انانىڭ اناسى
قازاق ادەبيەتى
سىنىبى: 7
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ع.مۇسىرەپوۆتىڭ «انانىڭ اناسى»اڭگىمەسى بويىنشا تالداۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: اڭگىمە مازمۇنىن تولىق مەڭگەرە وتىرىپ، كەيىپكەرلەر بەينەسىن اشۋ، جازۋشىنىڭ سۋرەتتەۋ تىلىنە تالداۋ جاساۋ.
ءا) تاربيەلىك: انانىڭ بوبەگىنە دەگەن كيەلى ماحابباتىن ۇعىندىرا وتىرىپ انانى قۇرمەتتەۋگە، سىيلاۋعا، ادامگەرشىلىك ىزگى قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىنى جەكە جۇمىس جاساۋعا، ىزدەنۋگە ويىن انىق ەركىن ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىسكەرلىك پەن داعدىنى قالىپتاستىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، ۆەنن دياگرامماسى، بەس جول ولەڭ، وقۋلىقپەن جۇمىس.
كورنەكىلىگى: 1. ع.مۇسىرەپوۆ پورترەتى
2. اڭگىمەنىڭ جوسپارى
3. كومپوزيسيا
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
I ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1).جوسپار بويىنشا اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن سۇراۋ.
1.ايتىلەستىڭ اڭگىمەسى
2.جالپاق ەرگەنەكتى ەلىندە
3.قۋعىنشى انا
4.بوستاندىق. انا سالەمى.
2). سۇراق-جاۋاپ
1.شىعارمادا ۋاقيعا كىمنىڭ اتىنان اڭگىمەلەنەدى؟
2. جالپاق باتىردى تىزە بۇكتىرگەن قانداي كۇش؟
3. اڭگىمەنىڭ سوڭىندا جالپاقتىڭ ەسىنەن تانىپ قۇلاۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟
4. اڭگىمە قانداي شىعارماعا جاتادى؟
III. تالداۋ جۇمىستارى.
1. –سونىمەن، اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىنۋ ارقىلى، ونىڭ بىر-بىرىمەن بايلانىستى قۇرىلعان وقيعالاردان تۇراتىندىعىن بىلدىك. ەندەشە اڭگىمەنى قۇرىلىسىنا قاراي تالدايىق.
- شىعارما قۇرىلىسى قانداي بولشەكتەردەن تۇرادى؟
- كومپوزيسيا – ەكسپوزيسيا
بايلانىس
شيەلەنىس
شارىقتاۋ شەگى
شەشىمى - دەگەن بولشەكتەردەن تۇرادى.
ەكسپوزيسيا ------ ايتىلەستىڭ اڭگىمەسى
بايلانىس --------- جالپاقتىڭ ەرگەنەكتى ەلىنە اتتانۋى، قالىڭ جىلقى. تۇراقتى قىز.
شيەلەنىس -------- جىلقىشىنىڭ مەرت بولۋى. قۋعىنشى انا
شارىقتاۋ شەگى -------- انانىڭ ءسوزى. كەيكىنىڭ ۇكىمى.
شەشىمى ---------- انا مەن قىزىنا بوستاندىق بەرىلۋى
2. شىعارماداعى باستى كەيىپكەرلەر بەينەسىن اشۋ.
ا) انا بەينەسى سۋرەتتەلەتىن تۇستى تاپتىرىپ، وقىتۋ.
انا – سونار دەگەننىڭ قىزى، ون بەس جاسىندا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان، كۇڭدىككە بەرىلگەن. كورگەنى قورلىق، ادىلەتسىزدىك. ون بەس جاساردىڭ قىزىنىڭ ارتىنان قورىقپاي، يمەنبەي قۋىپ، ءوزىنىڭ قۇدىرەتتى سوزدەرىمەن، باتىرلاردى تىزەگە بۇكتىرىپ، قىزىن امان ەسەن الىپ، اۋىلىنا قايتادى.
