التىن كۇز
التىن كۇز
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ
ماقساتى: كۇز ايلارىنىڭ اتاۋلارىن اتاۋ، ولاردىڭ ەرەكشەلىگىن ۇعىندىرۋ. كۇز مەزگىلىن جومارت كۇز، التىن كۇز، قوڭىر كۇز دەپ اتاي وتىرىپ، ءار كورىنىسىنەن العان بىلىمدەرىن قورىتىندىلاۋ. كۇزگى تابيعات وزگەرىستەرىن باقىلاپ، كۇز بايلىعىن، اسەمدىكتى سۇلۋلىقتى سەزىنە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
جاڭا ءسوز: سۇر - بۇلت، كوڭىل - كۇي
كورنەكى قۇرالدار: جاپىراقتار، كۇز مەزگىلىنىڭ سۋرەتى
بالالار شاتتىق شەڭبەر قۇرىپ، ورنىمىزدان تۇرىپ بارلىعىمىز بىرگە جىلى لەبىزدەردى بىلدىرەيىك.
ارمىسىڭ جەر انا!
ارمىسىڭ كوك الەم!
ارمىسىڭ جان دوسىم!
ارمىسىڭ اپايلار!
جىلۋىڭا جىلۋ قوس!
مىنە، مەنىڭ قولىم!
بالالار ورنىمىزعا جايعاسامىز.
دىمقىل تۇمان باسادى
ءشوپ سارعايىپ، ءوڭى تايىپ
دالا سۇرى قاشادى
ويناپ الماي
دەنەڭ مۇزداپ توڭادى.
تاربيەشى:
- ايتىڭدارشى بالالار بۇل قاي كەزدە بولادى؟
- بالالار ءبىزدىڭ توبىمىز ادەمى قاراڭدارشى. جاپىراقتار سارى، قىزعىلت وتە ادەمى ەكەن.
- سولاي ما بالالار؟
- توپتى ادەمىلەپ قويعان، سيقىرلى كۇز مەزگىلى ادەمىلەندىرىپ قويعان ەكەن. ولاي بولسا، وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدى باستايمىز.
بالالار كۇز مەزگىلىندە نەشە اي بار؟
بالالار: ءۇش اي
ولار قانداي ايلار قانە اتايىقشى؟
بالالار: قىركۇيەك، قازان، قاراشا
كۇز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟
بالالار: كۇن جەل بولادى، جاڭبىر جاۋادى، جاپىراقتار جەرگە سارعايىپ تۇسەدى، جەردىڭ ءيىسى شىعادى.
تاربيەشى: دۇرىس ايتاسىڭدار!
تاربيەشى: كۇز تۋرالى اڭگىمەلەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
قويۋلانىپ قارا بۇلت
جاڭبىر جاۋادى سەبەلەپ،
جاپىراقتى جامىلىپ
جاسىرىندى كوبەلەك،
كۇننىڭ كوزى اشىلدى
كوبەلەكتەر شاشىلدى.
تاربيەشى: بالالار مەن سەندەرمەن ويىن ويناعىم كەلىپ وتىر.
د/و: ويىننىڭ اتى «كىم جاپىراقتى كوپ جينايدى»
ويىننىڭ شارتى: ەندەشە جاپىراقتار شاشىلىپ جاتادى. بالالار بەلگى بەرىلگەن كەزدە جاپىراقتاردى جيناپ شىعۋ كەرەك. كوپ جيناعان بالا جەڭەدى. جينالعان جاپىراقتاردىڭ تۇستەرىن اجىراتىپ ايتۋ.
تاربيەشى: بالالار التىن كۇز نەگە كەشىگىپ جاتىر ەكەن، كەلەم دەپ ۋادە بەرىپ ەدى.
بالالار ورتاعا التىن كۇزدى شاقىرايىق.
بالالار( حورمەن).
- كەلشى كەلشى، التىن كۇز.
/ورتاعا جاپىراقتارىن شاشىپ التىن كۇز كىرەدى/
التىن كۇز: سالەم، ورەن دوستارىم
الاقاندى توس ءبارىڭ،
قىمباتتى سىي الىڭدار
قىزىعىما قانىڭدار.
«مەرەكە باسى ءان بولار، بەرەكە باسى ءدان بولار،»- دەمەكشى، مەن كوكتەمدە ەككەن مول استىقتى جيناپ، قامبالاردى التىن دانگە تولتىردىم.
سوندىقتان مەنى جومارت كۇز دەپ اتايدى.
- بالالار مەن سەندەرگە وزىممەن بىرگە تاپسىرمالار الا كەلدىم.
اپايلارىڭا تاپسىرامىن!
تاربيەشى: كونۆەرتى اشىپ، تاپسىرمالاردى وقيدى.
1 - تاپسىرما: «كىم تاپقىر» جۇمباق شەشۋ
ءدوپ - دوڭگەلەك دوپتاي
ءىشى - قىزىل شوقتاي،
ءدامىن تاتىپ كورسەڭ
ودان ءدامدى جوقتاي. /قاربىز/
تىرس - تىرس تامادى،
تەرەزەمدى قاعادى. /جاڭبىر/
اعاش تولى سارى شىمشىق،
سىلكىپ كورسەڭ تۇسەدى ۇشىپ /جاپىراق/
2 - تاپسىرما: ورامالىڭدى اشايىق
استىنان نە قارايىق؟
بۇل نە؟
بۇل سەبەت قوي بالالار!.
سەبەتتىڭ بەتىن جاپىراقتار جاۋىپ تۇرادى. ال جاپىراق استىنان جەمىستەر مەن كوكونىستەر شىعادى. د/و: كوكونىستەرمەن جەمىستەردى اجىراتىپ، ءتۇسىن ايتۋ.
التىن كۇز: بالالار جارايسىڭدار، سەندەر جۇمباقتى شەشىپ، كوكونىسپەن جەمىستەردىڭ اتىن اتاپ، ولاردىڭ ءتۇسىن اجىراتتىڭدار، وي ۇشقىرلىقتارىڭدى كوردىك، بالالار جارايسىڭدار!
مىنا كوكونىستەردى اپايلارىڭا تاپسىردىم. سوڭىنان ءبولىپ جەرسىڭدەر.
بالالار ەندەشە مەن سەندەرمەن قوشتاسايىن. مەن ۇزاق جول ءجۇرۋىم كەرەك.
ساۋ بولىڭىزدار!
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ
ماقساتى: كۇز ايلارىنىڭ اتاۋلارىن اتاۋ، ولاردىڭ ەرەكشەلىگىن ۇعىندىرۋ. كۇز مەزگىلىن جومارت كۇز، التىن كۇز، قوڭىر كۇز دەپ اتاي وتىرىپ، ءار كورىنىسىنەن العان بىلىمدەرىن قورىتىندىلاۋ. كۇزگى تابيعات وزگەرىستەرىن باقىلاپ، كۇز بايلىعىن، اسەمدىكتى سۇلۋلىقتى سەزىنە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
جاڭا ءسوز: سۇر - بۇلت، كوڭىل - كۇي
كورنەكى قۇرالدار: جاپىراقتار، كۇز مەزگىلىنىڭ سۋرەتى
بالالار شاتتىق شەڭبەر قۇرىپ، ورنىمىزدان تۇرىپ بارلىعىمىز بىرگە جىلى لەبىزدەردى بىلدىرەيىك.
ارمىسىڭ جەر انا!
ارمىسىڭ كوك الەم!
ارمىسىڭ جان دوسىم!
ارمىسىڭ اپايلار!
جىلۋىڭا جىلۋ قوس!
مىنە، مەنىڭ قولىم!
بالالار ورنىمىزعا جايعاسامىز.
دىمقىل تۇمان باسادى
ءشوپ سارعايىپ، ءوڭى تايىپ
دالا سۇرى قاشادى
ويناپ الماي
دەنەڭ مۇزداپ توڭادى.
تاربيەشى:
- ايتىڭدارشى بالالار بۇل قاي كەزدە بولادى؟
- بالالار ءبىزدىڭ توبىمىز ادەمى قاراڭدارشى. جاپىراقتار سارى، قىزعىلت وتە ادەمى ەكەن.
- سولاي ما بالالار؟
- توپتى ادەمىلەپ قويعان، سيقىرلى كۇز مەزگىلى ادەمىلەندىرىپ قويعان ەكەن. ولاي بولسا، وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدى باستايمىز.
بالالار كۇز مەزگىلىندە نەشە اي بار؟
بالالار: ءۇش اي
ولار قانداي ايلار قانە اتايىقشى؟
بالالار: قىركۇيەك، قازان، قاراشا
كۇز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟
بالالار: كۇن جەل بولادى، جاڭبىر جاۋادى، جاپىراقتار جەرگە سارعايىپ تۇسەدى، جەردىڭ ءيىسى شىعادى.
تاربيەشى: دۇرىس ايتاسىڭدار!
تاربيەشى: كۇز تۋرالى اڭگىمەلەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
قويۋلانىپ قارا بۇلت
جاڭبىر جاۋادى سەبەلەپ،
جاپىراقتى جامىلىپ
جاسىرىندى كوبەلەك،
كۇننىڭ كوزى اشىلدى
كوبەلەكتەر شاشىلدى.
تاربيەشى: بالالار مەن سەندەرمەن ويىن ويناعىم كەلىپ وتىر.
د/و: ويىننىڭ اتى «كىم جاپىراقتى كوپ جينايدى»
ويىننىڭ شارتى: ەندەشە جاپىراقتار شاشىلىپ جاتادى. بالالار بەلگى بەرىلگەن كەزدە جاپىراقتاردى جيناپ شىعۋ كەرەك. كوپ جيناعان بالا جەڭەدى. جينالعان جاپىراقتاردىڭ تۇستەرىن اجىراتىپ ايتۋ.
تاربيەشى: بالالار التىن كۇز نەگە كەشىگىپ جاتىر ەكەن، كەلەم دەپ ۋادە بەرىپ ەدى.
بالالار ورتاعا التىن كۇزدى شاقىرايىق.
بالالار( حورمەن).
- كەلشى كەلشى، التىن كۇز.
/ورتاعا جاپىراقتارىن شاشىپ التىن كۇز كىرەدى/
التىن كۇز: سالەم، ورەن دوستارىم
الاقاندى توس ءبارىڭ،
قىمباتتى سىي الىڭدار
قىزىعىما قانىڭدار.
«مەرەكە باسى ءان بولار، بەرەكە باسى ءدان بولار،»- دەمەكشى، مەن كوكتەمدە ەككەن مول استىقتى جيناپ، قامبالاردى التىن دانگە تولتىردىم.
سوندىقتان مەنى جومارت كۇز دەپ اتايدى.
- بالالار مەن سەندەرگە وزىممەن بىرگە تاپسىرمالار الا كەلدىم.
اپايلارىڭا تاپسىرامىن!
تاربيەشى: كونۆەرتى اشىپ، تاپسىرمالاردى وقيدى.
1 - تاپسىرما: «كىم تاپقىر» جۇمباق شەشۋ
ءدوپ - دوڭگەلەك دوپتاي
ءىشى - قىزىل شوقتاي،
ءدامىن تاتىپ كورسەڭ
ودان ءدامدى جوقتاي. /قاربىز/
تىرس - تىرس تامادى،
تەرەزەمدى قاعادى. /جاڭبىر/
اعاش تولى سارى شىمشىق،
سىلكىپ كورسەڭ تۇسەدى ۇشىپ /جاپىراق/
2 - تاپسىرما: ورامالىڭدى اشايىق
استىنان نە قارايىق؟
بۇل نە؟
بۇل سەبەت قوي بالالار!.
سەبەتتىڭ بەتىن جاپىراقتار جاۋىپ تۇرادى. ال جاپىراق استىنان جەمىستەر مەن كوكونىستەر شىعادى. د/و: كوكونىستەرمەن جەمىستەردى اجىراتىپ، ءتۇسىن ايتۋ.
التىن كۇز: بالالار جارايسىڭدار، سەندەر جۇمباقتى شەشىپ، كوكونىسپەن جەمىستەردىڭ اتىن اتاپ، ولاردىڭ ءتۇسىن اجىراتتىڭدار، وي ۇشقىرلىقتارىڭدى كوردىك، بالالار جارايسىڭدار!
مىنا كوكونىستەردى اپايلارىڭا تاپسىردىم. سوڭىنان ءبولىپ جەرسىڭدەر.
بالالار ەندەشە مەن سەندەرمەن قوشتاسايىن. مەن ۇزاق جول ءجۇرۋىم كەرەك.
ساۋ بولىڭىزدار!
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساندىق، ماتىندىك جانە گرافيكتىك اقپاراتتاردى كودتاۋ.
