InfoHub Logo

Talǵat Jaqypbekuly Bıgeldınov - Avıasıa general-maıory, Keńes Odaǵynyń eki márte batyry, «Barys» ordeniniń ıegeri. 1922 jyly 5-tamyzda Saryarqanyń keń-baıtaq dalasynda, Aqmola oblysynyń ózen-kóli tasyǵan, emdik sýy atqylaǵan Maıbalyq aýylynda týǵan. Ushaqpen kók júzinde 500 saǵat bolǵan. 305 ret áskerı shabýylǵa shyǵyp, jaý uıasy – Berlındi alýǵa birinshi bolyp qatysty. Fashıser ózderine aıaýsyz ólim oǵyn sepken Talǵat mingen ushaqty «Qara ajal» dep ataǵan. Maıdannan oralǵan soń, áskerı áýe akademıasyn aıaqtaıdy. Qazaqstannyń áskerı-áýe kúshterinde túrli basqarý qyzmetinde boldy. KSRO Joǵarǵy Keńesiniń úsh márte depýtaty bolyp saılandy. 

Bir suhbatynda Talǵat Jaqypbekuly bylaı deıdi: «Bizdiń shtýrmovık seksen ret aspanǵa kóterilgen bolsa, Batyr ataǵy beriledi. Eger júz alpys ret urys salsa, Keńes odaǵynyń Batyry ataǵyn ekinshi ret taǵy alasyń. Úsh júz otyz ret ushsań, úshinshi márte Batyr bolasyń. Men mynaý shtýrmovıkpen úsh júz bes ret ushyp, eki geroılyqty alyp otyrmyn. Biraq, úsh ret batyr ataǵy buıyrǵan eshkim joq»

Talǵat Bıgeldınov aspanǵa ushar aldynda 101 jasqa kelgen naǵashy apasy (anasynyń ápkesi) úıretken duǵany oqyǵan eken. «Balam, men saǵan bir duǵa úıretip bereıin. Kún kúrkirep, naızaǵaı oınaǵanda osy duǵany oqyp jiberseń, saǵan jasyn tımeıdi. Týralap kelse de, seni aınalyp ótedi», - degen eken. Osy duǵa Bıgeldınovtiń qoldaýshy, qorǵaýshysy bolǵan shyǵar bálkim.

Suhbatynda bylaı dep jalǵaıdy: «Júzge kelgen apam sol duǵany maǵan jattatty. Birinshi ret samoletke otyrar aldynda, osy duǵa oıyma sart ete qaldy. «Oh! Maǵan jasyn oınaǵanda osy duǵany oqy dep edi ǵoı! Ot pen oq ta bir jasyn emes pe!» dep ózimshe oıladym da, apam jattatqan duǵany oqydym. «Láá haýla ýá láá qýýata ıllá bıllááhıl alııl azıım. Mashaa alllahý káána ýá máá lám ıasha’ lám ýkán. Ál-ımááný ıqrarýn bıl-lısaanı ýá tasdııqýn bıl qalbı, bı máá jáá-a bıhı mın ındıllááhı. Mýhammadýn rasýlýllah sallallaahý álaıhı ýá sallam.» (Qazaqsha maǵynasy: Naǵyz kúsh-qýat uly da ústem Allada. Alla taǵala qalaǵan nársesi bolady, al qalmaǵany bolmaıdy. Iman – ol Allanyń quzyrynan Muhammedke (s.a.s) kelgen dindi tilmen aıtý ári júrekpen rastaý) 

Taǵy bir aıta keterlik jáıt Talǵat atamyzdyń ushaǵynyń nómiri 13 bolǵan eken. Buǵan baılanysty mysqyldap kúlgender de bolǵan kórinedi. Suhbatynda: «Samoletti tekserip qaıtyp kelsem, komandır ishek-silesi qatyp kúledi. «Saǵan ózi, myna samoletti kim berdi?». «Kim bergeni qalaı? Polk komandıri berdi de». «Oıbaı-aı, ana nómirin qarashy?» dep sylq-sylq kúledi. «Nómiriniń nesi bar eken? 13. Onyń nesi kúlkili?!». «Sonda sen 13-nómirmen soǵysqa shyǵamyn  dep tursyń ba?» deıdi ǵoı. Qaıdan bileıin, maǵan «anaý, eń sońǵy turǵan samoletke otyr» degen. Qarasam, kúlse, kúlgendeı, samoletimniń «bet-aýzynyń» adam kóretindeı emes, oq tıgen jerin jamaı bergen, jamaı bergen, quraq-quraq, baýyry, oń búıiri, sol búıiri, qanat, quıryǵynyń saý jeri joq, jamaý-jamaý...»

kuntizbe.kz  saıtynan alyndy.

---