ەگىزدەر مەن اسقاباق
بىردە الىس-الىس مەكەندە ءابىل مەن قابىل ەسىمدى ەگىزدەر ءومىر ءسۇرىپتى. بارلىق كورگەندەر ەكەۋىن ايىرا الماعان سوڭ، ءبىرىنىڭ باسىندا وي تۋىندايدى. باۋىرى اعاسىنا:
— كەل ەكەۋمىز دە اسقاباق وتىرعىزايىق، كىمنىڭ كوكىنىسى ۇلكەن بولادى سول وسىندا قالادى. كىمدىكى، كىشى بولسا، سول ساقالىن قىرىپ تاستاسىن. ايتپەسە، بارشا ەكەۋمىزدى دە سەنىڭ اتىڭمەن اتايدى – دەگەن شاعىمدى ۇندەمەي كەلىسىپتى. اۋىل تۇرعىندارىن جيناپ، وزدەرىنىڭ سايىستارى جايلى ايتادى. باسەكە باستالدى، كورشىلەر كۋاگەر.
ەكەۋى دە اسقاباق وتىرعىزادى، ءبىر ۋاقىتتا سۋارادى، بىرگە استىن قوپسىتادى. ءبىراق، ءابىلدىڭ اسقاباعى جاپىراق شىعارسا، ءىنىسىنىڭ كوكىنىسى وسپەيدى. ءسويتىپ، ەكىنشىسى وزگەسىنە ءشۇبالانا باستايدى: «بالكىم، مەن ۇيىقتاعاندا ول اسقاباعىنا وزگەشە قارايتىن شىعار» دەپ، تۇندە ءابىلدىڭ قيمىلدارىن باقىلۋاعا الادى. ءبىراق، ول تۇندە راحاتتانىپ ۇيىقتاپ، كۇندىز بويىنداعى كۇشىن اسقاباعىن قاراۋعا جۇمسايدى. ال، قابىل تۇندە ۇيىقتاماعان سوڭ، كۇنى بويى اسقاباعىنا قاراۋعا مۇرشاسى جەتپەيدى قينالىپ جۇرەدى.
كۇندەر زۋلاپ وتە بەردى. ءابىلدىڭ اسقاباعى ءبىر ۇلكەن گۇل اشتى. ال، قابىلدىكى بولسا ەندى-ەندى جاپىراق جايدى. سوندا كەنجەنىڭ باسىنا تاعى ءبىر وي كەلدى: «بالكىم، ول اسقاباعىن قۇنارلى جەرگە وتىرعىزعان بولار» دەپ، اعاسىنا كەلىپ
— بۇل سايىسىمىز ادىلەتسىز ءوتىپ جاتىر. سەبەبى، سەنىڭ اسقاباعىن جاقسى جەردە تۇر. سول سەبەپتى گۇلدەپ جاتىر. سونى بىلە تۇرا، سەن ۇندەمەي ءجۇرسىڭ.
— ەندى قايتسەك ەكەن... قابىل، كەل اۋىسايىق.
— ءبىراق... جارايدى.
ءسويتىپ اعايىندىلار جەرلەرىن اۋىستىرادى. تاعى دا ەكەۋى ءبىر ۋاقىتتا جۇمىس ىستەيدى. ءبىراق، ءابىلدىڭ بەرگەن اسقاباعى سولىپ، قابىلدان قالعان اسقاباق گۇلدەي باستايدى. سوندا قابىلدىڭ باسىنا تاعى وي كەلەدى. «قايتسەم دە جەڭىسكە جەتۋىم كەرەك. ءوزىم وي شىعارىپ، ساقالسىز قالسام، جۇرت نە دەيدى. سول، ءۇشىن جەڭۋىم كەرەك. بالكىم، اعام ۇيىقتاپ جاتقاندا ونىڭ اسقاباعىنىڭ تۇبىنە جۋىندىلار قۇيىپ، توپىراعىن بۇزسام جەڭىسكە جەتەرمىن» - دەپ، ءتۇيىپ جۇمىسقا كىرەسەدى.
