اباي قۇنانبايەۆتىڭ «ەسكەندىر» داستانى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اباي قۇنانبايەۆتىڭ «ەسكەندىر» داستانى
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك – اباي قۇنانبايەۆتىڭ «ەسكەندىر» داستانىن وقۋ، تالداۋ، يدەياسىن اشۋ؛ دامىتۋشىلىق - وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورىن، دۇنيەتانىمىن بايىتۋ، وزىندىك ويىن ايتۋ، ءتۇيىن جاساي ءبىلۋ داعدىسىن دامىتۋ؛ تاربيەلىك - وقۋشىلاردى قاتىگەزدىك پەن مانساپقورلىقتان جيرەندىرۋ، ىزگىلىككە، يماندىلىققا تاربيەلەۋ، عىلىم، ءبىلىمدى ناسيحاتتاۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: «6 نەلىكتەن» ستراتەگياسى، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداپ وقۋ، ىزدەندىرۋ، ساتىلاي كەشەندى تالداۋ، ەسسە.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتادان پرەزەنتاسيالىق سلايدتار
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، مۋزىكا، كينو ونەرى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) سالەمدەسۋ؛
ءا) وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
«6 نەلىكتەن» ستراتەگياسى
1. نەلىكتەن اباي بالا تاربيەسىنە قاتتى كوڭىل بولگەن؟
2. نەلىكتەن اباي عىلىم، ءبىلىمدى ۋاعىزداعان ولەڭدەر جازدى؟
3. نەلىكتەن ابايدىڭ «سەگىز اياق» ولەڭى ەڭ ءبىر كۇردەلى دە كوركەم شىعارما بولىپ ەسەپتەلەدى؟
4. نەلىكتەن ابايدىڭ ولەڭ جولدارى ماقال - ماتەل سياقتى ناقىلعا اينالىپ كەتكەن؟
5. نەلىكتەن اباي «نە ىستەسەڭ دە، ءبارىن اقىلمەن ىستە» دەگەن ۇلاعاتتى وي ايتادى؟
6. نەلىكتەن ابايدى «قازاق جازبا ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن سالۋشى» دەپ باعالايدى؟
ءىىى. جاڭا ساباق
ا) «وسى جۇرت ەسكەندىردى بىلە مە ەكەن؟» – دەپ اباي ايتقانداي، ەسكەندىر تۋرالى وقۋشىلاردىڭ نە ءبىلىپ، نە بىلمەيتىنىن انىقتاۋ (ەسكەندىر تۋرالى اڭىزدى ايتىپ بەرۋ، «قوس ءمۇيىزدى ەسكەندىر» كۇيىن تىڭداتۋ، كينورەجيسسەر وليۆەر ستوۋننىڭ 2004 ج. كينو تۇسىرگەنىن، ەسكەندىر رولىندە دجارەد لەتونىڭ ويناعانىن ايتۋ).
ءا) «ەسكەندىر» داستانىن مانەرلەپ وقۋ.
ب) «سكت» (ساتىلاي كەشەندى تالداۋ) تەحنولوگياسى بويىنشا تالداۋ جۇرگىزۋ.
«ەسكەندىر» داستانى
1. اۆتورى – اباي قۇنانبايەۆ
2. تاقىرىبى – شىعىستا ەسكەندىر، ورىس پەن ەۆروپا ەلدەرىنىڭ اتاۋىنشا الەكساندر ماكەدونسكيي تۋرالى اڭىزدى ءومىر شىندىعىنا جاقىنداتىپ وزىنشە تولعاعان.
3. جانر ءتۇرى – پوەما (داستان)
4. نەگىزگى يدەياسى – ىزگىلىك پەن بەيبىتشىلىكتى، عىلىم مەن ءبىلىمدى، ياعني رۋحاني بيىكتىكتى دارىپتەۋ. زۇلىمدىق پەن قاتىگەزدىكتى، مانساپقورلىقتى اشكەرەلەۋ.
5. شۋماق سانى – 42
6. تارماق سانى – 168
7. بۋىن سانى – 3 بۋناقتى
8. ۇيقاس ءتۇرى – قارا ولەڭ ۇيقاسى (اابا)
9. شىعارمانىڭ كومپوزيسيالىق قۇرىلىسى:
9. 1. سيۋجەتتىڭ باستالۋى. فيليپپ پاتشا قايتىس بولعان سوڭ ەسكەندىردىڭ تاققا وتىرۋى. اسكەر جيىپ كورشى ەلدەردى جاۋلاۋى.
