ءبىرىڭعاي مۇشەلەرگە، قاراتپا سوزدەرگە جانە وڭاشالانعان ايقىنداۋىشقا بايلانىستى قويىلاتىن تىنىس بەلگىلەر. ءۇتىر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءبىرىڭعاي مۇشەلەرگە، قاراتپا سوزدەرگە جانە وڭاشالانعان ايقىنداۋىشقا بايلانىستى قويىلاتىن تىنىس بەلگىلەر. ءۇتىر.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك 2. دامىتۋشىلىق 3. تاربيەلىك
وقۋشىلاردىڭ ءۇتىر قويۋ جونىندەگى داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ. سويلەم قۇرامىنا كەزدەسەتىن تىنىس بەلگىلەرىنىڭ قىزمەتى مەن قولدانىلۋ ورنى، ءۇتىر تىنىس بەلگىسىن قويۋدا ۇستاناتىن نەگىزگى پرينسيپتەرىن وقىپ - ۇيرەنۋدىڭ جوباسىن تۇتاس قابىلداۋعا كومەكتەسۋ. ءۇتىر قانداي ورىنداردا، نە ءۇشىن قويىلاتىنى، ونى قويۋ ءۇشىن تىلدىك قانداي بەلگىلەرىن ءبىلۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ. پروبلەمالىق جاعدايلار مەن كۇردەلىلىك دەڭگەيى ارتقان تاپسىرمالاردى شەشۋ كەزىندە دەربەس ويلانا الۋدى دامىتۋعا جاعداي جاساۋ. ماقالا ارقىلى تىلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، سوزدەردى ورىندى قولدانۋعا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، س. ت. و(سىني تۇرعىدان ويلاۋ) ستراتەگياسى.
ساباقتىڭ جابدىعى: سلايد، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتوچكالار.
ساباقتىڭ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
- ساباققا دايىندىقتارىن باقىلاۋ؛
وقۋشىلار قازاق ءتىلى بويىنشا قانداي تاقىرىپتى ءوتىپ جاتىرمىز؟ (پۋنكتۋاسيا)
ەندەشە، پۋنكتۋاسيا دەگەنىمىز نە؟ قانداي تىنىس بەلگىلەرىن بىلەسىڭدەر؟ وتكەن ساباقتا قانداي تىنىس بەلگىلەرىمەن تانىستىڭدار؟ (ءۇتىر)
ءۇتىر قانداي جەرلەردە قويىلادى؟
تىنىس بەلگىلەرى بىزگە نە ءۇشىن قاجەت؟
ولاردىڭ ماڭىزى قانداي؟
ولاي بولسا ءۇتىر اۋىزەكى سويلەۋ تىلىندە ينتوناسيا قانداي ماڭىزعا يە بولسا جازبا تىلدە تىنىس بەلگىلەرىنىڭ اتقاراتىن ورنى زور. ءۇتىر بىزگە وتە قاجەت بەلگى. ول سويلەم ىشىندەگى ەڭ كوپ قولداناتىن بەلگى. ول ءبىرىڭعاي مۇشەلەردىڭ اراسىنا، قاراتپا سوزدەرگە، وڭاشالانعان ايقىنداۋىش سوزدەردىڭ ارا - جىگىنە قويىلاتىن بەلگى.
بۇگىنگى وتىلەتىن تاقىرىبىمىز: ءبىرىڭعاي مۇشەلەرگە، قاراتپا سوزدەرگە جانە وڭاشالانعان ايقىنداۋىشقا قويىلاتىن ءۇتىر.
1. ءبىرىڭعاي مۇشە دەگەنىمىز نە؟ مىسال.
2. قاراتپا سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
3. ايقىنداۋىش مۇشە دەگەنىمىز نە؟ ونىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
4. وڭاشالانعان ايقىنداۋىش دەگەنىمىز نە؟ بۇلاردىڭ ارالارىنا قانداي جاعدايدا ءۇتىر قويىلادى؟ مىسال كەلتىر.
1. كوكتەمدە، جازدا جانە كۇزدە اۋىر تىكۇشاقتار تايگاداعى بۇرعىلاردىڭ ۇستىندە قالىقتاپ جۇرەدى.
