باستاۋىش سىنىپتا ءبىلىم بەرۋ ۇردىسىندە جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋ
ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ «كەلەر ۇرپاق الدىندا زور جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن ارقالاپ كەلەمىز»، - دەگەن ءسوزى ۇستاز قاۋىمىنا ۇلكەن تاپسىرىستاردى ارتىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ بولاشاعى كوركەيىپ، وركەنيەتتى ەلدەردىڭ قاتارىنا قوسىلۋى بۇگىنگى ۇرپاق بەينەسىمەن كورىنەدى. دۇنيەجۇزىلىك وزىق تاجيىربەلەرگە سۇيەنىپ، جاڭا ءتيپتى وقىتۋ، ياعني ءار بالانىڭ تابيعي قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساي وتىرىپ، ونى جان-جاقتى دامىتۋ كەرەك. سونىمەن قاتار حالىققا جولداۋىندا ەل دامۋىنىڭ نەگىزگى كەپىلى - ءبىلىم سالاسىن ەشۋاقىتتا نازاردان تىس قالدىرعان ەمەس. ءبىلىم ساپاسىن كوتەرىپ، ءمۇعالىم بەدەلىن ارتتىرۋ، جاڭا مەكتەپ، بالاباقشا سالۋ سىندى جۇمىستار ەلباسىنىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اسىرىلۋدا. الداعى ءۇش جىلدا مەكتەپ جەتىسپەۋشىلىگىن جويىپ، ءبىلىم وردالارىن مۇمكىندىگىنشە ەكى اۋىسىمعا اۋىستىرۋ كەرەكتىگىن العا تارتتى.سونداي-اق، ۇلگەرىمى جوعارى ستۋدەنتەر مەن وقۋشىلاردىڭ قولداۋ كورسەتۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسىن قۇرۋ قاجەتتىگىن ايتىپ ءوتتى. «ماڭگىلىك ەل» ستراتەگياسىن قولداۋشى دا، جالعاۋشى دا وسى ۇستازدار قاۋىمى بولماق. ويتكەنى،مۇعالىمدەر وقۋشىلارعا دۇرىس باعىت –باعدار بەرە وتىرىپ ەلىمىزدىڭ بولاشاعىن قالاۋعا اتسالۋشى.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى ءۇشىن، وقۋشى جازىلماعان اق قاعاز سەكىلدى تازا، پاك. باستاۋىش سىنىپتا وقىتۋدىڭ نەگىزگى مىندەتى – بالانىڭ جەكە باسىنىڭ جان-جاقتى قالىپتاسۋىن قامتاماسىز ەتۋ، ونىڭ قابىلەتىن انىقتاۋ مەن دامىتۋ، بىلىمدەرىن اشۋ، دۇرىس تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ. ءبىلىم بەرۋدىڭ كەشەندى مىندەتتەرىن جانە مۇعالىمدەردىڭ ءارتۇرلى جاعدايلاردا جۇمىس ىستەيتىندىگىن ەسكەرسەك، تيىمدىلىك دەگەن سوزگە اسا ءمان بەرىپ كۋرستا وقىعان مودۋل تۋرالى قىسقاشا توقتالايىق.
1. ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر
ءبىلىم بەرۋ – جەكەلەگەن قۇبىلىس نەمەسە داعدى ەمەس، ول وقۋشىلاردىڭ وقۋعا قابىلەتىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن پەداگوگيكالىق تەتىكتەردىڭ ءبىر تۇتاس كەشەنى دەپ ايقىندالعان. باعدارلامانى جالپى العاندا الەمدىك دارەجەگە جەتۋ ماقساتىن كوزدەي وتىرىپ، جاڭاشا قىردا قولدانىلاتىن تەحنولوگيالاردى ءتيىمدى پايدالانۋ.
2. سىني تۇرعىدان ويلاۋعا وقىتۋ.
