اگرەسسيا تەورياسى: ادام تابيعاتىنىڭ قاراڭعى جاعىن زەرتتەۋ
اگرەسسيا - ادام تابيعاتىنىڭ ەڭ كۇردەلى جانە جۇمباق قاسيەتتەرىنىڭ ءبىرى. ۋاقىت وتە كەلە عالىمدار بۇل قۇبىلىستىڭ ارتىندا نە تۇرعانىن جانە ونىڭ ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە قالاي اسەر ەتەتىنىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ءارتۇرلى تەوريالاردى ازىرلەدى. بۇل ماقالادا ءبىز اگرەسسيانىڭ ءارتۇرلى تەوريالارىن قاراستىرامىز، ولاردىڭ شىعۋ تەگىن، موتيۆاسياسىن جانە سالدارىن زەرتتەيمىز.
اگرەسسيا تەورياسىنىڭ تاريحىنا كەلەر بولساق، اگرەسسياعا دەگەن قىزىعۋشىلىق عاسىرلار بويى بولدى. ەڭ ەرتە زەرتتەۋشىلەردىڭ ءبىرى زيگمۋند فرەيد "دەسترۋكتيۆتى ينستينكت" نەمەسە "ولىمگە اكەلەتىن ينستينكت" بار دەگەن يدەيانى ۇسىندى. ول اگرەسسيانى ادام پسيحولوگياسىنىڭ اجىراماس بولىگى دەپ سانادى.
ۋاقىت وتە كەلە اگرەسسيا تەوريالارى ءارتۇرلى جانە كۇردەلەنە ءتۇستى. بەلگىلى تەوريالاردىڭ ءبىرى – فرۋستراسيا-اگرەسسيا تۋرالى اگرەسسيا تەورياسى. بۇل تەورياعا سايكەس، اگرەسسيا فرۋستراسياعا رەاكسيا رەتىندە پايدا بولادى، ياعني قالاعان ماقساتقا جەتۋگە كەدەرگى بولاتىن كەدەرگى. فرۋستراسيا نەعۇرلىم كوپ بولسا، اگرەسسيۆتى رەاكسيا ىقتيمالدىعى سوعۇرلىم جوعارى بولادى.
جالپى، اگرەسسيانىڭ موتيۆاسياسى كۇردەلى جانە كوپ قىرلى. اگرەسسيانىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىنىڭ ىشىندە مىنالاردى ءبولىپ كورسەتۋگە بولادى:
· بيولوگيالىق موتيۆ: كەيبىر زەرتتەۋلەر اگرەسسيانىڭ گەنەتيكالىق كومپونەنتى بار ەكەنىن كورسەتەدى. مىسالى، كەيبىر ادامدار تۇقىم قۋالايتىن فاكتورلارعا بايلانىستى اگرەسسياعا بەيىم بولۋى مۇمكىن.
· الەۋمەتتىك موتيۆ: وقىتۋ مەن تاربيەلەۋ اگرەسسيۆتى مىنەز-قۇلىقتى قالىپتاستىرۋدا دا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بالالار اگرەسسيۆتى مىنەز-قۇلىقتى ەرەسەكتەردە نەمەسە اگرەسسيا قالىپتى جاعدايدا بولاتىن ورتادا بايقاۋ ارقىلى ۇيرەنە الادى.
· ەموسيونالدى موتيۆ: اشۋلانۋ، قورقىنىش جانە كوڭىلسىزدىك سياقتى ەموسيالار اگرەسسيۆتى مىنەز-قۇلىقتىڭ قاينار كوزى بولا الادى. ادام ءوز ەموسيالارىمەن كۇرەسۋدىڭ باسقا جولدارىن تاپپاسا، اگرەسسيا ارقىلى بىلدىرەدى.
اگرەسسيانىڭ سالدارى جەكە ادامعا دا، جالپى قوعامعا دا ءارتۇرلى اسەر ەتۋى مۇمكىن. بۇل فيزيكالىق جانە پسيحولوگيالىق زاقىمعا، قارىم-قاتىناستىڭ بۇزىلۋىنا جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە اكەلۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، اگرەسسيا قوعامنىڭ مورالدىق جانە ەتيكالىق نورمالارىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن.
قورىتىندىلاي كەلە، اگرەسسيا تەورياسى بەلسەندى زەرتتەۋ سالاسى بولىپ قالا بەرەدى. ونىڭ موتيۆاسياسى مەن سالدارىن ءتۇسىنۋ ۇيلەسىمدى جانە ءقاۋىپسىز قوعام قۇرۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى. بۇل ماقالادا اگرەسسيا تاقىرىبىنا قىسقاشا شولۋ عانا ۇسىنىلدى جانە زەرتتەۋشىلەر قازىرگى الەمدە اگرەسسيانى ءتيىمدى باسقارۋ جولدارىن تابۋ ءۇشىن وسى سالاداعى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋدى جالعاستىرۋدا.
«الەۋمەتتىك جۇمىس» ماماندىعىنىڭ 2 كۋرس ماگيسترانتى
مارات مادينا
جەتەكشى اعا وقىتۋشى اۆسىدىكوۆا ق. ءا.
You Might Also Like
-
بىردە جانتايلاق باتىر مەن جانتاي باتىر ىرگەلەس تورعاۋىتتان قارىمتا قايىرىپ، كوپ جىلقىسىن قۋىپ اكەتەدى. قايتار جولىندا قالجىر وزەنى بويىنداعى توعان قازۋشىلارعا ايالدايدى. قولعابىس كورسەتىپ ايداپ كەلە...
-
زيگمۋند فرەيد XX عاسىردىڭ ەڭ تانىمال جانە ىقپالدى پسيحولوگتارىنىڭ ءبىرى بولدى. ول قازىرگى كۇنگە دەيىن ادام پسيحولوگياسىن تۇسىنۋگە نەگىز بولىپ تابىلاتىن كوپتەگەن تەوريالاردى جاسادى.
