InfoHub Logo

Quda túsý salty

(Sahnada qazaq otbasy ákesi, anasy, qyzy úsheýi shaı iship otyrady. Syrttan Aqsaqal):

— Kim bar-aý,​ sóıles!​ - degen óktem ún estiledi. (Qyz ákesi atyp turyp, qonaqty qarsy alady. Úıge jasy úlken aqsaqal men eki-úsh er adam kiredi. Qyz dereý sahnadan shyǵyp ketedi. Anasy turyp qonaqtardy tórge shyǵarady. Qol alyp amandasqan soń, er adamdar tórge jaıǵasady.​ Qyz ákesi sóz alyp):

— Qaı týǵan bolasyzdar aǵasy?​ Buryn bul aýyldan kórmegen sekildimin. Bul jaqqa nendeı sharýamen kelip qaldyńyzdar?

Aqsaqal:

— Durys aıtasyz otaǵasy! Biz sonaý Arqadan,​ sulý Kóksheden jol júrip kelemiz.​ Bet alysymyz — Shyńǵystaý.​ Alys qudamyzdyń asyna bara jatyrmyz.

Qyz ákesi:

— Bárekeldi! Asqa júırik jylqy, balýan jigit, ne kúmis kómeı ánshi, ne oraq tildi sheshen aparmasa,​ elge syn!​ Osy tórteýdiń qaısysyn alyp bara jatyrsyzdar?

Ánshi jigit:

— Ee, otaǵasy! Salt-dástúr, jón-joralǵydan habaryńyz bar,​ kókiregi oıaý jan ekensiz?!​

Aqsaqal: 
 — Dóp aıttyńyz!​ Myna aldyńyzda otyrǵan jigit — jas ta bolsa jaýyryny jer ıiskemegen,​ júz balýandy jyqqan «jas balýan».​ Al myna jigit — kúmis kómeı ánshi. Ózim — rýdyń namysyn qorǵap, daýǵa túsip júrgen bımin. Syrtta — shashasyna shań juqpaǵan júırik jylqymyz baılaýly tur.​

Qyz ákesi:

— Paý, shirkin-aı!​ Jeti qazynanyń birnesheýi janyńyzda júr eken ǵoı?!

Balýan:

— Qazynanyń úlkeni — úı. Úıdi nurǵa toltyrar — áıel.​ Aqyldy da pysyq jar.​ Sulý kelinshek.​

Ánshi jigit: 

 — Kelinshekti kórikti qylar — qolyndaǵy bópesi.​ Er jigitti baqytty qylar — jary men uly ekeýsi. 

Aqsaqal: 

— El men eldi jalǵastyrar,  qyz jaryqtyq bir elshi! - demekshi,​ qur saparlamaı,​ qasymdaǵy boıdaq balýanǵa qyz kóre júrgen jaıymyz bar.

Qyz ákesi:

— Ylaıym,​ joldaryńyz oń bolsyn! Báıbishe shaıyńdy quı!

Aqsaqal:

— Otaǵasy,​ biz jaı kelmeı,​ osy úıde aqylyna kórki saı,​ on saýsaǵynan óneri tamǵan qyz bar dep estip kelip otyrmyz.​ Qalyńyna tulpar bastaǵan júz qysyraq,​ altyn taı tuıaq, qasqyr ishik,​ qundyz bórik bastaǵan toǵyz toǵyzy bar.​ Barar jeri — tekti,​ ósip-óngen áýlet. Rýlary — aǵa balasy Arǵyn.

Qyz ákesi (sál oılanyp):

— Eee, qazaq qashan jaı júrýshi edi..?!​ El aralaýǵa eldiń jaıyn oılaıtyn erler ǵana shyǵatynyn bilýshi em?!​ Tanymaıtyn jerge,​ balýan eken dep jetektetip jiberer qyzym joq! Elińizde syıly atqaminer,​ dýaly aýyz bıler bolsa, kelip anaý alty qanat aq ordada otyrǵan aǵamnyń aldynan ótsin. Ázirge aıtar sózim osy.​ Qabyrǵammen keńesip, kelisimdi kelesi kezdeskende aıtaıyn!

Aqsaqal:

— Jón,​ jón otaǵasy!​ Bizdiki jón bolmady.​ Esikten kirip «tór meniki» degendeı,​ aıaq astynan kelip «quda bolaıyq!»​ - dep, yńǵaısyz jaǵdaıǵa qaldyryptyq!​ Mynaý at-ton aıybym!​ (Óz arqasyndaǵy ádemi shapandy qyzdyń ákesiniń ıyǵyna jabady.)

Qyz ákesi:
— Men de artyq aıtsam aıyp etpeńizder! Qazaqtyń saltynda qonaqqa berý bar da,​ onyń kıip kelgen kıimin sheship alý joq!​ Sondyqtan bul syıyńyzdy qabyl ete almaımyn! Kerisinshe, Jaratqannyń buıryǵymen quda bolyp jatsaq,​ talaı shapandy men de jabarmyn! Raqmet!- dep shapanyn qaıtarady.

Ánshi jigit:

— Olaı bolsa júrelik ýa,​ aǵalar!​ Kún keshkirmeı jol óndirip tastaıyq?! (Barlyǵy qol jaıyp aqsaqalǵa qaraıdy.)

Aqsaqal:

— Allah Ózi qoldasyn,
Esh jamandyq bolmasyn!
Qaıda barsaq jol bolyp,
Qyzyr bolsyn joldasyń!
Munda qalǵan aýyldyń,
Maly-basy kóbeıip,
Ár isin Allah ońdasyn! Áýmın!

(Barlyǵy sahnadan ketedi.)

G. Qasenbaı. 
29.04.2023

Tapsyrys berý úshin baılanys nomerim:+77002303625

---