اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ دە ونەگە
اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ دە ونەگە
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق
ءوزىن - ءوزى تانۋ 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ دە ونەگە.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «سىيلاستىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- اقىلدى تىڭداي ءبىلۋدىڭ ومىردەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛
- اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
- اقىل، ونەگە، وسيەتتەردى تىڭداۋعا، باعالاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: وقۋلىق، داپتەر، «دانالىق سوزدەر» ساندىعى، ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدار، سلايد، كومپيۋتەر، ءۇنتاسپا، «ايگولەك» جۋرنالى، ويىندار.
شاتتىق شەڭبەرى.
بالالار شەڭبەر قۇرىپ، قول ۇستاسىپ تۇرادى. مۋزىكالىق اسپاپ بايانعا سۇيەنىپ ءبارى كوڭىلدى ءان شىرقايدى.
جاس ۇلاندار ءانى.
تۋعان جەردىڭ بوبەگىمىز،
تۋعان جەردىڭ ولەڭىمىز.
ومىرگە ەركەلەپ، كوڭىلدى ولكەدە
قارايمىز كەلەر كۇنگە تۋعان ەل!
قايىرماسى:
وتاننىڭ ۇلانى ءبىز
جاڭا ەل جولىمىز.
تۇر ءانى نۇر قيا بەل
ءوزىڭدى جىرلايمىز تۋعان ەل!
ءبىز باقىتتىڭ تۇلەگىمىز،
ءبىز ۋاقىتتىڭ جۇرەگىمىز.
گۇلدەي بوپ جاينايمىز،
ومىرگە ەركەلەپ، كوڭىلدى ولكە
ولكەنىڭ بۇلاعىندا وينايمىز
قايىرماسى:
ءبىز وتاننىڭ ۇلانىمىز،
ءبىز وتاننىڭ قىرانىمىز.
بۇلبۇل بوپ سايرايمىز
قارايمىز كەلەر كۇنگە تۋعان ەل!
ماتىنمەن جۇمىس.
- بالالار، اتا - انالارىڭ سەندەردى قالاي ەركەلەتەدى؟
- ايىم، كۇنىم، جۇلدىزىم.
- ەندەشە، 3 توپقا ءبولىنىپ وتىرىڭدار. «اي» توبى، «كۇن» توبى، «جۇلدىز» توبى.
ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ ماقساتىندا «بايگە» ويىنى وينالادى. تاقتاداعى جاسىرىن ءسوزدى تابۋ ءۇشىن سۇراقتارعا جاۋاپ الىنادى.
«اي» توبىنا:
1 - سۇراق. جالعاستىر: ءوز بىلمەگەنىڭدى كىسىدەن سۇرا، ۇلكەن بولماسا،............
2 - سۇراق. ونەر الدى -..............
3 - سۇراق. تالاپتىعا..............
«كۇن « توبىنا:
4 - سۇراق. جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت،.........
5 - سۇراق. جاقسى ءسوز -..................
6 - سۇراق. ويلى بالا.........
«جۇلدىز» توبىنا:
7 - سۇراق. ادام ومىرىندەگى ەڭ قاجەتتى ءبىلىم -...................
8 - سۇراق. ارمان – ادامعا.............
9 - سۇراق. اينىماس دوسى بار ادام – ەڭ.....................
جاسىرىن ءسوز: «اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ دە ونەگە»
ءمۇعالىم ساباق تاقىرىبىنىڭ ءمانىن اشۋ ماقساتىندا اڭگىمەلەۋ جۇرگىزىلەدى.
اڭگىمەنى ءۇنتاسپادان تىڭداتۋ.
قورادا مالىڭ بولسىن، كوشەدە تالىڭ بولسىن. س. اقايەۆ.
ءمۇعالىم بالالاردىڭ پىكىرلەرىن ءبىلۋ ءۇشىن سۇراقتار قويىلادى.