9. 2. سيۋجەتتىك بايلانىس. ەلسىز شولگە تاپ بولۋى. ءولدىم - تالدىم دەگەندە ءمولدىر بۇلاققا كەزدەسۋى.
9. 3. شيەلەنىسۋى. التىن قورعان. «بۇل – قۇدايعا باستايتىن قاقپا» دەپ اشپاي قويۋى. قاقپانىڭ ار جاعىنان العان سىي.
9. 4. شارىقتاۋ شەگى. العاش سىيدىڭ قۋ سۇيەك ەكەنىن ءبىلىپ اشۋعا بۋلىعۋ. اريستوتەلدىڭ اقىلى. تارازىعا تۇسكەن قۋ سۇيەك.
9. 5. شەشىمى. حاكىم اريستوتەلدىڭ جاۋابى: جەمىت كوز جەر جۇزىنە تويماسا دا،
ولسە تويار كوزىنە قۇم قۇيىلعاندا.
10. شىعارما كەيىپكەرلەرى
اباي داستانىندا ادىلدىك، دانىشپاندىق، جاۋىزدىقتار ءسوز بولادى. ءبىراق مۇنداعى ءادىل دە، دانىشپان دا، فيلوسوف تا ەسكەندىر ەمەس، اريستوتەل. داستاندا ەكى وبراز بار. ءبىرى - ەسكەندىر، ەكىنشىسى - اريستوتەل. كولەمىنىڭ شاعىندىعىنا قاراماستان، داستاننىڭ يدەياسىنا سايكەس، ەكەۋى دە كوركەم جاسالعان وبرازدار.
اباي اريستوتەل ەسىمىن قۇرمەتپەن ايتادى، «اقىلى مول»، «جەكە - دارا»، «حاكىم ادام» دەپ باعالايدى.
ال ەسكەندىر بولسا، دارىپتەلمەي، سىنالادى. «ماقتان سۇيگىش، قىزعانشاق، قانىشەر، تويىمسىز، قاھارلى، ءوزىمشىل، توقتاۋ كورمەي وسكەن جان، داڭعوي، دولى، كەكشىل، ەسەر» دەپ سۋرەتتەلەدى.
11. ادەبي تەوريالىق ۇعىمدار
تەڭەۋ – داريانىڭ سۋىنداي قاندار اقتى؛
تاسپاداي بەينە ارىقتان شىققان قۇلاپ.
ەپيتەت – سار دالا، ءمولدىر بۇلاق، التىن قورعان، قۋ ءومىر، جەمىت كوز، كاپىر كوز.
12. تۇسىندىرمە سوزدىك
جەمىت – قاناعاتسىز، تويىمسىز، وبىر
ارانى اشىلدى – تويىمسىز، اشقاراق، قاناعات تۇتپاۋ، قۇنىعۋ
داڭعوي – ەلىرمە، ەسەر، جەلىكباس
دولى – ىزا كەرنەگەن، بۋلىقپا، ىزاقور
انت ۇرۋ – ايتقانىنا تۇرمايتىن تۇرلاۋسىز وڭباعان
كاپىر – مۇسىلمان دىنىنەن باسقا دىندەگىلەر، قۇدايسىز، ءدىنسىز
13. شىعارمانىڭ نەگىزگى ءتۇيىنى، تاربيەلىك ءمانى
سوڭعى 4 شۋماقتى وقۋ. جاۋىزدىققا جەتەلەيتىن نارسە كۇنشىلدىك، تويىمسىزدىق، مانساپقورلىق. وسىنداي جامان ادەتتەردەن ساق بولۋ. يماندى بولۋعا، قاناعاتشىل بولۋعا ۇندەۋ.
IV. ساباقتى بەكىتۋ
«رۋحاني بيىكتىك – ەڭ جوعارعى بيىكتىك» تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ.
