InfoHub Logo

Qolóner halyq ómirimen, turmysymen birge jetilip, bite qaınasyp kele jatyr. San alýan túrli qolóner buıymdar ásemdigi, órnegi turmysqa mán berýmen adamdarǵa rýhanı lázzat ákelgen. Kóz salyp baıyptap qaraǵan adamǵa buıymdardaǵy túrli - tústi oıý - órnek, onyń ornalasýy adamzat dúnıesiniń tabıǵatpen bite qaınasqan sonaý zamannan kele jatqan qarym - qatynasyn, kóńil - kúıin, jan dúnıesindegi tylsym kúshterdiń birligin ańǵarýǵa bolady. Qolónerin sheberleri tabıǵat sulýlyǵyn óner týyndylaryn arqaý etken. Óner týyndylarynyń bet bederine shıratyla túsken ǵajaıyp órnekter ózgeshe bir tilmen aqtaryla syr shertkendeı. 
Qazaq qolóneriniń túri, sapasy, órnegi, boıaýynyń ómirge kelýi kóshpeli ómirmen tyǵyz baılanysty. Sheberdiń kelýi kóshpeli ómirmen tyǵyz baılanysty. Sheberdiń qolynan shyqqan buıymdar kúndelikti tirshilikpen qatar sol zamannyń ortaq qolóner mádenıetiniń baǵa jetpes úlgisi. «Sheberdiń qoly ortaq» degen maqal el ishinde beker aıtylmasa kerek. Naǵyz sheberlikke jetý úshin tabandylyq, iskerlik, talǵampazdyq, bilim qajet. Shyǵarmashylyq izdenis ústindegi halyq sheberleri turmysqa qajetti qolónerdiń alýan túrlerin oılap tapty. Óz urpaǵynyń “segiz qyrly, bir syrly”ónegeli, ónerli bolyp ósýin maqsat etken ata - anamyz óz boıyndaǵy bar asyl qasıetterin urpaqtan urpaqqa úıretip kelgen.
Toqý óneri – qazaq halqynyń ejelden kele jatqan qolóner salasynyń biri. Bul tamasha óner qazirgi zamanda jalǵasyn taýyp, kórshi halyqtardyń óner shyǵarmashylyqtarymen tolysyp, damyp, ásemdigimen, kórkemdigimen kóz tartyp, estetıkalyq talǵamda órkendeı bermek. Al, endi on saýsaǵynan óner tamǵan apalarymyzǵa toqtalaıyn, sebebi osy kisilerdiń arqasynda ulttyq qol ónerimiz urpaqtap - urpaqqa jetip otyr.
Isataı aýdany Zıneden aýylyndaǵy apamyz 64 jastaǵy Sáýle Qabdeshova
Qolyna túsken kez - kelgen zattan qoldanysqa qajetti dúnıe jasap shyǵarýǵa qumar. Ol qamshy da óredi, oıý - órnek salynǵan quraq kórpe men kópshikterdi de jasaıdy. Kıiz basyp, alasha da toqıdy eken. Sońǵy kezderi jastardan úırengen ónerdi de meńgerip aldy. Qaǵazdardan músin jasap, aqqýlar beınesin dúnıege keltiredi. Sáýle apa on balany dúnıege keltirgen batyr ana. Óneriniń jalǵasyn kórý úshin kelinderi men nemerelerine bilgen - túıgen nársesin úıretip keledi. Ózi byltyrǵy qurylǵan ájeler ansambliniń múshesi. Batyr ana ústindegi aq kóılekti de ózi tigip alǵan. Nemere - jıenderine de kóılek, shulyq, qolǵapty óz qolynan tigip nemese toqyp alýǵa tyrysady. Ol qolónerine beıimdiligi ana sútimen daryǵan dep biledi. Anam sheber adam bolǵan. Erte qaıtty. Ol jastaıynan er adamdarǵa ań terisinen qulaqshyn, áıel adamdarǵa kostúm, beshpetti keremet etip jasaǵan kisi. Er kisiler oǵan kóptep tapsyrys berip, tipti kezekke turǵan, - deıdi.
Isataı aýdanynyń taǵy birqolónershi apamyz Gúlzabıra Qaraqulova
Tek qana matamen jumys isteıdi. Ol semınarǵa kımeshek, tósek kórpe, kópshik tystaryn jáne kishkentaı qyz balalardyń bas kıimderin tigip ákelgen. Ózi 2003 jyly Qaraqalpaqstannan kóship kelipti. Gúlzabıranyń negizgi mamandyǵy esepshi. Biraq, esepshilikti qoıyp, bes jyldan beri tigin óneri arqyly kún kórip otyrǵan jaıy bar.
Qorytyndy
Halyqtyń dástúrli óneri sol halyqtyń ǵasyrlar boıy bastan keshken ómir saltynyń, tanym túsiniginiń jarqyn aıǵaǵy. Memleketimiz mekteptiń aldyna jańa bir mindet qoıyp otyr – ómirge qadam basqan jastar jańa zaman talabyna saı, óz taǵdyryn ózi sheshýge qabiletti, naryqtyq jaǵdaıda aldyndaǵy maqsatyn anyqtaı alatyn ekonomıkalyq bilim alýy tıis. Ýaqyt ozǵan saıyn qoǵam damýy jedeldeı túsetini aıqyn. Qazir elimiz órleý ústinde. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń elimizdiń básekege qabiletti elý eldiń qataryna qosylý baǵdarlamasy eń basty basymdyq. Qaı qoǵamda bolmasyn búginimiz ben keshegimizdi qasterleý ómirdegi tirshiliktiń, qoǵamnyń paryzy. Al qoǵamnyń damytýshysy – adam.
Búgingi bolashaq urpaq erteńgi qoǵamnyń ıesi, sol qoǵamnyń ıeleri halqymyzdyń turmys qajettiliginen týyndaǵan ulttyq óner muralaryn saqtap, suryptap, qazirgi ýaqytta sándi etip, ulttyq mádenıetimizdi qoldanbaly sándik qolónermen órkendetý. Táýelsiz memleketimizde erteńgi urpaqtyń rýhanı baılyǵy men mádenıetine, sanaly ulttyq oılaý qabileti men bilimine, iskerligi men kásibı sheberligine baılanysty fabrıkalar shyǵaratyn buıymdarǵa qaraǵanda halyq sheberleri jasaǵan buıymdar joǵary baǵalanýda. Qazirgi kezde jańa ómir óziniń jańa talaptaryn qoıyp otyr. Onyń mindeti ónerdiń burynǵy kelbetin búgingi kúnge tabıǵı etip jańartý. Búginimiz ben keleshegimizdi nárli qaınaryna aınaldyrý árqaısymyzdyń boryshymyz.