«التىن ساقا» ەرتەگىسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى. «التىن ساقا» ەرتەگىسى.
ساباقتىڭ ماقساتى.
1. بىلىمدىلىك. وقۋشىلاردىڭ ەرتەگىلەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
2. دامىتۋشىلىق. ەرتەگىنى وقىتا وتىرىپ مازمۇنىن، ءمانىن تۇسىنە بىلۋگە ۇيرەتۋ، ءسوز بايلىعىن جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك. قازاق ەرتەگىلەرىنە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتىرۋ،
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، پلاكات، تىرەك سحەما.
ساباقتىڭ ءادىسى. سۇراق - جاۋاپ، ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، وقۋ، بەكىتۋ.
وقۋشىلار ەكى توپقا بولىنەدى.
I. ساباق بارىسى:
1 ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
• قاي حالىقتىڭ بولسىن اۋىز ادەبيەتى بار. سونىڭ ىشىندە قازاق حالقى اۋىز ادەبيەت شىعارمالارىنا باي.
• ال، بالالار كانە حالىق اۋىز ادەبيەتى تۋرالى ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالايىق.
وقۋشىلار ءبىر – بىرىنە سۇراقتار قويادى.
1 حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەن نە؟
2 حالىق اۋىز ادەبيەتىن كىمدەر شىعارعان؟
3 اۋىز ادەبيەتى بىزگە قالاي جەتكەن؟
4 اۋىز ادەبيەتىنىڭ اۆتورى بولعان با؟
5 حالىق اۋىز ادەبيەتىنە نەلەر جاتادى؟
III. جاڭا ساباق.
ال، بالالار ەندى بۇگىنگى ساباعىمىز ەرتەگىلەردى قايتالاۋ. سونىڭ ىشىندە «التىن ساقا» ەرتەگىسى.
كانە كىم ايتادى ەرتەگى بىزگە قالاي جەتكەن؟ ەرتەگى اۋىزدان - اۋىزعا جەتكەن. ەندى مىنا تىرەك سحەما بويىنشا جۇمىس جاسايىق.
ەرتەگىلەر: نەگە بايلانىستى تۋعان؟
ەرتەگىلەر ادامداردىڭ ەڭبەگى مەن تۇرمىس - تىرشىلىگىنە بايلانىستى تۋعان.
ەرتەگىلەردە جاقسى ءومىردى ارمانداعان.
ەرتەگىلەر ءۇش توپقا بولىنەدى.
1قيال - عاجايىپ.
2 حايۋاناتتار.
3 تۇرمىس - سالت.
كانە كىم ايتادى ەرتەگىلەردىڭ باستى كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟
تازشا بالا، الدار كوسە، قوجاناسىر.
• قانداي ەرتەگىلەردى بىلەسىڭدەر؟
ۇيدە قانداي ەرتەگى وقىدىڭدار؟
« التىن ساقا» ەرتەگىسى قاي توپقا جاتادى؟ قيال - عاجايىپ.
وقۋشىلارعا ساقا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ساقا – دەگەن اسىقتاردىڭ ىشىندەگى ۇلكەندەۋى جانە اۋىرلاۋى سەبەبى وعان قورعاسىن قۇيىلادى، ونىمەن اسىقتاردى اتىپ ۇتۋعا بولادى. اۋىل بالالارىنىڭ ءسۇيىپ وينايتىن ويىنى.
«التىن ساقا» ەرتەگىدەگى كەيىپكەرلەردى اتاندار؟
كەيىپكەرلەر: باي، بالا، جالماۋىز كەمپىر، تۇلكىلەر، قارلىعاش، توبەتتەر، ات،.
ەرتەگىدەگى جاعىمدى، جاعىمسىز كەيىپكەرلەردى اتا؟
جاعىمدى: بالا، قارلىعاش، ات، يت، تۇلكى.
جاعىمسىز: جالماۋىز كەمپىر، باي.
ەرتەگىدە كەزدەسەتىن كەيبىر سوزدەردىڭ ماعىناسىمەن تانىستىرۋ.
ا - قۇرىق - كۋرۋك. ( جىلقىنىڭ قۇرالى)
ت - تاي - ستريگۋنوك. 1 جىلدىق.
ق - قۇنان - جەرەبەنوك. (3 جىلدىق)
ت - دونەن - لوشاد. (3 جىل بوعان ات)
ا - بەستى ات - بەستى. (5 جىل بولعان ات)
د - تۇلپار - سكاكۋن. ( بىستروحودنىي)
ا - توبەتتەر - ۆولكوۆودى.
2 وقۋشى ەرتەگىدەن ءۇزىندى ايتادى.
ال، بالالار ەرتەگىنى 5 ابزاسقا ءبولىپ، بەرىلگەن ابزاستى ەرتەگىدەن وقىپ، تابۋ.
1 ابزاس - باي مەن جالماۋىز كەمپىردىڭ كەزدەسۋى.