2. – ارمىسىڭ، حان يەم! – دەپ وڭ قولىن كەۋدەسىنە قويىپ، يىلگەن كەزدە ابىلاي دا ورنىنان كوتەرىلە بەردى.
3. ءبىز اۋىل بالالارى، قىس بولسا، ول كىسىنىڭ وتىنىن جارىپ بەرۋگە، جاز بولسا، بۇزاۋىن ايداپ كەلۋگە، تالاسىپ جۇرەمىز.
4. دولى دالادا، قاتۋلانعان سۋىق ءجۇزدى وگەي دالادا، بۇلار تاعى دا ۇزاق جورىتتى.
مىنا سۋرەتكە نازار اۋدارايىق، كىمدەردى كورىپ تۇرمىز؟
بيلەر تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
قانداي شەشەندىك سوزدەرىن جاتقا بىلەسىڭدەر؟
مىسالى، قالالىق اقبەرەن سايىسى ءوتىپ تۇرادى، سول سايىسقا قاتىسقاندارىڭ بارما؟
بيىل قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعانىنا نەشە جىل بولدى؟
ەندەشە وسى ءبيىمىزدىڭ قازاق تاريحىندا الاتىن ورنى قانداي؟ (وقۋشىلار ايتادى)
ەندى كىتاپقا قارايىق.
جاتتىعۋلار كەرۋەنى. 171 - جاتتىعۋ شارتىمەن ورىنداۋ. 1 وقۋشىعا وقىتىپ، تىنىس بەلگىلەرىنە نازار اۋدارتۋ.
- بالام، مىنانى سىندىرىپ كورشى، - دەيدى
- بۇدان نە ءتۇسىندىڭ، بالام؟ – دەيدى.
172 - جاتتىعۋ
قاز داۋىستى قازىبەك بي اۋمالى - توكپەلى، كۇردەلى، قيلى زاماندا عۇمىر كەشتى. (سويلەم مۇشەلەرىنە تالداۋ)
173 - جاتتىعۋ
شارتىمەن ورىنداۋ.
ادەبيەت ونەر تاريحىندا رۋحاني تازا بولمىسىمەن تۋراشىلدىعىمەن دانالىعىمەن كۇيلى - قۋاتتى ءارى سىمباتتى سوزدەرىمەن اتى اڭىزعا اينالعان اقىل وي الىپتارىنىڭ ءبىرى – ايتەكە بي.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك 2. دامىتۋشىلىق 3. تاربيەلىك
وقۋشىلاردىڭ ءۇتىر قويۋ جونىندەگى داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ. سويلەم قۇرامىنا كەزدەسەتىن تىنىس بەلگىلەرىنىڭ قىزمەتى مەن قولدانىلۋ ورنى، ءۇتىر تىنىس بەلگىسىن قويۋدا ۇستاناتىن نەگىزگى پرينسيپتەرىن وقىپ - ۇيرەنۋدىڭ جوباسىن تۇتاس قابىلداۋعا كومەكتەسۋ. ءۇتىر قانداي ورىنداردا، نە ءۇشىن قويىلاتىنى، ونى قويۋ ءۇشىن تىلدىك قانداي بەلگىلەرىن ءبىلۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ. پروبلەمالىق جاعدايلار مەن كۇردەلىلىك دەڭگەيى ارتقان تاپسىرمالاردى شەشۋ كەزىندە دەربەس ويلانا الۋدى دامىتۋعا جاعداي جاساۋ. ماقالا ارقىلى تىلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ، سوزدەردى ورىندى قولدانۋعا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، س. ت. و(سىني تۇرعىدان ويلاۋ) ستراتەگياسى.
ساباقتىڭ جابدىعى: سلايد، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتوچكالار.
