Halyq ániniń oryndalý sheberligi
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshynyń halyq ánine degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, ánderdi óz naqyshyna keltirip, oryndaý sheberligin jetildirý.
Óz halqynyń án ónerin túsine bilýge baýlý.
Sabaqtyń ádis tásili: Túsindirý. Sanap qosylyp aıtý. Suraq - jaýap.
Pán aralyq baılanys: Qazaq mýzyka ádebıeti. Solfedjıo
Bilimdiligi: Halyq ániniń ózindik erekshelikterin taldaı bilýge daǵdylaný, án aıtý qabiletin jetildirý.
Damytýshylyǵy: Ándi naqyshyna keltire, sezine oınaý, qabiletin damytý, kórkem mýzykalyq beınesin tyńdaý, jetkizý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Dombyra, úntaspa, foto sýret.
Sabaqtyń barysy: 1. Uıymdastyrý
2. Daýys kúıin keltirý
3. Úı tapsyrmasy
4. Jańa sabaq
5. Qortyndy
1. Uıymdastyrý: Oqýshynyń quraldaryn, nota dápterin, kúndeligin túgendeý. Dombyra kúıin keltirý.
2. Daýys kúıin keltirý jattyǵýlary: Oqýshynyń daýysyn kúıge keltirý maqsatynda, dybystardy taza alý úshin daýysty kúıge keltirý jattyǵýlary jasalady.
Jattyǵý kezinde dybys kúshti, ekpindi shyǵý úshin, tynys alǵanda keýdeni kótermeı, ishke alǵan aýany syzdyqtatyp shyǵarýǵa úırený. Aýyzdy ashqan kezde tildi tómen túsirý, jumsaq tańdaıdy kóterý, erindi shamadan tys jaımaı, qalypty jaǵdaıda ustap aıtýǵa úırený.
3. Úı tapsyrmasyn tekserý: Ǵ. Qurmanǵalıev «Jas ómir» ánin úıge óz dárejesinde aspappen qosylyp oryndap kelý berildi. Ánniń avtory:
Ǵ. Qurmanǵalıevtyń shyǵý tarıhymen ótken sabaqta oqýshyǵa keń kólemde aıtyp ótildi. Bul ándi Ǵarıfolla qartaıǵan shaǵynda, jastyq shaǵyn eske alyp, saǵynyshtan shyqqan án. Endi osy týraly oqýshydan túsingenin suraý.
4. Jańa sabaq: Halyq áni týraly túsinik. Halyq ánderi sonaý zamannan beri urpaqtan urpaqqa ulasyp kele jatqan halqymyzdyń qazynasy.
Halyq ánderi dep atalýynyń sebebi, ol bir adamnyń aıtqan ánin kelesi adam sol sátte jattap alyp, halyq arasynda keń taralyp ketken ánder. Bundaı ánderdiń avtorlary umyt bolyp, halyq ánderi dep atalsa kerek. Halyq ánderin oryndap búgingi tańǵa jetýine kóp úlesterin qosqan qazaqtyń ánshi - jyrshy, termeshileri barshylyq. Olar: Birjan Sal, Muhıt, Aqan Seri, Jaıaý Musa, Úkili Ybyryı, Áset, Estaı, Mádı, Nartaı, Maıra t. b
Daryndy adamdar arqyly jetip otyrǵan ánder halqymyzdyń ádet ǵuryp, turmys - salt, mádenı órleý, tarıhı damý kezeńdermen tanysamyz. Óıtkeni halyq ánderi ómirdiń dástúrli kórinisteri men oı armanyn mýzyka únimen, dombyra sazymen berip otyrǵan. Ol adam jannyń qıly kezeńderin sýretteıtin jáne tabıǵat ádemiligin kórkemdigin jyrlaıtyn lırıkalyq ánder, otbasy, turmys jaıyndaǵy ánderi, salt ánderi, eńbek ánderi, týǵan jer ánderi, tarıhı ánder, sýyq kesh ánderi, turmys ánderi sıaqty alýan túri bolady. Kóptegen halyq ánderi bar. Olar «Darhan - aı», «Darıǵa», «Aıtjan»,
«Aq aısha», «Asyl qarǵa», «Ádemi qyz» t. b.
