ءبىلىمدى جاستار - ەلىمىزدىڭ بولاشاعى
ءبىلىمدى جاستار - ەلىمىزدىڭ بولاشاعى
بىلەكتى ءبىردى جىعار،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار. (حالىق دانالىعى)
ادامزات الدىندا تۇراتىن ۇلى مۇرات – مىندەتتەردىڭ ەڭ باستىسى – ءوزىنىڭ ءىسىن، ءومىرىن جالعاستىراتىن سالاۋاتتى، سانالى، رۋحاني باي جانە اقىل - پاراساتى مول، مادەني - عىلىمي ورەسى وزىق ازامات تاربيەلەۋ. بۇل ءبىزدىڭ قوعام الدىنداعى بورىشىمىز. بۇگىنگى الەمدەگى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ءوزارا تاريحي بايلانىسىنىڭ دامۋى، ەكونوميكا، مادەنيەت پەن عىلىمنىڭ الەمدىك دەڭگەيگە بەت بۇرۋى، ەرتەڭگى كۇننىڭ بۇگىنگىدەن دە نۇرلى بولۋىنا ىقپال ەتىپ، ادامزات قوعامىن العا اپاراتىن قۇدىرەتتى كۇش تەك ءبىلىم مەن تاربيەگە عانا ءتان.
ءاربىر مەملەكەتتىڭ بولاشاعى مەكتەبىندە شىڭدالادى. ەرتەڭ وسى ەلگە يە بولىپ تىزگىنىن ۇستار ازاماتتار بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىسى بولعاندىقتان قازاقستاندىق بارلىق مەكتەپتەرگە بۇگىنگى جايى، دامۋ باعىتى مەملەكەتتىڭ نازارىندا. ساپالى ءبىلىم، سانالى تاربيە بەرۋ ءار ۇستازدىڭ العا قويعان مىندەتى بولسا، ءوز ءىسىنىڭ ءبىلىمدى، ونەگەلى ازاماتى بولۋ – ءار وقۋشىنىڭ مىندەتى. ق ر تاۋەلسىزدىك العان قىسقا تاريحي كەزەڭ ىشىندە الەمدىك قاۋىمداستىققا كىرە وتىرىپ، ەكونوميكادا ايتارلىقتاي تابىسقا قول جەتكىزدى. وسى رەتتە قوعامدىق دامۋ دەڭگەيىنىڭ، ەلدىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنىڭ ولشەمدەرى رەتىندە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ادام رەسۋرستارىنىڭ ءرولى مەن ماڭىزى ارتا تۇسەدى. قوعامدىق قاتىناستار جۇيەسىندەگى وزگەرىستەر ءبىلىم بەرۋگە، ودان ۇتقىرلىقتى جاڭا تاريحي كەزەڭىنىڭ بولمىسىنا پاراپار ارەكەت ەتۋدى جانە ەكونوميكانىڭ دامۋ قاجەتتىلىكتەرىنە ساي بولۋدى تالاپ ەتە وتىرىپ، وعان ءوز اسەرىن تيگىزەدى.
ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋدىڭ اعىمدىق جاعدايىنا تالداي جاساۋ، وسى ۋاقىتقا دەيىن قالىپتاسقان ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ەسكىرگەندىگىن، ونى ۇيىمداستىرۋ جانە قۇرىلىمدىق جاعىنان تۇبەگەيلى وزگەرتۋدىڭ، ءبىلىم مازمۇنىنىڭ جاڭارتۋدىڭ، قازىرگى رەسپۋبليكا دامۋىنىڭ الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جانە ساياسي، سول سياقتى دامىعان ەلدەردىڭ پروگرەسسيۆتى تاجىريبەسىنە وتىرىپ، مامانداردى دايارلاي ساپاسىن جەتىلدىرۋدىڭ قاجەت ەكەندىگىن كورسەتتى. ەلىمىزدىڭ الداعى ۇزاق مەرزىمدى دامۋىنداعى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى – ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ بولماق. سەبەبى مەملەكەت باسشىسى قويىپ وتىرعان باستى تالاپتارىنىڭ ءبىرى – وركەنيەتتىڭ شالقار كوشىندە باسەكەلەستىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءبىلىم مەن عىلىمدى جاڭا ورىستەرگە شىعارىپ، ينتەللەكتۋالدىق سەرپىلىس جاساۋ. ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ ءال - فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىعان «قازاقستان داعدارىستان كەيىنگى دۇنيەدە: بولاشاققا ينتەللەكتۋالدىق سەكىرىس» اتتى دارىسىندە «بىزگە ۇلتتىق ينتەللەكتىنىڭ ءدىڭىن قۇرۋ قاجەت، بىزگە حالىق ارالىق دەڭگەيگە باسەكەگە تۇسە الاتىن ادامدار كەرەك» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن.