ساباقتىڭ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
- ساباققا دايىندىقتارىن باقىلاۋ؛
وقۋشىلار قازاق ءتىلى بويىنشا قانداي تاقىرىپتى ءوتىپ جاتىرمىز؟ (پۋنكتۋاسيا)
ەندەشە، پۋنكتۋاسيا دەگەنىمىز نە؟ قانداي تىنىس بەلگىلەرىن بىلەسىڭدەر؟ وتكەن ساباقتا قانداي تىنىس بەلگىلەرىمەن تانىستىڭدار؟ (ءۇتىر)
ءۇتىر قانداي جەرلەردە قويىلادى؟
تىنىس بەلگىلەرى بىزگە نە ءۇشىن قاجەت؟
ولاردىڭ ماڭىزى قانداي؟
ولاي بولسا ءۇتىر اۋىزەكى سويلەۋ تىلىندە ينتوناسيا قانداي ماڭىزعا يە بولسا جازبا تىلدە تىنىس بەلگىلەرىنىڭ اتقاراتىن ورنى زور. ءۇتىر بىزگە وتە قاجەت بەلگى. ول سويلەم ىشىندەگى ەڭ كوپ قولداناتىن بەلگى. ول ءبىرىڭعاي مۇشەلەردىڭ اراسىنا، قاراتپا سوزدەرگە، وڭاشالانعان ايقىنداۋىش سوزدەردىڭ ارا - جىگىنە قويىلاتىن بەلگى.
بۇگىنگى وتىلەتىن تاقىرىبىمىز: ءبىرىڭعاي مۇشەلەرگە، قاراتپا سوزدەرگە جانە وڭاشالانعان ايقىنداۋىشقا قويىلاتىن ءۇتىر.
1. ءبىرىڭعاي مۇشە دەگەنىمىز نە؟ مىسال.
2. قاراتپا سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
3. ايقىنداۋىش مۇشە دەگەنىمىز نە؟ ونىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
4. وڭاشالانعان ايقىنداۋىش دەگەنىمىز نە؟ بۇلاردىڭ ارالارىنا قانداي جاعدايدا ءۇتىر قويىلادى؟ مىسال كەلتىر.
1. كوكتەمدە، جازدا جانە كۇزدە اۋىر تىكۇشاقتار تايگاداعى بۇرعىلاردىڭ ۇستىندە قالىقتاپ جۇرەدى.
2. – ارمىسىڭ، حان يەم! – دەپ وڭ قولىن كەۋدەسىنە قويىپ، يىلگەن كەزدە ابىلاي دا ورنىنان كوتەرىلە بەردى.
3. ءبىز اۋىل بالالارى، قىس بولسا، ول كىسىنىڭ وتىنىن جارىپ بەرۋگە، جاز بولسا، بۇزاۋىن ايداپ كەلۋگە، تالاسىپ جۇرەمىز.
4. دولى دالادا، قاتۋلانعان سۋىق ءجۇزدى وگەي دالادا، بۇلار تاعى دا ۇزاق جورىتتى.
مىنا سۋرەتكە نازار اۋدارايىق، كىمدەردى كورىپ تۇرمىز؟
بيلەر تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
قانداي شەشەندىك سوزدەرىن جاتقا بىلەسىڭدەر؟
مىسالى، قالالىق اقبەرەن سايىسى ءوتىپ تۇرادى، سول سايىسقا قاتىسقاندارىڭ بارما؟
بيىل قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعانىنا نەشە جىل بولدى؟
ەندەشە وسى ءبيىمىزدىڭ قازاق تاريحىندا الاتىن ورنى قانداي؟ (وقۋشىلار ايتادى)
ەندى كىتاپقا قارايىق.
جاتتىعۋلار كەرۋەنى. 171 - جاتتىعۋ شارتىمەن ورىنداۋ. 1 وقۋشىعا وقىتىپ، تىنىس بەلگىلەرىنە نازار اۋدارتۋ.
- بالام، مىنانى سىندىرىپ كورشى، - دەيدى
- بۇدان نە ءتۇسىندىڭ، بالام؟ – دەيدى.
172 - جاتتىعۋ
قاز داۋىستى قازىبەك بي اۋمالى - توكپەلى، كۇردەلى، قيلى زاماندا عۇمىر كەشتى. (سويلەم مۇشەلەرىنە تالداۋ)
173 - جاتتىعۋ
شارتىمەن ورىنداۋ.
ادەبيەت ونەر تاريحىندا رۋحاني تازا بولمىسىمەن تۋراشىلدىعىمەن دانالىعىمەن كۇيلى - قۋاتتى ءارى سىمباتتى سوزدەرىمەن اتى اڭىزعا اينالعان اقىل وي الىپتارىنىڭ ءبىرى – ايتەكە بي.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