Halyq áni «Aqsuńqar»
Qazaq halqynyń mýzykalyq murasy óte baı olar notaǵa, túsirý saýaty bolmaǵandyqtan ǵasyrlar boıy el aýzynda, bireýden bireý úırený arqyly rýhanı qazynaǵa aınalyp umtylmaı keledi. Sondaı ánniń biri halyq áni «Aq suńqar». Bul ánde Boı jetken qyzǵa ǵashyq bolǵan jigit armanyna jetý úshin óziniń kóńildegi ystyq sezimin, kóńil - kúıin ánmen jetkizgen. Ǵashyǵyn kókte qalyqtap ushatyn aq suńqarǵa balaǵan. Sol aq suńqardy óziniń júreginiń toryna qondyrýdy armandaıdy. Soǵan qoly jetkenshe taǵat taqpaıtyny sýretteledi. Tómendegi óleń shýmaqtarynan bilýge bolady.
Jebesin shyn kúmisten sadaǵymnyń
Ádeti osylaı ma edi bazarlymnyń
Nesine sóıler sózden irkileıin
Tusyna kelgennen soń ajarlymnyń
q - sy
Aq suńqar nege qonbaısyń
Darıǵa jaıǵan torǵa - aı
Halyq áni Aq suńqar RE major úndestigine 6/8 ólshemde jazylǵan. Bul án kirispe, shýmaq qaıyrmadan turady. Án jeńil tebirene oryndalady. Ánde on altylyq, trıo, núkteli notaly qaǵystary kezdesedi. Ándi úırengen kezde dombyradaǵy áýenin úırenip alamyz. Ol úshin ashyq qaǵysta kezdesetin qaǵystardy oınaımyz.
Oqýshyny baǵalaý:
Úıge tapsyrma: Ǵ. Q «Jas ómir» sózin jattap, aıtylǵan eskertýlerdi eskere otyryp ándi óz naqyshyna keltirip oryndap kelý. Halyq áni «Aq suńqar» Dombyradaǵy áýenin jattap, sózine qosyp kelý.
5. Qorytyndy: Árbir halyqtyń mýzykasyn eske saqtap atadan balaǵa keıingi urpaqtan - urpaqqa mıras qylyp qaldyryp otyratyn mádenı murasynyń biri halyq ánderi. Halyq ánderi salt - dástúrge, ádet - ǵuryp, kóńil - kúıge baılanysty belgili bir taqyrypqa baılanysty shyǵyp otyrǵan.
Erkinqala balalar saz mektebiniń
halyq áni muǵalimi Qydralına Dınara
Óz halqynyń án ónerin túsine bilýge baýlý.
Sabaqtyń ádis tásili: Túsindirý. Sanap qosylyp aıtý. Suraq - jaýap.
Pán aralyq baılanys: Qazaq mýzyka ádebıeti. Solfedjıo
Bilimdiligi: Halyq ániniń ózindik erekshelikterin taldaı bilýge daǵdylaný, án aıtý qabiletin jetildirý.
Damytýshylyǵy: Ándi naqyshyna keltire, sezine oınaý, qabiletin damytý, kórkem mýzykalyq beınesin tyńdaý, jetkizý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Dombyra, úntaspa, foto sýret.
Sabaqtyń barysy: 1. Uıymdastyrý
2. Daýys kúıin keltirý
3. Úı tapsyrmasy
4. Jańa sabaq
5. Qortyndy
1. Uıymdastyrý: Oqýshynyń quraldaryn, nota dápterin, kúndeligin túgendeý. Dombyra kúıin keltirý.
2. Daýys kúıin keltirý jattyǵýlary: Oqýshynyń daýysyn kúıge keltirý maqsatynda, dybystardy taza alý úshin daýysty kúıge keltirý jattyǵýlary jasalady.
Jattyǵý kezinde dybys kúshti, ekpindi shyǵý úshin, tynys alǵanda keýdeni kótermeı, ishke alǵan aýany syzdyqtatyp shyǵarýǵa úırený. Aýyzdy ashqan kezde tildi tómen túsirý, jumsaq tańdaıdy kóterý, erindi shamadan tys jaımaı, qalypty jaǵdaıda ustap aıtýǵa úırený.
3. Úı tapsyrmasyn tekserý: Ǵ. Qurmanǵalıev «Jas ómir» ánin úıge óz dárejesinde aspappen qosylyp oryndap kelý berildi. Ánniń avtory:
Ǵ. Qurmanǵalıevtyń shyǵý tarıhymen ótken sabaqta oqýshyǵa keń kólemde aıtyp ótildi. Bul ándi Ǵarıfolla qartaıǵan shaǵynda, jastyq shaǵyn eske alyp, saǵynyshtan shyqqan án. Endi osy týraly oqýshydan túsingenin suraý.