ۇلى ابايدىڭ: «ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، عىلىم، ار، مىنەز دەگەن نارسەلەرمەن وزادى» - دەگەن سوزدەرى بۇگىنگى كۇنى ۇرپاقتىڭ الەمدىك عىلىممەن پروگرەسس زاڭدىلىقتارىنا سايكەس باسەكەگە قابىلەتتى بولىپ قالىپتاستىرۋ ۇردىسىندە دە وزەكتى بولىپ وتىر. قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى رەفورمالار مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەلەۋ جۇيەسى مەن جوعارى وقۋ ورنىنداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قامتيدى.
ءبىلىم بەرۋ ۇزاق مەرزىمدى «قازاقستان – 2030» ستراتەگياسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى بولىپ وتىر. قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ رەفورمالارىنىڭ ورتاق ماقساتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ جانا الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق ورتاعا بەيىمدەلۋى بولىپ تابىلادى. قازاقستان پرەزيدەنتى الەمدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا رەسپۋبليكانى كىرگىزۋ تۋرالى ماقسات قويعان بولاتىن. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋ مانىزدى ءرول اتقارادى.
جاڭا ماقساتتاردى شەشۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2005 - 2010 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2008 - 2012 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى، «قازاقستان بالالارى» باعدارلاماسى سەكىلدى ءبىرقاتار باعدارلامالىق قۇجاتتار مەن ءنورماتيۆتى اكتىلەر قابىلداندى.
ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جاس دارىندى قازاقستاندىقتارعا الەمدەگى ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن «بولاشاق» باعدارلاماسى ەلىمىزدەگى ادام كاپيتالىنىڭ دامۋىنا قوسىلعان ەلەۋلى ۇلەس بولدى.
ءاربىر جەكە تۇلعانىڭ بولاشاعى ءوز مەكتەبىندە شىڭدالادى. ەرتەڭ وسى ەلگە يە بولىپ تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ تىزگىنىن ۇستار ازاماتتار – بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى. «حالىقتى حالىقپەن، ادامدى اداممەن تەڭەستىرەتىن - ءبىلىم»، - دەپ ۇلى جازۋشىمىز م. اۋەزوۆ ايتقانداي، ەلىمىزدى وركەنيەتكە اپارار جولدىڭ باستاۋىندا مەكتەپ تۇرادى. مەكتەپتەگى ءبىلىم - بارشا الەم تىنىس – تىرشىلىگىنىڭ العاشقى ىرگەتاسى.
ءبىلىمدى ۇرپاق – ەلىمىزدىڭ بولاشاعى، ەرتەڭى. تاۋەلسىز ەلىمىز قاناتىن كەرە جايىپ، ەل مادەنيەتى وركەندەگەن قازىرگى زاماندا تەك ءبىلىمدى جاستار عانا ۇلتىمىزدى اسقاق، ەلىمىزدى كوككە كوتەرەدى. قوعامنىڭ نەگىزگى وزەگى – جاستار. قازاقستاننىڭ بولاشاعى جاستار ەنشىسىندە ەكەنىن ەسكەرسەك، سول جاستاردىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، تاربيەلى، پاراساتتى ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا قوعامنىڭ دا ىقپالى زور ەكەنى انىق. سانالى قوعامدا ءبىلىمدى ازاماتتارمەن بىرلەسە ءومىر سۇرگەن جاستار ءوز بويىندا بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىق پەن ىزگى سەزىمدەردى قالىپتاستىراتىنى ءسوزسىز. ەلباسىمىز جاستاردىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، سانالى ازامات بولۋى ءۇشىن دە قازىرگى زاماندا ءبىلىم – عىلىمعا جانە مادەنيەتكە اسا كوپ نازار اۋداراتىنى، عىلىمي پروگرەسستى دامىتۋ ءۇشىن كوپتەگەن قىزمەت اتقارىپ، ەلىمىزدىڭ دامۋىنداعى ءبىلىمنىڭ ماڭىزىن ايتىپ، نۇسقاۋ بەرۋى – ءبارى دە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ قارىشتاپ دامۋىنداعى بىردەن – ءبىر وزگەرىس ەكەنى بارشامىزعا ايقىن. سوندىقتان، قازاقستاننىڭ جارقىن بولاشاعى تەك ءبىلىمدى جاستارمەن عانا قالىپتاسپاق!
قىزىلوردا قالاسى،
ى. التىنسارين اتىنداعى №10 مەكتەپ – ليسەي
عازيزا وزبەرگەنوۆا
بىلەكتى ءبىردى جىعار،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار. (حالىق دانالىعى)
ادامزات الدىندا تۇراتىن ۇلى مۇرات – مىندەتتەردىڭ ەڭ باستىسى – ءوزىنىڭ ءىسىن، ءومىرىن جالعاستىراتىن سالاۋاتتى، سانالى، رۋحاني باي جانە اقىل - پاراساتى مول، مادەني - عىلىمي ورەسى وزىق ازامات تاربيەلەۋ. بۇل ءبىزدىڭ قوعام الدىنداعى بورىشىمىز. بۇگىنگى الەمدەگى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ءوزارا تاريحي بايلانىسىنىڭ دامۋى، ەكونوميكا، مادەنيەت پەن عىلىمنىڭ الەمدىك دەڭگەيگە بەت بۇرۋى، ەرتەڭگى كۇننىڭ بۇگىنگىدەن دە نۇرلى بولۋىنا ىقپال ەتىپ، ادامزات قوعامىن العا اپاراتىن قۇدىرەتتى كۇش تەك ءبىلىم مەن تاربيەگە عانا ءتان.
ءاربىر مەملەكەتتىڭ بولاشاعى مەكتەبىندە شىڭدالادى. ەرتەڭ وسى ەلگە يە بولىپ تىزگىنىن ۇستار ازاماتتار بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىسى بولعاندىقتان قازاقستاندىق بارلىق مەكتەپتەرگە بۇگىنگى جايى، دامۋ باعىتى مەملەكەتتىڭ نازارىندا. ساپالى ءبىلىم، سانالى تاربيە بەرۋ ءار ۇستازدىڭ العا قويعان مىندەتى بولسا، ءوز ءىسىنىڭ ءبىلىمدى، ونەگەلى ازاماتى بولۋ – ءار وقۋشىنىڭ مىندەتى. ق ر تاۋەلسىزدىك العان قىسقا تاريحي كەزەڭ ىشىندە الەمدىك قاۋىمداستىققا كىرە وتىرىپ، ەكونوميكادا ايتارلىقتاي تابىسقا قول جەتكىزدى. وسى رەتتە قوعامدىق دامۋ دەڭگەيىنىڭ، ەلدىڭ ەكونوميكالىق قۋاتى مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنىڭ ولشەمدەرى رەتىندە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ادام رەسۋرستارىنىڭ ءرولى مەن ماڭىزى ارتا تۇسەدى. قوعامدىق قاتىناستار جۇيەسىندەگى وزگەرىستەر ءبىلىم بەرۋگە، ودان ۇتقىرلىقتى جاڭا تاريحي كەزەڭىنىڭ بولمىسىنا پاراپار ارەكەت ەتۋدى جانە ەكونوميكانىڭ دامۋ قاجەتتىلىكتەرىنە ساي بولۋدى تالاپ ەتە وتىرىپ، وعان ءوز اسەرىن تيگىزەدى.
ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋدىڭ اعىمدىق جاعدايىنا تالداي جاساۋ، وسى ۋاقىتقا دەيىن قالىپتاسقان ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ەسكىرگەندىگىن، ونى ۇيىمداستىرۋ جانە قۇرىلىمدىق جاعىنان تۇبەگەيلى وزگەرتۋدىڭ، ءبىلىم مازمۇنىنىڭ جاڭارتۋدىڭ، قازىرگى رەسپۋبليكا دامۋىنىڭ الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جانە ساياسي، سول سياقتى دامىعان ەلدەردىڭ پروگرەسسيۆتى تاجىريبەسىنە وتىرىپ، مامانداردى دايارلاي ساپاسىن جەتىلدىرۋدىڭ قاجەت ەكەندىگىن كورسەتتى. ەلىمىزدىڭ الداعى ۇزاق مەرزىمدى دامۋىنداعى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى – ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ بولماق. سەبەبى مەملەكەت باسشىسى قويىپ وتىرعان باستى تالاپتارىنىڭ ءبىرى – وركەنيەتتىڭ شالقار كوشىندە باسەكەلەستىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءبىلىم مەن عىلىمدى جاڭا ورىستەرگە شىعارىپ، ينتەللەكتۋالدىق سەرپىلىس جاساۋ. ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ ءال - فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىعان «قازاقستان داعدارىستان كەيىنگى دۇنيەدە: بولاشاققا ينتەللەكتۋالدىق سەكىرىس» اتتى دارىسىندە «بىزگە ۇلتتىق ينتەللەكتىنىڭ ءدىڭىن قۇرۋ قاجەت، بىزگە حالىق ارالىق دەڭگەيگە باسەكەگە تۇسە الاتىن ادامدار كەرەك» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن.
