ادامگەرشىلىك – رۋحاني ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ پروسەسىندە مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ارەكەتتەستىگ
تاقىرىبى: ادامگەرشىلىك – رۋحاني ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ پروسەسىندە مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ارەكەتتەستىگى.
ماقساتى: اتا - انا مەن بالا اراسىنداعى سەنىمدى سىيلاستىقتى، ءبىر - بىرىنە دەگەن سەنىمدى نىعايتۋ، بالا تاربيەسىنىڭ العاشقى التىن قازىعى تۋعان ۇياسى، ءوز وتباسىنداعى اتا - انا تاربيەسى، ونەگەسى جانە بالانىڭ باس ۇستازى اتا - انا ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.
وتكىزىلۋ ءتۇرى: دوڭگەلەك ۇستەل
وتكىزىلۋ ءادىسى: پىكىرلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ، ترەنينگتەر، جاعداياتتىق سۇراقتار.
ءجۇرۋ بارىسى: قۇرمەتتى اتا - انالار «وتان وت باسىنان باستالادى»دەمەكشى اتا - انالار مەن ۇستازدار قاۋىمى ءۇشىن جاس ۇرپاق تاربيەلەپ، ونى قوعام مۇددەسىنە جاراتۋ كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلە. وسى ماسەلەگە اتا - انالار مەن ۇستازدار بوپ اتسالىسساق الار اسۋىمىزدىڭ بيىك بولارى ءسوزسىز. ادامزاتتىڭ ومىردەگى ەڭ قىمباتتىسى، كوز قۋانىشى بالا. بالا دەربەس تۇلعا. ونىڭ بويىنداعى تابيعي قاسيەتتەر، ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى وتباسىندا، مەكتەپتە، الەۋمەتتىك ورتادا نارلەنەدى. تاربيە ءۇردىسىنىڭ ءبىر تاراۋى وتباسىمەن جۇمىس دەسەك، وتباسىنان باستالاتىن تاربيە مەكتەپ ومىرىنەن جالعاسىن تابادى. قازىرگى قوعامدا اتا - انا بالاسىنان نە كۇتەدى؟ بالاسىن قالاي تاربيەلەيدى؟ اتا - انانىڭ باقىتى نەدە؟ مىنە وسى تۇرعىدا ءسوز قوزعالاتىن «ادامگەرشىلىك – رۋحاني ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ پروسەسىندە مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ارەكەتتەستىگى» تاقىرىبىنداعى دوڭگەلەك ۇستەلىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر.
شاتتىق شەڭبەرى
مەن سىزدەرمەن كەزدەسكەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. قانە، ءبارىمىز ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولىمىزدان ۇستاپ شەڭبەر قۇرايىق. شەڭبەرگە تۇرۋدىڭ ۇلكەن ءبىر قاسيەتى بار. شەڭبەرىمىز كوكتەگى جىلۋ بەرەتىن كۇن سياقتى دوڭگەلەك. شەڭبەرگە تۇرىپ ءبىر - ءبىرىمىزدى جاقسى كورە الامىز، جاقسىلىق پەن جىلۋلىعىمىزدى سىيلاي الامىز. ەندى ءبارىمىز شاتتانا قۋانىپ، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسىلىق تىلەيىك.
مەن بۇگىنگى پىكىرتالاسىمىزدى م. الىمبايەۆتىڭ مىنا ولەڭىمەن باستاعاندى ءجون كورىپ وتىرمىن.
قيپاقتايدى قيت ەتسە اناڭ، اكەڭ.
قايتسەم عانا وسىنى ادام ەتەم.
باسقالاردىڭ وسىنداي بالالارى،
تاپ وسىنداي جاڭعالاق شالاما ەكەن.
ويىم ەمەس، وللاھي بىزدىكىنىڭ...
ەنجارلىعى ەلدە جوق الابوتەن.
تۋا سالسا تۇلپاردىڭ جالىن تارتقان.
قىرعيلارعا قىزىعىپ قاراپ وتەم.
جارىق سىيلاپ، ماڭىنا جىلۋ سىيلاپ،
بۇلدا ءبىر كۇن الاۋلاي جانا ما ەكەن؟
ەل قاتارلى ەلەۋلى ەڭبەك ەتسە - اۋ
بولماسا دا توپ جارعان دارا بوتەن.
مۇشە تىستەپ مىقتىلار توي جاساسا،
جەرگە قاراپ مەن سورلى قالار ما ەكەم؟
ءۇمىت پەن كۇدىكتىڭ ورتاسىندا
اتا - انانىڭ ءۇمىتى تالادى ەكەن!
مىنە وسىلايشا ءوز بالاسىنىڭ بولاشاعىنا الاڭداپ، «قايتسەم دە بالامدى ادام ەتەم» دەگەن اتا - انانىڭ ارمانى بالاسىمەن بىرگە جاسايدى ەكەن.
جۇرگىزۋشى. پەرزەنتتەرىڭىزدىڭ اتىنان ت. ايبەرگەنوۆتىڭ «پەرزەنت جىرى» اتتى ولەڭىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز
پەرزەنت جىرى
سەن مەنىڭ ماڭگىلىككە ولمەس اتىم،
اتىمدى اپ الىس جىلعا جالعاساتىن
اكەدە وسيەت بار ءومىر جايلى،
بالادا قاسيەت بار العا اساتىن.
سەن مەنىڭ ۇشار باسىم بيىكتەگەن،
جولىڭا تاپقانىمدى ءۇيىپ توگەم
سەن مەنىڭ دۇرسىلدەگەن جۇرەگىمسىڭ.
قاي نارسە سول جۇرەكتى سۇيەدى ەكەن؟
سەن مەنى وسكەن سايىن ويلاندىرىپ،
زاڭدارىن تابيعاتتىڭ ويعا الدىرىپ،
ءبىر قادام باسقان سايىن ءوزىڭ مەنى
باراسىڭ شەجىرەگە اينالدىرىپ.
اتا - انا بالا ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ۇلگى تۇتار ادامى، ءوزىن كورسەتەتىن ايناسى. سوندىقتان اتا - انالار مەن سىزدەرگە بۇگىنگى كەشىمىزدىڭ «ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك!» ايدارىندا مىنانداي سۇراق قويعىم كەلىپ وتىر.
1. بالا تاربيەسىنە قاتىستى قازاققا ءتان قانداي قاسيەتتەردى دۇرىس دەپ سانايسىز؟
2. قازىرگى جاس وركەن مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى. سوندىقتان دا بالاعا ءبىر وتباسىنىڭ ۇرپاعى دەپ ەمەس، بار قازاقتىڭ بالاسى دەپ قاراۋ كەرەك سياقتى. ۇلى اباي اتامىز «بالانى ەڭ الدىمەن اتا - اناسى، سوسىن ۇستازى، سودان كەيىن قورشاعان ورتاسى تاربيەلەيدى» دەگەن ەكەن. ءسىز قالاي قارايسىز؟
3. بالا تاربيەسى ءۇشىن وتباسى جاۋاپكەرشىلىگى باسىم با، الدە مەكتەپتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى باسىم با؟
4. بالانىڭ اتاسى مەن اجەسىنىڭ تاربيەسىندە، اتاسى مەن اجەسىنىڭ بالاسى بولۋىنا قالاي قارايسىزدار؟
5. بالانى ەركىن تاربيەلەگەن دۇرىس پا، قاتاڭ تاربيەلەگەن دۇرىس پا؟
6. «بالانىڭ وسكەندە جاقسى، ونەگەلى ادام بولىپ شىعۋىنا وتباسىنان العان تاربيەنىڭ ىقپالى زور» دەگەنگە ءوز پىكىرىڭىز، كوزقاراسىڭىز قانداي؟
ماقساتى: اتا - انا مەن بالا اراسىنداعى سەنىمدى سىيلاستىقتى، ءبىر - بىرىنە دەگەن سەنىمدى نىعايتۋ، بالا تاربيەسىنىڭ العاشقى التىن قازىعى تۋعان ۇياسى، ءوز وتباسىنداعى اتا - انا تاربيەسى، ونەگەسى جانە بالانىڭ باس ۇستازى اتا - انا ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.
وتكىزىلۋ ءتۇرى: دوڭگەلەك ۇستەل
وتكىزىلۋ ءادىسى: پىكىرلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ، ترەنينگتەر، جاعداياتتىق سۇراقتار.
ءجۇرۋ بارىسى: قۇرمەتتى اتا - انالار «وتان وت باسىنان باستالادى»دەمەكشى اتا - انالار مەن ۇستازدار قاۋىمى ءۇشىن جاس ۇرپاق تاربيەلەپ، ونى قوعام مۇددەسىنە جاراتۋ كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلە. وسى ماسەلەگە اتا - انالار مەن ۇستازدار بوپ اتسالىسساق الار اسۋىمىزدىڭ بيىك بولارى ءسوزسىز. ادامزاتتىڭ ومىردەگى ەڭ قىمباتتىسى، كوز قۋانىشى بالا. بالا دەربەس تۇلعا. ونىڭ بويىنداعى تابيعي قاسيەتتەر، ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى وتباسىندا، مەكتەپتە، الەۋمەتتىك ورتادا نارلەنەدى. تاربيە ءۇردىسىنىڭ ءبىر تاراۋى وتباسىمەن جۇمىس دەسەك، وتباسىنان باستالاتىن تاربيە مەكتەپ ومىرىنەن جالعاسىن تابادى. قازىرگى قوعامدا اتا - انا بالاسىنان نە كۇتەدى؟ بالاسىن قالاي تاربيەلەيدى؟ اتا - انانىڭ باقىتى نەدە؟ مىنە وسى تۇرعىدا ءسوز قوزعالاتىن «ادامگەرشىلىك – رۋحاني ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ پروسەسىندە مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ارەكەتتەستىگى» تاقىرىبىنداعى دوڭگەلەك ۇستەلىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر.
شاتتىق شەڭبەرى
مەن سىزدەرمەن كەزدەسكەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. قانە، ءبارىمىز ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولىمىزدان ۇستاپ شەڭبەر قۇرايىق. شەڭبەرگە تۇرۋدىڭ ۇلكەن ءبىر قاسيەتى بار. شەڭبەرىمىز كوكتەگى جىلۋ بەرەتىن كۇن سياقتى دوڭگەلەك. شەڭبەرگە تۇرىپ ءبىر - ءبىرىمىزدى جاقسى كورە الامىز، جاقسىلىق پەن جىلۋلىعىمىزدى سىيلاي الامىز. ەندى ءبارىمىز شاتتانا قۋانىپ، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسىلىق تىلەيىك.
مەن بۇگىنگى پىكىرتالاسىمىزدى م. الىمبايەۆتىڭ مىنا ولەڭىمەن باستاعاندى ءجون كورىپ وتىرمىن.
قيپاقتايدى قيت ەتسە اناڭ، اكەڭ.
قايتسەم عانا وسىنى ادام ەتەم.
باسقالاردىڭ وسىنداي بالالارى،
تاپ وسىنداي جاڭعالاق شالاما ەكەن.
ويىم ەمەس، وللاھي بىزدىكىنىڭ...
ەنجارلىعى ەلدە جوق الابوتەن.
تۋا سالسا تۇلپاردىڭ جالىن تارتقان.
قىرعيلارعا قىزىعىپ قاراپ وتەم.
جارىق سىيلاپ، ماڭىنا جىلۋ سىيلاپ،
بۇلدا ءبىر كۇن الاۋلاي جانا ما ەكەن؟
ەل قاتارلى ەلەۋلى ەڭبەك ەتسە - اۋ
بولماسا دا توپ جارعان دارا بوتەن.