قابىل قانشا تىرىسسا دا، ايلاسى جۇزەگە اسپايدى. ءابىلدىڭ اسقاباعى ءوسىپ، جاپىراق جايا باستادى. سايىس كۇندەرى سوڭىنا جەتىپ كەلەدى. ۋاقىت جىلجىعان سايىن، قابىلدىڭ كوڭىل كۇيى تۇسە باستادى. ەرتەڭ ناتيجە شىعاراتىن كۇن، قابىل مازاسىزدانىپ جاتىر. باۋىرىنىڭ ءحالىن كورگەن ءابىل:
— قابىل، ساعان نە بولدى؟
— ءجاي... ەرتەڭ ۇستارامدى دايىندايمىن – دەپ، زورعا جاۋاپ بەردى.
— نەگە سەن؟
— سەبەبى، جەڭىلدىم. ساقالىمدى الىپ بەرەيىن دەپ پە ەدىڭ؟
— جوق... ءبىراق نەگە سەن ساقالىڭدى الاسىڭ، مەن جەڭىلدىم عوي – دەگەن ءابىلدىڭ سوزىنە قۋانىپ، باسىن جاستىقتان جۇلىپ الىپ.
— شىن با؟
— ءدال سولاي، سەبەبى سەنىڭ سالعان ءدانىڭ ناتيجە بەردى. مەن سالعان ءدان گۇلدەدى دە، قويدى.
— شىنىمەن دە سولاي... سوندا مەن جەڭدىم عوي. باسىندا سولاي ايتپايسىڭ با؟
— ءدال سولاي... ال، ءقازىر ۇيىقتا.
تاڭ اتتى. قابىل كەرىلىپ بولعان سوڭ، اعاسىنىڭ توسەگىنە قاراسا، ول جوق. جەڭىمپازدارشا اۋلاسىنا شىقتى. ول جەردە دە جوق. «ساقالىن الۋعا نامىستانىپ قاشىپ كەتكەن بولار» - دەپ، ميىعىنان كۇلىپ باقشاعا بارسا، ەكى بىردەي اسقاباق تۇر. بىرەۋى ابىلدىكى، ەكىنشىسى وزىنىكى. جەڭىسسىز قالۋعا قورىققانان «بىرەۋ-مىرەۋ كورىپ قالماي تۇرعاندا جۇلىپ تاستايىن» دەپ، ەندى قيمىلعا كوشكەندە. ارتىنان ءابىلدىڭ داۋىسى شىقتى. ول حالىقتى ەرتىپ كەلىپتى.
— ال، اعايىن سىزدەر ءبىزدىڭ ەگىز ەكەنىمىزدى بىلەسىزدەر. سول سەبەپتى دە بولار، ءبىزدى كوپ شاتاستىراسىزدار. ءبىزدىڭ سايىسقا وزدەرىڭىز كۋا بولىپ ەدىڭىزدەر. ەندى ناتيجەسىن دە وزدەرىڭىز كورىپ تۇرسىزدار. قۇدىرەت بولار، ءبىر اتا-انادان تۋعان باۋىرلاردىڭ ەكى بولەك جەرگە سالعان دانىنەن بىردەي ناتيجە بەرىلدى.
حالىق ءابىلدىڭ ءسوزىن قوشتاپ كەتتى.
— سەبەبى، ەكى اسقاباققا دا قابىل ەكەۋمىز بىردەي قارادىق. ءبىرىمىز ءدانىن سالساق، ەكىنشىمىز سۋارىپ وسىردىك. سىزدەرگە دە راحمەت. سىزدەرگە شىن ىقلاسىممەن ءوز اسقاباعىمدى بەرەمىن – دەپ، جينالعان جۇرتقا سىيعا تارتتى. حالىق ابىلمەن بىرگە كوكەنىستى الىپ تاراستى. ال، قابىل ءبىراز ۋاقىتقا شەيىن، وزىنە كەلە الماي، جاساعانىنان ۇيالدى. جۋىندىمەن سۋارعان اسقاباقتى قۇشاقتاپ باقشادا جالعىز قالدى. سول كۇننەن بەرى ەگىزدەردىڭ جۇزدەرى بىر-بىرىنە ۇقسامايدى.