InfoHub Logo

ماتەماتيكا (4 - سىنىپ)
تاقىرىبى: ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى باعىتتاعى قوزعالىسقا ەسەپتەر شىعارۋ.
ماقساتى: 1) ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى باعىتتاعى قوزعالىستارعا ەسەپتەر شىعارۋ ادىستەرىمەن تانىستىرۋ، جاقىنداۋ جىلدامدىعى دەگەن ۇعىم بەرۋ.
2) وقۋشىلاردى قوزعالىسقا قاتىستى ەسەپتەردى شىعارۋ داعدىلارىن، اقىل – ويىن، وي - ءورىسىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن، لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋ. پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ءوز
ويىن قورىتىندىلاي بىلۋگە باۋلۋ.
3) ءوز وتانىن، ەلىن سۇيەتىن، ءبىلىمدى دە، سانالى، ناعىز پاتريوتتاردى تاربيەلەۋ. وزىندىك باعالاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: توپتىق - ارالاس
ساباق ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، «وي اشۋ» ستراتەگياسى، سۇراق - جاۋاپ، توپتىق جۇمىس، لوگيكالىق تاپسىرما، كورنەكىلىكپەن جۇمىس، گرافيكالىق تەست جۇمىسى.
كورنەكىلىگى: قازاقستان كارتاسى ( 20 بولىككە بولىنگەن)، سىزبالار، كەستەلەر، تەست تاپسىرمالارى، ۇران ءسوز، قوزعالىسقا قاتىستى فورمۋلا ماكەتى، دوڭگەلەك، شەڭبەر ماكەتتەرى.

ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ وقۋ قۇرالدارىن تولىق الۋىن قاداعالاپ، نازارىن ساباققا اۋدارامىن.
شىرىلدادى قوڭىراۋ
ءبىز ساباقتى باستايمىز.
پارتامىزعا وتىرىپ
ءوزارا كوز تاستايمىز.
تابىس تىلەپ كوزبەنەن،
جاڭا ءبىلىم الۋعا
العا قادام اتتايمىز.

ءىى. «وي اشۋ» ستراتەگياسى
- بالالار، تاڭەرتەڭ تۇرعاندا كۇندى دەنە جاتتىعۋلارىنان باستايتىن سياقتى ساباعىمىزدى «وي جاتتىعۋلارىنان» باستايىق. مەنىڭ سۇراقتارىما جىلدام جاۋاپ بەرىڭدەر.
1. جىلدىڭ بەسىنشى ايىن اتا. / مامىر /
2. بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟ ( بەسىنشى)
3. 320 مەن 1 - ءدىڭ كوبەيتىندىسى. ( 320 )
4. شارشى، تىك ءتورت بۇرىش، ءۇشبۇرىش نەلەر؟ (گەومەتريالىق فيگۋرالار)
5. 513 پەن 515 - ءتىڭ اراسىندا قانداي سان بار؟ (514)
6. ەسىك قانداي گەومەتريالىق فيگۋرا؟ (تىك ءتورت بۇرىش)

ءىىى. ساباق مازمۇنىمەن تانىستىرۋ
- بالالار الدىمىزدا ۇلكەن مەرەكە كەلە جاتىر. ول قانداي مەرەكە؟
- /.............. /
- بۇل تۋرالى كۇندەلىكتى ايتىپ ءجۇرمىز، تەلەديداردان دا كورىپ جۇرسىڭدەر. وسى مەرەكەگە وراي ەلىمىزدىڭ وبلىستارىندا، قالا - اۋدانداردا، اۋىلداردا، مەكەمەلەردە « 20 جىلدىققا 20 جارقىن ءىس» دەگەن ۇرانمەن كوپتەگەن جۇمىستار جاسالىپ، شارالار وتۋدە. بۇگىنگى ساباعىمىزدا توپپەن جۇمىس جاساي وتىرىپ «20 جارقىن ءىس» دەگەن ۇرانمەن 20 بولىكتەن تۇراتىن تاپسىرمالاردى ورىنداي وتىرىپ، مىنا موزايكانى قۇراستىرۋلارىڭ كەرەك. بۇل سەندەردىڭ تاۋەلسىزىك مەرەكەسىنە 20 جارقىن ىستەرىڭ بولادى.