V. ۇيگە: «ماسعۇت»، «ءازىم اڭگىمەسى» داستاندارىن وقۋ.
VI. باعالاۋ
الماتى قالاسى، اۋەزوۆ اۋدانى،
ع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى №86 مەكتەپ - گيمنازياسىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
دوسقازييەۆا بوتاگوز قيسامادين قىزى
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك – اباي قۇنانبايەۆتىڭ «ەسكەندىر» داستانىن وقۋ، تالداۋ، يدەياسىن اشۋ؛ دامىتۋشىلىق - وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورىن، دۇنيەتانىمىن بايىتۋ، وزىندىك ويىن ايتۋ، ءتۇيىن جاساي ءبىلۋ داعدىسىن دامىتۋ؛ تاربيەلىك - وقۋشىلاردى قاتىگەزدىك پەن مانساپقورلىقتان جيرەندىرۋ، ىزگىلىككە، يماندىلىققا تاربيەلەۋ، عىلىم، ءبىلىمدى ناسيحاتتاۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: «6 نەلىكتەن» ستراتەگياسى، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداپ وقۋ، ىزدەندىرۋ، ساتىلاي كەشەندى تالداۋ، ەسسە.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتادان پرەزەنتاسيالىق سلايدتار
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، مۋزىكا، كينو ونەرى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) سالەمدەسۋ؛
ءا) وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
«6 نەلىكتەن» ستراتەگياسى
1. نەلىكتەن اباي بالا تاربيەسىنە قاتتى كوڭىل بولگەن؟
2. نەلىكتەن اباي عىلىم، ءبىلىمدى ۋاعىزداعان ولەڭدەر جازدى؟
3. نەلىكتەن ابايدىڭ «سەگىز اياق» ولەڭى ەڭ ءبىر كۇردەلى دە كوركەم شىعارما بولىپ ەسەپتەلەدى؟
4. نەلىكتەن ابايدىڭ ولەڭ جولدارى ماقال - ماتەل سياقتى ناقىلعا اينالىپ كەتكەن؟
5. نەلىكتەن اباي «نە ىستەسەڭ دە، ءبارىن اقىلمەن ىستە» دەگەن ۇلاعاتتى وي ايتادى؟
6. نەلىكتەن ابايدى «قازاق جازبا ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن سالۋشى» دەپ باعالايدى؟
ءىىى. جاڭا ساباق
ا) «وسى جۇرت ەسكەندىردى بىلە مە ەكەن؟» – دەپ اباي ايتقانداي، ەسكەندىر تۋرالى وقۋشىلاردىڭ نە ءبىلىپ، نە بىلمەيتىنىن انىقتاۋ (ەسكەندىر تۋرالى اڭىزدى ايتىپ بەرۋ، «قوس ءمۇيىزدى ەسكەندىر» كۇيىن تىڭداتۋ، كينورەجيسسەر وليۆەر ستوۋننىڭ 2004 ج. كينو تۇسىرگەنىن، ەسكەندىر رولىندە دجارەد لەتونىڭ ويناعانىن ايتۋ).
ءا) «ەسكەندىر» داستانىن مانەرلەپ وقۋ.
ب) «سكت» (ساتىلاي كەشەندى تالداۋ) تەحنولوگياسى بويىنشا تالداۋ جۇرگىزۋ.
«ەسكەندىر» داستانى
1. اۆتورى – اباي قۇنانبايەۆ
2. تاقىرىبى – شىعىستا ەسكەندىر، ورىس پەن ەۆروپا ەلدەرىنىڭ اتاۋىنشا الەكساندر ماكەدونسكيي تۋرالى اڭىزدى ءومىر شىندىعىنا جاقىنداتىپ وزىنشە تولعاعان.
3. جانر ءتۇرى – پوەما (داستان)
4. نەگىزگى يدەياسى – ىزگىلىك پەن بەيبىتشىلىكتى، عىلىم مەن ءبىلىمدى، ياعني رۋحاني بيىكتىكتى دارىپتەۋ. زۇلىمدىق پەن قاتىگەزدىكتى، مانساپقورلىقتى اشكەرەلەۋ.
5. شۋماق سانى – 42
6. تارماق سانى – 168
7. بۋىن سانى – 3 بۋناقتى
8. ۇيقاس ءتۇرى – قارا ولەڭ ۇيقاسى (اابا)
9. شىعارمانىڭ كومپوزيسيالىق قۇرىلىسى:
9. 1. سيۋجەتتىڭ باستالۋى. فيليپپ پاتشا قايتىس بولعان سوڭ ەسكەندىردىڭ تاققا وتىرۋى. اسكەر جيىپ كورشى ەلدەردى جاۋلاۋى.
9. 2. سيۋجەتتىك بايلانىس. ەلسىز شولگە تاپ بولۋى. ءولدىم - تالدىم دەگەندە ءمولدىر بۇلاققا كەزدەسۋى.
9. 3. شيەلەنىسۋى. التىن قورعان. «بۇل – قۇدايعا باستايتىن قاقپا» دەپ اشپاي قويۋى. قاقپانىڭ ار جاعىنان العان سىي.
9. 4. شارىقتاۋ شەگى. العاش سىيدىڭ قۋ سۇيەك ەكەنىن ءبىلىپ اشۋعا بۋلىعۋ. اريستوتەلدىڭ اقىلى. تارازىعا تۇسكەن قۋ سۇيەك.
9. 5. شەشىمى. حاكىم اريستوتەلدىڭ جاۋابى: جەمىت كوز جەر جۇزىنە تويماسا دا،
ولسە تويار كوزىنە قۇم قۇيىلعاندا.
10. شىعارما كەيىپكەرلەرى
اباي داستانىندا ادىلدىك، دانىشپاندىق، جاۋىزدىقتار ءسوز بولادى. ءبىراق مۇنداعى ءادىل دە، دانىشپان دا، فيلوسوف تا ەسكەندىر ەمەس، اريستوتەل. داستاندا ەكى وبراز بار. ءبىرى - ەسكەندىر، ەكىنشىسى - اريستوتەل. كولەمىنىڭ شاعىندىعىنا قاراماستان، داستاننىڭ يدەياسىنا سايكەس، ەكەۋى دە كوركەم جاسالعان وبرازدار.
اباي اريستوتەل ەسىمىن قۇرمەتپەن ايتادى، «اقىلى مول»، «جەكە - دارا»، «حاكىم ادام» دەپ باعالايدى.
ال ەسكەندىر بولسا، دارىپتەلمەي، سىنالادى. «ماقتان سۇيگىش، قىزعانشاق، قانىشەر، تويىمسىز، قاھارلى، ءوزىمشىل، توقتاۋ كورمەي وسكەن جان، داڭعوي، دولى، كەكشىل، ەسەر» دەپ سۋرەتتەلەدى.
11. ادەبي تەوريالىق ۇعىمدار
تەڭەۋ – داريانىڭ سۋىنداي قاندار اقتى؛
تاسپاداي بەينە ارىقتان شىققان قۇلاپ.
ەپيتەت – سار دالا، ءمولدىر بۇلاق، التىن قورعان، قۋ ءومىر، جەمىت كوز، كاپىر كوز.
12. تۇسىندىرمە سوزدىك
جەمىت – قاناعاتسىز، تويىمسىز، وبىر
ارانى اشىلدى – تويىمسىز، اشقاراق، قاناعات تۇتپاۋ، قۇنىعۋ
داڭعوي – ەلىرمە، ەسەر، جەلىكباس
دولى – ىزا كەرنەگەن، بۋلىقپا، ىزاقور
انت ۇرۋ – ايتقانىنا تۇرمايتىن تۇرلاۋسىز وڭباعان
كاپىر – مۇسىلمان دىنىنەن باسقا دىندەگىلەر، قۇدايسىز، ءدىنسىز
13. شىعارمانىڭ نەگىزگى ءتۇيىنى، تاربيەلىك ءمانى
سوڭعى 4 شۋماقتى وقۋ. جاۋىزدىققا جەتەلەيتىن نارسە كۇنشىلدىك، تويىمسىزدىق، مانساپقورلىق. وسىنداي جامان ادەتتەردەن ساق بولۋ. يماندى بولۋعا، قاناعاتشىل بولۋعا ۇندەۋ.
IV. ساباقتى بەكىتۋ
«رۋحاني بيىكتىك – ەڭ جوعارعى بيىكتىك» تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ.
V. ۇيگە: «ماسعۇت»، «ءازىم اڭگىمەسى» داستاندارىن وقۋ.
VI. باعالاۋ
الماتى قالاسى، اۋەزوۆ اۋدانى،
ع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى №86 مەكتەپ - گيمنازياسىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
دوسقازييەۆا بوتاگوز قيسامادين قىزى
You Might Also Like
