اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋداعى تىلدىك ويىن جانە ونىڭ ەلەمەنتتەرى
اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋداعى تىلدىك ويىن جانە ونىڭ ەلەمەنتتەرى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2015 جىلعا دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ تۇجىرىمداماسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى – ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ بارلىق دەڭگەيىندە قوعامنىڭ تالاپتارىنا سايكەس ءبىلىمدى، كاسىبي بىلىكتىلىگى جوعارى تۇلعانى تاربيەلەپ، ولاردى باسەكەگە قابىلەتتى ءبىلىم نەگىزدەرىمەن قارۋلاندىرۋ جانە قازىرگى جىلدام وزگەرىپ وتىراتىن دۇنيە جاعدايلارىندا الىنعان تەرەڭ ءبىلىمنىڭ، كاسىبي داعدىلاردىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلۋگە، ءوزىن - ءوزى ىسكە اسىرۋعا، ءوزىن
- ءوزى دامىتۋعا جانە ءوز بەتىنشە دۇرىس، ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان جاۋاپتى شەشىمدەر قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
بۇل جاڭا كەزەڭدە ادامداردى ءومىر سۇرۋگە باۋلۋ ءۇشىن بۇرىنعىدان دا مول دەڭگەيدە ءبىلىم بەرۋ دەگەن ءسوز. بۇگىنگى كەزەڭدە بىزگە، ەلىمىزگە دەنى ساۋ، رۋحى تازا، ويلارى بيىك ادامدار قاجەت –اق. ەلباسىمىز نازاربايەۆ نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى قازاقستان حالقىنا 2007 جىلعى 28 - اقپانداعى «جاڭا الەمدەگى جاڭا قازاقستان» جولداۋىندا «ءبىلىم بەرۋ رەفورماسى تابىسىنىڭ باستى ولشەمى –ءتيىستى ءبىلىم مەن بىلىك العان ەلىمىزدىڭ كەز كەلگەن ازاماتى الەمنىڭ كەز كەلگەن ەلىندە قاجەتكە جارايتىن مامان بولاتىنداي دەڭگەيگە كوتەرىلۋ بولىپ تابىلادى. ءبىز بۇكىل ەلىمىزدە الەمدىك ستاندارتتار دەڭگەيىندە ساپالى ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنە قول جەتكىزۋگە ءتيىسپىز» دەپ اتاپ كورسەتتى.
قازىرگى كەزەڭدە بۇكىل الەمدىك قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر ادام ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ورتاداعى بارلىق سالانى، سونىڭ ىشىندە، ءبىلىم بەرۋ سالاسىن دا قامتىپ وتىر. وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن قولدانا وتىرىپ جان –جاقتى تەرەڭ ءبىلىم بەرۋ، ءسويتىپ بىلىكتى مامان دايارلاۋعا بۇكىل الەمدەگى وركەنيەتتى دامىعان ەلدەر باستى كوڭىل ءبولىپ وتىرعانى دا سوندىقتان.
تاجىريبەلەر جيناقتالا كەلە جاڭادان جاڭا تۋىندايتىن سياقتى. امەريكالىق ۇستاز ليندانىڭ «وقىتۋدىڭ بۇرىنعى ءادىس - تاسىلدەرى –بۇگىنگى ادىستەرىمىزدىڭ اتا –اناسى » دەگەنىندەي، جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى.
قاي ساتىدا بولسىن، وقىتۋدىڭ تەحنولوگيالارىن تاڭداپ الۋ جانە ولاردى جۇيەلەۋ بويىنشا ورتا جانە جوعارى ساتىدا قولدانىلاتىن تەحنولوگيالاردى تومەندەگىدەي ەتىپ توپتاستىرۋعا بولادى. ءداستۇرلى تۇردە ءبىلىم بەرەتىن تەحنولوگيالار بويىنشا:
- دەڭگەيلەپ وقىتۋ تەحنولوگياسى؛
- مودۋلدەپ وقىتۋ تەحنولوگياسى؛
دامىتا وتىرىپ وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا:
سىني ويلاۋدى جەتىلدىرۋ تەحنولوگياسى؛
ىسكەرلىك ويىن تەحنولوگياسى؛
قابىلەتتى وقۋشىلارمەن جۇمىس تەحنولوگياسى.
پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانىڭ قاجەتتىلىك، ۇنەمدىلىك، جوبالاۋ، بۇتىندىك، مەڭگەرۋشىلىك، تۇزەتۋشىلىك، كورۋ، الگوريتمدىلىك، ماقساتتى ءبىلىم بەرۋ دەگەن ۇعىمداردى ءوز اۋقىمىنا سىيدىرادى.
وقۋشىعا جالپى بىردەي قالىپتاسقان، ءداستۇرلى ادىستەرمەن الەمدىك دەڭگەيدەگى وزىق تەحنولوگيالاردى سالىستىرا، بايلانىستىرا، ءومىر تاجىريبەسىنە ۇشتاستىرا وتىرىپ ءبىلىم بەرۋ، بىلىمگە دۇرىس باعىتتاي بىلۋگە ۇيرەتۋ - ءاربىر وقىتۋشىنىڭ مىندەتى.
اعىلشىن ءتىلى ساباقتارىندا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم –بىلىكتىلىك، تانىمدىق، كوممۋنيكاتيۆتىك قۇزىرەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋدا ويىن ەلەمەنتتەرىن قولدانۋدىڭ ماڭىزى زور. ساباق ۇردىسىندە وقۋشىلارعا ويىننىڭ ماقساتى مەن تالاپتارى، ەرەجەسى تولىق تۇسىنىكتى بولۋى وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ويىن ءادىسى ارقىلى وقىتۋ ولاردىڭ، پانگە دەگەن قىزىعۋىن ارتتىرامىز، ءوز ويىن، پىكىرىن، كوزقاراسىن بىلدىرۋگە، ەكىنشى ءبىر ادامنىڭ جاۋابىن تىڭداپ، ونى تولىقتىرۋعا، جەتىستىكتەرى مەن كەمشىلىكتەرىن ايتا بىلۋگە جاتتىعادى. جاقسى قۇراستىرىلعان جانە دە ۇزدىك ادىسپەن ۇيىمداستىرىلعان ويىن پراكتيكالىق، تاربيەلىك جانە دامىتۋشىلىق جاعىنان وقىتۋ ءتاسىلى بولىپ تابىلادى. ويىنعا قويىلاتىن تالاپتار قانداي بولماق دەگەن سۇراققا تومەندەگى سىزبا نەگىزىندە جاۋاپ بەرۋگە بولادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2015 جىلعا دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ تۇجىرىمداماسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى – ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ بارلىق دەڭگەيىندە قوعامنىڭ تالاپتارىنا سايكەس ءبىلىمدى، كاسىبي بىلىكتىلىگى جوعارى تۇلعانى تاربيەلەپ، ولاردى باسەكەگە قابىلەتتى ءبىلىم نەگىزدەرىمەن قارۋلاندىرۋ جانە قازىرگى جىلدام وزگەرىپ وتىراتىن دۇنيە جاعدايلارىندا الىنعان تەرەڭ ءبىلىمنىڭ، كاسىبي داعدىلاردىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلۋگە، ءوزىن - ءوزى ىسكە اسىرۋعا، ءوزىن
- ءوزى دامىتۋعا جانە ءوز بەتىنشە دۇرىس، ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان جاۋاپتى شەشىمدەر قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
بۇل جاڭا كەزەڭدە ادامداردى ءومىر سۇرۋگە باۋلۋ ءۇشىن بۇرىنعىدان دا مول دەڭگەيدە ءبىلىم بەرۋ دەگەن ءسوز. بۇگىنگى كەزەڭدە بىزگە، ەلىمىزگە دەنى ساۋ، رۋحى تازا، ويلارى بيىك ادامدار قاجەت –اق. ەلباسىمىز نازاربايەۆ نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى قازاقستان حالقىنا 2007 جىلعى 28 - اقپانداعى «جاڭا الەمدەگى جاڭا قازاقستان» جولداۋىندا «ءبىلىم بەرۋ رەفورماسى تابىسىنىڭ باستى ولشەمى –ءتيىستى ءبىلىم مەن بىلىك العان ەلىمىزدىڭ كەز كەلگەن ازاماتى الەمنىڭ كەز كەلگەن ەلىندە قاجەتكە جارايتىن مامان بولاتىنداي دەڭگەيگە كوتەرىلۋ بولىپ تابىلادى. ءبىز بۇكىل ەلىمىزدە الەمدىك ستاندارتتار دەڭگەيىندە ساپالى ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنە قول جەتكىزۋگە ءتيىسپىز» دەپ اتاپ كورسەتتى.
