InfoHub Logo

Baıqaýdyń maqsaty:
Bilimdilik: fızıka jáne elektrotehnıka páninen alǵan bilimderin tereńdetý;
Damytýshylyq: uıymdastyrýshylyq qabiletin damytý;
Tárbıelik: Oqýshylardy mamandyqqa qyzyqtyrý, básekelestik qabiletin arttyrý, Oıy júırik oqýshylardy anyqtaý;

Baıqaýdyń ótkizilý tártibi:
Intellektýaldy – tanymdyq oıyn 5 kezeńnen turady:
İ – kezeń: «Tanystyrý»
Bul kezeńde ár top tobyn, uranyn aıtyp tanystyrady. Joǵarǵy upaı 10 upaı.
İİ kezeń: «Báıge»
Bul kezeńde 3top basshysyna jeke - jeke 4 suraqtan jáne topqa 1 jumbaq qoıylady. Ár durys jaýapqa 5 upaı
İİİ kezeń: «Doda»
Bul kezeńde taqtada nómirlengen uıashyqtar beriledi, árbir top ózderine unaıtyn uıashyqty tańdap, soǵan sáıkesti suraqtar ashylady.
Qysqysh – jeńil suraqqa 10 upaı, Qarmaýysh – ortasha suraqqa 20 upaı, Ajyratqysh - 30 upaı, Megaommetrde – qıyn suraqtar 40 upaı jasyrylǵan.
Qaı sandy tańdasa sonsha upaı qosylady. Oılanýǵa 1 mın ýaqyt beriledi.
Qarsy toptyń jaýap berýge múmkindigi bar.
Eskertý: Qarsy top jaýap berse, upaı sany qarsy topqa beriledi.
İV kezeń: «Qatesin tap»
Bul kezeńde top múshelerine 2 mın. ýaqyt beriledi, sol ýaqyt ishinde berilgen tájirıbeniń qatesin taýyp, túsindirýi kerek. Durys jaýapqa 10 upaı.

Baıqaý komısıasy: Baıqaýdyń jeńimpazdaryn komısıa múshelerin anyqtaıdy. Baıqaýdyń qazylar alqasy: baıqaýǵa qatysqan toptardyń bilimi men ónerin saraptap, saıystyń mazmunyn anyqtaı otyryp, ár toptyń ózindik ereksheligin anyqtaıdy.
Marapattaý: «Qyzyqty elektr álemine saıahat» atty ıntellektýaldy – tanymdyq oıynda topqa oryn berilip jáne erekshe óner kórsetken oqýshyǵa maqtaý qaǵazymen marapattady.

Muǵalim: Armysyzdar, qadirli ustazdar men bilim men ónerge qushtar oqýshylar! Halqymyzda jaqsy bastama jalǵasyn tapsa, sátti bolǵany dep jatady ǵoı. Endeshe, búgingi kún kópshilik qatysyp otyrǵan kóńildi toptar saıysy sizderdiń kóńilderińizden shyǵyp, qýanyshqa bólese, jarqyn bastamaǵa uıytqy bolǵan bizder de qýanarymyz ábden anyq. Elimizdiń bolashaǵy tek qana jastar ekeni daýsyz. Adam balasy tek bilim men ǵylym arqyly óz ornyn taba bilgen. Bolashaq ǵasyrda bilim teńizinen júzip ótkender ǵana elimizdiń tiregi, súıinishi bolady dep oılaımyz.
Keshimizdiń maqsaty: Oqýshylardy mamandyqqa qyzyqtyrý, básekelestik qabiletin arttyrý, Oıy júırik oqýshylardy anyqtaý
Sonymen búgingi «Qyzyqty elektr álemine saıahat» atty ıntellektýaldy – tanymdyq oıynymyzǵa qosh keldińizder!
Búgingi saıysta bilim jarystyratyn oıynshylarymyzben tanys bolyńyzdar! İ. «Elektr togy» toby
İİ. «Jaryq» toby
İİİ. «Kerneý» toby
Saıysymyzdyń shartymen tanystyryp óteıin:
İ – kezeń: «Tanystyrý»
Bul kezeńde ár top tobyn, uranyn aıtyp tanystyrady. Joǵarǵy upaı 10 upaı
İİ kezeń: «Báıge»
Bul kezeńde 3top basshysyna jeke - jeke 4 suraqtan jáne topqa 1 jumbaq qoıylady. Ár durys jaýapqa 5 upaı
İİİ kezeń: «Doda»
Bul kezeńde taqtada nómirlengen uıashyqtar beriledi, árbir top ózderine unaıtyn uıashyqty tańdap, soǵan sáıkesti suraqtar ashylady.
Qysqysh – jeńil suraqqa 10 upaı, Qarmaýysh – ortasha suraqqa 20 upaı, Ajyratqysh - 30 upaı, Megaommetrde – qıyn suraqtar 40 upaı jasyrylǵan.
Qaı sandy tańdasa sonsha upaı qosylady. Oılanýǵa 1 mın ýaqyt beriledi.
Qarsy toptyń jaýap berýge múmkindigi bar.
Eskertý: Qarsy top jaýap berse, upaı sany qarsy topqa beriledi.
İV kezeń: «Qatesin tap»
Bul kezeńde top múshelerine 2 mın. ýaqyt beriledi, sol ýaqyt ishinde berilgen tájirıbeniń qatesin taýyp, túsindirýi kerek. Durys jaýapqa 10 upaı.