ۇلى ابايدىڭ: «ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، عىلىم، ار، مىنەز دەگەن نارسەلەرمەن وزادى» - دەگەن سوزدەرى بۇگىنگى كۇنى ۇرپاقتىڭ الەمدىك عىلىممەن پروگرەسس زاڭدىلىقتارىنا سايكەس باسەكەگە قابىلەتتى بولىپ قالىپتاستىرۋ ۇردىسىندە دە وزەكتى بولىپ وتىر. قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى رەفورمالار مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەلەۋ جۇيەسى مەن جوعارى وقۋ ورنىنداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قامتيدى.
ءبىلىم بەرۋ ۇزاق مەرزىمدى «قازاقستان – 2030» ستراتەگياسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى بولىپ وتىر. قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ رەفورمالارىنىڭ ورتاق ماقساتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ جانا الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق ورتاعا بەيىمدەلۋى بولىپ تابىلادى. قازاقستان پرەزيدەنتى الەمدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا رەسپۋبليكانى كىرگىزۋ تۋرالى ماقسات قويعان بولاتىن. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋ مانىزدى ءرول اتقارادى.
جاڭا ماقساتتاردى شەشۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2005 - 2010 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2008 - 2012 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى، «قازاقستان بالالارى» باعدارلاماسى سەكىلدى ءبىرقاتار باعدارلامالىق قۇجاتتار مەن ءنورماتيۆتى اكتىلەر قابىلداندى.
ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جاس دارىندى قازاقستاندىقتارعا الەمدەگى ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن «بولاشاق» باعدارلاماسى ەلىمىزدەگى ادام كاپيتالىنىڭ دامۋىنا قوسىلعان ەلەۋلى ۇلەس بولدى.
ءاربىر جەكە تۇلعانىڭ بولاشاعى ءوز مەكتەبىندە شىڭدالادى. ەرتەڭ وسى ەلگە يە بولىپ تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ تىزگىنىن ۇستار ازاماتتار – بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى. «حالىقتى حالىقپەن، ادامدى اداممەن تەڭەستىرەتىن - ءبىلىم»، - دەپ ۇلى جازۋشىمىز م. اۋەزوۆ ايتقانداي، ەلىمىزدى وركەنيەتكە اپارار جولدىڭ باستاۋىندا مەكتەپ تۇرادى. مەكتەپتەگى ءبىلىم - بارشا الەم تىنىس – تىرشىلىگىنىڭ العاشقى ىرگەتاسى.
ءبىلىمدى ۇرپاق – ەلىمىزدىڭ بولاشاعى، ەرتەڭى. تاۋەلسىز ەلىمىز قاناتىن كەرە جايىپ، ەل مادەنيەتى وركەندەگەن قازىرگى زاماندا تەك ءبىلىمدى جاستار عانا ۇلتىمىزدى اسقاق، ەلىمىزدى كوككە كوتەرەدى. قوعامنىڭ نەگىزگى وزەگى – جاستار. قازاقستاننىڭ بولاشاعى جاستار ەنشىسىندە ەكەنىن ەسكەرسەك، سول جاستاردىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، تاربيەلى، پاراساتتى ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا قوعامنىڭ دا ىقپالى زور ەكەنى انىق. سانالى قوعامدا ءبىلىمدى ازاماتتارمەن بىرلەسە ءومىر سۇرگەن جاستار ءوز بويىندا بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىق پەن ىزگى سەزىمدەردى قالىپتاستىراتىنى ءسوزسىز. ەلباسىمىز جاستاردىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، سانالى ازامات بولۋى ءۇشىن دە قازىرگى زاماندا ءبىلىم – عىلىمعا جانە مادەنيەتكە اسا كوپ نازار اۋداراتىنى، عىلىمي پروگرەسستى دامىتۋ ءۇشىن كوپتەگەن قىزمەت اتقارىپ، ەلىمىزدىڭ دامۋىنداعى ءبىلىمنىڭ ماڭىزىن ايتىپ، نۇسقاۋ بەرۋى – ءبارى دە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ قارىشتاپ دامۋىنداعى بىردەن – ءبىر وزگەرىس ەكەنى بارشامىزعا ايقىن. سوندىقتان، قازاقستاننىڭ جارقىن بولاشاعى تەك ءبىلىمدى جاستارمەن عانا قالىپتاسپاق!
قىزىلوردا قالاسى،
ى. التىنسارين اتىنداعى №10 مەكتەپ – ليسەي
عازيزا وزبەرگەنوۆا
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: فيزيكالىق شامالار. شامالاردى ولشەۋ. ولشەۋلەر مەن ەسەپتەۋلەردىڭ دالدىگى.