سىني تۇرعىسىنان ويلاۋ دەگەنىمىز – وي قوزعاي وتىرىپ، وقۋشىنىڭ ءوز ويىمەن وزگەلەردىڭ ويىنا سىني قاراپ، ەستىگەن، بىلگەنىن تالداپ، سالىستىرىپ، رەتتەپ، سۇرىپتاپ، جۇيەلەپ، بىلمەگەنىن ءوزى زەرتتەپ، دالەلدەپ تۇجىرىم جاساۋعا باعىتتاۋ. ءوز بەتىمەن جانە بىرلەسىپ، شىعارماشىلىق جۇمىس جاساۋ.
3. وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقىتۋدى باعالاۋ
باعالاۋ – ودان ارعى ءبىلىم تۋرالى شەشىمدى قابىلداۋ ماقساتى مەن وقىتۋدىڭ ناتيجەلەرىن جۇيەلى تۇردە جيىنتىقتاۋعا باعىتتالعان قىزمەتتى بەلگىلەۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن تەرمين. مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلار وزدەرىنىڭ قانداي ماقساتقا جەتەتىندەرىنىڭ ولشەمدەرىن ءتۇسىنۋ. وسىعان بايلانىستى باعدارلاما كريتەرييلى باعالاۋ تاسىلدەرىن قاراستىرادى.
4. وقىتۋدا اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ
وقىتۋدا اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ – قوعامداعى وزگەرىستى تانىپ بىلۋگە جانە ولاردى تەز قابىلداۋدا مول مۇمكىندىك بەرەدى. جوسپارلانعان ساباقتى ءتيىمدى وتكىزۋگە كومەكتەسەدى، وقۋشىنىڭ ءوي-ورىسىنىڭ دامۋىنا، زەرتتەۋلىك جۇمىستار جۇرگىزۋىنە ىقپال ەتەدى.
5. تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ
تالانتتى جانە دارىندى وقۋشىلارعا ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ ينكليۋزيۆتى ءتاسىلى نەگىزىندە وسىنداي بالالاردى انىقتاۋ تۋرالى وي-پىكىرلەر مەن زەرتتەۋلەر جاساۋ. وقۋشىلاردىڭ قابىلەتتەرىن دەر كەزىندە انىقتاي بىلگەن ۇستاز بولاشاق تالانتتى دا تاني بىلەدى.
6. جاڭا يننوۆاسيالىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە جاڭا يننواۆسيالىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ارقىلى وقىتۋ ءۇردىسىن جەتىلدىرۋ ارقىلى وقۋشىنىڭ تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋ، سانالى دەڭگەيگە كوتەرۋ. ءبىلىمدى جەكە تۇلعاعا باعىتتاۋ، وقۋشىنىڭ ءوزىن-وزى تانۋى، ءوزىن-وزى تاربيەلەۋى، اقىل-ويىن دامىتۋى، ياعني جان-جاقتى دامىعان جەكە تۇلعا تاربيەلەۋ مۇعالىمدەر الدىنا تىڭ مىندەتتەردى جۇكتەپ، جاڭاشىل ىس-ارەكەتكە جەتەلەيدى.
7. وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس ءبىلىم بەرۋ جانە وقۋ
بەلگىلى ءبىر شارتتىق كەزەڭگە ءتان اناتوميالىق-فيزيولوگيالىق جانە پسيحيولوگيالىق ەرەكشەلىكتەردى ادەتتە جاس ەرەكشەلىكتەرى دەپ اتايدى. سوندىقتان پەداگوگيكا جانە پسيحولوگيا بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتىگىندە شيراقتىقتى، وزگەرىمپازدىقتى ايقىندايدى، تاربيەلەنۋشىنىڭ جانە قورشاعان ورتامەن جاسايتىن قارىم-قاتىناستار جۇيەسىنە تاۋەلدى بولاتىنىن اتاپ كورسەتەدى. سول سەبەپتى باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنا سەرگىتۋ ءساتىن جۇرگىزۋگە جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ ورىنداتۋ قاجەت.
8. ءبىلىم بەرۋدى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق
اتالعان مودۋل ءبىلىم بەرۋدىڭ كەز كەلگەن جۇيەسىندەگى تۇراقتى دامۋ مەن وزگەرىستەردىڭ سىرتتان ەنگىزىلۋى مۇمكىن ەمەس، ولار ناقتى سىنىپتارداعى مۇعالىمدەردىڭ تاجىريبەسى مەن تۇسىنىكتەرىندەگى وزگەرىستەردەن باستاۋ الۋ كەرەك دەگەن تۇجىرىمعا سيادى. قانداي جاعداي بولماسىن، ءوزىڭىزدىڭ ومىرلىك ۇستانىمىزدا تاڭداي ءبىلۋ، ادامدىق كوشباسشىلىققا نەگىزدەلەدى.
پسيحولوگتاردىڭ زەرتتەۋلەرىنە سۇيەنسەك، ويلاۋ ءستيلى باستاۋىش سىنىپتان-اق وقۋشىلاردا جەكە قالىپتاسا باستايدى. وقۋشىلاردىڭ باستاۋىش مەكتەپتە قازىرگى اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ادامزات ىس-ارەكەتىنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا قولدانا ءبىلۋدىڭ قاجەتتى داعدىلارىن يگەرىپ ۇلگەرۋىنە مۇمكىندىك تۋادى. اقپاراتتىق تەحنولوگيا ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىن ۇيىمداستىرۋ باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ وقۋ ماتەريالىن جەڭىل مەڭگەرۋىن، كومپيۋتەردە جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىمەن قارۋلانۋىن جۇزەگە اسىرادى.
وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگياسىن وقۋ ۇردىسىندە ءتيىمدى قولدانۋ ءۇشىن باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ وقۋ ىس-ارەكەتى، پسيحولوگيالىق تۇلعالىق الەۋمەتتىك جانە فيزيولوگيالىق دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن ەسەپكە الۋ كەرەك. باستاۋىش مەكتەپ باعدارلاماسى بالانىڭ جەكە تۇلعاسىن قالىپتاستىرۋعا، ونىڭ وزىندىك وقۋ-تانىمدىق ارەكەتىن دامىتۋعا باعىتتالعان. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءوز مۇمكىندىگىن كورسەتە ءبىلۋ ءۇشىن، اقپاراتتى وزىندىك ىزدەۋ، جوسپارلاۋ، بولشەكتەۋ، بىرىكتىرۋ، سۋرەتتەۋ، جالعاستىرۋ جانە ءتيىمدى پايدالانۋ. ءوز ىس-ارەكەتىنىڭ دۇرىستىعىن تەكسەرىپ، باقىلاۋ يكەمدىلىگىن بويىنا ءسىڭىرۋ الدە قايدا ماڭىزدى.
شىعارماشىلىق ويلاۋ مەن ءوز ويىن ەركىن جەتكىزە ءبىلۋ يكەمدىلىكتەرىنىڭ دامۋى نەگىزىندە باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ دۇنيەتانىمى مەن دارىندىلىعى جەتىلە تۇسەدى. ماسەلەن، باستاۋىش مەكتەپتە ينفورماتيكا، انا ءتىلى، قازاق ءتىلى، دۇنيەتانۋ سياقتى پاندەرمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن ومىردە قولدانا بىلۋگە قۇشتارلىعى باسىم ەكەندىگى ايقىن كورىنەدى.
جالپى وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن قولدانا وتىرىپ،ساباقتىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ.سونىمەن قاتار وقۋشىلاردى ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ،ۇيرەتۋ،شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.قازىرگى زامانعى جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى قولدانۋ ارقىلى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيىن قارقىنداتۋ،ياعني وقۋ ءۇردىسىنىڭ ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن تانىمدىق ىس-ارەكەت بەلسەندىلىگىن كورسەتۋ،ءپانارالىق بايلانىستاردى تەرەڭدەتۋ،قاجەت اقپاراتتى ىزدەۋ تيىمدىلىگى مەن كولەمىن كەڭەيتۋ.وقىپ ۇيرەنۋشىنىڭ جەكە تۇلعاسىن دامىتۋ اقپاراتتىق قوعام جاعدايىندا جابدىقتالعان ومىرگە وزىندىك دايىندىقتار جۇرگىزۋ،ءارتۇرلى ويلاۋ قابىلەتىنىڭ تۇرلەرىن بايلانىس جولدارى قابىلەتتىلىگىن دامىتۋ،كۇردەلى جاعدايلارداعى شەشىم نۇسقالارىن ۇسىنۋ نەمەسە ءتيىمدى شەشىمدەرىن قابىلداۋ بىلىكتىلىگىن قالىپتاستىرۋ،كومپيۋتەرلىك گرافيكا مەن مۋلتيمەديا تەحنولوگيالارىن پايدالانۋ ارقىلى ەستەتيكالىق تاربيەلەۋ،اقپاراتتى وڭدەۋدى جۇزەگە اسىرا ءبىلۋ،اقپاراتتىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرىپ،ماسەلەنى مودەلدەي ءبىلۋدى دامىتۋ جانە ەڭ باستىسى تاجىريبەلىك-زەرتتەۋ ىس-ارەكەتىن جۇزەگە اسىرا ءبىلۋدى قامتاماسىز ەتۋ.
قوعامنىڭ الەۋمەتتىك تاپسىرىستارىن ورىنداۋ جۇمىستارى، ياعني، اقپاراتتى ساۋاتتى مەڭگەرگەن جەكە تۇلعا دايارلاۋ، تۇتىنۋشىنى كومپيۋتەر قۇرالدارىمەن جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ جانە ينفورماتيكا ايماعىندا كاسىپتىك باعدار بەرۋ جۇمىسىن جۇزەگە اسىرۋ. جاڭا تەحنولوگيانىڭ باستى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى بالانى وقىتا وتىرىپ، ونىڭ ەركىندىگىن، بەلسەندىلىگىن قالىپتاستىرۋ، ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداۋعا داعدىلاندىرۋ. پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا - پەداگوگيكالىق ىسكەرلىكتەردىڭ جەتىسىتىگىنە جەتكىزەتىن عىلىمي جوبالاۋ جانە ناقتى ءوندىرۋ. سونىمەن پەداگوگيكالىق پروسەسس بەلگىلى جۇيە پرينسيپتەرىندە قۇرىلاتىن بولعاندىقتان، پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا سىرتقى جانە ىشكى بولىپ بولىنەدى. وسى پرينسيپتەردى جالعاستىرمالى ورىنداۋ ولارعا وبەكتيۆتى قارىم-قاتىناستارىندا جانە پەداگوگتىڭ تۇلعاسىن تولىق كورسەتەتىن جيناقى رەتىندە قالىپتاستىرىلادى.
قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسۋى ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ دامۋىمەن تىعىز بايلانىستى. ەندەشە قازاق مەكتەپتەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن ارتتىرۋ جانە وندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ارقىلى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىن ءتيىستى دەڭگەيگە كوتەرۋ ءۇشىن مەكتەپ ۇستازدارىنىڭ، باسشىلارىنىڭ، پەداگوگيكالىق ۇجىمنىڭ جۇيەلى باسشىلىققا الاتىن باعىتى بولۋى ءتيىس. وسىلاي ايتىلعان وي-پىكىرلەردى تۇجىرىمداي كەلە ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، مەكتەپ پاندەرىنىڭ وقىتۋ ساپاسىن ارتتىرادى جانە اقپاراتتاندىرۋ جۇيەلى تۇردە ىسكە اسادى دەۋگە بولادى.
«قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت» دەپ، ەلباسى وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى وتە زور.
وسى تەحنولوگيالاردى ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى قۇزىرەتتى ءمۇعالىم ءوز تاجيىربەسىن جەتىلدىرە تۇسپەك.
دوستان اقبوتا كەنجەبەك قىزى
اقجول-را جەكەمەنشىك مەكتەبى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
You Might Also Like
-
جاقىندا بۇۇ سوڭعى ءۇش جىلداعى باقىلاۋلارىنا سۇيەنە وتىرىپ، باقىتتى ەلدەردىڭ جەتىنشى ءتىزىمىن جاريالادى. زەرتتەۋ تەحنولوگيالاردىڭ دامۋى، الەۋمەتتىك تولەمدەر، ءجىو، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى قاقتىعىس...
-
كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى قوجاناسىرعا اكەسى ەسەكتى سۋعارىپ كەلۋدى تاپسىرادى.