ءىۇ. تىرەك ءبىلىمدى ەسكە ءتۇسىرۋ.
العاشقى 6 بولشەكتى ءار توپقا 2 - دەن تاراتامىن. سۇراقتارعا كورنەكىلىكتى پايدالانىپ جاۋاپ بەرەدى دە، ورنەكتەردى تاقتاعا شىعارادى.
ءى توپ. 1) شەڭبەر دەگەن نە؟
2) 4200 * 70
ءىى توپ. 1) دوڭگەلەك دەگەن نە؟
2) 548100: 90
ءىىى توپ. 1) جىلدامدىق، ۋاقىت، قاشىقتىق تۋرالى ايت.
2) 15300 * 80
- سونىمەن قوزعالىسقا قاتىستى قانداي ۇعىمدارمەن تانىسپىز؟ /............ /

ءۇ. جاڭا ساباق.
- بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى باعىتتاعى قوزعالىستارعا ەسەپتەر شىعارىپ ۇيرەنەمىز. سىزباعا قارايىق. اۆتوكولىكتەر ءبىر - بىرىنە جاقىنداپ كەلەدى.
V¹=40 كم/ساع -------------------- t =؟ ساع --------------------- V²=60 كم/ساع

-----------------------------------S = 400 كم
ۋاقىت بىرلىگىندە نىسانداردىڭ ءبىر - بىرىنە جاقىنداۋىن جاقىنداۋ جىلدامدىعى دەيدى. ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى باعىتتا قوزعالۋ كەزىندە جاقىنداۋ جىلدامدىعى جىلدامدىقتاردىڭ قوسىندىسىنا تەڭ بولادى.
V جاقىند. = V¹ + V²
60 + 40 = 100 ( كم/ساع )- اۆتوكولىكتەردىڭ جاقىنداۋ جىلدامدىعى.
اۆتوكولىكتەردىڭ نەشە ساعاتتان كەيىن كەزدەسكەنىن ءبىۋ ءۇشىن، العاشقى اراقاشىقتىقتى جاقىنداۋ جىلدامدىعىنا ءبولۋ قاجەت.
t = S: Vجاقىند.
400: 100 = 4 ( ساع )
جاۋابى: اۆتوكولىكتەر 4 ساعاتتان كەيىن كەزدەستى.
- ءار ساعات سايىن اۆتوكولىكتەردىڭ اراقاشىقتىعى قانشا ۋاقىتقا قىسقارادى؟ كەستەنى تولتىرايىق.
t ------------------------------------1 ساعات -------------------2 ساعات ---------------------3 ساعات
اۆتوكولىكتەر
اراسىنداعى اراقاشىقتىق
ۋاقىت بەلگىلى، جاقىنداۋ جىلدامدىعى بەلگىلى، اراقاشىقتىقتى تابۋ ءۇشىن نە ىستەيمىز دەپ ويلايسىڭدار؟ فورمۋلاسىن قۇراستىرىپ كورىڭدەر.
S =Vجاقىند. • t
ءار توپتان 3 وقۋشى شىعىپ ءار باعاندى تولتىرا وتىرىپ، 3 بولشەكتى ورناتادى

ءۇى. وقۋشى ءبىلىمىن العاشقى بەكىتۋ.
10 - بولشەك. №2 ەسەپتى شىعار (وقۋشىعا ەسەپتى وقىتامىن، تالدايمىز)
- بۇل ەسەپتى 2 تاسىلمەن شىعارۋعا بولادى، وسى تاسىلدەردى قاراستىرىپ، ءتۇسىندىرىپ كورىڭدەر. (تاقتاعا ىلەمىن)
1 – ءتاسىل
1) 14 • 2 = 28 (كم)
2) 12 • 2 = 24 (كم)
3) 28 + 24 = 52 (كم)

2 – ءتاسىل
1) 14 + 12 = 26 (كم/ساع)
2) 26 • 2 = 52 (كم)
- ال ەندى كەلەسى بولشەكتەردىڭ تاپسىرمالارىن ورىندايىق. №3 تاپسىرما

ءى توپ. 11 - بولشەك. №3 (ا) 60 + 40 = 100 (كم/ساع) – Vجاقىند.
100 • 2 = 200 (كم)
جاۋابى: اۋىلداردىڭ اراقاشىقتىعى 200 كيلومەتر

ءىى توپ 12 - بولشەك. №3 (ءا) 60 • 2 = 120 (كم) – 1 - اۆتوكولىك
(200 – 120 ): 2 = 40 (كم/ساع)
جاۋابى: V²= 40 كم/ساع

ءىىى توپ 13 - بولشەك. №3 (ب) 60 + 40 = 100 (كم/ساع) – Vجاقىند.
200: 100 = 2 (ساع)
جاۋابى: 2 ساعاتتان كەيىن
- وسى ەسەپتەر ءبىر – بىرىنە كەرى ەسەپ بولا ما؟
- / كەرى ەسەپتەر /
- تاعى دا ءبىر كەرى ەسەپ قۇراستىرۋعا بولا ما؟ / /
- سونىمەن ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەردى شىعارۋدا جاقىنداۋ جىلدامدىعى جىلدامدىقتاردىڭ قوسىندىسىنا تەڭ بولادى.