2 ابزاس - بالا مەن جالماۋىز كەمپىردىڭ قاشۋى.
3 ابزاس - كەمپىردىڭ تۇلكىلەرمەن كەزدەسۋى.
4ابزاس - بالانىڭ جالماۋىز كەمپىردەن قاشۋى.
5 ابزاس - بالانىڭ جالماۋىزدان قۇتىلۋى.
- بالالار مىنە ەرتەگىدەن ابزاستاردى وقىدىق، ەندى وسى ەرتەگى كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرەمىز.
مىنەزدەمە.
جالماۋىز كەمپىر: ارام، زۇلىم، كارى، جامان.
بالا: ( قانداي) اقىلدى، تاپقىر، قايىرىمدى..
باي( قانداي) قورقاق، ساران، اقىماق.
ەرتەگىدەگى بالا مەن جالماۋىز كەمپىردىڭ ءىس ارەكەتتەرى.
بالا: تايعا ءمىندى، ساقاسىن تاپتى، قاشتى، تەرەك باسىنا شىقتى، كومەك سۇرادى، قۇتىلدى.
جالماۋىز كەمپىر: سۋدان شىقتى، بايدى ۇستاپ الدى، بالانى قۋدى، اعاشتىڭ ءتۇبىن قازدى، ءولدى.
ەرتەگى ومىردەن الىنادى. وسى ەرتەگىدەگى كەيىپكەرلەردىڭ قانداي ەكەنىڭ بىلدىك، مىنەزدەمە بەردىك، جاقسى مەن جاماندى ايىرا بىلدىك.
بالالار كىم ايتادى بالا كىمدى جەڭدى؟ ( جالماۋىز كەمپىردى)
بالاعا كومەكتى نەلەر كورسەتتى؟(قارلىعاش، يتتەر.)
بالالار ۇيدە ەرتەگىگە بايلانىستى سۋرەتتەر سالىپ كەلۋ. وسى سۋرەتتەر بويىنشا سويلەم قۇراستىرۋ.
1جالماۋىز كەمپىردىڭ جانىندا ساقا جاتىر. قارلىعاش بالامەن دوس. بالا كولگە كەلدى. بالا التىن ساقاسىن الدى. قىزىل تۇلكى جالماۋىز كەمپىردى الدادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ەرتەگىدەن ءۇزىندى كورىنىس كورسەتۋ.
باعالاۋ:
ۇيگە: وقۋ. ەرتەگى جازىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى.
1. بىلىمدىلىك. وقۋشىلاردىڭ ەرتەگىلەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
2. دامىتۋشىلىق. ەرتەگىنى وقىتا وتىرىپ مازمۇنىن، ءمانىن تۇسىنە بىلۋگە ۇيرەتۋ، ءسوز بايلىعىن جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك. قازاق ەرتەگىلەرىنە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتىرۋ،
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، پلاكات، تىرەك سحەما.
ساباقتىڭ ءادىسى. سۇراق - جاۋاپ، ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، وقۋ، بەكىتۋ.
وقۋشىلار ەكى توپقا بولىنەدى.
I. ساباق بارىسى:
1 ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
• قاي حالىقتىڭ بولسىن اۋىز ادەبيەتى بار. سونىڭ ىشىندە قازاق حالقى اۋىز ادەبيەت شىعارمالارىنا باي.
• ال، بالالار كانە حالىق اۋىز ادەبيەتى تۋرالى ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالايىق.
وقۋشىلار ءبىر – بىرىنە سۇراقتار قويادى.
1 حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەن نە؟
2 حالىق اۋىز ادەبيەتىن كىمدەر شىعارعان؟
3 اۋىز ادەبيەتى بىزگە قالاي جەتكەن؟
4 اۋىز ادەبيەتىنىڭ اۆتورى بولعان با؟
5 حالىق اۋىز ادەبيەتىنە نەلەر جاتادى؟
III. جاڭا ساباق.
ال، بالالار ەندى بۇگىنگى ساباعىمىز ەرتەگىلەردى قايتالاۋ. سونىڭ ىشىندە «التىن ساقا» ەرتەگىسى.
كانە كىم ايتادى ەرتەگى بىزگە قالاي جەتكەن؟ ەرتەگى اۋىزدان - اۋىزعا جەتكەن. ەندى مىنا تىرەك سحەما بويىنشا جۇمىس جاسايىق.
ەرتەگىلەر: نەگە بايلانىستى تۋعان؟
ەرتەگىلەر ادامداردىڭ ەڭبەگى مەن تۇرمىس - تىرشىلىگىنە بايلانىستى تۋعان.
ەرتەگىلەردە جاقسى ءومىردى ارمانداعان.
ەرتەگىلەر ءۇش توپقا بولىنەدى.
1قيال - عاجايىپ.
2 حايۋاناتتار.
