دارىندى بالالارمەن جۇمىس جۇرگىزۋدىڭ يننوۆاسيالىق ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەرى
دارىندى بالالارمەن جۇمىس جۇرگىزۋدىڭ يننوۆاسيالىق ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەرى
دارىندى بالا - ەل ەرتەڭى،
دارىندى بالا - ەل تىرەگى.
(م. اۋەزوۆ)
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىندا «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن تاجىريبە جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا جانە كاسىبي شىڭداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ؛ وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» دەپ، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ودان ءارى دامىتۋ مىندەتتەرى كوزدەلەدى.
بۇل مىندەتتەردى شەشۋ ءۇشىن مەكتەپ ۇجىمدارىنىڭ، ءار ءمۇعالىمنىڭ كۇندەلىكتى ىزدەنىسى ارقىلى بارلىق جاڭالىقتار مەن قايتا قۇرۋ، وزگەرىستەرگە باتىل جول اشارلىق جاڭا تاجىريبە، جاڭا قارىم - قاتىناسقا ءوتۋ قاجەت.
جالپى ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋدىڭ عىلىمي نەگىزىنە مەكتەپ وقۋشىسىن بەلگىلى ءبىر قاجەتتى بىلىكتىلەر مەن داعدىلاردىڭ يەسى، جاس ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ءوز جاسىن قالىپتاستىرۋعا كۇش جۇمساپ، ەڭبەكتەنەتىن بالا دەپ قاراستىراتىن، وسىعان وراي كوپ قىرلى قۇرىلىمدى ءبىلىم مەن تاربيە مازمۇنىن انىقتاپ، قۇرۋعا كومەكتەسەتىن قازىرگى زامانعى دامىتا وقىتۋ يدەياسى ارقاۋ بولادى. سونىمەن قاتار قاي مەملەكەتتى ايتار بولساق، نەگىزگى تىرەگى – ءبىلىمدى، بىلىكتى، ىسكەر، بەلسەندى ادامدار ەكەنى ايقىن. سوندىقتان قوعام تالابىنا ساي ول قوعامدى كوركەيتەتىن، دامىتاتىن جاستار تاربيەلەۋ ەڭ ماڭىزدى ماسەلە ەكەنى داۋسىز. وسىعان وراي، ءقازىر رەسپۋبليكادا ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسى جاسالىنىپ، الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەنۋ باعىتىندا ەلەۋلى ىستەر اتقارىلۋدا.
كەلەر ۇرپاققا قوعام تالابىنا ساي تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋدە مۇعالىمدەردىڭ يننوۆاسيالىق ءىس - ارەكەتىنىڭ عىلىمي - پەداگوگيكالىق نەگىزدەرىن مەڭگەرۋى – ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى.
بۇگىنگى ماقسات – ءاربىر وقۋشىلارعا تۇبەگەيلى ءبىلىم مەن مادەنيەتتىڭ نەگىزدەرىن بەرۋ جانە ولاردىڭ جان - جاقتى دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋ.
ءاربىر ۇستاز - ويلاۋ قابىلەتى جوعارى وقۋشىسى بولعانىن قالايدى.
قازىرگى زامان تالابىنا ساي وقىتۋ، جاس ۇرپاقتى بىلىممەن سۋسىنداتۋ ءمۇعالىمنىڭ مىندەتى.
مەملەكەتىمىزدىڭ رۋحاني جانە الەۋمەتتىك دارەجەسى قازىرگى تاڭدا ءبىلىم دەڭگەيىمەن باعالانادى. جاس وسى تالاپقا ساي تاربيەلەۋ ءۇشىن ءمۇعالىم ءوزىنىڭ وقىتۋ ادىستەرىن كۇننەن - كۇنگە جەتىلدىرىپ وتىرۋى ءتيىس.
دارىندىلىق — ادامنىڭ ءوز بەيىمدىلىگى ارقىلى، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى قالىپتاساتىن قاسيەت. دارىندىلىق پەن قابىلەتتىلىكتىڭ نە ەكەنىن، وقۋشى دارىندىلىعىن انىقتايتىن پسيحودياگنوستيكالىق ادىستەمەلەردىڭ تيىمدىلىگىن، ناتيجەلىلىگىن بىلەتىن ءمۇعالىم عانا دارىندى وقۋشىمەن ناتيجەلى جۇمىس ىستەي الادى. كوبىنەسە “دارىندى وقۋشى – بۇل جاقسى وقيتىن وقۋشى” دەگەن پىكىر قالىپتاسقان. بەلگىلى اعىلشىن پسيحولوگى پ. توررانستىڭ زەرتتەۋلەرى بۇل پىكىردىڭ مۇعالىمدەر اراسىندا ءجيى كەزدەسەتىنىن انىقتادى. ولارعا وقۋدا قيىنشىلىق تۋعىزبايتىن، ءتارتىپتى، ۇيىمشىل، ءبىلىمدى، تۇراقتى، ۇعىمتال، ءوز ويىن ناقتى جانە تۇسىنىكتى جەتكىزە الاتىن وقۋشىلار كوبىرەك ۇنايدى. ال قيسىنسىز سۇراق قوياتىن، ءوز جۇمىسىمەن عانا اينالىساتىن، تاۋەلسىز، كوبىنە تۇسىنىسپەۋشىلىك تۋعىزاتىن، قيالي، ءار نارسەگە كوزقاراسى بولەك وقۋشىلار ۇنامايدى. پ. توررانستىڭ زەرتتەۋلەرى ناق وسى قاسيەتتەر وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق دارىندىلىعىن كورسەتەتىن جانە ونىڭ ناشار وقيتىن وقۋشىلاردىڭ اراسىندا دا از ەمەس ەكەندىگىن ايقىنداعان.
