سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
الاقاي، جاڭا جىل!
«الاقاي، جاڭا جىل!»

ماقساتى: بالالارعا جىلدىڭ ءتورت مەزگىلى، جاڭا جىل مەرەكەسى تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ، بالالاردىڭ تاقپاقتى مانەرلەپ وقۋى، انمەن ءبيدى ناقىشىنا كەلتىرىپ ورىنداۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ جانە اسەمدىككە، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
كەيىپكەرلەر:
التىن قۇس –
مىستان كەمپىر –
اياز اتا –
اقشاقار –
جىل مەزگىلدەرى - بالالار.
مۋزىكا اۋەنىمەن بۇلدىرشىندەر زالعا كىرەدى.
جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە! قۇرمەتتى اتا - انالار، قوناقتار، بالالار. كەلە جاتقان جاڭا جىل قۇتتى بولسىن!

اياز بەتتەن وبەدى،
اي بارادى جىلىستاپ،
اسپان جەرگە توگەدى
اق كۇمىسىن ۋىستاپ.
ولەڭ دە ءازىر، ءان ءازىر،
ويىن دا ءازىر، ءبارى ءازىر،
كەل، جاڭا جىل بىزدەرگە،
كەل، جاڭا جىل، جاڭا جىل!
جەلدىڭ داۋىسى ەستىلەدى. ورتاعا قاناتىن سامعاپ التىن قۇس ۇشىپ كەلەدى.
جاڭا جىلىم جول بولسىن،
باسقان قادام وڭ بولسىن!
كەلە جاتقان جاڭا جىل،
بىزگە قۇتتى جىل بولسىن!
ال مەن بولسام، التىن قۇسپىن! ءار شاڭىراققا قونعان باقىت قۇسپىن.

جۇرگىزۋشى: بالالار، قاراڭدارشى، ءوزى قانداي سۇلۋ! باقىت قۇسىنىڭ ءبىزدىڭ مەرەكەمىزگە كەلگەنى قانداي جاقسى بولدى. التىن قۇس، وسى سەن ادال نيەت، اقىلدى ادامداردىڭ تىلەگىن ورىندايدى دەيدى. ءبىزدىڭ ايتقانىمىزدى ورىندايسىڭ با؟
التىن قۇس: ارينە، ورىندايمىن. نە تىلەكتەرىڭ بار؟ ايتا بەرىڭدەر

جۇرگىزۋشى: ولاي بولسا، بۇگىنگى مەرەكەگە جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن شاقىرساق قايتەدى؟
التىن قۇس: ايتقاندارىڭ ورىندالادى، بالالار.
التىن قۇس الاڭدى اينالا ۇشىپ، قاناتىمەن سامعاپ جۇگىرەدى. داۋىل مەن جەلدىڭ داۋىسى ەستىلەدى. ورتاعا كوكتەم، جاز، كۇز، قىس كەلەدى.
كوكتەم: ويپىرماي، مەن قايدامىن؟
قىس: باسىم اينالىپ كەتتى ءبىز قايدا كەلدىك؟
جاز: قىزدار، قاراڭدار، قانداي ادەمى! ءبىز مەرەكەگە كەلگەن سياقتىمىز.
كۇز: انا شىرشانى قاراڭدار، قانداي ادەمى. التىن قۇس سەن ءبىزدى قايدا الىپ كەلدىڭ؟

جۇرگىزۋشى: جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن، جايقالعان، جادىراعان جاز، قاھارلى قىلىشىن سۇيرەگەن قىس، بايلىعىن حالىققا تارتۋ ەتكەن التىن كۇز، تىرشىلىكتى ءتىرىلتىپ كوككە بوياعان كوكتەم. سالەمەتسىزدەر مە! ءبىز سىزدەردى «قارلىعاش» توبى بۇلدىرشىندەرىنىڭ جاڭا جىلدىق مەرەكەسىنە ارنايى شاقىرىپ وتىرمىز.
كوكتەم. سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! امانسىڭدار ما، شىراقتارىم! مايىسىپ كولگە بىتكەن قۇراقتارىم، كورسەتىڭدەر ونەردى قيلى - قيلى،
وزدەرىڭدى ءدۇبىر تويعا ىزدەپ كەلدىك.
قىس: قىزىق دۋمان كۇن كەلدى
جاسىل شىرشا تۇرلەندى
اياز ءسۇيىپ، قار بوراپ
مىنە، جاڭا جىل كەلدى.
جاز: وي، بالالار، سەندەر مەن سياقتى قانداي سۇلۋسىڭدار.
كۇز: جوق، جاز. مىنا تۇرعان بالالار ماعان تارتقان، قانداي ادەمى.