3 تۇرمىس - سالت.
كانە كىم ايتادى ەرتەگىلەردىڭ باستى كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟
تازشا بالا، الدار كوسە، قوجاناسىر.
• قانداي ەرتەگىلەردى بىلەسىڭدەر؟
ۇيدە قانداي ەرتەگى وقىدىڭدار؟
« التىن ساقا» ەرتەگىسى قاي توپقا جاتادى؟ قيال - عاجايىپ.
وقۋشىلارعا ساقا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ساقا – دەگەن اسىقتاردىڭ ىشىندەگى ۇلكەندەۋى جانە اۋىرلاۋى سەبەبى وعان قورعاسىن قۇيىلادى، ونىمەن اسىقتاردى اتىپ ۇتۋعا بولادى. اۋىل بالالارىنىڭ ءسۇيىپ وينايتىن ويىنى.
«التىن ساقا» ەرتەگىدەگى كەيىپكەرلەردى اتاندار؟
كەيىپكەرلەر: باي، بالا، جالماۋىز كەمپىر، تۇلكىلەر، قارلىعاش، توبەتتەر، ات،.
ەرتەگىدەگى جاعىمدى، جاعىمسىز كەيىپكەرلەردى اتا؟
جاعىمدى: بالا، قارلىعاش، ات، يت، تۇلكى.
جاعىمسىز: جالماۋىز كەمپىر، باي.
ەرتەگىدە كەزدەسەتىن كەيبىر سوزدەردىڭ ماعىناسىمەن تانىستىرۋ.
ا - قۇرىق - كۋرۋك. ( جىلقىنىڭ قۇرالى)
ت - تاي - ستريگۋنوك. 1 جىلدىق.
ق - قۇنان - جەرەبەنوك. (3 جىلدىق)
ت - دونەن - لوشاد. (3 جىل بوعان ات)
ا - بەستى ات - بەستى. (5 جىل بولعان ات)
د - تۇلپار - سكاكۋن. ( بىستروحودنىي)
ا - توبەتتەر - ۆولكوۆودى.
2 وقۋشى ەرتەگىدەن ءۇزىندى ايتادى.
ال، بالالار ەرتەگىنى 5 ابزاسقا ءبولىپ، بەرىلگەن ابزاستى ەرتەگىدەن وقىپ، تابۋ.
1 ابزاس - باي مەن جالماۋىز كەمپىردىڭ كەزدەسۋى.
2 ابزاس - بالا مەن جالماۋىز كەمپىردىڭ قاشۋى.
3 ابزاس - كەمپىردىڭ تۇلكىلەرمەن كەزدەسۋى.
4ابزاس - بالانىڭ جالماۋىز كەمپىردەن قاشۋى.
5 ابزاس - بالانىڭ جالماۋىزدان قۇتىلۋى.
- بالالار مىنە ەرتەگىدەن ابزاستاردى وقىدىق، ەندى وسى ەرتەگى كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرەمىز.
مىنەزدەمە.
جالماۋىز كەمپىر: ارام، زۇلىم، كارى، جامان.
بالا: ( قانداي) اقىلدى، تاپقىر، قايىرىمدى..
باي( قانداي) قورقاق، ساران، اقىماق.
ەرتەگىدەگى بالا مەن جالماۋىز كەمپىردىڭ ءىس ارەكەتتەرى.
بالا: تايعا ءمىندى، ساقاسىن تاپتى، قاشتى، تەرەك باسىنا شىقتى، كومەك سۇرادى، قۇتىلدى.
جالماۋىز كەمپىر: سۋدان شىقتى، بايدى ۇستاپ الدى، بالانى قۋدى، اعاشتىڭ ءتۇبىن قازدى، ءولدى.
ەرتەگى ومىردەن الىنادى. وسى ەرتەگىدەگى كەيىپكەرلەردىڭ قانداي ەكەنىڭ بىلدىك، مىنەزدەمە بەردىك، جاقسى مەن جاماندى ايىرا بىلدىك.
بالالار كىم ايتادى بالا كىمدى جەڭدى؟ ( جالماۋىز كەمپىردى)
بالاعا كومەكتى نەلەر كورسەتتى؟(قارلىعاش، يتتەر.)
بالالار ۇيدە ەرتەگىگە بايلانىستى سۋرەتتەر سالىپ كەلۋ. وسى سۋرەتتەر بويىنشا سويلەم قۇراستىرۋ.
1جالماۋىز كەمپىردىڭ جانىندا ساقا جاتىر. قارلىعاش بالامەن دوس. بالا كولگە كەلدى. بالا التىن ساقاسىن الدى. قىزىل تۇلكى جالماۋىز كەمپىردى الدادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ەرتەگىدەن ءۇزىندى كورىنىس كورسەتۋ.
باعالاۋ:
ۇيگە: وقۋ. ەرتەگى جازىپ كەلۋ.
You Might Also Like