ءۇىى. لوگيكالىق تاپسىرمالار
ءى توپ. 14 - بولشەك. مەنىڭ اقشام وسى اقشامنىڭ جارتىسىن قوسسا، 150 تەڭگە بولار ەدى. مەندە قانشا اقشا بولعان؟ (100 تەڭگە بولعان)
ءىى توپ. 15 – بولشەك. شەشەسى بالالارىنا 10 شوكولادتى ءبولىپ، قىزدارىنا ءۇش - ۇشتەن، ۇلدارىنا ەكى - ەكىدەن بەردى. قىزدار نەشەۋ، ۇلدار نەشەۋ؟ (2 ۇل، 2 قىز)
ءىىى توپ. 16 - بولشەك. كەز كەلگەن نارسەنىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى كوپ پە، الدە جارتىسىنىڭ ەكىدەن ءبىر بولىگى كوپ پە؟ (ەكەۋى بىردەي)

ءۇىى. وقۋشىلاردىڭ تىرەك بىلىمدەرىن پىسىقتاۋ جاتتىعۋلارى.
17 – بولشەك. № 4 اۋىزشا. ۋاقىت قانشاعا ارتتى؟
؟؟
12: 15--------→13: 05 ------------→16: 25
--------(50 مين) ------(3 ساع 20 مين)

18 – بولشەك. №5 ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان شىعىپ بەرىلگەن ورنەكتى ءتيىمدى تاسىلمەن ەسەپتەيدى.
450 • (2 • 7 ) = (450 • 2 ) • 7 = 900 • 7 = 6 300
720 • ( 9 • 2 ) = ( 720 • 9 ) • 2 = 12 960
17 • 2 • 8 • 125 = ( 17 • 2 ) • (8 • 125 ) = 34 • 1000 = 34 000
19 – بولشەك № 6 تاپسىرما ( سىزبامەن جۇمىس )
- كەسىندىنىڭ قايسىسى راديۋس بولىپ تابىلادى؟
- قايسىسى ديامەتر؟
راديۋستار 1) وس، وم، وح، وا 2) وس، وۆ، ود
ديامەتر 1) حو 2) ۆد
20 - بولشەك وزدىك جۇمىس №7
ەكى بىردەي شارشىدان قابىرعالارى 3 سم جانە 6 سم بولاتىن تىك ءتورتبۇرىش قۇراستىرىلدى. ەسەپتىڭ سىزباسىن سىزىپ، پەريمەترىن تاپ.

ءۇىىى. ساباقتى بەكىتۋ كەزەڭى
- مىنە، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا سەندەر 20 جارقىن ءىس ىستەۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ كارتاسىن قۇراستىردىڭدار. جارايسىڭدار! « ەگەمەندى ەلدىڭ ەرتەڭى – وقۋ مەن ءبىلىمنىڭ تەرەڭدىگىمەن ولشەنەدى» دەپ ايتىلعانداي سەندەردىڭ ەلىمىزدىڭ كوركەيۋىنە ەڭ باستى قوسار ۇلەستەرىڭ ساباقتى جاقسى وقىپ، وقۋدى جاقسىعا اياقتاۋ.
- بۇگىنگى ساباقتاعى بىلىمدەرىڭدى بەكىتۋ ءۇشىن گرافيكالىق تەست جۇمىسىن تاراتامىن، جىلدام بەلگىلەپ شىعاسىڭدار. مۇندا جاۋاپتار گەومەتريالىق فيگۋرامەن بەرىلگەن، سول بويىنشا دۇرىس جاۋاپتىڭ فيگۋراسىن سالاسىڭدار

1. V¹=20 كم/ساع---------------t =؟ ساع---------------V²=26 كم/ساع
--------------------------------S = 460 كم
t = 2 ساع
t = 10 ساع
t = 5 ساع

2. V¹=60 كم/ساع-------------t = 2 ساع---------------V²= 80 كم/ساع
--------------------------------S =؟ كم
280 كم
360 كم
140 كم

3. V¹=؟ كم/ساع-------------t = 3 ساع-----------------V²=5 كم/ساع
----------------------------S = 27 كم
5 كم/ساع
6 كم/ساع
4 كم/ساع

4. جاقىنداۋ جىلدامدىعى نەگە تەڭ؟
جىلدامدىقتاردىڭ قوسىندىسىنا
جىلدامدىقتاردىڭ ايىرماسىنا
جىلدامدىقتاردىڭ كوبەيتىندىسىنە
5. اۆتوكولىك 65 كم/ساع جىلدامدىقپەن 2 ساعات جولدا بولسا، قانشا جولدى ءجۇرىپ وتەدى؟
67 كم
120 كم
130 كم

تەست كىلتىن ارقىلى وقۋشىلار ءوز جۇمىستارىن وزدەرى تەكسەرەدى.
تەست كىلتى

ءىح. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
- بۇگىنگى ساباق بويىنشا سۇراقتارىڭ بار ما؟
- ساباقتان نە تۇسىندىڭدەر؟ نە بىلدىڭدەر؟
ح. باعالاۋ
ءحى. ۇيگە تاپسىرما. № 2 (ءا)، № 9

شىعىس قازاقستان وبلىسى، اياگوز اۋدانى، قوساعاش اۋىلى
"ش. ۋاليحانوۆ اتىنداعى جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ" كمم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى ساكەنوۆا اسەمگۋل سەريكتايەۆنا

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