جۇرگىزۋشى: قىزدار ايتىسپاڭدار، قانەكي بىرىڭنەن ءبىرىڭ وتكەن ادەمىسىڭدەر، وداندا مىنا بۇلدىرشىندەرمەن بىرگەلىكتە جاڭا جىل ءانىن ورىندايىق.
شىرشا جىرى.
ال، بالالار ايتىڭدارشى ءبىزدىڭ مەرەكەمىزگە كىم جەتىسپەي تۇر، جاڭا جىل مەرەكەسىنىڭ ءسانى كىم، قالاي ويلايسىڭدار؟
بالالار: اياز اتا مەن اقشاقار جەتىسپەيدى.
جۇرگىزۋشى: ال وندا بالالار اياز اتا ورماندا اداسىپ قالعان بولار. اياز اتا مەن اقشاقاردى شاقىرايىق.
بالالار: اياز اتا، اقشاقار - دەپ ايعايلاپ شاقىرادى.
(اياز اتانىڭ ورنىنا مىستان كەمپىر ۇشىپ كىرەدى دە، شىرشانى ءبىر اينالىپ بارىپ، قوناقتاردىڭ الدىنا كەلىپ تۇرا قالادى.)
مىستان: پاي - پاي، مەن قايدا كەلدىم ءوزى. مىنا شىرشانىڭ كەرەمەتىن - اي! ۇيگە الىپ كەتسەم بە ەكەن؟ (وسى كەزدە مىستان تومەنگە ەڭكەيىپ، شىرشانىڭ تۇبىرىمەن جۇلىپ العىسى كەلەدى.)
جۇرگىزۋشى: مىستان كەمپىر! (مىستان كەمپىر وعان ءمان بەرمەيدى دە، شىرشانى جۇلۋىن توقتاتپايدى.) ءبىز جاڭا جىل مەيرامىن تويلاپ جاتىرمىز، تيمەڭىز ءبىزدىڭ شىرشامىزعا - مىستان كەمپىر سوزگە ءمان بەرمەي بىلاي دەيدى:- تۋۋ (ماڭدايداعى تەرىن ءسۇرتىپ تۇرىپ) مىنا شىرشانىڭ تامىرىنىڭ تەرەڭ وتىرعىزىلعانىن - اي، جۇلىنبايدى عوي. سول كەزدە شىرشاداعى جالتىراعان كىلتتى كورىپ قالادى دا: مىناۋ قانداي قىزىق كىلت ءوزى، وسى كىلت باعاناعى مەنىڭ ۇشىپ كەلە جاتىپ كورگەن، ساندىقتىڭ كىلتى بولار. سول ساندىقتان ءبىر كەرەمەت ءدامنىڭ ءيىسى شىعىپ ەدى، مۇمكىن اقشا دا بار شىعار مەن شىرشاعا تيمەي - اق وسى كىلتتى الىپ بارىپ ساندىقتى اشايىن، مۇمكىن تاماعىنا تويىپ، اقشاسىنا ءبىر بايىپ قالارمىن.

جۇرگىزۋشى: بالالار، قانە مەرەكەنى جالعاستىرايىق، اياز اتا كەشىكتى عوي. مۇمكىن اداسىپ كەتكەن بولار.......
(ەسىكتىڭ سىرتىنان داۋىستار ەستىلىپ، ىلە شالا زالعا اياز اتا مەن اقشاقار كىرەدى.)
اياز اتا: قانداي جارقىن جۇزدەرىڭ
قانداي اسەم جىرلارىڭ
اساۋلارمەن الىسقان
اساۋ جەلمەن جارىسقان
اتالارىڭ سەندەرگە
شارشاپ كەلدى الىستان.
اياۋلى انالارعا، ارداقتى ۇل - قىزدارعا، ءبۇلدىرشىن بالالارعا ءبىر سالەم.
اقشاقار: قاراشى اتا بالالاردىڭ كيىمى قانداي ادەمى. شىرشادا اسەم بەزەندىرىلگەن ەكەن. ءبارى دە تىم سۇلۋلانىپ كەتىپتى.
شىرشا شامىن جاعايىق
جاڭا جىل مەرەكەسىن اشايىق
1، 2، 3
جانبايدى. نە بولعان سيقىرلى تاياعىم توڭىپ قالعان بولار. تاعى ءبىر كورەيىك 1، 2، 3،- 1، 2، 3.
جۇرگىزۋشى: اياز اتا ءسىز جول ءجۇرىپ شارشاپ كەلگەن بولارسىز، مىنا جەرگە وتىرىپ، ءبىزدىڭ بالالاردىڭ جاڭا جىلعا ارناعان تاقپاقتارىن تىڭداي قويىڭىز ەندەشە.
بالالاردىڭ تاقپاقتارى:
تەمىرلان: نازەركە:
1) تاماشا، تاماشا! 2) جاڭا جىلىم مول بولسىن
شىرشامىز تۇر جاراسا. باسقان قادام وڭ بولسىن
باسىندا اسەم جۇلدىزى تورلە تورلە جاڭا جىل
كوز تويمايدى قاراسا. بىزگە قۇتتى جىل بولسىن.
ماعجان: جانار: اياجان:
3) ساقالى اپپاق كۇمىستەي 4) ادەمىلەپ ءبىز ىلگەن 5) دالادا قار بورايدى
تىستەرى اپپاق كۇرىشتەي ويىنشىقتار تىزىلگەن اق مامىققا ورايدى
قىزىل الا شاپاندى قانداي جاقسى شىرشامىز مۇز بولادى قاتادى
ساعىندىم اياز اتانى. ءان شىرقايىق بارشامىز. جىپ - جىلتىر بوپ جاتادى.
جۇرگىزۋشى: اياز اتا ءقازىر ءبىزدىڭ بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ دايىنداعان ءبيىن تاماشالايىق. ۆالس.
ويىن: «جىلدام كيىندىر»
جۇرگىزۋشى: ال ەندى ءبىزدىڭ مەرەكەگە كەلگەن اڭدارىمىزدىڭ ءبيىن تاماشالاساق.
اياز اتا: كەرەمەت بالاپاندارىم راحمەت سەندەرگە.

