InfoHub Logo

سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى – قازاقستاننىڭ شىعىسىنداعى يادرولىق قارۋدى سىناۋ ماقساتىندا قۇرىلعان ايماق. بۇل پوليگون الەمدەگى ەڭ ءىرى سىناق پوليگوندارىنىڭ ءبىرى بولدى. ونىڭ جۇمىسى مەن زارداپتارى قازاقستان حالقىنىڭ دەنساۋلىعى مەن ەكولوگياسىنا وراسان زور اسەر ەتتى.

سەمەي پوليگونىنىڭ تاريحى:
سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى 1949 جىلى كەڭەس وداعىنىڭ يادرولىق قارۋىن سىناۋ ءۇشىن قۇرىلدى. ونىڭ العاشقى سىناعى 1949 جىلدىڭ 29 تامىزىندا جاسالدى. پوليگوندا 40 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە 456 يادرولىق جارىلىس جاسالىپ، ونىڭ 116-سى جەر بەتىندە، قالعانى جەر استىندا وتكىزىلدى. بۇل سىناقتار ايماقتىڭ قورشاعان ورتاسىنا جانە جەرگىلىكتى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا ۇلكەن زيان تيگىزدى.

يادرولىق سىناقتاردىڭ زارداپتارى:
سەمەي پوليگونىندا جۇرگىزىلگەن سىناقتار كوپتەگەن ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتتى. رادياسيانىڭ اسەرىنەن تۇرعىندار اراسىندا ونكولوگيالىق اۋرۋلار، گەنەتيكالىق مۋتاسيالار، جانە باسقا دا اۋىر اۋرۋلار سانى كۇرت ءوستى. ەكولوگيالىق تۇرعىدان العاندا، توپىراق، سۋ جانە اۋا رادياسيامەن لاستاندى، بۇل جەرگىلىكتى فلورا مەن فاۋناعا دا زيان تيگىزدى.

پوليگوننىڭ جابىلۋى جانە ونىڭ ماڭىزى:
1991 جىلدىڭ 29 تامىزىندا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. بۇل قادام قازاقستاننىڭ بەيبىتشىلىك جولىن تاڭداعانىن جانە يادرولىق قارۋدان باس تارتۋعا دايىن ەكەندىگىن كورسەتتى. بۇل شەشىم يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جونىندەگى جاھاندىق قوزعالىسقا ۇلكەن ۇلەس قوستى.

قازىرگى جاعدايى:
بۇگىندە سەمەي پوليگونىنا جاقىن اۋدانداردا ارنايى زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، رادياسيانىڭ قالدىقتارىنىڭ اسەرىن ازايتۋ شارالارى قولعا الىنۋدا. پوليگون اۋماعىنىڭ ءبىر بولىگى ءقازىر قورىق رەتىندە جاريالانىپ، زەرتتەۋ نىسانىنا اينالدى. قازاقستان ۇكىمەتى مەن حالىقارالىق ۇيىمدار بۇل ايماقتى ساۋىقتىرۋ جانە تۇرعىندارعا مەديسينالىق كومەك كورسەتۋ بويىنشا بىرلەسكەن جۇمىستار اتقارۋدا.

سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى – قازاقستان تاريحىنىڭ اۋىر بەتتەرىنىڭ ءبىرى. ول ادامزاتقا يادرولىق قارۋدىڭ قانشالىقتى ءقاۋىپتى ەكەنىن كورسەتتى. بۇگىندە قازاقستان يادرولىق قارۋدان ەركىن مەملەكەت رەتىندە بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قولداۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارۋدا.

بۇل ماقالا سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنىڭ تاريحى مەن ونىڭ زارداپتارى تۋرالى ماڭىزدى اقپارات بەرەدى. ونىڭ SEO تالاپتارىنا ساي جازىلۋى، ىزدەۋ جۇيەلەرىندە جاقسى كورىنىپ، وقىرماندارعا پايدالى بولۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.