ءبىلىم جانە قۇقىق
اقتوبە وبلىسى،
شالقار اۋدانى، كوركەمسۋرەت ليسەيى
دۋزيموۆا جايناگۋل كونىسبايەۆنا
ساباق تاقىرىبى: ءبىلىم جانە قۇقىق
ساباق ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ءوز قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرىن جۇزەگە اسىرا بىلۋگە دايىن بولۋى، اينالاسىنداعى ادامداردىڭ ىس-ارەكەتىنىڭ زاڭعا سايكەستىگىن قاداعالاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى قۇقىقتى، زاڭدى بىلۋگە، سىيلاۋعا، قۇرمەتتەۋگە ورىنداۋعا داعدىلاندىرۋ.
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى قۇقىقتىق سانالىققا، قوعامعا قارسى كەلگەن وعاش كورىنىستەردى زاڭ ارقىلى شەشۋگە، اتا-زاڭعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن قالىپتاستىرۋ ارقىلى ادامگەرشىلىگى مول، ءبىلىمدى، پاراساتتى تۇلعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: تالداۋ، پىكىرتالاس، سۇراق-جاۋاپ،
ساباق كورنەكىلىگى: ق ر كونستيتۋسياسى، ءبىلىم زاڭى
ساباق ءتۇرى: توپپەن جۇمىس سايىس ساباق
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت، قۇقىق نەگىزدەرى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ولار ەكى توپقا بولىنەدى. سايىس بەس كەزەڭنەن تۇرادى.
ءىى. سايىستىڭ بارىسى:
1. توپپەن تانىستىرۋ
2. ءبىلىم سايىسى
3. جىلدار سويلەيدى
4. وي سەرگىتۋ
5. «اداسقان ارىپتەر»
6. قورىتىندى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت رەتىندە ورنىقتىراتىنى اتالعان. بۇل ەلىمىز ءۇشىن مارتەبەلى ماقسات. سونداي-اق، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىنىڭ 1 – بابىندا: «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى – ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى»، – دەپ بايان ەتىلگەن . ازاماتتىق قوعام مەن قۇقىقتىق مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋىنىڭ باستى العىشارتتارىنىڭ ءبىرى – ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ، قۇقىقتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، اسىرەسە ونىڭ قۇرامدى بولىگى – ادام قۇقىعىنىڭ مادەنيەتى.
قۇقىقتى قۇرمەتتەۋ، ادىلدىكتى، بورىشتى، جاۋاپكەرشىلىكتى، زاڭدىلىقتى، سەزىنۋ – ادام تۇلعاسىنىڭ جوعارىدان كورىنۋى.
جاستاردى قۇقىقتىق ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ – ولاردىڭ قىلمىسقا ۇرىنباۋىنا، وزدىگىنەن ومىردەگى ماسەلەلەردى شەشۋدە دۇرىس شەشىم قابىلداۋىنا، كەلەڭسىز، جاعىمسىز جاعدايلاردان تارتىنۋىنا، قوعامعا پايدالى ىسپەن شۇعىلدانۋلارىنا جاردەمدەسەدى.
وقۋشى قۇقىلى:
• مەملەكەتتىك ستاندارت بەلگىلەگەن مولشەردە جالپى ءبىلىم الۋعا؛
• قوسىمشا ءبىلىم الۋعا؛
• عىلىمي جۇمىستارمەن اينالىسۋعا، كەڭەسۋلەرمەن، كونفەرەنسيالارعا، وليمپيادالارعا، كورمە جانە جارىستارعا قاتىسۋعا؛
• مەكتەپتى باسقارۋعا قاتىسۋعا.