ويىن: «قاتىپ قال»
اياز اتا:- وي بارەكەلدى، جارايسىڭدار بالالار، اتالارىڭدى ءبىر قۋانتىپ تاستادىڭدار.
جۇرگىزۋشى: قىس حانشايىمىمىزدىڭ دا ءبىزدىڭ بالالارعا ارناعان ءانى بار ەكەن. تىڭدايمىز با بالالار؟
جۇرگىزۋشى: اياز اتا ءسىز ءبىزدىڭ بالالارعا سىيلىقتار اكەلدىڭىز بە؟
اياز اتا: ارينە بارلىق سىيلىق مىنا ساندىقتىڭ ىشىندە. اقشاقار ساندىقتىڭ كىلتى قايدا؟
(اقشاقار يىعىمەن بىلمەيمىن دەگەندەي شارا جاسايدى.)
جۇرگىزۋشى: قانداي كىلتتى سۇراپ تۇرسىز؟ باعاناعى شىرشاداعى ءىلىنىپ تۇرعان كىلت پە؟
اياز اتا: ءيا سول كىلت بولار.
جۇرگىزۋشى: اياز اتا، ول كىلتتى مىستان كەمپىر الىپ كەتتى، ول ءتىپتى شىرشامىزدى دا الا كەتكىسى كەلگەن.
اياز اتا: قاپ اتتەگەن - اي! قانە ءبىز اقشاقار ەكەۋمىز ونى ىزدەپ كەلەيىك.(وسى كەزدە زالعا مىستان كىرەدى.)
مىستان: اا بالەم! تاپتىم، ساندىق مۇندا تۇر ەكەن عوي.
اقشاقار: مىنا ۇرلىقشى مۇندا ءجۇر عوي. قانە كىلتتى ماعان بەر، بالالار سىيلىقتارىن كۇتىپ قالدى.
مىستان: ويباي تاعى نە دەيدى. سىيلىق وزىمە دە كەرەك.
اياز اتا: اھ بالەم! ولاي بولسا وزىڭنەن كور مەن سەنى قاتىرىپ تاستايىن. «قانە تاياعىم مىنا مىستاندى قاتىرىپ تاستا (مىستان كەمپىر تۇرعان جەرىندە قاتىپ قالادى.)
مىستان: ءاي اياز اتا! كەرەگى جوق، مەنى بوسات مەن ساعان كىلتىڭدى بەرەمىن، مەن جەڭىلدىم. بالالار مەن كىلتتى بەرسەم ماعان دا سىيلىق بەرەسىڭدەر مە.
بالالار: بەرەمىز.
مىستان كەمپىر: بالالار وندا مەنىڭ قويار تىلەگىمدى ورىنداسىن: بۇل ويىن «الداۋ ويىنى» دەپ اتالادى. مەن سەندەردى الدايمىن، سەندەر قاتەلەسپەي ايتقان كەزدە وزدەرىڭنىڭ دەنە مۇشەلەرىڭدى الدانباي ۇستاپ قالۋلارىڭ كەرەك.
مىستان كەمپىر: جارايسىڭدار، بالالار، مەن جەڭىلدىم.
اياز اتا: جارايسىڭدار بالالارىم! مەنى بۇگىن ءبىر قۋانتىپ، الىس جەردەن كەلگەندە كوڭىلىمدى كوتەردىڭدەر. ءبىزدىڭ سىيلىعىمىزعا ريزا بولىڭدار. ال ەندى ءبىز جولعا شىعايىق. قوش ساۋ بولىڭدار!
جۇرگىزۋشى: ال وسىمەن ءبىزدىڭ جاڭا جىلعا ارنالعان مەرەكەمىز اياقتالدى. جاڭا جىل بارلىقتارىڭىزعا قۇت بەرەكە اكەلسىن.

رۋدنىي قالاسى،
«№2 قاشار ورتا مەكتەبى»كمم
شاعىن ورتالىق تاربيەشىسى ۋتەبايەۆا گۋلجاينا ەلمۋراتوۆنا

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما