التىن كۇز مەرەكەسى
«التىن كۇز» مەرەكەسى
بەزەندىرۋ: زال «التىن كۇز» مەرەكەسىنە بايلانىستى بەزەندىرىلگەن.
ماقساتى: «التىن كۇز» مەرەكەسىنىڭ كەرەمەتتەرىن - كۇز - بايلىق، كۇز - بەرەكە، كۇز - مولشىلىق، كۇز - شاتتىق، كۇز - قۋانىش ەكەنىن بالا ساناسىنا جەتكىزۋ.
كەيىپكەرلەر: بۇلت، كۇن، التىن كۇز.
(بالالار ءان ىرعاعىمەن زالعا كىرىپ، شەڭبەر بويىنشا تۇرادى).
جۇرگىزۋشى:
بەرەكە ب ا ق دارىعان،
جومارت كوڭىل، جارقىن ءجۇز.
سارى التىنعا مالىنعان،
جەتتى مىنە، التىن كۇز!
– سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! بۇگىن ءبىزدىڭ زال قانداي ادەمى، قانشاما ءتۇرلى – ءتۇستى جاپىراقتارعا تولى. بالالار، بۇگىن بىزدە قانداي مەيرام؟
بالالار: كۇز مەيرامى!
1 بالا:
التىن، سارى، قىزى، كوك،
الۋان – الۋان جاپىراق.
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ،
كوز تارتادى اتىراپ.
2 بالا:
كوك مايسالى كورىكتى،
القاپتاعى كوپ ەگىن.
بۇل كۇندەرى كيىپتى
سارى جىبەك كويلەگىن.
3 بالا:
وي، بالالار، بالالار،
قوڭىرقاي كۇز بولىپتى
قۇلاپ جاپىراق سولىپتى.
4 بالا:
وي، بالالار، بالالار،
ەل ەگىنىن ورىپتى
قامبالارى تولىپتى.
ءان: «كۇز»
(بالالار وتىرادى، تارسىلداعان جاڭبىردىڭ داۋىسى ەستىلەدى)
جۇرگىزۋشى: وي، بالالار! ەستىپ تۇرسىڭدار ما؟ جاڭبىر جاۋايىن دەپ تۇر.
(جاڭبىردىڭ داۋسىمەن زالعا بۇلت كىرەدى)
بۇلت: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
بالالار: سالەمەتسىز بە!
بۇلت:
كۇزگى كوك بۇلت مەن بولام
كوتەرىلىپ تەڭىزدەن،
اسپانعا بيىك بارامىن
قالاسام ءقازىر سەندەرگە
جاڭبىر بولىپ جاۋامىن.
(بالالارعا جاڭبىر شاشادى).
جۇرگىزۋشى:
جاڭبىر، جاۋماي توقتاي تۇر،
دابىلىڭدى سوقپاي تۇر.
ساياعىندى تۇگەندەپ،
ءۇيىرىڭدى سوقپاي تۇر!
– ءبىز سەن جايلى ءان بىلەمىز جانە وسى ءاندى ساعان سىيلايمىز.
ءان: «جاڭبىر»
بۇلت: راحمەت، بالالار! قانداي ادەمى ءان! سەندەر جاڭبىردان قورىقپايسىڭدار ما؟
بالالار: جوق! (جۇرگىزۋشى بىلدىرمەي قولشاتىردى الادى)
بۇلت: اياقتارىڭدى سۋلايمىز دەپ قورىقپايسىڭدار ما؟
بالالار: جوق!
بۇلت: قالاي سەندەر بارلىقتارىڭ باتىلسىڭدار؟
جۇرگىزۋشى: مىنە، ءبىز قانداي باتىلمىز!
(قولشاتىردى جازىپ، بالالاردى استىنا تىعىلۋعى شاقىرادى)
بۇلت: سەڭدەردىڭ ويناعىلارىڭ كەلەدى عوي، مەن سەندەردى تەز ۇستاپ الامىن.
ويىن: «قولشاتىر»
جۇرگىزۋشى بالالارمەن:
جاڭبىر، جاڭبىر، جاۋ، جاڭبىر!
جاڭبىر كەلىپ جاۋادى
تامشىلارى تامادى.
(ءاننىڭ ىرعاعىمەن بالالار جۇگىرىپ وينايدى، بۇلت ورىندىقتا وتىرىپ ۇيىقتايدى. بۇلت بالالاردىڭ داۋسىنان ويانىپ، ولارعا سۋ شاشادى، سول كەزدە بالالار قولشاتىردىڭ استىنا تىعىلادى. ەكى – ءۇش رەت ويناعاننان كەيىن ورىندارىنا وتىرادى).
بۇلت: بالالار، سەندەر بارلىعىن جىلدام جانە شاپشاڭ ەكەنسىڭدەر، مەن سەندەردى ۇستاپ المادىم.
جۇرگىزۋشى: بۇلت، سەنىمەن وتە كوڭىلدى. بالالار سەنىمەن وينادى، كۇلدى، ءبىراق بىزگە ءالى دە بىرەۋ جەتىسپەيتىن سياقتى. بىزدە كۇن جوق ەكەن. قانە، بالالار، ءبارىمىز مەيرامىمىزعا كۇندى قوناققا شاقىرايىق (بالالار ورىندارىنا وتىرىپ، قولدارىڭ شاپالاقتاپ، اياقتارىڭ تىپىرلاتىپ، كۇندى شاقىرادى).
كۇن كەلەدى.
كۇن: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! سەندەر مەنى شاقىردىڭدار ما، دوستارىم؟
بالالار: ءيا!
كۇن:
مەن جارقىراپ توبەدە
نۇرىن توگىپ تۇرامىن.
شۋاق شاشىپ بارىنە
بالا جانىن ۇعامىن.
بۇلت:
كۇن، كۇن، توقتاي تۇر!
سوزىمەن مەنىڭ قۇلاق تۇر.
ءىشىم تولى سۋعا،
سۋسىز ءومىر بولا ما؟
– ەندەشە مەن بارىنە كەرەكپىن، مەن مىقتىمىن!
كۇن: جوق، مەن مىقتىمىن!
(بۇلت پەن كۇن داۋلاسىپ، اياقتارىن توپىلدايدى)
جۇرگىزۋشى: تىنىشتالىڭدار، داۋلاسپاڭدار! بالالار، كۇن مەن بۇلتتى تاتۋلاستىرۋ ءۇشىن كۇزدى قوناققا شاقىرايىق.
كۇز كەلەدى.
كۇز: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
ىرىسقا تولى قويمالار،
سابان تويى تويلانار.
بەرەكەلى كۇز بولام،
بايلىققا مۇرتىڭ مايلانار.
– سەندەر مەنى شاقىردىڭدار ما؟
– مەن جالعىز كەلگەن جوقپىن، وزىممەن كىشكەنە جاپىراقتارىمدى الا كەلدىم. كانە ورتاعا شىعىپ شىر اينالىپ جاپىراقتارىم بي بيلەيىك.
بي: «كۇزگى جاپىراقتار»
جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىڭ بە، التىن كۇز! سەنى شاقىرعان ءبىزدىڭ بالالار. التىن كۇز، سەن بىزگە كومەكتەسشى. بۇلت پەن كۇن ەكەۋى كىم مىقتى، كىم ءبىرىنشى دەپ داۋلاسىپ تۇر.
كۇز: ولار نەگە ولاي داۋلاسادى؟ قانە، بالالار، كۇن مەن بۇلتتى تاتۋلاستىرايىق. ول ءۇشىن ويىن وينايىق.
ويىن: «تامشىلار مەن جاپىراقتار»
(كىلەمگە ۇستىندە تامشىلار مەن جاپىراقتار شاشىلىپ جاتادى. 2 – 4 بالا شىعىپ، ءبىرىنشى سەبەتكە تامشىلاردى، ەكىنشى سەبەتكە جاپىراقتاردى جينايدى.)
كۇز:
جارايسىڭدار، بالالار!
كۇن مەن بۇلت تاتۋ بولسا
ءبارى دە كوڭىلدى.
تاقپاقتار...
جۇرگىزۋشى:
كۇن مەنەن سۋ بار جەردە
باۋ – باقشادا گۇلدەنەر.
ورتاعا شىق، بالالار،
ءان: «باقشا ءانى»،
(ءان ايتىلىپ جاتقاندا كۇن مەن بۇلت سەبەتتەگى تامشىلار مەن جاپىراقتاردى المالار مەن المۇرتتارعا ايىرباستاپ قويادى).
كۇز: ءبىزدىڭ دوستارىمىز كۇن مەن بۇلت قايدا كەتكەن؟
بۇلت: التىن كۇز، قاراشى، ءبىزدىڭ جاپىراقتارىمىز بەن تامشىلارىمىز سيقىرلى ەكەن!
التىن كۇز مەرەكەسى. جۇكتەۋ
بەزەندىرۋ: زال «التىن كۇز» مەرەكەسىنە بايلانىستى بەزەندىرىلگەن.
ماقساتى: «التىن كۇز» مەرەكەسىنىڭ كەرەمەتتەرىن - كۇز - بايلىق، كۇز - بەرەكە، كۇز - مولشىلىق، كۇز - شاتتىق، كۇز - قۋانىش ەكەنىن بالا ساناسىنا جەتكىزۋ.
كەيىپكەرلەر: بۇلت، كۇن، التىن كۇز.
(بالالار ءان ىرعاعىمەن زالعا كىرىپ، شەڭبەر بويىنشا تۇرادى).
جۇرگىزۋشى:
بەرەكە ب ا ق دارىعان،
جومارت كوڭىل، جارقىن ءجۇز.
سارى التىنعا مالىنعان،
جەتتى مىنە، التىن كۇز!
– سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! بۇگىن ءبىزدىڭ زال قانداي ادەمى، قانشاما ءتۇرلى – ءتۇستى جاپىراقتارعا تولى. بالالار، بۇگىن بىزدە قانداي مەيرام؟
بالالار: كۇز مەيرامى!
1 بالا:
التىن، سارى، قىزى، كوك،
الۋان – الۋان جاپىراق.
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ،
كوز تارتادى اتىراپ.
2 بالا:
كوك مايسالى كورىكتى،
القاپتاعى كوپ ەگىن.
بۇل كۇندەرى كيىپتى
سارى جىبەك كويلەگىن.
3 بالا:
وي، بالالار، بالالار،
قوڭىرقاي كۇز بولىپتى
قۇلاپ جاپىراق سولىپتى.
4 بالا:
وي، بالالار، بالالار،
ەل ەگىنىن ورىپتى
قامبالارى تولىپتى.
ءان: «كۇز»
(بالالار وتىرادى، تارسىلداعان جاڭبىردىڭ داۋىسى ەستىلەدى)
جۇرگىزۋشى: وي، بالالار! ەستىپ تۇرسىڭدار ما؟ جاڭبىر جاۋايىن دەپ تۇر.
(جاڭبىردىڭ داۋسىمەن زالعا بۇلت كىرەدى)
بۇلت: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
بالالار: سالەمەتسىز بە!
بۇلت:
كۇزگى كوك بۇلت مەن بولام
كوتەرىلىپ تەڭىزدەن،
اسپانعا بيىك بارامىن
قالاسام ءقازىر سەندەرگە
جاڭبىر بولىپ جاۋامىن.
(بالالارعا جاڭبىر شاشادى).
جۇرگىزۋشى:
جاڭبىر، جاۋماي توقتاي تۇر،
دابىلىڭدى سوقپاي تۇر.
ساياعىندى تۇگەندەپ،
ءۇيىرىڭدى سوقپاي تۇر!
– ءبىز سەن جايلى ءان بىلەمىز جانە وسى ءاندى ساعان سىيلايمىز.
ءان: «جاڭبىر»
بۇلت: راحمەت، بالالار! قانداي ادەمى ءان! سەندەر جاڭبىردان قورىقپايسىڭدار ما؟
بالالار: جوق! (جۇرگىزۋشى بىلدىرمەي قولشاتىردى الادى)
بۇلت: اياقتارىڭدى سۋلايمىز دەپ قورىقپايسىڭدار ما؟
بالالار: جوق!
بۇلت: قالاي سەندەر بارلىقتارىڭ باتىلسىڭدار؟
جۇرگىزۋشى: مىنە، ءبىز قانداي باتىلمىز!
(قولشاتىردى جازىپ، بالالاردى استىنا تىعىلۋعى شاقىرادى)
بۇلت: سەڭدەردىڭ ويناعىلارىڭ كەلەدى عوي، مەن سەندەردى تەز ۇستاپ الامىن.
ويىن: «قولشاتىر»
جۇرگىزۋشى بالالارمەن:
جاڭبىر، جاڭبىر، جاۋ، جاڭبىر!
جاڭبىر كەلىپ جاۋادى
تامشىلارى تامادى.
(ءاننىڭ ىرعاعىمەن بالالار جۇگىرىپ وينايدى، بۇلت ورىندىقتا وتىرىپ ۇيىقتايدى. بۇلت بالالاردىڭ داۋسىنان ويانىپ، ولارعا سۋ شاشادى، سول كەزدە بالالار قولشاتىردىڭ استىنا تىعىلادى. ەكى – ءۇش رەت ويناعاننان كەيىن ورىندارىنا وتىرادى).
بۇلت: بالالار، سەندەر بارلىعىن جىلدام جانە شاپشاڭ ەكەنسىڭدەر، مەن سەندەردى ۇستاپ المادىم.
جۇرگىزۋشى: بۇلت، سەنىمەن وتە كوڭىلدى. بالالار سەنىمەن وينادى، كۇلدى، ءبىراق بىزگە ءالى دە بىرەۋ جەتىسپەيتىن سياقتى. بىزدە كۇن جوق ەكەن. قانە، بالالار، ءبارىمىز مەيرامىمىزعا كۇندى قوناققا شاقىرايىق (بالالار ورىندارىنا وتىرىپ، قولدارىڭ شاپالاقتاپ، اياقتارىڭ تىپىرلاتىپ، كۇندى شاقىرادى).
كۇن كەلەدى.
كۇن: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! سەندەر مەنى شاقىردىڭدار ما، دوستارىم؟
بالالار: ءيا!
كۇن:
مەن جارقىراپ توبەدە
نۇرىن توگىپ تۇرامىن.
شۋاق شاشىپ بارىنە
بالا جانىن ۇعامىن.
بۇلت:
كۇن، كۇن، توقتاي تۇر!
سوزىمەن مەنىڭ قۇلاق تۇر.
ءىشىم تولى سۋعا،
سۋسىز ءومىر بولا ما؟
– ەندەشە مەن بارىنە كەرەكپىن، مەن مىقتىمىن!
كۇن: جوق، مەن مىقتىمىن!
(بۇلت پەن كۇن داۋلاسىپ، اياقتارىن توپىلدايدى)
جۇرگىزۋشى: تىنىشتالىڭدار، داۋلاسپاڭدار! بالالار، كۇن مەن بۇلتتى تاتۋلاستىرۋ ءۇشىن كۇزدى قوناققا شاقىرايىق.
كۇز كەلەدى.
كۇز: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
ىرىسقا تولى قويمالار،
سابان تويى تويلانار.
بەرەكەلى كۇز بولام،
بايلىققا مۇرتىڭ مايلانار.
– سەندەر مەنى شاقىردىڭدار ما؟
– مەن جالعىز كەلگەن جوقپىن، وزىممەن كىشكەنە جاپىراقتارىمدى الا كەلدىم. كانە ورتاعا شىعىپ شىر اينالىپ جاپىراقتارىم بي بيلەيىك.
بي: «كۇزگى جاپىراقتار»
جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىڭ بە، التىن كۇز! سەنى شاقىرعان ءبىزدىڭ بالالار. التىن كۇز، سەن بىزگە كومەكتەسشى. بۇلت پەن كۇن ەكەۋى كىم مىقتى، كىم ءبىرىنشى دەپ داۋلاسىپ تۇر.
كۇز: ولار نەگە ولاي داۋلاسادى؟ قانە، بالالار، كۇن مەن بۇلتتى تاتۋلاستىرايىق. ول ءۇشىن ويىن وينايىق.
ويىن: «تامشىلار مەن جاپىراقتار»
(كىلەمگە ۇستىندە تامشىلار مەن جاپىراقتار شاشىلىپ جاتادى. 2 – 4 بالا شىعىپ، ءبىرىنشى سەبەتكە تامشىلاردى، ەكىنشى سەبەتكە جاپىراقتاردى جينايدى.)
كۇز:
جارايسىڭدار، بالالار!
كۇن مەن بۇلت تاتۋ بولسا
ءبارى دە كوڭىلدى.
تاقپاقتار...
جۇرگىزۋشى:
كۇن مەنەن سۋ بار جەردە
باۋ – باقشادا گۇلدەنەر.
ورتاعا شىق، بالالار،
ءان: «باقشا ءانى»،
(ءان ايتىلىپ جاتقاندا كۇن مەن بۇلت سەبەتتەگى تامشىلار مەن جاپىراقتاردى المالار مەن المۇرتتارعا ايىرباستاپ قويادى).
كۇز: ءبىزدىڭ دوستارىمىز كۇن مەن بۇلت قايدا كەتكەن؟
بۇلت: التىن كۇز، قاراشى، ءبىزدىڭ جاپىراقتارىمىز بەن تامشىلارىمىز سيقىرلى ەكەن!
التىن كۇز مەرەكەسى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
دياگنوستيكا بالالارعا 3 جاستان 4 جاسقا دەيىن
