InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلىكتىڭ لاعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن مەڭگەرتۋ، نەگىزگى ويدى انىقتاۋ.
2. قايىرىمدىلىققا، تابيعاتتى قورعاۋعا، ۇعىمتالدىققا، ادامگەرشىلىككە باۋلۋ.
3. ءوي-ورىسىن، ءتىلىن دامىتۋ. تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ادىس-تاسىلدەرى: پسيحولوگيالىق دايىندىق، سۇراق-جاۋاپ.

ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
ا) پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىز كۇندەلىكتى ساباققا قاراعاندا ەرەكشە. وسى ساباعىمىزدى ويداعىداي ەتىپ وتكىزىپ، ءوز ءبىلىمىمىزدى قوناقتارىمىزعا كورسەتە بىلەيىك. ساباقتىڭ بارىسىندا وز-وزدەرىڭىزدى جاقسى جاعىنان كورسەتە ءبىلۋ ءۇشىن قانداي كەدەرگىلەر كەزدەسۋى مۇمكىن؟ وسى كەدەرگىلەردى الدارىڭىزداعى قاعازعا جازا قويىڭىزدار. (1 مين 1 سوزبەن).
مىسالى: اسىعىستىق، كلاستىڭ اۋاسىنىڭ تار بولۋى ت. س. س.
(وقۋشىلاردى تىڭداۋ).
- ەندەشە وسى كەدەرگىلەردى جويايىق!
(قاعازدى ۋماجدايىق)
كەدەرگى جويىلدى!
- ساباعىمىز ءساتتى ءوتسىن!

2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى
(اۋىزشا تەكسەرىلەدى)
- «بۇلبۇل مەن توقىلداق» مىسالىن رولگە ءبولىپ وقۋ.
- جاتقا وقۋ
- بۇلبۇل مەن توقىلداققا مىنەزدەمە بەرۋ.
- قوسىمشا سۇراقتار قويۋ ارقىلى بەكىتۋ.
1. قايسىسى دۇرىس ايتتى؟
- ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.

3. جاڭا ساباق.
- بالالار بىزدەر «تابيعات – تىرشىلىك بەسىگى» بولىمىندە ەلىمىزدىڭ تابيعاتى، تاۋ-تاسى، جان-جانۋارلارى تۋرالى ءبىلىمىمىزدى تولىقتىرامىز
- ەندى مىنا قاعاز قيىقتارىنان موزايكانى قۇراستىرايىق.
ا) «قۇراستىرۋ»
- مۇندا نەنىڭ سۋرەتى پايدا بولدى؟ بۇل نە؟
- لاق،...
- ولاي بولسا، بۇگىن ءبىز مامىتبەك قالدىبايەۆتىڭ «ەلىكتىڭ لاعى» اڭگىمەسىمەن تانىسقالى وتىرمىز. (داپتەرگە ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازدىرۋ)
ءا) اۆتور تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
مامىتبەك قالدىبايەۆ 1939 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، تولە بي اۋدانى، قىزىل جالاۋ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن – اقىن، جازۋشى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى. وقىتۋشىلىق قىزمەت اتقارعان. «كوپىر»، «قانات قاقتى»، «اينا» ت. ب. ولەڭدەر جيناقتارى، «ول نەگە ۇيالدى؟»، «مەرەي»، «اي تۋىپ كەلەدى»، «بايدىبەك بابا ارمانى» دەگەن تاقىرىپتاردا اڭگىمەلەر، پوۆەست، روماندار جازعان.
- بۇگىن مامىتبەك اعامىزدىڭ «ەلىكتىڭ لاعى» اڭگىمەسىنە توقتالامىز.
الدىمەن ەلىك دەگەن قانداي جانۋار ەكەنىن ءبىلىپ الايىق.
- ەلىك (كوسۋليا) – دەنە ءبىتىمى ادەمى جانە جەڭىل كىشكەنتاي جانۋار. وزەندەردىڭ جايىلما القابىندا، ورماندى دالالى جەرلەردە ءومىر سۇرەدى. بۇلار كىشىگىرىم ۇيىرىمەن جۇرەدى. ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، ءقاۋىپتى سەزسە جەلگە قارسى جاتا قالادى ەكەن. ولار بىر-بىرىنەن الشاقتاپ جاتىپ، جاۋدىڭ كەلگەنىن ۋاقىتىندا ءبىلۋ ءۇشىن ۇيىرىمەن دەمالادى.
ەلىكتەر كوكتەمدە تولدەيدى. بالاسىن لاق دەيدى. ەكى لاق كەيدە ءۇش لاقتى دۇنيەگە اكەلەدى.
توعايلاردا جاسىرىنۋعا ىڭعايلى ءبۇيىرى مەن ارقاسىنىڭ ءجۇنى سارى ءتۇستى بولىپ كەلەدى، ال قۇيرىعى اق ءتۇستى. ەلىكتەر – قورقاق جانۋارلار. جاۋلارى كوپ، نەگىزگى جاۋى – قاسقىر. ءقاۋىپتى سەزە قالسا، زىتا قاشىپ كەلە جاتقاندا قۇيرىعىن جوعارى كوتەرىپ، اق جاعىمەن لاعىن جاسىرادى. لاقتارىنا جول سىلتەپ وتىرادى. وسىلايشا ولار 2-3 اي بويى اناسىنان اجىرامايدى.
ەلىكتەر شوپتەر مەن اعاش بۇتالى وسىمدىكتەر، جيدەكتەرمەن، ساڭىراۋقۇلاقتارمەن قورەكتەنەدى، ءتاتتىنى جاقسى كورەدى. 11-16 جىل ءومىر سۇرەدى. وبلىسىمىزدى سولتۇستىك بولىگىن مەكەندەيدى.