دارىندى بالا - ەل ەرتەڭى،
دارىندى بالا - ەل تىرەگى.
(م. اۋەزوۆ)
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىندا «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن تاجىريبە جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا جانە كاسىبي شىڭداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ؛ وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» دەپ، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ودان ءارى دامىتۋ مىندەتتەرى كوزدەلەدى.
بۇل مىندەتتەردى شەشۋ ءۇشىن مەكتەپ ۇجىمدارىنىڭ، ءار ءمۇعالىمنىڭ كۇندەلىكتى ىزدەنىسى ارقىلى بارلىق جاڭالىقتار مەن قايتا قۇرۋ، وزگەرىستەرگە باتىل جول اشارلىق جاڭا تاجىريبە، جاڭا قارىم - قاتىناسقا ءوتۋ قاجەت.
جالپى ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋدىڭ عىلىمي نەگىزىنە مەكتەپ وقۋشىسىن بەلگىلى ءبىر قاجەتتى بىلىكتىلەر مەن داعدىلاردىڭ يەسى، جاس ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ءوز جاسىن قالىپتاستىرۋعا كۇش جۇمساپ، ەڭبەكتەنەتىن بالا دەپ قاراستىراتىن، وسىعان وراي كوپ قىرلى قۇرىلىمدى ءبىلىم مەن تاربيە مازمۇنىن انىقتاپ، قۇرۋعا كومەكتەسەتىن قازىرگى زامانعى دامىتا وقىتۋ يدەياسى ارقاۋ بولادى. سونىمەن قاتار قاي مەملەكەتتى ايتار بولساق، نەگىزگى تىرەگى – ءبىلىمدى، بىلىكتى، ىسكەر، بەلسەندى ادامدار ەكەنى ايقىن. سوندىقتان قوعام تالابىنا ساي ول قوعامدى كوركەيتەتىن، دامىتاتىن جاستار تاربيەلەۋ ەڭ ماڭىزدى ماسەلە ەكەنى داۋسىز. وسىعان وراي، ءقازىر رەسپۋبليكادا ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسى جاسالىنىپ، الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەنۋ باعىتىندا ەلەۋلى ىستەر اتقارىلۋدا.
كەلەر ۇرپاققا قوعام تالابىنا ساي تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋدە مۇعالىمدەردىڭ يننوۆاسيالىق ءىس - ارەكەتىنىڭ عىلىمي - پەداگوگيكالىق نەگىزدەرىن مەڭگەرۋى – ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى.
بۇگىنگى ماقسات – ءاربىر وقۋشىلارعا تۇبەگەيلى ءبىلىم مەن مادەنيەتتىڭ نەگىزدەرىن بەرۋ جانە ولاردىڭ جان - جاقتى دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋ.
ءاربىر ۇستاز - ويلاۋ قابىلەتى جوعارى وقۋشىسى بولعانىن قالايدى.
قازىرگى زامان تالابىنا ساي وقىتۋ، جاس ۇرپاقتى بىلىممەن سۋسىنداتۋ ءمۇعالىمنىڭ مىندەتى.
مەملەكەتىمىزدىڭ رۋحاني جانە الەۋمەتتىك دارەجەسى قازىرگى تاڭدا ءبىلىم دەڭگەيىمەن باعالانادى. جاس وسى تالاپقا ساي تاربيەلەۋ ءۇشىن ءمۇعالىم ءوزىنىڭ وقىتۋ ادىستەرىن كۇننەن - كۇنگە جەتىلدىرىپ وتىرۋى ءتيىس.
دارىندىلىق — ادامنىڭ ءوز بەيىمدىلىگى ارقىلى، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى قالىپتاساتىن قاسيەت. دارىندىلىق پەن قابىلەتتىلىكتىڭ نە ەكەنىن، وقۋشى دارىندىلىعىن انىقتايتىن پسيحودياگنوستيكالىق ادىستەمەلەردىڭ تيىمدىلىگىن، ناتيجەلىلىگىن بىلەتىن ءمۇعالىم عانا دارىندى وقۋشىمەن ناتيجەلى جۇمىس ىستەي الادى. كوبىنەسە “دارىندى وقۋشى – بۇل جاقسى وقيتىن وقۋشى” دەگەن پىكىر قالىپتاسقان. بەلگىلى اعىلشىن پسيحولوگى پ. توررانستىڭ زەرتتەۋلەرى بۇل پىكىردىڭ مۇعالىمدەر اراسىندا ءجيى كەزدەسەتىنىن انىقتادى. ولارعا وقۋدا قيىنشىلىق تۋعىزبايتىن، ءتارتىپتى، ۇيىمشىل، ءبىلىمدى، تۇراقتى، ۇعىمتال، ءوز ويىن ناقتى جانە تۇسىنىكتى جەتكىزە الاتىن وقۋشىلار كوبىرەك ۇنايدى. ال قيسىنسىز سۇراق قوياتىن، ءوز جۇمىسىمەن عانا اينالىساتىن، تاۋەلسىز، كوبىنە تۇسىنىسپەۋشىلىك تۋعىزاتىن، قيالي، ءار نارسەگە كوزقاراسى بولەك وقۋشىلار ۇنامايدى. پ. توررانستىڭ زەرتتەۋلەرى ناق وسى قاسيەتتەر وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق دارىندىلىعىن كورسەتەتىن جانە ونىڭ ناشار وقيتىن وقۋشىلاردىڭ اراسىندا دا از ەمەس ەكەندىگىن ايقىنداعان.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
