InfoHub Logo

Informatıka páni jáne aǵylshyn tilin kiriktirip oqytý
Jambyl Baqdýlet
№56 jalpy bilim beretin orta mektep, Aqtóbe qalasy
Táýelsiz el tiregi – bilimdi urpaq desek, jańa dáýirdiń kún tártibinde turǵan másele – bilim berý, ǵylymdy damytý. Órkenıet bitkenniń ózegi, ǵylym, tárbıe ekendigine eshkimniń talasy joq. Osy oraıda bilim ordasy – mektep, al mekteptiń jany – muǵalimderdiń basty mindeti - óz ultynyń tarıhyn, mádenıetin, tilin qasterleı jáne ony jalpy azamattyq deńgeıdegi rýhanı qundylyqtarǵa ushtastyra biletin tulǵa tárbıeleý. Osy oraıda «Jeti túrli bilim bil, jeti jurttyń tilin bil!» degen ataly sózdi negizge alyp, qazirgi tańda basty máselege aınalǵan úsh tildilikti de óz tájirıbemizde qoldaný, bala bolashaǵyna jaqsy jol salary sózsiz.
Úshtildilikti oqytý barysynda mnemotehnıkalyq ádisi balalardyń sóz materıalyn este saqtaýda qaldyrý úshin qolaıly. Sonymen qatar dybystyq jáne kórý qabiletteri de damıdy. Este saqtaýmen jumys ádisterin qalyptastyrady. Sóıleıtin sýretter, sıpattaý syzbalary qyzyǵýshylyq týdyrady jáne problemany sheshýge kómektesedi. Mnemotehnıkalyq ádistiń mindeti: shet tiline tán dybystardyń durys aıtylýyn jattyqtyrýy, sóz qorynyń baıytýy, belsenýi men bekitýi, sóıleýdiń gramatıkalyq durystyǵyn júzege asyrýy jáne tildiń damýy. Zaman talabyna saı mnemotehnıkada aqparattyq tehnologıany tájirıbege engizý negizinde «beınekórsetilim» ádisi, ınteraktıvti – mýltımedıalyq ádisterdi qoldanýdyń paıdasy zor. Interaktıvtik jattyǵýlar - balalarǵa jattaǵýlardy durys jasaýǵa jáne ózin - ózi tekserýge qajetti qural.
Úshtildi meńgertý barysynda sózdik jumystyń alar ornny erekshe.
Sózdik jumysy – til damytýdyń irgetasy, balanyń jańa sózder úırenýde, buryn biletin nemese túsinbeıtin sózderdiń maǵynasyn anyqtaýda mańyzy zor. Sondaı - aq sózdik jumysy sóılem quraýǵa materıal beredi, sózderdi baılanystyryp sóıleýge, áńgime aıtýǵa kómektesedi.
«Úsh tilde bilim berýdi damytýdyń 2015 - 2020 jyldarǵa arnalǵan jol kartasy» baǵdarlamany júzege asyrý boıynsha ınformatıka jáne tildi kiriktirip oqytý boıynsha oqý - ádistemelik qural ázirleý bolyp sanalady.
Kiriktire oqytý - oqytýdyń qazirgi kezeńdegi eń kóp qoldanylatyn úrdisteriniń biri. Ol pánder arasyndaǵy zańdy baılanystylyqty retteıdi, oqýshylardyń alǵan bilimderiniń bir - birimen sabaqtastyǵyn bir júıege keltiredi. Kiriktire oqytýoqýshylardyń meńgergen bilimin keshendi túrde paıdalana bilýge jol ashady.
Kiriktire oqytý arqyly oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵymen qatar mazmundyq, is - árekettik, uıymdastyrýshylyq – ádistemelik, praktıkalyq óndiristik t. b. qyzmetterde jan – jaqty belsendilik kórsetýi kúsheıedi. Kiriktire oqytý eń aldymen oqýshylardyń sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdyń sebebine aınalady. Oqýshylardyń is - áreketke tanymdyq, kásiptik derbestigin pánaralyq baılanystar negizinde damytý jeke tulǵanyń dúnıetanymdyq, qundylyq baǵdaryn qalyptastyrýmen ózara tyǵyz baılanysta ótedi.
Kiriktire oqytýdyń aldyna qoıatyn maqsaty san alýan. Biri kiriktire oqytý boıynsha bilimniń teorıalyq negizin kúsheıtýdi kózdese, ekinshisi, kiriktire oqytý arqyly oqýshylardyń dúnıetanymyn qalyptastyrýdy, úshinshisi osy másele negizinde oqýshylardyń praktıkalyq daǵdylary men sheberlikterin damytýdy taǵy basqa sol sıaqty túrli - túrli maqsattardy kózdeıdi. Sonymen qatar, kiriktire oqytý arqyly oqýshylardyń oqý - tanymdyq qyzmeti men oqytýshynyń oqytý qyzmetiniń ózara baılanysyn kúsheıtý máselesi de qarastyrylýy múmkin.
Oqytýda kiriktire oqytý máselesin júzege asyrý arqyly bilim berý úrdisiniń pándik qurylymyna súıene otyryp, oqýshy sanasynda qorshaǵan ortadaǵy naqty qubylystar jóninde bilim júıelerin berý, olardyń dúnıeniń birtutastyǵy týraly uǵymyn qalyptastyrý maqsattary júzege asady.
Oqýshylardy kiriktire oqytý negizinde oqytýdyń alǵashqy kezeńderinde túsindirmeli - ılústrasıaly ádis jıi qoldanylady. Onyń sebebi, oqytýshy pánaralyq mazmundaǵy materıaldy túsindire otyryp, bilim alýshylardyń jumys túrlerin júrgize bilý daıyndyǵyn kúsheıtý. Osy arqyly birtindep oqýshylarda pánaralyq mazmundaǵy materıalmen jumys isteý biligi qalyptasady. Osydan keıin baryp, reprodýktıvti jáne ishinara izdenis ádisterin qoldanyp jáne shyǵarmashylyq is - áreketterin damytý múmkindigi týady.
Kiriktire oqytý arqyly oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵymen qatar mazmundyq, is - árekettik, uıymdastyrýshylyq – ádistemelik, praktıkalyq óndiristik t. b. qyzmetterde jan – jaqty belsendilik kórsetýi kúsheıedi. Kiriktire oqytý eń aldymen oqýshylardyń sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdyń sebebine aınalady. Oqýshylardyń is - áreketke tanymdyq, kásiptik derbestigin pánaralyq baılanystar negizinde damytý jeke tulǵanyń dúnıetanymdyq, qundylyq baǵdaryn qalyptastyrýmen ózara tyǵyz baılanysta ótedi.
Mektepte ınformatıka pánin oqytýdyń negizgi mindeti – aqparattardy túrlendirý, tasymaldaý jáne paıdalaný prosesterin meńgerý, kompúterlik tehnologıalardy tıimdi paıdalaný tásilderin ıgerip, qazirgi álemniń ınformasıalyq beınesin jasaýǵa óz úlesterin qosatyn deńgeıge jetý úshin mektepte ınformatıka pánin túrlendirip qyzyqty oqý tásilderin qoldaný qajet.
Men sizderge ınformatıka pánin oqytý barysynda oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý barysynda aǵylshyn tilin kiriktirip ótkizýge dıdaktıkalyq materıaldar úlgisin usynyp otyrmyn. Osy maqsatta 5 synyptarda kiriktirip oqytýdy uıymdastyrý joldaryna toqtala keteıin.