«كۇن» توبىنا:
- بالالارىنا ايتقان اكە وسيەتىنىڭ ءمانى نەدە؟
«اي» توبى:
- بالالاردىڭ اكە ءسوزىن تىڭداي بىلگەننىڭ ارقاسىندا قانداي دارەجەگە جەتە بىلگەندەرى تۋرالى ءوز ويلارىڭدى ايتىڭدارشى
«جۇلدىز» توبى - وسى ماتىننەن قانداي وي قورىتۋعا بولادى؟
دايەكسوز.
بالالاردىڭ جاۋاپتارى دايەكسوزدىڭ تۇسىندىرىلۋىمەن تۇيىندەلەدى.
اڭگىمەدەن اكە وسيەتىن مۇلتىكسىز ورىنداعان بالالارى ومىردە ەشتەڭەدەن قيىندىق كورمەي، جاقسى ءومىر سۇرگەن ەكەن. ال، وسيەت سوزگە قۇلاق ءتۇرىپ تىڭدامايتىن ادامنىڭ ءىسى العا باسپاي، سول كۇيى قالادى. اتا ءسوزىن، اكە ءسوزىن، ۇستاز ءسوزىن، ۇلكەندەر ءسوزىن، حالىق دانالىعىن، وسيەتىن دۇرىس اقىلعا سالىپ تىڭداي بىلگەن ادامنىڭ اقىلى تولىسا تۇسەدى، اداسپايدى. اقىلدى تىڭدايتىن بالا دا اقىلدى اتانادى. سوندىقتان دا حالىق:
«اتا - اناڭنىڭ اقىلى –
سايراپ جاتقان جولمەن تەڭ.
اقىلدىنىڭ اقىلى –
سارقىلمايتىن كولمەن تەڭ» - دەپ ايتقان بولاتىن.
تۇيىندەمە.
- بالالار، ەندەشە مەن سەندەردى دانىشپان اتانىڭ اقىل - كەڭەسىن بىلدىرەتىن تۇيىندەمەمەن تانىستىرامىن. ول ءۇشىن دانىشپان اتانىڭ «دانالىق سوزدەر» ساندىعىن اشىپ، سوزدەردى وقىپ، تاقتاعا ىلەيىك.
«اي» توبى: 1. ادامدارعا ىزەت بىلدىرىڭدەر!
2. تۇسىنبەگەنىڭدى سۇراپ الىڭدار!
«كۇن» توبى: 3. ايتىلعان سوزگە ءمان بەرىڭدەر!
4. اڭگىمەنى مۇقيات تىڭداپ الىڭدار!
«جۇلدىز» توبى: 5. سويلەۋشىنىڭ ءسوزىن بولمەڭدەر!
6. سويلەپ تۇرعان ادامعا كوڭىل بولىڭدەر!
سەرگىتۋ ءساتى.
- بالالار ءقازىر كىشكەنە سەرگىپ الايىق. «قالاي اقىلدى بولۋ كەرەك؟» ويىنىن وينايمىز. ءار توپ وسى سۇراققا قىزىقتى ءارى كوڭىلدى جاۋاپتار ازىرلەيدى.
مىسالى: - ءسابىزدى كوپ جەۋ كەرەك.
- كۇندە 16 ساعات وقۋ قاجەت جانە مەكتەپكە بارماۋعا بولادى.
- اقىلدى ادامدارمەن كوپ تىلدەسىپ، ولارمەن داۋلاسۋ كەرەك.
- ءتىرى دانىشپاندى تاۋىپ الىپ، ودان بارلىعىن سۇراۋ كەرەك.
- ۇيىقتار الدىندا ايناعا قاراپ، «مەن اقىلدىمىن»، دەگەن ءسوزدى قايتالاۋ كەرەك.
- ادەمى جەردە ءومىر ءسۇرۋ قاجەت.
- دارۋمەندەردى كوپ جەۋ كەرەك.
- اقىلدى بولۋ ءۇشىن اقىلدى دەگەن سوزگە انىقتاما بەرۋ قاجەت.
- المانى كوپ جەۋ كەرەك.
جاعداياتتاردى تالداۋ.
وقۋشىلار سلايدتاعى سۋرەتتەر بويىنشا جاعداياتتاردى شەشەدى. جاعدايات بويىنشا سۋرەتتەردەگى بالالارعا قانداي اقىل - كەڭەس بەرەر ەدىڭدەر دەگەن تاپسىرما بەرىلەدى. «اي» توبىنا: 1 - سۋرەت، «كۇن» توبىنا: 2 - سۋرەت، «جۇلدىز» توبىنا: 3 - سۋرەت.
تاپسىرما.
«اي» توبىنا تاپسىرما:
- وزدەرىڭە ايتقان ۇلكەندەردىڭ اقىل - كەڭەستەرىن ەستەرىڭە ءتۇسىرىپ، ايتىپ بەرىڭدەر.(پلاكاتقا اي جاساپ شىعارادى)
«كۇن» توبىنا تاپسىرما:
- دانالاردىڭ قانداي وسيەت سوزدەرىن، ءتالىم سوزدەرىن بىلەسىڭدەر؟ (پلاكاتقا كۇن جاساپ شىعارادى)
«جۇلدىز» توبىنا تاپسىرما:- ناقىل سوزدەر، تىيىم سوزدەر، قاعيدالار تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟(پلاكاتقا جۇلدىز جاساپ شىعارادى.
داپتەرمەن جۇمىس.
بۇلبۇل --------------------------------------------
كۇيشى ------------------------------------------
اتا --------------------------------
جۇرەكتەن جۇرەككە. «ىزەتتىلىك الىپپەسى»
اتام مەنىڭ ءاماندا
ادەپتى جان بول دەگەن
اتا ءسوزى سانامدا،
جاسى ۇلكەنگە جول بەرەم.
الدىن وراپ كىسىنىڭ،
كەسىپ وتپەي كولدەنەڭ.
ىزەتىمەن كىشىنىڭ
سالەمدەسىپ، قول بەرەم.
قاراعاندى وبلىسى بالقاش قالاسى
«بالقاش قالاسى جالپى ءبىلىم بەرەتىن
№15 ورتا مەكتەبى» كمم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
راحيمبەكوۆا كلارا ورالوۆنا
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق
ءوزىن - ءوزى تانۋ 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ دە ونەگە.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «سىيلاستىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- اقىلدى تىڭداي ءبىلۋدىڭ ومىردەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛
- اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
- اقىل، ونەگە، وسيەتتەردى تىڭداۋعا، باعالاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: وقۋلىق، داپتەر، «دانالىق سوزدەر» ساندىعى، ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدار، سلايد، كومپيۋتەر، ءۇنتاسپا، «ايگولەك» جۋرنالى، ويىندار.
شاتتىق شەڭبەرى.
بالالار شەڭبەر قۇرىپ، قول ۇستاسىپ تۇرادى. مۋزىكالىق اسپاپ بايانعا سۇيەنىپ ءبارى كوڭىلدى ءان شىرقايدى.
جاس ۇلاندار ءانى.
تۋعان جەردىڭ بوبەگىمىز،
تۋعان جەردىڭ ولەڭىمىز.
ومىرگە ەركەلەپ، كوڭىلدى ولكەدە
قارايمىز كەلەر كۇنگە تۋعان ەل!
قايىرماسى:
وتاننىڭ ۇلانى ءبىز
جاڭا ەل جولىمىز.
تۇر ءانى نۇر قيا بەل
ءوزىڭدى جىرلايمىز تۋعان ەل!
ءبىز باقىتتىڭ تۇلەگىمىز،
ءبىز ۋاقىتتىڭ جۇرەگىمىز.
گۇلدەي بوپ جاينايمىز،
ومىرگە ەركەلەپ، كوڭىلدى ولكە
ولكەنىڭ بۇلاعىندا وينايمىز
قايىرماسى:
ءبىز وتاننىڭ ۇلانىمىز،
ءبىز وتاننىڭ قىرانىمىز.
بۇلبۇل بوپ سايرايمىز
قارايمىز كەلەر كۇنگە تۋعان ەل!
ماتىنمەن جۇمىس.
- بالالار، اتا - انالارىڭ سەندەردى قالاي ەركەلەتەدى؟
- ايىم، كۇنىم، جۇلدىزىم.
- ەندەشە، 3 توپقا ءبولىنىپ وتىرىڭدار. «اي» توبى، «كۇن» توبى، «جۇلدىز» توبى.
ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ ماقساتىندا «بايگە» ويىنى وينالادى. تاقتاداعى جاسىرىن ءسوزدى تابۋ ءۇشىن سۇراقتارعا جاۋاپ الىنادى.
«اي» توبىنا:
1 - سۇراق. جالعاستىر: ءوز بىلمەگەنىڭدى كىسىدەن سۇرا، ۇلكەن بولماسا،............
2 - سۇراق. ونەر الدى -..............
3 - سۇراق. تالاپتىعا..............
«كۇن « توبىنا:
4 - سۇراق. جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت،.........
5 - سۇراق. جاقسى ءسوز -..................
6 - سۇراق. ويلى بالا.........
«جۇلدىز» توبىنا:
7 - سۇراق. ادام ومىرىندەگى ەڭ قاجەتتى ءبىلىم -...................
8 - سۇراق. ارمان – ادامعا.............
9 - سۇراق. اينىماس دوسى بار ادام – ەڭ.....................
جاسىرىن ءسوز: «اقىلدى تىڭداي ءبىلۋ دە ونەگە»
ءمۇعالىم ساباق تاقىرىبىنىڭ ءمانىن اشۋ ماقساتىندا اڭگىمەلەۋ جۇرگىزىلەدى.
اڭگىمەنى ءۇنتاسپادان تىڭداتۋ.
قورادا مالىڭ بولسىن، كوشەدە تالىڭ بولسىن. س. اقايەۆ.
ءمۇعالىم بالالاردىڭ پىكىرلەرىن ءبىلۋ ءۇشىن سۇراقتار قويىلادى.
«كۇن» توبىنا:
- بالالارىنا ايتقان اكە وسيەتىنىڭ ءمانى نەدە؟
«اي» توبى:
- بالالاردىڭ اكە ءسوزىن تىڭداي بىلگەننىڭ ارقاسىندا قانداي دارەجەگە جەتە بىلگەندەرى تۋرالى ءوز ويلارىڭدى ايتىڭدارشى
«جۇلدىز» توبى - وسى ماتىننەن قانداي وي قورىتۋعا بولادى؟
دايەكسوز.
بالالاردىڭ جاۋاپتارى دايەكسوزدىڭ تۇسىندىرىلۋىمەن تۇيىندەلەدى.
اڭگىمەدەن اكە وسيەتىن مۇلتىكسىز ورىنداعان بالالارى ومىردە ەشتەڭەدەن قيىندىق كورمەي، جاقسى ءومىر سۇرگەن ەكەن. ال، وسيەت سوزگە قۇلاق ءتۇرىپ تىڭدامايتىن ادامنىڭ ءىسى العا باسپاي، سول كۇيى قالادى. اتا ءسوزىن، اكە ءسوزىن، ۇستاز ءسوزىن، ۇلكەندەر ءسوزىن، حالىق دانالىعىن، وسيەتىن دۇرىس اقىلعا سالىپ تىڭداي بىلگەن ادامنىڭ اقىلى تولىسا تۇسەدى، اداسپايدى. اقىلدى تىڭدايتىن بالا دا اقىلدى اتانادى. سوندىقتان دا حالىق:
«اتا - اناڭنىڭ اقىلى –
سايراپ جاتقان جولمەن تەڭ.
اقىلدىنىڭ اقىلى –
سارقىلمايتىن كولمەن تەڭ» - دەپ ايتقان بولاتىن.
تۇيىندەمە.
- بالالار، ەندەشە مەن سەندەردى دانىشپان اتانىڭ اقىل - كەڭەسىن بىلدىرەتىن تۇيىندەمەمەن تانىستىرامىن. ول ءۇشىن دانىشپان اتانىڭ «دانالىق سوزدەر» ساندىعىن اشىپ، سوزدەردى وقىپ، تاقتاعا ىلەيىك.
«اي» توبى: 1. ادامدارعا ىزەت بىلدىرىڭدەر!
2. تۇسىنبەگەنىڭدى سۇراپ الىڭدار!
«كۇن» توبى: 3. ايتىلعان سوزگە ءمان بەرىڭدەر!
4. اڭگىمەنى مۇقيات تىڭداپ الىڭدار!
«جۇلدىز» توبى: 5. سويلەۋشىنىڭ ءسوزىن بولمەڭدەر!
6. سويلەپ تۇرعان ادامعا كوڭىل بولىڭدەر!
سەرگىتۋ ءساتى.
- بالالار ءقازىر كىشكەنە سەرگىپ الايىق. «قالاي اقىلدى بولۋ كەرەك؟» ويىنىن وينايمىز. ءار توپ وسى سۇراققا قىزىقتى ءارى كوڭىلدى جاۋاپتار ازىرلەيدى.
مىسالى: - ءسابىزدى كوپ جەۋ كەرەك.
- كۇندە 16 ساعات وقۋ قاجەت جانە مەكتەپكە بارماۋعا بولادى.
- اقىلدى ادامدارمەن كوپ تىلدەسىپ، ولارمەن داۋلاسۋ كەرەك.
- ءتىرى دانىشپاندى تاۋىپ الىپ، ودان بارلىعىن سۇراۋ كەرەك.
- ۇيىقتار الدىندا ايناعا قاراپ، «مەن اقىلدىمىن»، دەگەن ءسوزدى قايتالاۋ كەرەك.
- ادەمى جەردە ءومىر ءسۇرۋ قاجەت.
- دارۋمەندەردى كوپ جەۋ كەرەك.
- اقىلدى بولۋ ءۇشىن اقىلدى دەگەن سوزگە انىقتاما بەرۋ قاجەت.
- المانى كوپ جەۋ كەرەك.
جاعداياتتاردى تالداۋ.
وقۋشىلار سلايدتاعى سۋرەتتەر بويىنشا جاعداياتتاردى شەشەدى. جاعدايات بويىنشا سۋرەتتەردەگى بالالارعا قانداي اقىل - كەڭەس بەرەر ەدىڭدەر دەگەن تاپسىرما بەرىلەدى. «اي» توبىنا: 1 - سۋرەت، «كۇن» توبىنا: 2 - سۋرەت، «جۇلدىز» توبىنا: 3 - سۋرەت.
تاپسىرما.
«اي» توبىنا تاپسىرما:
- وزدەرىڭە ايتقان ۇلكەندەردىڭ اقىل - كەڭەستەرىن ەستەرىڭە ءتۇسىرىپ، ايتىپ بەرىڭدەر.(پلاكاتقا اي جاساپ شىعارادى)
«كۇن» توبىنا تاپسىرما:
- دانالاردىڭ قانداي وسيەت سوزدەرىن، ءتالىم سوزدەرىن بىلەسىڭدەر؟ (پلاكاتقا كۇن جاساپ شىعارادى)
«جۇلدىز» توبىنا تاپسىرما:- ناقىل سوزدەر، تىيىم سوزدەر، قاعيدالار تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟(پلاكاتقا جۇلدىز جاساپ شىعارادى.
داپتەرمەن جۇمىس.
بۇلبۇل --------------------------------------------
كۇيشى ------------------------------------------
اتا --------------------------------
جۇرەكتەن جۇرەككە. «ىزەتتىلىك الىپپەسى»
اتام مەنىڭ ءاماندا
ادەپتى جان بول دەگەن
اتا ءسوزى سانامدا،
جاسى ۇلكەنگە جول بەرەم.
الدىن وراپ كىسىنىڭ،
كەسىپ وتپەي كولدەنەڭ.
ىزەتىمەن كىشىنىڭ
سالەمدەسىپ، قول بەرەم.
قاراعاندى وبلىسى بالقاش قالاسى
«بالقاش قالاسى جالپى ءبىلىم بەرەتىن
№15 ورتا مەكتەبى» كمم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
راحيمبەكوۆا كلارا ورالوۆنا
You Might Also Like