ءا) جالپاق - كەرەي رۋىنىڭ باتىرى، ەرگەنىكتىدەن كەگىن الۋعا نامىستانا اتتانادى، الدىن بولجاي بىلەدى، دالانىڭ ەسسىز ەرى انانىڭ ءسوزىن ادامگەرشىلىكپەن ءتۇسىنىپ، مەيىرىمدىك جاسايدى.
«بەس جول ولەڭ» ستراتەگياسى
1. انا
2. قايراتتى، باتىل
3. قورىقپايدى، يمەنبەيدى، سۇيەدى
4. شەشەگە قاراپ قىز وسەر
5. شەشە
1. جالپاق
2. نامىسقوي، مەيىرىمدى
3. شايقاسادى
4. جالپاق - ادامگەرشىلىگىن ساقتاعان ادام
5. باتىر
ب) ۆەنن دياگرامماسى ارقىلى جالپاق پەن كەيكى بەينەلەرىن الماستىرۋ
شىعارمانىڭ تىلدىك ەرەكشەلىكتەرىنە تالداۋ.
اڭگىمەنى ءتورت بولىككە ءبولىپ، ءار توپقا ءۇزىندى بەرىلەدى. ۇزىندىدەن كوركەمدەگىش قۇرالداردى تاۋىپ، كەستەنى تولتىرۋ.
كوركەم ءتىل
مىسالدار
پورترەت
ايتىلەس - اپپاق، اق قارباس، سوقىر بالۋان بارماقتى
مەتافورا – قارا تاڭبا ءبىر قارا كورىندى.
ەپيتەت – كەڭ ءومىر، سارعىلت كوڭىل، جالپاق جاز، ەسكى كۇندەر، قالىڭ جىلقى.
تەڭدەۋ
ىركىت ساباسىنداي، جاۋىرىنى قاقپاقتاي، جۇدىرىعى توقپاقتاي، وقتاۋداي ويناۋ.ت.س.س
تۇراقتى تىركەس
ات قۇلاعىندا ويناۋ، بولات جۇرەك، كوز سالۋ، تىرەگى سىيماۋ، قاباتتان قان جاۋۋ.
گەوگرافيالىق اتاۋلار
ۇركەر، شولپان
انتونيمدەر
سۇراق-جاۋاپ، وڭ - سول ءولى - ءتىرى،اشۋ - جۇمۋ
قورىتىندى
- سونىمەن، بالالار، ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدى ع. مۇسىرەپوۆتىڭ «انانىڭ اناسى» اڭگىمەسى بويىنشا تالداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدىك. اڭگىمەدە كەيىپكەرلەر بەينەسىن اشىپ شىعارمانىڭ تىلدىك ەرەكشەلىكتەرىن، جازۋشى قولدانعان ايشىقتى سوزدەردى تاۋىپ تالدادىق.
- «انانىڭ اناسى» ع. مۇسىرەپوۆتىڭ انا تاقىرىبىنا ارنالعان شىعارماشىلىعىنىڭ ءبىرى عانا. ءبىرى دەيتىنىمىز، ع. مۇسىرەپوۆ اسا قايراتتى، قۋاتتى ايەل تۇلعاسى «اشىنعان انا»، «ەر انا» ، «انانىڭ اراشاسى»، «اقليما» سىندى اڭگىمەلەرىن دە شەبەر سۋرەتتەيدى.
- الەم ءسوز ونەرىندە ۇلكەن ورىن الاتىن انانىڭ اتاقتى بەينەسى جازۋشى شىعارمالارىندا ەل رۋحىنىڭ اسقاقتىعىن پاش ەتىپ، ادامگەرشىلىكتى قاستەرلەيدى.
ۇيگە تاپسىرما
1. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ انا تاقىرىبىنداعى باسقا دا اڭگىمەلەرىن تاۋىپ وقىپ، قازىرگى كەزەڭمەن بايلانىستىرا اڭگىمەلەۋ.
2.«انا بايتەرەك، انا - اققۋ، انا - جۇرەك تاقىرىبىنا شىعارما جازۋعا دايىندىق.
باعالاۋ.
سىنىبى: 7
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ع.مۇسىرەپوۆتىڭ «انانىڭ اناسى»اڭگىمەسى بويىنشا تالداۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: اڭگىمە مازمۇنىن تولىق مەڭگەرە وتىرىپ، كەيىپكەرلەر بەينەسىن اشۋ، جازۋشىنىڭ سۋرەتتەۋ تىلىنە تالداۋ جاساۋ.
ءا) تاربيەلىك: انانىڭ بوبەگىنە دەگەن كيەلى ماحابباتىن ۇعىندىرا وتىرىپ انانى قۇرمەتتەۋگە، سىيلاۋعا، ادامگەرشىلىك ىزگى قاسيەتتەرگە تاربيەلەۋ
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىنى جەكە جۇمىس جاساۋعا، ىزدەنۋگە ويىن انىق ەركىن ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىسكەرلىك پەن داعدىنى قالىپتاستىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، ۆەنن دياگرامماسى، بەس جول ولەڭ، وقۋلىقپەن جۇمىس.
كورنەكىلىگى: 1. ع.مۇسىرەپوۆ پورترەتى
2. اڭگىمەنىڭ جوسپارى
3. كومپوزيسيا
ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
I ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1).جوسپار بويىنشا اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن سۇراۋ.
1.ايتىلەستىڭ اڭگىمەسى
2.جالپاق ەرگەنەكتى ەلىندە
3.قۋعىنشى انا
4.بوستاندىق. انا سالەمى.
2). سۇراق-جاۋاپ
1.شىعارمادا ۋاقيعا كىمنىڭ اتىنان اڭگىمەلەنەدى؟
2. جالپاق باتىردى تىزە بۇكتىرگەن قانداي كۇش؟
3. اڭگىمەنىڭ سوڭىندا جالپاقتىڭ ەسىنەن تانىپ قۇلاۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟
4. اڭگىمە قانداي شىعارماعا جاتادى؟
III. تالداۋ جۇمىستارى.
1. –سونىمەن، اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىنۋ ارقىلى، ونىڭ بىر-بىرىمەن بايلانىستى قۇرىلعان وقيعالاردان تۇراتىندىعىن بىلدىك. ەندەشە اڭگىمەنى قۇرىلىسىنا قاراي تالدايىق.
- شىعارما قۇرىلىسى قانداي بولشەكتەردەن تۇرادى؟
- كومپوزيسيا – ەكسپوزيسيا
بايلانىس
شيەلەنىس
شارىقتاۋ شەگى
شەشىمى - دەگەن بولشەكتەردەن تۇرادى.
ەكسپوزيسيا ------ ايتىلەستىڭ اڭگىمەسى
بايلانىس --------- جالپاقتىڭ ەرگەنەكتى ەلىنە اتتانۋى، قالىڭ جىلقى. تۇراقتى قىز.
شيەلەنىس -------- جىلقىشىنىڭ مەرت بولۋى. قۋعىنشى انا
شارىقتاۋ شەگى -------- انانىڭ ءسوزى. كەيكىنىڭ ۇكىمى.
شەشىمى ---------- انا مەن قىزىنا بوستاندىق بەرىلۋى
2. شىعارماداعى باستى كەيىپكەرلەر بەينەسىن اشۋ.
ا) انا بەينەسى سۋرەتتەلەتىن تۇستى تاپتىرىپ، وقىتۋ.
انا – سونار دەگەننىڭ قىزى، ون بەس جاسىندا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان، كۇڭدىككە بەرىلگەن. كورگەنى قورلىق، ادىلەتسىزدىك. ون بەس جاساردىڭ قىزىنىڭ ارتىنان قورىقپاي، يمەنبەي قۋىپ، ءوزىنىڭ قۇدىرەتتى سوزدەرىمەن، باتىرلاردى تىزەگە بۇكتىرىپ، قىزىن امان ەسەن الىپ، اۋىلىنا قايتادى.
ءا) جالپاق - كەرەي رۋىنىڭ باتىرى، ەرگەنىكتىدەن كەگىن الۋعا نامىستانا اتتانادى، الدىن بولجاي بىلەدى، دالانىڭ ەسسىز ەرى انانىڭ ءسوزىن ادامگەرشىلىكپەن ءتۇسىنىپ، مەيىرىمدىك جاسايدى.