قازىرگى كەزەڭدە بۇكىل الەمدىك قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر ادام ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ورتاداعى بارلىق سالانى، سونىڭ ىشىندە، ءبىلىم بەرۋ سالاسىن دا قامتىپ وتىر. وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن قولدانا وتىرىپ جان –جاقتى تەرەڭ ءبىلىم بەرۋ، ءسويتىپ بىلىكتى مامان دايارلاۋعا بۇكىل الەمدەگى وركەنيەتتى دامىعان ەلدەر باستى كوڭىل ءبولىپ وتىرعانى دا سوندىقتان.
تاجىريبەلەر جيناقتالا كەلە جاڭادان جاڭا تۋىندايتىن سياقتى. امەريكالىق ۇستاز ليندانىڭ «وقىتۋدىڭ بۇرىنعى ءادىس - تاسىلدەرى –بۇگىنگى ادىستەرىمىزدىڭ اتا –اناسى » دەگەنىندەي، جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى.
قاي ساتىدا بولسىن، وقىتۋدىڭ تەحنولوگيالارىن تاڭداپ الۋ جانە ولاردى جۇيەلەۋ بويىنشا ورتا جانە جوعارى ساتىدا قولدانىلاتىن تەحنولوگيالاردى تومەندەگىدەي ەتىپ توپتاستىرۋعا بولادى. ءداستۇرلى تۇردە ءبىلىم بەرەتىن تەحنولوگيالار بويىنشا:
- دەڭگەيلەپ وقىتۋ تەحنولوگياسى؛
- مودۋلدەپ وقىتۋ تەحنولوگياسى؛
دامىتا وتىرىپ وقىتۋ تەحنولوگياسى بويىنشا:
سىني ويلاۋدى جەتىلدىرۋ تەحنولوگياسى؛
ىسكەرلىك ويىن تەحنولوگياسى؛
قابىلەتتى وقۋشىلارمەن جۇمىس تەحنولوگياسى.
پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانىڭ قاجەتتىلىك، ۇنەمدىلىك، جوبالاۋ، بۇتىندىك، مەڭگەرۋشىلىك، تۇزەتۋشىلىك، كورۋ، الگوريتمدىلىك، ماقساتتى ءبىلىم بەرۋ دەگەن ۇعىمداردى ءوز اۋقىمىنا سىيدىرادى.
وقۋشىعا جالپى بىردەي قالىپتاسقان، ءداستۇرلى ادىستەرمەن الەمدىك دەڭگەيدەگى وزىق تەحنولوگيالاردى سالىستىرا، بايلانىستىرا، ءومىر تاجىريبەسىنە ۇشتاستىرا وتىرىپ ءبىلىم بەرۋ، بىلىمگە دۇرىس باعىتتاي بىلۋگە ۇيرەتۋ - ءاربىر وقىتۋشىنىڭ مىندەتى.
اعىلشىن ءتىلى ساباقتارىندا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم –بىلىكتىلىك، تانىمدىق، كوممۋنيكاتيۆتىك قۇزىرەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋدا ويىن ەلەمەنتتەرىن قولدانۋدىڭ ماڭىزى زور. ساباق ۇردىسىندە وقۋشىلارعا ويىننىڭ ماقساتى مەن تالاپتارى، ەرەجەسى تولىق تۇسىنىكتى بولۋى وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ويىن ءادىسى ارقىلى وقىتۋ ولاردىڭ، پانگە دەگەن قىزىعۋىن ارتتىرامىز، ءوز ويىن، پىكىرىن، كوزقاراسىن بىلدىرۋگە، ەكىنشى ءبىر ادامنىڭ جاۋابىن تىڭداپ، ونى تولىقتىرۋعا، جەتىستىكتەرى مەن كەمشىلىكتەرىن ايتا بىلۋگە جاتتىعادى. جاقسى قۇراستىرىلعان جانە دە ۇزدىك ادىسپەن ۇيىمداستىرىلعان ويىن پراكتيكالىق، تاربيەلىك جانە دامىتۋشىلىق جاعىنان وقىتۋ ءتاسىلى بولىپ تابىلادى. ويىنعا قويىلاتىن تالاپتار قانداي بولماق دەگەن سۇراققا تومەندەگى سىزبا نەگىزىندە جاۋاپ بەرۋگە بولادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ا) بىلىمدىلىك: ءار اسپاپتىڭ جاسالۋ ەرەكشەلىگى، دىبىس بوياۋىنىڭ ءار تۇسىنىگى، شىعۋ تاريحى جايلى تۇسىنىك بەرۋ، بىلىمدەرىن دامىتۋ.