وقۋشىلار مىندەتتى:
• قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىن سىيلاۋعا، ۇستانۋعا، ۇلتتىق سالت –داستۇرلەردى قۇرمەتتەۋگە؛
• مەكتەپ جارعىسىندا كورسەتىلگەن تالاپتاردى مۇلتىكسىز ورىنداۋعا؛
• مەملەكەتتىك ستاندارتقا سايكەس ءبىلىم الۋعا ۇمتىلۋ؛
• مۇعالىمدەرگە جانە تالىمگەرلەرىنە قۇرمەت كورسەتۋ؛
• سىنىپتاس دوستارىمەن، مەكتەپتىڭ باسقا وقۋشىلارىمەن ءتىل تابىسىپ، كىشىلەرگە كومەك كورسەتۋ؛
• مۇعالىمدەردەن العان تاپسىرمانى بەلگىلەگەن مەرزىمىندە تاپسىرۋ؛
• سەبەپسىز ساباقتان قالماۋ؛
• وزىمەن قاجەتتى وقۋلىقتار مەن وقۋعا ارنالعان قۇرال سايمانداردى الىپ ءجۇرۋ؛
• مەكتەپتىڭ قوعامدىق جۇمىسىنا بەلسەنە قاتىسۋ جانە قوعامدىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ؛
• مەكتەپ اتاعىن اۋداندىق، قالالىق، جانە رەسپۋبليكالىق ءىس-شارالاردا قورعاۋ؛
• قوعامدىق جەرلەردە ءوزىن ۇستاۋ مادەنيەتىن كوتەرۋگە، ءبىلىم تولىقتىرۋعا ارنالعان جۇمىستاردى ۇزدىكسىز جۇرگىزۋ؛
• مەكتەپ فورماسىن ساقتاۋ؛
• مەكتەپ جانە قوعامدىق مۇلىكتى دۇرىس قولدانۋ.
1. توپپەن تانىستىرۋ.
وقۋشىلار سايىستى وزدەرىن تانىستىرۋدان باستايدى. بۇل كەزەڭدە وقۋشىلار توپتىڭ اتى مەن توپ مۇشەلەرىمەن تانىستىرادى.
2. ءبىلىم سايىسى. «ادىلەت »توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار.
2. مەملەكەت دەپ نەنى ايتامىز؟
3. قوعامدىق ءومىر ايالارىن اتاڭدار.
4. ازاماتتىق قۇقىق قانداي قاتىناستاردى رەتتەيدى؟
5. مەنشىكتىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
6. سەنات ءتوراعاسىن كىم تاعايىندايدى؟
7. سۋديا سوت تورەلىگىن ىسكە اسىرۋ كەزىندە كىمگە باعىنادى؟
8. «جەتى جارعى» زاڭدارىن ايتىپ بەرىڭدەر.
9. ازاماتتىق قۇقىق دەگەنىمىز نە؟
10. قىلمىس دەگەن نە؟
«اقيقات » توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار
1. قوعام دەگەنىمىز نە؟
2. اۆتوحتوندى ۇلت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. وتباسىنىڭ اتقاراتىن فۋنكسياسى قانداي؟
6. ءابىر ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى قاي ورگان ارقىلى قورعالادى؟ - سوت
7. قۇقىقتىق مەملەكەت دەگەنىمىز نە؟
8. قۇقىق دەگەنىمىز نە؟
9. زاڭدى تۇلعا دەگەن كىم؟
10. شەتەلدىك ازاماتتار جەكە تۇلعا بولا الا ما؟
3. «جىلدار سويلەيدى» بۇل بولىمدە توپ باسشىلارىنا سۇراق قويىلادى.
«ادىلەت» توبىنىڭ توپ باسشىسىنا قويىلاتىن سۇراقتار.
1. ق ر رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى قاشان قابىلداندى؟
2. ق ر ءبىلىم تۋرالى زاڭى قاشان قابىلداندى؟
3. بالا قۇقىقتارى تۋرالى زاڭ قاشان قابىلداندى؟
4. ق ر تۋى مەن ەلتاڭباسى قاشان قابىلداندى؟
«اقيقات» توبىنىڭ توپ باسشىسىنا قويىلاتىن سۇراقتار.
1. بالا قۇقىقتارىنىڭ كونۆەنسياسى قاشان قابىلداندى؟
2. قازاقستان ۇكىمەتى قاي جىلى اقشا رەفورماسىن ىسكە اسىردى؟
3. ادام قۇقىقتارىنىڭ جالپىعا بىردەي دەكلاراسياسى قاشان قابىلداندى؟
4. «قازاقستان-2030» جولداۋى قاي جىلى شىقتى؟
4. «وي سەرگىتۋ»
شارتى: ءار توپقا قۇقىق جانە ءبىلىم تۋرالى ماقال-ماتەلدەر بەرىلەدى، سونىڭ جالعاسىن تابۋ.
ادىلەت توبىنا
1. ءبىلىمدى ولسە،
قاعازدا اتى قالار.
ۇستا ولسە،
ىستەگەن زاتى قالار.
2. جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل،
جەتى ءتۇرلى ءبىلىم ءبىل.
3. اقىل - توزبايتىن تون،
ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن كەن.
4. ءبىلىم گاۋھار - (باعاسى جوق)
ناداندىق كەسەل - (داۋاسى جوق)
اقيقات توبىنا
1. ۇرلىق ءتۇبى...(قورلىق)
2. بىرەۋگە ور قازبا...(ءوزىڭ تۇسەسىڭ)
3. زاڭنىڭ قۇرىعى...(بارىنەن ۇزىن)
4. قولىڭمەن ىستەگەندى...(موينىڭمەن كوتەر)
5 ءبولىم «اداسقان ارىپتەر»
شارتى: رەتسىز ورنالاسقان ارىپتەردەن تەرمين، ماعىنالى ءسوز قۇراۋ
1. كونستيتۋسيا ---------ۋياستسيكيونت
2. يننوۆاسيا -------------- نياوينۆسف
3. پرەزيدەنت--------------- تپنرەندزي
4. دەكلاراسيا ----------- سيايرالدكەا
5. كۋاگەر -------------------------- گركۋەا
6. ءبىلىم ------------------------------ ءىبلمى
7. ۇكىمەت --------------------------- تىۇكەم
8. رەسپۋبليكا ------------- سەرۋبپلياك
9. پەداگوگيكا --------------- ەدپكاگوگي
10. پسيحولوگيا ---------- ياسيپسيلوگح
6. قورىتىندى. قازىلار القاسى سايىسكەرلەر جيناعان ۇپاي ساندارى بويىنشا جەڭىمپاز توپتى انىقتايدى، ماراپاتتاۋ
شالقار اۋدانى، كوركەمسۋرەت ليسەيى
دۋزيموۆا جايناگۋل كونىسبايەۆنا
ساباق تاقىرىبى: ءبىلىم جانە قۇقىق
ساباق ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ءوز قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرىن جۇزەگە اسىرا بىلۋگە دايىن بولۋى، اينالاسىنداعى ادامداردىڭ ىس-ارەكەتىنىڭ زاڭعا سايكەستىگىن قاداعالاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى قۇقىقتى، زاڭدى بىلۋگە، سىيلاۋعا، قۇرمەتتەۋگە ورىنداۋعا داعدىلاندىرۋ.
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى قۇقىقتىق سانالىققا، قوعامعا قارسى كەلگەن وعاش كورىنىستەردى زاڭ ارقىلى شەشۋگە، اتا-زاڭعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن قالىپتاستىرۋ ارقىلى ادامگەرشىلىگى مول، ءبىلىمدى، پاراساتتى تۇلعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: تالداۋ، پىكىرتالاس، سۇراق-جاۋاپ،
ساباق كورنەكىلىگى: ق ر كونستيتۋسياسى، ءبىلىم زاڭى
ساباق ءتۇرى: توپپەن جۇمىس سايىس ساباق
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، ادەبيەت، قۇقىق نەگىزدەرى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ولار ەكى توپقا بولىنەدى. سايىس بەس كەزەڭنەن تۇرادى.
ءىى. سايىستىڭ بارىسى:
1. توپپەن تانىستىرۋ
2. ءبىلىم سايىسى
3. جىلدار سويلەيدى
4. وي سەرگىتۋ
5. «اداسقان ارىپتەر»
6. قورىتىندى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت رەتىندە ورنىقتىراتىنى اتالعان. بۇل ەلىمىز ءۇشىن مارتەبەلى ماقسات. سونداي-اق، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىنىڭ 1 – بابىندا: «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى – ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى»، – دەپ بايان ەتىلگەن . ازاماتتىق قوعام مەن قۇقىقتىق مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋىنىڭ باستى العىشارتتارىنىڭ ءبىرى – ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ، قۇقىقتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، اسىرەسە ونىڭ قۇرامدى بولىگى – ادام قۇقىعىنىڭ مادەنيەتى.
قۇقىقتى قۇرمەتتەۋ، ادىلدىكتى، بورىشتى، جاۋاپكەرشىلىكتى، زاڭدىلىقتى، سەزىنۋ – ادام تۇلعاسىنىڭ جوعارىدان كورىنۋى.
جاستاردى قۇقىقتىق ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ – ولاردىڭ قىلمىسقا ۇرىنباۋىنا، وزدىگىنەن ومىردەگى ماسەلەلەردى شەشۋدە دۇرىس شەشىم قابىلداۋىنا، كەلەڭسىز، جاعىمسىز جاعدايلاردان تارتىنۋىنا، قوعامعا پايدالى ىسپەن شۇعىلدانۋلارىنا جاردەمدەسەدى.
وقۋشى قۇقىلى:
• مەملەكەتتىك ستاندارت بەلگىلەگەن مولشەردە جالپى ءبىلىم الۋعا؛
• قوسىمشا ءبىلىم الۋعا؛
• عىلىمي جۇمىستارمەن اينالىسۋعا، كەڭەسۋلەرمەن، كونفەرەنسيالارعا، وليمپيادالارعا، كورمە جانە جارىستارعا قاتىسۋعا؛
• مەكتەپتى باسقارۋعا قاتىسۋعا.
وقۋشىلار مىندەتتى:
• قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىن سىيلاۋعا، ۇستانۋعا، ۇلتتىق سالت –داستۇرلەردى قۇرمەتتەۋگە؛
• مەكتەپ جارعىسىندا كورسەتىلگەن تالاپتاردى مۇلتىكسىز ورىنداۋعا؛
• مەملەكەتتىك ستاندارتقا سايكەس ءبىلىم الۋعا ۇمتىلۋ؛
• مۇعالىمدەرگە جانە تالىمگەرلەرىنە قۇرمەت كورسەتۋ؛
• سىنىپتاس دوستارىمەن، مەكتەپتىڭ باسقا وقۋشىلارىمەن ءتىل تابىسىپ، كىشىلەرگە كومەك كورسەتۋ؛
• مۇعالىمدەردەن العان تاپسىرمانى بەلگىلەگەن مەرزىمىندە تاپسىرۋ؛
• سەبەپسىز ساباقتان قالماۋ؛
• وزىمەن قاجەتتى وقۋلىقتار مەن وقۋعا ارنالعان قۇرال سايمانداردى الىپ ءجۇرۋ؛
• مەكتەپتىڭ قوعامدىق جۇمىسىنا بەلسەنە قاتىسۋ جانە قوعامدىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ؛
• مەكتەپ اتاعىن اۋداندىق، قالالىق، جانە رەسپۋبليكالىق ءىس-شارالاردا قورعاۋ؛
• قوعامدىق جەرلەردە ءوزىن ۇستاۋ مادەنيەتىن كوتەرۋگە، ءبىلىم تولىقتىرۋعا ارنالعان جۇمىستاردى ۇزدىكسىز جۇرگىزۋ؛
• مەكتەپ فورماسىن ساقتاۋ؛
• مەكتەپ جانە قوعامدىق مۇلىكتى دۇرىس قولدانۋ.
1. توپپەن تانىستىرۋ.
وقۋشىلار سايىستى وزدەرىن تانىستىرۋدان باستايدى. بۇل كەزەڭدە وقۋشىلار توپتىڭ اتى مەن توپ مۇشەلەرىمەن تانىستىرادى.
2. ءبىلىم سايىسى. «ادىلەت »توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار.
2. مەملەكەت دەپ نەنى ايتامىز؟
3. قوعامدىق ءومىر ايالارىن اتاڭدار.
4. ازاماتتىق قۇقىق قانداي قاتىناستاردى رەتتەيدى؟
5. مەنشىكتىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
6. سەنات ءتوراعاسىن كىم تاعايىندايدى؟
7. سۋديا سوت تورەلىگىن ىسكە اسىرۋ كەزىندە كىمگە باعىنادى؟
8. «جەتى جارعى» زاڭدارىن ايتىپ بەرىڭدەر.
