InfoHub Logo

تاقىرىبى: اقشا قار (2 سىنىپ)
ماقساتى: وقۋشىلاردى ز. شۇكىروۆتىڭ «اقشاقار» ولەڭىمەن تانىستىرۋ. ولەڭدەگى نەگىزگى ويدى اشۋعا، ولەڭ مازمۇنىنا ءوز كوزقاراسىن بىلدىرۋگە توسەلدىرۋ. ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ دۇرىس وقۋعا جانە ناقىشىنا ساي ىرعاقپەن وقۋعا ماشىقتاندىرۋ. سوزدىك قورىن بايىتۋ، ءتىلىن، ءبىلىمىن، سويلەۋ مادەنيەتىن جانە وي - ءورىسىن دامىتا ءتۇسۋ. اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە باۋلۋ ارقىلى تابيعاتقا قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: اقىن پورترەتى، قار سۋرەتتەرى، سلايدتار، قاناتتى سوزدەر، وقۋشى شىعارماشىلىعى(سۋرەتتەر)، وقۋلىق
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ(سۇراق - جاۋاپ)، دەڭگەيلىك وقىتۋ
ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق(مۋزىكا، ەڭبەك، دۇنيەتانۋ)
بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق يكەم.
- بالالار، ءبىز جاقىندا عان وقىپ، تانىسقان ديحان ابىليەۆتىڭ ولەڭى قالاي اتالادى؟
- تۋعان ءتىلىم.
- اقىننىڭ تۋعان ءتىلىم دەپ تۇرعان ءتىلى قاي ءتىل؟
- قازاق ءتىلى.
- ونى تاعى قالاي اتاۋعا بولادى؟
- انا ءتىلى.
- بالالار، وسى ولەڭدەگى تۋعان ءتىلىم تىركەسىنىڭ ورنىنا انا ءتىلىم تىركەسىن قويىپ وقىپ كورەيىك.
انا ءتىلىم – بابام ءتىلى - ءوز ءتىلىم!
انا ءتىلىم – انام ءتىلى - ءوز ءتىلىم!
انا ءتىلىم – دالام ءتىلى - ءوز ءتىلىم!
انا ءتىلىم – ادام ءتىلى - ءوز ءتىلىم!

انا تىلدە سىرى تەرەڭ جانىم بار،
انا تىلدە ءانىم مەنەن ءسانىم بار.
انا ءتىلىم ءتىل بولۋدان قالسا ەگەر،
جۇرەگىمدى سۋىرىپ - اق الىڭدار!
- مىنە، اقىندارىمىز جىرعا قوسىپ جىرلاعان انا ءتىلىمىز وسىنداي! بۇگىنگى انا ءتىلى ساباعىنا ازىرلىگىمىز قالاي؟(وقۋ قۇرالدارىن رەتكە كەلتىرۋ، كەزەكشى مالىمەتىن تىڭداۋ، دۇرىس وتىرۋ ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرۋ)
- بالالار، ءبىز وزدەرىڭمەن قاي تاراۋدى باستاپ، وقىپ ءجۇرمىز؟
- قىستا تالاي قىزىق بار.
- قىس قانداي مەزگىل؟(بالالار سالعان سۋرەتتەردى قاراستىرۋ)
- مىنا سۋرەتتەردە قۇستار كورىنبەيدى عوي، ولار قايدا كەتكەن؟
- قىستاپ قالاتىن قاي قۇستار؟(قارعا، ساۋىسقان، كوگەرشىن، تورعاي)
- بالالار، سونداي - اق، قىستا ءتىپتى بالاپان دا قىستاپ قالاتىن كورىنەدى، ول تۋرالى كىمنىڭ اڭگىمەسىنەن بىلدىك؟
- ماعجان جۇمابايەۆ.
- ول كىم؟ قايدا تۋعان؟
- «بالاپان قانات قاقتى» اڭگىمەسىن كىم ايتىپ بەرەدى؟(1 بالاعا مازمۇنىن ايتقىزۋ)
- بالاپان نەگە جىلى جاققا كەتە الماعان؟(جاۋپتار تىڭدالادى)
- بالالار، بۇل اڭگىمە اياقتالماي قالعان. سەندەر ءوز بەتتەرىڭشە اياقتاپ كوردىڭدەر مە؟ كانە، نۇربولات سەن قالاي اياقتار ەدىڭ؟ (2 بالادان سۇراۋ - ارۋجان، ايدىن)
- بالالار، قالاي ويلايسىڭدار، اڭگىمە قايعىلى اياقتالۋى مۇمكىن بە؟ وسىلاي اياقتالعانىن قالار ما ەدىڭدەر؟
- ولاي بولسا، قىستاپ قالعان قۇستارعا ءوز كومەكتەرىڭدى اياماڭدار. قامقور بولىڭدار، ايتپەسە ولاردىڭ دا بالاپاننىڭ كۇيىن كەشۋى مۇمكىن.
ءىى. جاڭا ساباق كەزەڭى.
1. جاڭا ساباققا كىرىسپە.
- بالالار، ال ەندى ءبىز سەندەرمەن جاڭىلتپاش ايتىپ كورسەك قايتەدى، وقۋلىقتىڭ 93 بەتىندەگى جاڭىلتپاشتى وقىپ ايتايىق.
1. بۇل قار –
سۇر قار.
سۇر قار –
كىر قار.
ۇستىندە ويناما،
ءۇستىڭدى بىلعار.
2. قىربىق قۇرعاق پا،
قۇرعاق قار قۇرعاق پا؟
قىربىق قار دا قۇرعاق،
قۇرعاق قار دا قۇرعاق.
- بالالار، وسى ەكى جاڭىلتپاشقا ورتاق بەلگى نە؟
- قار.
- دۇرىس، قاردىڭ قانداي ءتۇرى بولاتىنىن بىلدىڭدەر مە؟ ولاي بولسا، ءقازىر ءار قاتاردىڭ وقۋشىلارى توپتاسىپ جۇمىس جاسايدى. مىنا كەستەنى كىم تەز، ءارى دۇرىس تولىتىرادى ەكەن؟ كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا قاردىڭ تۇرلەرىن عانا جازۋ كەرەك.
3. جاڭا ساباق تاقىرىبىن، ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ.
- بالالار، تاعى قانداي قار بولاتىنىن بىلگىلەرىڭ كەلە مە؟ وندا بەلگىلى اقىن زەينوللا شۇكىروۆتىڭ ولەڭىمەن تانىسامىز. ول ولەڭنىڭ اتى مىنا جۇمباقتا جاسىرىلعان، شەشۋى قالاي، كانى، كىم تابادى؟
- اقشا قار.
- دۇرىس، بالالار، اقشاقار.
4. اقىننىڭ شىعارماشىلىعى، ءومىر جولى قىسقاشا شولۋ جاساۋ، پورترەتىن كورسەتۋ.
زەينوللا انافيا ۇلى شۇكىروۆ

1927 جىلى 16 اقپاندا قىزىلوردا وبلىسى، ارال اۋدانىندا تۋعان. باستاۋىش ءبىلىم العان سوڭ قاتتى اۋىرادى. ايلار، ءتىپتى جىلدار بويى توسەكتەن تۇرماي ءوز ءومىرىن اۋرۋحانادا وتكىزۋگە ءماجبۇر بولادى. ءبىراق اۋرۋعا مويىنسىنبايدى. ءومىر جولى(1927 – 1970).
«مەنىڭ دوستارىم»، «تەڭىز اندەرى» (1960)، «ارال داپتەرى» (1962)، «جۇرەككە ءامىر جۇرمەيدى» (1963)، «الاۋ» (1966) ولەڭدەر جيناعىن جازىپ، باسىپ شىعارعان.
زەينوللا اقىن ولەڭدەرمەن قاتار اڭگىمەلەر دە جازعان ەكەن. ول اڭگىمەلەرىنىڭ اراسىندا بالالارعا ارنالعاندارى دا كەزدەسەدى.
5. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ا) ءمۇعالىمنىڭ وقۋى.
ءا) وقۋشىلاردىڭ توپتاسىپ وقۋى.
ب) وقۋشىلاردىڭ جەكە - جەكە وقۋى.
6. داپتەرمەن جۇمىس.
- بالالار، اقىن اقشا قاردى نەگە تەڭەگەن؟
- دۇرىس، ولاي بولسا وسى، تەڭەۋ سوزدەردى داپتەرىمىزگە جازىپ الايىق.
ا) كۇن رەتىن جازعىزۋ، كوركەم سوزدەردى تەرىپ جازعىزۋ.
ءا) داۋىستاپ وقىتۋ.
7. سەرگىتۋ ءساتى. «زىرلايدى شانامىز» ءانىن مۋزىكا ءپانى ءمۇعالىمى حۋانداح سەرحگۇلدىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ورىندالادى.
8. رەبۋس شەشۋ. جازدىڭ ءبىر كۇنى -
قىستىڭ مىڭ كۇنىن اسىرايدى.
- قانداي ماقال شىقتى؟
- ال، وزدەرىڭ قىسقا بايلانىستى ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر مە؟
وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداۋ.
9. بالالار، قاردىڭ ءپىشىنى، كولەمى بىردەي بولا ما؟ بايقاپ كوردىڭدەر مە؟ ولار قانداي بولاتىنىن بىلگىلەرىڭ كەلە مە؟ وندا قولدارىڭا قايشى الىپ مىنا سيقىرلى ءۇشبۇرىشتى قيىپ كورىڭدەر.
ءمۇعالىم ءسوزى: - قار الۋان ءتۇرلى بولادى. قار تۇرلىشە جاۋادى. شالقايىپ اسپانعا قاراساڭ، ءۇزىلىپ ماقتا ۇلپالارى ءتۇسىپ جاتقانداي بولادى. ولار - جاپالاق قار. بۇل اۋەدەن ءتۇسىپ كەلە جاتىپ، ءبىر - بىرىنە جابىساتىن قار ۇشقىندارى. سونداي - اق، بۇلاردان دا قاتتىلاۋ قار بار، ول قيىرشىق قار. ماڭدايىڭا تيسە تىزىلداتىپ، اۋىرتادى. ال، جەرگە قىرباقتاپ جاڭا عانا تۇسكەن تازا قاردى كوبىك قار نەمەسە اقشا قار، ەل اراسىندا قانسونار دەيدى. قانسوناردا اڭشىلار اڭعا شىعادى، يت جۇگىرتىپ، قۇس سالادى.
وقۋشىلار جاساعان قار قيىقتارىن سالىستىرۋ.

ءىىى. قورىتىندى.
1. سۇراق – جاۋاپ:
- بالالار، بۇگىنگى ساباق ۇنادى ما؟ نەسىمەن ۇنادى؟
- كىمنىڭ ولەڭىمەن تانىستىق؟ اقىن تۋرالى نە بىلدىڭدەر؟
- قاردىڭ پايداسى بار ما؟
2. باعالاۋ.
3. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ولەڭدى جاتتاپ الۋ.
وقۋلىقتىڭ 94 - بەتىندەگى سۋرەت بويىنشا ماتىننەن ۇيرەنگەن سوزدەردى قولدانىپ اڭگىمە قۇراستىرىپ كەلۋ. قالاۋى بويىنشا سۋرەت سالۋ.

«ا. ۆ. لۋناچارسكيي اتىنداعى ورتا مەكتەپ - گيمنازيا مەكتەپكە
دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن» مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى ماتكاريموۆا گۋلفيا قۇسايىن قىزى

اقشا قار جۇكتەۋ