سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
ابىلاي حاننىڭ جانىبەكتى سىناۋى

جاس باتىر جانىبەكتىڭ جاۋ الدىنداعى قايراتى اڭىز بولىپ، ەل ىشىنە تەز جايىلدى دا، ابىلاي حان ونى جەتە سىناماق بولادى. سول ويدىڭ ورايى بورانى كۇركىرەپ، جاڭبىرى سىركىرەگەن الاي-دۇلەي ءبىر تۇنگە تۋرا كەلەدى.

جورىققا اتتانعان ابىلايدىڭ قالىڭ قولى نوسەرلى قويۋ قاراڭعى ءتۇندى جامىلا يەندەگى اعاش بەيىتتەن بىرەر شاقىرىم ءوتىپ بارىپ تۇسەدى. كۇز اسپانى ساعىمشا قۇبىلىپ، ءبىر اشىلىپ، ءبىر تۇتىلىپ، نوسەر بىردە قۇيىپ، بىردە تولاستايدى. قولىن توقتاتىپ، شاتىرىن تىككەن ابىلاي جانىبەكتى  شاقىرتىپ الىپ:

— مىنا جىگىتتەر سۋعا مالشىنىپ، جولسوقتى بوپ شالدىققان سەكىلدى، — دەيدى. «حان شىنىمەن-اق قايرانداپ قالعانى ما؟» دەپ ويلاعان اقەدىل، اڭعال باتىر:

— حان مايداندا ولسەك شاھيت دەر ەدى، قاراپ جاتىپ ولگەننىڭ نە ءجونى بار؟ ءبىراق ءتۇن قاراڭعى، وتىن تابار جەر دە قينايدى ءبىزدى، — دەيدى شىن قايرانداپ.

— ەندەشە وتىن ىزدەپ تابا الماسسىڭ، باعاناعى جولداعى اعاش كۇمبەزدى قوپارىپ الىپ كەل! — دەيدى ابىلاي.

ەكى جولداسىنا ءبىر تۇيەنى جەتەلەتە جونەلگەن جانىبەك ايالداماي بەيىت باسىنا جەتىپ كەلىپ، كۇمبەزدى بۇزا باستايدى. وسى كەزدە كورتوپىراق اراسىنان اعاراڭداپ، اقىرا ايعايلاعان ارۋاقتار كورىنەدى.

— مولا دا بولسا باسپانامىز ەدى، كىم ءبىزدى جالاڭاشتاپ جاتقان؟! — دەپ داۋرىعادى ولار.

تۇنگى يەن دالادا بۇل قاھارلى داۋىس كۇمبەزگە جاڭعىرىپ، اسپان-كوكتى تىتىرەتكەندەي بولادى. جانىبەكتىڭ ەكى جولداسى كوك اسپان جارىلىپ تۇسكەندەي ەس-اقىلىنان ايىرىلىپ، ءجىعىلىپ-سۇرىنىپ، ات-كولىگىن تاستاي-تاستاي قاشادى. سوندا جانىبەك باتىر اسپاي-ساسپاي:

— ەي، ارۋاق، تىنىش جات! ءولى سەنى قويىپ، ءتىرى ابىلاي ءۇسىنىپ ولگەلى جاتىر، — دەپ تاعى دا بۇزا بەرەدى. اپپاق كەبىنىن سۇيرەتكەن ارۋاقتار كۇركىرەي جۇگىرىپ كەلىپ، وزىنە تاپ بەرەدى. سوندا جانىبەك ەكەۋىن ەكى جاققا سىلكىپ تاستاپ:

— ارۋاق بولساڭ، اللا بۇل دۇنيەنى سەندەرگە جازباعان، جىن-شايتان بولساڭ، شاۋىپ تاستايمىن! — دەپ تۇرا ۇمتىلادى. الگى ەكى ارۋاق سەكىرىپ بارىپ كورتوپىراققا كىرىپ كەتەدى.

جولداستارىنىڭ قاشىپ كەتكەنىن ەندى عانا بايقاعان باتىر بەيىتتىڭ اعاشىن تۇيەگە ارتىپ، ابىلايدىڭ شاتىرىنا قاراي تارتادى.

بۇل «ارۋاقتار» ابىلاي حاننىڭ جانىبەكتى سىناماقشى بولىپ، اق كيىم كيگىزىپ ادەيى جىبەرگەن ادامدارى ەكەن. ولار ابىلايعا كەلىپ بولعان ءىستى داتتەپ، جانىبەكتىڭ اشۋمەن ارۋاقتارعا ۇمتىلعانىن ايتقاندا، بۇل جۇرەكتىلىككە تاڭدانعان ابىلاي حان:

— مەڭىرەۋ تۇندە كۇڭىرەنە تۇرەگەلگەن ارۋاقتان سەسكەنبەگەن ەرجۇرەك، اشىق مايداندا جاۋىنان قالاي تايسالسىن؟ — دەپ قايرانداي تاڭقالادى.

ەرتەڭىندە ابىلاي جانىبەكتى تاعى دا شاقىرتىپ الىپ:

— تۇندە نە عاجايىپ بولدى؟ ارۋاقتاردى اشۋلاندىرىپ، كارىنە قالماساق يگى ەدى، — دەيدى. بۇل ءجايدى كاپەرىنە الماعان جانىبەك:

— بۇل ەلدىڭ حان، تورەسى سەن ەدىڭ،
قاس باتىرى مەن ەدىم.
سەن بۇيىرعان جۇمىسىڭنىڭ
بۇنىسى قالاي دەمەدىم، —

دەيدى قازىبەك بيشە تەرمەلەپ.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

جۇرىن باتىر

قارالدا باتىر

ءقوزىۇي باتىر


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما