InfoHub Logo

باۋىرساقتىڭ باستان كەشكەندەرى (ەرتەگى)
باياعى ەرتە زاماندا ءبىر كەمپىر مەن شال بولىپتى. ءبىر كۇنى ول ەكەۋى شايعا ءدامدى باۋىرساق ءپىسىرىپ، سۋىسىن دەپ تەرەزە الدىنا قويادى دا، ول تۋرالى ۇمىتىپ كەتەدى. باۋىرساق ءارى وتىرادى، بەرى وتىرادى، سوسىن:
- ءتوي، مەنى ەشكىم جەمەدى عوي، - دەپ تەرەزەدەن ءتۇسىپ ورمانعا قاراي دومالاي جونەلەدى.
دومالاپ كەلە جاتىپ ورمان شەتىندەگى الاڭقايدا سەكىرىپ جۇرگەن قويانداردى كورەدى دە:
- ءاي، قوياندار. قوياندار! توقتاڭدار! – دەپ ايقايلايدى. مۇنى ەستىگەن قوياندار زارەلەرى ۇشىپ جان - جاققا قاشا جونەلەدى. باۋىرساق ارتتارىنان قۋا جونەلەدى. قويانداردىڭ ءبىرىن قۋىپ جەتەدى دە:
- قويان، مەنى جەشى - دەيدى. تاڭ تاماشا بولعان قويان:
- سەن كىم ەدىڭ؟ – دەپ سۇرايدى.
- مەن مايعا پىسكەن ءدامدى باۋىرساقپىن، اتام مەن اجەم مەنى ءپىسىردى، تارەلكەگە ءتۇسىردى، سۋىسىن دەپ تەرەزە الدىنا قويدى دا، مەن تۋرالى ۇمىتىپ كەتتى. قويان، مەنى جەشى.
- قىزىقسىڭ باۋىرساق، مەن ءسابىز بەن قىرىققاباتتى جاقسى كورەم، ال سەنى مەن جەمەيمىن. قوش ساۋ بول! – دەيدى دە قويان ءوز جونىمەن كەتەدى. باۋىرساق بولسا ءارى قاراي دومالاي جونەلەدى. دومالاپ كەلە جاتىپ جورتىپ كەلە جاتقان قاسقىردى كورەدى دە قاسقىرعا قاراي دومالاي جونەلەدى.
- قاسقىر، قاسقىر توقتاشى - دەپ ايقايلايدى. قاسقىر باۋىرساقتىڭ قاسىنا كەلىپ:
- ءيا، قۇلاعىم سىزدە، - دەيدى. ال، باۋىرساق:
- مەنى جەشى! – دەيدى جالىنىپ. ءوزى كەلىپ «جەشى» دەپ تۇرعان باۋىرساققا تاڭدانعان قاسقىر:
- ءوي، سەن كىم ەدىڭ؟ – دەپ سۇرايدى. باۋىرساق:
- مەن مايعا پىسكەن ءدامدى باۋىرساقپىن. اتام مەن اجەم مەنى ءپىسىردى، تارەلكەگە ءتۇسىردى، سۋىسىن دەپ تەرەزە الدىنا قويدى دا، مەن تۋرالى ۇمىتىپ كەتتى. قويانعا بارىپ ەدىم، قويان مەنى جەمەدى، قاسقىر سەن جەشى مەنى – دەيدى. قاسقىر:
- قانداي قىزىسىڭ باۋىرساق، سەن نانسىڭ، ال مەن نان ەمەس ەت جەيمىن. قوش ساۋ بول!- دەيدى دە قاسقىر دا ءوز جونىمەن كەتەدى. ال باۋىرساق ارى قاراي دومالاي جونەلەدى. دومالاپ كەلە جاتىپ، بۇلدىرگەن جەپ وتىرعان ايۋدى كورەدى دە، قۋانىپ كەتەدى. ايۋدىڭ قاسىنا دومالاپ كەلىپ:
- ايۋ، ايۋ، مەنى جەشى! – دەپ جالىنادى. ايۋ:
- سەن كىمسىڭ؟ – دەيدى. باۋىرساق:
- مەن مايعا پىسكەن ءدامدى باۋىرساقپىن. اتام مەن اجەم مەنى ءپىسىردى، تارەلكەگە ءتۇسىردى، سۋىسىن دەپ تەرەزە الدىنا قويدى دا، مەن تۋرالى ۇمىتىپ كەتتى. قويانعا بارىپ ەدىم، قويان مەنى جەمەدى، قاسقىر دا مەن جەمەدى، ەڭ بولماسا ايۋ سەن جەشى مەنى – دەيدى. ايۋ:
- مەن بۇلدىرگەن جەپ وتىرمىن كورمەيسىڭ بە؟ مەن بالدى، جەمىس - جيدەكتى جاقسى كورەمىن، ال سەنى جەمەيمىن. قوش ساۋ بول! – دەيدى دە، ايۋ دا ءوز جونىمەن كەتەدى. ال باۋىرساق بولسا «مەنى ەشكىمدە جەمەدى» دەپ كوڭىلسىز كەلە جاتادى، الدىنان بۇرالاڭداپ، مايىسىپ كەلە جاتقان تۇلكى كەز بولادى. قۋانىپ كەتكەن باۋىرساق قاسىنا جەتىپ بارادى دا:
- تۇلكى، تۇلكى مەنى جەشى، وتىنەمىن، - دەپ جالىنادى. تۇلكى تاڭدانا:
- سەن كىم ەدىڭ؟ – دەپ سۇرايدى.
باۋىرساق:
- مەن مايعا پىسكەن ءدامدى باۋىرساقپىن. اتام مەن اجەم مەنى ءپىسىردى، تارەلكەگە ءتۇسىردى، سۋىسىن دەپ تەرەزە الدىنا قويدى دا، مەن تۋرالى ۇمىتىپ كەتتى. قويانعا بارىپ ەدىم، قويان مەنى جەمەدى، قاسقىرعا باردىم، جەمەدى، ايۋعا باردىم، ولدا جەمەدى. تۇلكىجان ەڭ بولماس مەنى سەن جەشى، - دەپ جالىنادى. تۇلكى بولسا:
- مايلى باۋىرساق دەيمىسىڭ؟ حا - حا مەن مايلى باۋىرساقتى مۇلدە جەمەيمىن - دەيدى دە، قۇيرىعىن بۇلعاڭ ەتكىزىپ، ءوز جونىنە كەتەدى. ال باۋىرساق بولسا:
- مەنى ەشكىم جەمەدى، مەنىڭ ەشكىمگە دە كەرەگىم جوق بولدى، - دەپ ەڭىرەپ جىلاپ ورمان شەتىمەن دومالاپ كەلە جاتادى. باۋىرساقتىڭ جىلاعان داۋىسىن ەستىپ قاسىنا قارعا ۇشىپ كەلەدى دە:
- باۋىرساق سەن نەگە سونشاما جىلادىڭ؟ - دەپ سۇرايدى. باۋىرساق:
- اتام مەن اجەم مەنى ءپىسىردى، تارەلكەگە ءتۇسىردى، سۋىسىن دەپ تەرەزە الدىنا قويدى دا، مەن تۋرالى ۇمىتىپ كەتتى. قويانعا بارىپ ەدىم، قويان مەنى جەمەدى، قاسقىرعا باردىم، جەمەدى، ايۋعا باردىم، جەمەدى، تۇلكىگە ايتتىم جەمەدى. مەن ەشكىمگە دە كەرەك بولمادىم، ءووو - دەپ ودان بەتەر ەڭىرەپ قويا بەرەدى. ساۋىسقان:
- باۋىرساق، ورمان شەتىندەگى ۇيدە تۇراتىن اتاي مەن اجەي تاڭەرتەڭنەن سەنى ىزدەپ ءجۇر، ۇيىڭە قايت، دەيدى دە ءوز جونىنە ۇشىپ كەتەدى. بۇل حاباردى ەستىگەن باۋىرساق قاتتى قۋانىپ:
- الاقاي! مەنى اتام مەن اجەم ىزدەپ ءجۇر! الاقاي! – دەپ ۇيىنە قاراي دومالاي جونەلدى.