. Ol maǵan qurmetpen qaraıtyn, qashap da bol syn qoshemettep júretin. Meni kóre qalǵan jerde quraq usha umtylyp: «Assalo-o-oýmaǵaleı-kúm! Hal-ahýalyńyz qalaı?..» degendeı birdeńelerdi shubyrtyp, daýryǵa daýystap amandasatyn. Qushaǵyn aıqara ashyp kep qushaqtap, ıyǵymnan aıanbaı qaqqylap, betimnen súıetin, sonsoń qolymdy alyp silkilep turyp sampyldap kep sóıleı beretin, sóıleı beretin, sóıleı beretin. Óz basym óıtip dostyq-syılastyq kórsetkendi unatpaıtynmyn, biraq syıǵa — syı, syraǵa — bal: eriksiz bassalyp qushaqtap, ıyǵynan qaqqylap, qolyn silkilep, daýryǵa jaýaptasyp turatynmyn.

Qazir de endi sol ádetimizdi shyp-shyrǵasyn shyǵarmaı qaıtalaıtynymyzdy sezdim... Burynyraq qamtyǵym keldi. Aramyzda on shaqty qadamdaı ǵana qalǵanda qushaǵymdy aıqara ashyp, daýryǵa sálem berdim: «Assalo-o-oýmaǵaleıkúm! Kórmegeli...» Tanysym kóz qıyǵymen ǵana qarap, bult etip burylyp, aınalyp ótip kete bardy. Onyń da meni áý basta kórgenin anyq baıqaǵan edim, endi tańdanyp turyp qaldym. İlgeri ótkender toby meni ilestirip kósheniń ortasyna jetkizip ketse kerek, aldymda qyzyl sham jaǵýly ekenin, jan-jaǵym zýlaǵan mashına ekenin bir-aq kórdim... Ózimniń áldene dep aıǵaılap, eki qolymdy birdeı sermep, bir orynda sekeńdep turǵanymdy ańǵardym... Aqylymnan adasqandaımyn, biraq óz qylyǵymnyń keleńsizdigin, masqaralyǵyn anyq sezindim. «Qudaı-aý, mynaý qalanyń dál ortasy ǵoı! Tolyp jatqan tanystarymnyń qaısysy kórse de, meni jyndanyp ketken eken deıdi-aý» dep oıladym...

Ózime ózim ıe bola alar emespin. Júz tanystarymnyń bireýin kezdestire gór, bas salyp qushaqtap, muńymdy shaǵyp, maýqymdy basaıyn, dep ishteı qudaıǵa jalbarynyp turmyn. Shynynda jyndanýǵa shaq qalǵandaımyn...

Qyzyl sham sóndi, polıseı ala taıaǵyn tómen túsirdi, jurt maǵan qarsy taǵy aǵyldy. Men árqaısysynyń betine úńilip qaraımyn. Olar meni oraǵytyp ótedi. Báriniń de sońdaryna burylyp qarap, maǵan baǵzy bir «sálemderin» joldap bara jatqandaryn topshylaımyn...

O, táýbá! Qarsy aldymda egde jastaǵy bir áıel kele jatyr. Júzi tanys! Qatelesken joqpyn! Tanımyn! Tosyp turmadym, tura umtyldym! Daýryǵa daýystap: Assalo-o-oýmaǵaleıkúm! Kórispegeli neshe jyl! Hal-ahýalyńyz qalaı?» dedim. Ony barar jaǵyna emes, kelgen jaǵyna qaraı súırelep, arqasynan qaqqylap, birdeńelerdi aıtyp kelem, aıtyp kelem... Beısharanyń shoshyǵandyqtan tili baılanyp qaldy-aý deımin.

Trotýarǵa jete bergenimizde mashınalar sıgnaldaryn baj-baj etkizip taǵy zýlady. Men kempirdi qushaqtap sóılep turmyn, sóılep turmyn. Ótip bara jatqan júk mashınasynyń terezesinen shofer jigit bizge umsynyp qarap tańdaı qaqty. Qaıtadan sham jandy...

Polıseıdiń: «Tez ótińiz!» —degen ashýly daýysy estildi. Sirá, maǵan aıtsa kerek jáne birinshi ret aıtqany bolmasa kerek...

Kempirdi qushaǵymnan bosatpaǵan kúıi taǵy da úsh mınýttaı súıreledim. Aqyrynda: «Saý bol! Jolyqqansha!» dep tura jóneldim. Beısharany domalatyp kete jazdadym.

Bir úıdiń qaqpasynyń qalqasynda jarty saǵattaı jasyrynyp turdym. Jańaǵy áıeldi qaıdan kórgenimdi esime túsirdim: ol osydan bes jyl buryn bir redaktordyń qyzmetshisi bolatyn.

Sol qylyǵyma kúni búginge deıin qınalyp esim shyǵyp júr.

Orysshadan aýdarǵan Ǵabbas Qabyshev

---