«بەس جول ولەڭ» ستراتەگياسى
1. انا
2. قايراتتى، باتىل
3. قورىقپايدى، يمەنبەيدى، سۇيەدى
4. شەشەگە قاراپ قىز وسەر
5. شەشە
1. جالپاق
2. نامىسقوي، مەيىرىمدى
3. شايقاسادى
4. جالپاق - ادامگەرشىلىگىن ساقتاعان ادام
5. باتىر
ب) ۆەنن دياگرامماسى ارقىلى جالپاق پەن كەيكى بەينەلەرىن الماستىرۋ
شىعارمانىڭ تىلدىك ەرەكشەلىكتەرىنە تالداۋ.
اڭگىمەنى ءتورت بولىككە ءبولىپ، ءار توپقا ءۇزىندى بەرىلەدى. ۇزىندىدەن كوركەمدەگىش قۇرالداردى تاۋىپ، كەستەنى تولتىرۋ.
كوركەم ءتىل
مىسالدار
پورترەت
ايتىلەس - اپپاق، اق قارباس، سوقىر بالۋان بارماقتى
مەتافورا – قارا تاڭبا ءبىر قارا كورىندى.
ەپيتەت – كەڭ ءومىر، سارعىلت كوڭىل، جالپاق جاز، ەسكى كۇندەر، قالىڭ جىلقى.
تەڭدەۋ
ىركىت ساباسىنداي، جاۋىرىنى قاقپاقتاي، جۇدىرىعى توقپاقتاي، وقتاۋداي ويناۋ.ت.س.س
تۇراقتى تىركەس
ات قۇلاعىندا ويناۋ، بولات جۇرەك، كوز سالۋ، تىرەگى سىيماۋ، قاباتتان قان جاۋۋ.
گەوگرافيالىق اتاۋلار
ۇركەر، شولپان
انتونيمدەر
سۇراق-جاۋاپ، وڭ - سول ءولى - ءتىرى،اشۋ - جۇمۋ
قورىتىندى
- سونىمەن، بالالار، ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدى ع. مۇسىرەپوۆتىڭ «انانىڭ اناسى» اڭگىمەسى بويىنشا تالداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدىك. اڭگىمەدە كەيىپكەرلەر بەينەسىن اشىپ شىعارمانىڭ تىلدىك ەرەكشەلىكتەرىن، جازۋشى قولدانعان ايشىقتى سوزدەردى تاۋىپ تالدادىق.
- «انانىڭ اناسى» ع. مۇسىرەپوۆتىڭ انا تاقىرىبىنا ارنالعان شىعارماشىلىعىنىڭ ءبىرى عانا. ءبىرى دەيتىنىمىز، ع. مۇسىرەپوۆ اسا قايراتتى، قۋاتتى ايەل تۇلعاسى «اشىنعان انا»، «ەر انا» ، «انانىڭ اراشاسى»، «اقليما» سىندى اڭگىمەلەرىن دە شەبەر سۋرەتتەيدى.
- الەم ءسوز ونەرىندە ۇلكەن ورىن الاتىن انانىڭ اتاقتى بەينەسى جازۋشى شىعارمالارىندا ەل رۋحىنىڭ اسقاقتىعىن پاش ەتىپ، ادامگەرشىلىكتى قاستەرلەيدى.
ۇيگە تاپسىرما
1. ع. مۇسىرەپوۆتىڭ انا تاقىرىبىنداعى باسقا دا اڭگىمەلەرىن تاۋىپ وقىپ، قازىرگى كەزەڭمەن بايلانىستىرا اڭگىمەلەۋ.
2.«انا بايتەرەك، انا - اققۋ، انا - جۇرەك تاقىرىبىنا شىعارما جازۋعا دايىندىق.
باعالاۋ.
You Might Also Like
-
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن جان – جاقتى تولىقتىرا وتىرىپ، ولاردىڭ بىلىكتەرىن قوسىمشا ماتەريالدار ىزدەنىپ، مەڭگەرۋىن قاداعالاۋ. شاپشاڭدىققا، تاپقىرلىققا باۋلۋ.