9. ازاماتتىق قۇقىق دەگەنىمىز نە؟
10. قىلمىس دەگەن نە؟
«اقيقات » توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار
1. قوعام دەگەنىمىز نە؟
2. اۆتوحتوندى ۇلت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. وتباسىنىڭ اتقاراتىن فۋنكسياسى قانداي؟
6. ءابىر ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى قاي ورگان ارقىلى قورعالادى؟ - سوت
7. قۇقىقتىق مەملەكەت دەگەنىمىز نە؟
8. قۇقىق دەگەنىمىز نە؟
9. زاڭدى تۇلعا دەگەن كىم؟
10. شەتەلدىك ازاماتتار جەكە تۇلعا بولا الا ما؟
3. «جىلدار سويلەيدى» بۇل بولىمدە توپ باسشىلارىنا سۇراق قويىلادى.
«ادىلەت» توبىنىڭ توپ باسشىسىنا قويىلاتىن سۇراقتار.
1. ق ر رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى قاشان قابىلداندى؟
2. ق ر ءبىلىم تۋرالى زاڭى قاشان قابىلداندى؟
3. بالا قۇقىقتارى تۋرالى زاڭ قاشان قابىلداندى؟
4. ق ر تۋى مەن ەلتاڭباسى قاشان قابىلداندى؟
«اقيقات» توبىنىڭ توپ باسشىسىنا قويىلاتىن سۇراقتار.
1. بالا قۇقىقتارىنىڭ كونۆەنسياسى قاشان قابىلداندى؟
2. قازاقستان ۇكىمەتى قاي جىلى اقشا رەفورماسىن ىسكە اسىردى؟
3. ادام قۇقىقتارىنىڭ جالپىعا بىردەي دەكلاراسياسى قاشان قابىلداندى؟
4. «قازاقستان-2030» جولداۋى قاي جىلى شىقتى؟
4. «وي سەرگىتۋ»
شارتى: ءار توپقا قۇقىق جانە ءبىلىم تۋرالى ماقال-ماتەلدەر بەرىلەدى، سونىڭ جالعاسىن تابۋ.
ادىلەت توبىنا
1. ءبىلىمدى ولسە،
قاعازدا اتى قالار.
ۇستا ولسە،
ىستەگەن زاتى قالار.
2. جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل،
جەتى ءتۇرلى ءبىلىم ءبىل.
3. اقىل - توزبايتىن تون،
ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن كەن.
4. ءبىلىم گاۋھار - (باعاسى جوق)
ناداندىق كەسەل - (داۋاسى جوق)
اقيقات توبىنا
1. ۇرلىق ءتۇبى...(قورلىق)
2. بىرەۋگە ور قازبا...(ءوزىڭ تۇسەسىڭ)
3. زاڭنىڭ قۇرىعى...(بارىنەن ۇزىن)
4. قولىڭمەن ىستەگەندى...(موينىڭمەن كوتەر)
5 ءبولىم «اداسقان ارىپتەر»
شارتى: رەتسىز ورنالاسقان ارىپتەردەن تەرمين، ماعىنالى ءسوز قۇراۋ
1. كونستيتۋسيا ---------ۋياستسيكيونت
2. يننوۆاسيا -------------- نياوينۆسف
3. پرەزيدەنت--------------- تپنرەندزي
4. دەكلاراسيا ----------- سيايرالدكەا
5. كۋاگەر -------------------------- گركۋەا
6. ءبىلىم ------------------------------ ءىبلمى
7. ۇكىمەت --------------------------- تىۇكەم
8. رەسپۋبليكا ------------- سەرۋبپلياك
9. پەداگوگيكا --------------- ەدپكاگوگي
10. پسيحولوگيا ---------- ياسيپسيلوگح
6. قورىتىندى. قازىلار القاسى سايىسكەرلەر جيناعان ۇپاي ساندارى بويىنشا جەڭىمپاز توپتى انىقتايدى، ماراپاتتاۋ
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىگى: كاۆكاز حالىقتارى مۋزىكاسى جانە ارميان كومپوزيتورىنىڭ ءومىرى مەن مۋزىكالىق شىعارمالارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