- Oıynǵa qatysýshy toptarǵa sáttilik tileı otyryp, oıynymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder!

İ – kezeń: «Tanystyrý»
İ. «Elektr togy» toby tobynyń tanystyrýyna kezek beremiz.
İİ. «Jaryq» toby
İİİ. «Kerneý» toby

İİ kezeń: «Báıge»
Báıgege túsip jaryspaı,
Júıriktiń baǵy janar ma?
Bul báıge oıdyń báıgesi
Kim júırik, sol alda – dep kelesi Báıge kezeńine kezek beremiz.

İ. top «Elektr togy» tobynyń top basshysy: Talant
1. Aýalyq jeli elementterine ne jatady? (tirek, oqshaýlama, armatýra)
2. Aınymaly tokty turaqty tokqa aınaldyratyn qurylǵy? (Túzetkish)
3. Turaqty tok generatorynyń qozǵalmaly bóligine ne jatady?(Zákir (ıakor))
4. Indýktor degenimiz ne?– (magnıt órisin týdyratyn qondyrǵy).
5. Boıyndaǵy zarádti,
Uzaq ýaqyt saqtaıdy.
Releniń kúshimen,
Búldirmesten batpaıdy (Akýmýlátor)
İİ. «Jaryq» tobynyń top basshysy: Baqdáýlet
1. Jaryq tehnıkasynyń negizgi kórsetkishi ne dep atalady? (nomınaldy kerneý)
2. Elektrlenýdi baıqaýǵa arnalǵan aspap? (elektroskop)
3. Tómengi kerneýge qansha vóltqa deıingiler jatady? (1000 V. tómen)
4. Elektr aspaptarynyń qataryna neler jatady?(Elektr aspaptarynyń qataryna tisteýik, monter pyshaǵy, qysqysh, jumyr qysqysh, buraýysh t. b.)
5. Kúsh kóbeıse artady
Aýadan artqa tartady
Júzi juqa úshkir zat
Odan biraq qorqady. (Qysym)

İİİ. «Kerneý» tobynyń top basshysy: Meıirman
1. Tok kúshin ólsheıtin qural? (Ampermetr)
2. Elektr energıasyn mehanıkalyq energıaǵa neniń kómegimen aınaldyrady?
(Elektr qozǵaltqyshtardyń kómegimen)
3. Joǵarǵy kerneýge qandaı vólttardy ataımyz? (1000 V. joǵary)
4. Qandaı materıaldar tok ótkizbeıdi? (Tok ótkizbeıtin materıaldardy oqshaýlaǵysh dep ataıdy. Olarǵa plasmassa, áınek, rezeńke, kurǵaq aǵash, farfor jatady)
5. Qozǵalysqa keltirip,
Jyldamdyǵyn beredi,
Ólshemderin qarasań,
Nútonǵa ol keledi. (Kúsh)