ب) وقۋلىقپەن جۇمىس.
- ءماتىندى داۋىستاپ وقۋ.
- مازمۇنىن تالداۋ (سۇراق-جاۋاپ)
- اۋا-رايى قانداي ەدى؟
- جولمەن كەلە جاتقان كىم؟
- ول نەگە مىلتىقتى قولعا الدى؟
- نەگە ىزالاندى؟
- تۇيمەباي ەلىكتى نەگە اتپادى؟
- تۇيمەباي ەلىكتى اتقاندا نە بولار ەدى؟

سوزدىك جۇمىس.
شوقى - تىك، بيىك توبە.
نىسانا – كوزدەپ اتاتىن جەر.
قاراۋىل – كۇزەت.
- تىزبەكتەپ وقۋ.
- تاۋىپ وقۋ.
- ماتىننەن اۋا رايىن سۋرەتتەگەن جەردى تاۋىپ وقى.

سەرگىتۋ ءساتى:
كۇن بۇلتتاندى،
جەل تۇردى (ۋ-ۋ-ۋ)
اعاش باستارى قوزعالىپ، تەربەلە باستادى.
العاشقى تامشىلار،
جاڭبىر قۇيىپ كەتتى.
جاڭبىر سايابىرسىدى،
جاڭبىر باسىلدى.
اسپان شايداي اشىلدى،
كوككە كەمپىرقوساق اسىلدى.

تاپسىرمالار:
1-قاتار - اڭشىعا مىنەزدەمە بەر
2-قاتار - اڭگىمە جەلىسى بويىنشا سۋرەت سال
3-قاتار- كۇننىڭ شۋاعى جىلى، انانىڭ قۇشاعى جىلى

- وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارىن تىڭداۋ، تالداۋ.
- جۇمباقتى شەشۋ.
- جاڭىلتپاشتى جاڭىلماي ايت.

بەكىتۋ.
- اۆتور شىعارماسىندا وقىرماندارىنا نە ايتقىسى كەلدى؟
- اڭشىنىڭ ارەكەتىن كوزقاراسىڭدى ءبىلدىر.

باعالاۋ.
ۇيگە 218-220 بەت