مۇشە تىستەپ مىقتىلار توي جاساسا،
جەرگە قاراپ مەن سورلى قالار ما ەكەم؟
ءۇمىت پەن كۇدىكتىڭ ورتاسىندا
اتا - انانىڭ ءۇمىتى تالادى ەكەن!
مىنە وسىلايشا ءوز بالاسىنىڭ بولاشاعىنا الاڭداپ، «قايتسەم دە بالامدى ادام ەتەم» دەگەن اتا - انانىڭ ارمانى بالاسىمەن بىرگە جاسايدى ەكەن.
جۇرگىزۋشى. پەرزەنتتەرىڭىزدىڭ اتىنان ت. ايبەرگەنوۆتىڭ «پەرزەنت جىرى» اتتى ولەڭىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز
پەرزەنت جىرى
سەن مەنىڭ ماڭگىلىككە ولمەس اتىم،
اتىمدى اپ الىس جىلعا جالعاساتىن
اكەدە وسيەت بار ءومىر جايلى،
بالادا قاسيەت بار العا اساتىن.
سەن مەنىڭ ۇشار باسىم بيىكتەگەن،
جولىڭا تاپقانىمدى ءۇيىپ توگەم
سەن مەنىڭ دۇرسىلدەگەن جۇرەگىمسىڭ.
قاي نارسە سول جۇرەكتى سۇيەدى ەكەن؟
سەن مەنى وسكەن سايىن ويلاندىرىپ،
زاڭدارىن تابيعاتتىڭ ويعا الدىرىپ،
ءبىر قادام باسقان سايىن ءوزىڭ مەنى
باراسىڭ شەجىرەگە اينالدىرىپ.
اتا - انا بالا ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ۇلگى تۇتار ادامى، ءوزىن كورسەتەتىن ايناسى. سوندىقتان اتا - انالار مەن سىزدەرگە بۇگىنگى كەشىمىزدىڭ «ويلانايىق، پىكىرلەسەيىك!» ايدارىندا مىنانداي سۇراق قويعىم كەلىپ وتىر.
1. بالا تاربيەسىنە قاتىستى قازاققا ءتان قانداي قاسيەتتەردى دۇرىس دەپ سانايسىز؟
2. قازىرگى جاس وركەن مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى. سوندىقتان دا بالاعا ءبىر وتباسىنىڭ ۇرپاعى دەپ ەمەس، بار قازاقتىڭ بالاسى دەپ قاراۋ كەرەك سياقتى. ۇلى اباي اتامىز «بالانى ەڭ الدىمەن اتا - اناسى، سوسىن ۇستازى، سودان كەيىن قورشاعان ورتاسى تاربيەلەيدى» دەگەن ەكەن. ءسىز قالاي قارايسىز؟
3. بالا تاربيەسى ءۇشىن وتباسى جاۋاپكەرشىلىگى باسىم با، الدە مەكتەپتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى باسىم با؟
4. بالانىڭ اتاسى مەن اجەسىنىڭ تاربيەسىندە، اتاسى مەن اجەسىنىڭ بالاسى بولۋىنا قالاي قارايسىزدار؟
5. بالانى ەركىن تاربيەلەگەن دۇرىس پا، قاتاڭ تاربيەلەگەن دۇرىس پا؟
6. «بالانىڭ وسكەندە جاقسى، ونەگەلى ادام بولىپ شىعۋىنا وتباسىنان العان تاربيەنىڭ ىقپالى زور» دەگەنگە ءوز پىكىرىڭىز، كوزقاراسىڭىز قانداي؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
“ۇشقىر ويلى توپ” اتتى ساباقتان تىس وتكىزىلگەن ماتەماتيكادان ينتەللەكتۋالدى سايىستىڭ باعدارلاماسى.