4. Jańa sabaq: Halyq áni týraly túsinik. Halyq ánderi sonaý zamannan beri urpaqtan urpaqqa ulasyp kele jatqan halqymyzdyń qazynasy.
Halyq ánderi dep atalýynyń sebebi, ol bir adamnyń aıtqan ánin kelesi adam sol sátte jattap alyp, halyq arasynda keń taralyp ketken ánder. Bundaı ánderdiń avtorlary umyt bolyp, halyq ánderi dep atalsa kerek. Halyq ánderin oryndap búgingi tańǵa jetýine kóp úlesterin qosqan qazaqtyń ánshi - jyrshy, termeshileri barshylyq. Olar: Birjan Sal, Muhıt, Aqan Seri, Jaıaý Musa, Úkili Ybyryı, Áset, Estaı, Mádı, Nartaı, Maıra t. b
Daryndy adamdar arqyly jetip otyrǵan ánder halqymyzdyń ádet ǵuryp, turmys - salt, mádenı órleý, tarıhı damý kezeńdermen tanysamyz. Óıtkeni halyq ánderi ómirdiń dástúrli kórinisteri men oı armanyn mýzyka únimen, dombyra sazymen berip otyrǵan. Ol adam jannyń qıly kezeńderin sýretteıtin jáne tabıǵat ádemiligin kórkemdigin jyrlaıtyn lırıkalyq ánder, otbasy, turmys jaıyndaǵy ánderi, salt ánderi, eńbek ánderi, týǵan jer ánderi, tarıhı ánder, sýyq kesh ánderi, turmys ánderi sıaqty alýan túri bolady. Kóptegen halyq ánderi bar. Olar «Darhan - aı», «Darıǵa», «Aıtjan»,
«Aq aısha», «Asyl qarǵa», «Ádemi qyz» t. b.
Halyq áni «Aqsuńqar»
Qazaq halqynyń mýzykalyq murasy óte baı olar notaǵa, túsirý saýaty bolmaǵandyqtan ǵasyrlar boıy el aýzynda, bireýden bireý úırený arqyly rýhanı qazynaǵa aınalyp umtylmaı keledi. Sondaı ánniń biri halyq áni «Aq suńqar». Bul ánde Boı jetken qyzǵa ǵashyq bolǵan jigit armanyna jetý úshin óziniń kóńildegi ystyq sezimin, kóńil - kúıin ánmen jetkizgen. Ǵashyǵyn kókte qalyqtap ushatyn aq suńqarǵa balaǵan. Sol aq suńqardy óziniń júreginiń toryna qondyrýdy armandaıdy. Soǵan qoly jetkenshe taǵat taqpaıtyny sýretteledi. Tómendegi óleń shýmaqtarynan bilýge bolady.
Jebesin shyn kúmisten sadaǵymnyń
Ádeti osylaı ma edi bazarlymnyń
Nesine sóıler sózden irkileıin
Tusyna kelgennen soń ajarlymnyń
q - sy
Aq suńqar nege qonbaısyń
Darıǵa jaıǵan torǵa - aı
Halyq áni Aq suńqar RE major úndestigine 6/8 ólshemde jazylǵan. Bul án kirispe, shýmaq qaıyrmadan turady. Án jeńil tebirene oryndalady. Ánde on altylyq, trıo, núkteli notaly qaǵystary kezdesedi. Ándi úırengen kezde dombyradaǵy áýenin úırenip alamyz. Ol úshin ashyq qaǵysta kezdesetin qaǵystardy oınaımyz.
Oqýshyny baǵalaý:
Úıge tapsyrma: Ǵ. Q «Jas ómir» sózin jattap, aıtylǵan eskertýlerdi eskere otyryp ándi óz naqyshyna keltirip oryndap kelý. Halyq áni «Aq suńqar» Dombyradaǵy áýenin jattap, sózine qosyp kelý.
5. Qorytyndy: Árbir halyqtyń mýzykasyn eske saqtap atadan balaǵa keıingi urpaqtan - urpaqqa mıras qylyp qaldyryp otyratyn mádenı murasynyń biri halyq ánderi. Halyq ánderi salt - dástúrge, ádet - ǵuryp, kóńil - kúıge baılanysty belgili bir taqyrypqa baılanysty shyǵyp otyrǵan.
Erkinqala balalar saz mektebiniń
halyq áni muǵalimi Qydralına Dınara
You Might Also Like
-
«Bilim mazmunyn modernızasıalaý jaǵdaıynda memlekettik tildi damytýdyń mańyzy»