İİİ kezeń: «Doda»
10 qysqysh
Elektromagnıttik óristi sıpattaıtyn shama ne dep atalady?
J:(Indýksıa) 20 qarmaýysh
Elektr jelisine ushyp kelip qonǵan qusqa toktyń áseri nege bilinbeıdi? J: Óıtkeni qustyń denesi men aıaqtary arasyndaǵy ótkizgish bóligi ózara paralel 30ajyratqysh
Elektr jelisindegi kerneý ózgermegen jaǵdaıda birdeı elektr plıtany paralel qosýdan tizbektep qosýǵa aýystyrsa, olardyń jalpy qýaty qandaı bolady?
J: (4ese kemıdi) 40 megaommetr
Beıne suraq
10 qysqysh
Qarapaıym elektr tizbegi neshe
elementten turady?
J: Qarapaıym elektr tizbegi 4 elementten turady. 1) tok kózi
2) ajyratqysh 3) elektr ótkizgish 4) qabyldaǵysh

20 qarmaýysh
Aýyl sharýashylyǵy óndirisinde elektr jylýy qandaı tehnologıalyq prosesterde qoldanady? J:(Jumyrtqalardy ınkýbasıalaýǵa; mal tólderi men qus balapandaryn jergilikti jerde jylytýǵa; maldy sýarý júıesindegi sýdy jylytýǵa; A/Sh ónimderi men jem - shópti elektr jylýymen keptirýge; mal jáne qus qoralaryn, óndiris úılerin jylytýǵa; ) 30ajyratqysh
Akýmýlátordy zarádtaý kezinde onyń qaqpaqtaryn ashyp nege qoıady? J: akýmýlátordy zarádtaý kezinde sýtegi men ottegi bólinedi. Eger qaqpaq ashylmasa jınalǵan gaz akýmýlátordy jaryp jiberýi múmkin. 40 megaommetr
Beıne suraq
10 qysqysh
Toktyń kúshin jáne aǵysyn retteıtin aspap? J: Reostat
20 qarmaýysh
Elektr peshti elektr jelisine qosqan kezde páterdegi shamnyń kómeskilenip, qaıta janatyny nelikten? J: Tok kúshi artady, jetkizý symdaryndaǵy kerneý túsedi de artady 30ajyratqysh
Elektr shamynyń kóbinese tok kózine qosý kezinde janyp ketetini nelikten?
J: Tok kúshiniń qosqan mezette ol namınal toktan birneshe ese kóp, óıtkeni salqyn qysymnyń kedergisi az 40 megaommetr
Beıne suraq

Megaommetr degenimiz – oqshaýlamanyń jaramdylyǵy men kedergisin, jerlendirý sapasyn jáne kabel oqshaýlaǵyshynyń tutastyǵyn tekseretin qurylǵy.

Shyndyqty alǵash taratqan
Jyl kúnińdi sanatqan,
Taýyp ǵajap jańalyq,
Joqtan bardy jaratqan
Fızıka emeı nemene – dep kelesi kezeńge kezek beremiz «Qatesin tap» kezeńine kezek beremiz.
(topqa bólingen oqýshylar berilgen tájirıbeniń qatesin taýyp, túsindirýi kerek. )

№ 1 tájirıbe
Aqaýy: Rozetkany jalǵamaǵan

№2 tájirıbe
Aqaýy: Qysqyshtyń bir sabynda rezınasy joq

№3 tájirıbe
Aqaýy: ajyratqysh (Vyklúchatel) jalǵamaǵan

Sonymen, bizdiń saıysymyz óz máresine jetti, ádil qazylar alqasynan toptardyń baǵasyn suraımyz. Endigi sóz kezegin ádil qazylar alqasyna beremiz.
«Qyzyqty elektr álemine saıahat» atty ıntellektýaldy – tanymdyq oıynymyzda jeńiske jetken jeńimpaz topty quttyqtaımyz! Kóńil bólip tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet! Saý salamatta bolyńyzdar!