«جاڭا جىلدىق ساياحات»
اقمولا وبلىسى، ەرەيمەنتاۋ قالاسى،
№1 نەگىزگى مەكتەپ "بالبوبەك" شاعىن ورتالىق تاربيەشىسى سماتايەۆا ب. گ.
تاقىرىبى: «جاڭا جىلدىق ساياحات»
ماقساتى: بالالاردىڭ جاڭا جىل مەرەكەسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ. مەرەكەلىك كوڭىل - كۇي ورتاسىن ۇيىمداستىرۋ. وبرازدىق بەينەلەردى سومداي بىلۋگە ۇيرەتۋ، حورمەن جانە جەكە ءان ايتۋ شەبەرلىكتەرىن ارتتىرۋ. بي قيمىلدارىن قىزىعۋشىلىقپەن، ىرعاقتى ساقتاي ورىنداۋعا توسەلدىرۋ
جۇرگىزۋشى:
اسەم بەزەندىرىلگەن زالعا بالالار قول ۇستاسىپ كىرەدى.
جۇرگىزۋشى:
جاڭا جىلىڭ قۇتتى بولسىن جاس ۇرپاق،
كەلگەن جىلعا قاراماڭدار توسىرقاپ.
جاڭا جىلىڭ قۇتتى بولسىن اتالار،
سەرگەك ۇرپاق وزدەرىڭنەن ءنار الار.
جاڭا جىلىڭ قۇتتى بولسىن انالار،
بۇلدىرشىندەر وزدەرىڭنەن ءنار الار.
قارا نارلار كوتەرىڭدەر جىل جۇگىن،
سوڭدارىڭنان ەرە بەرسىن بوتالار
قارسى الايىق مەشىندى جىلدى
ۇزاتىپ ساپ قوشقاردى
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، اتا - انالار! ءبىز سىزدەردى جاڭا جىلى مەن قۇتتىقتايمىز. سىزدەرگە جاڭا جىلدا، جاڭا تابىس، باقىت تىلەيمىز.
بالالار ەندى جاڭا جىل مەيرامىن باستايىق.
شىرشانى اينالايىق «شىرشا» ءانىڭ شىرقايىق.
ۇقىپسىز: مەن ۇقىپسىز اداممىن. اباي كوشەسىنەن ۇلكەن تاپسىرما الا كەلدىم. ءبىراق مەن باسقا جەرگە كەلگەن سياقتىمىن. مەن قايدامىن؟
(اينالاسىنا قارايدى) مىنا جەر ماعان تانىس ەمەس. ءبىراق، بۇل ماڭىزدى ەمەس. مەن بۇل جەرگە ءبىر ماڭىزدى تاپسىرما الا كەلدىم عوي، ال قالعانى
ماڭىزدى ەمەس. نەگە كەلىپ ەدىم؟ ا ءيا! جاڭا جىل مەرەكەسىنىڭ ءوتۋى ماعان تاۋەلدى. ماعان جاڭا جىلدى بىلدىرەتىن ساندار تەرۋىم جانە سوزدەردى ايتۋ كەرەك.(تەلەفوننان ءنومىر تەرە باستايدى. وسى كەزدە 2 ادام شىعادى.)
1. سايقىمازاق:
قانە ءبىزدىڭ قوناقتار!
باسقاعا مويىن بۇرماڭدار!
بىزگە قاراي جاقىنداپ
قىزىق كۇلكى تىڭداڭىزدار!
2. سايقىمازاق:
بارلىعىڭىز بىلەتىندەي شىرشادا
وتە قىزىق بولاتىنىن.
ولەڭ ايتىپ، بي بيلەپ
سىزدەردى دوستار، قۇتتىقتاپ
بارلىعى: جاڭا جىلدارىڭىزبەن!!!
(ۇقىپسىزعا كوڭىل اۋدارادى.)
1 سايقىمازاق: (ۇقىپسىزعا) سەن قايدان كەلدىڭ؟ اسپاننان ءتۇستىڭ بە؟
ۇقىپسىز: مەن ءبىر نارسەنى شاتاستىرىپ تۇرعان سەكىلدىمىن. ماعان ەكەۋمىزدىڭ بىرەۋىمىز شاتاسىپ، باسقا جەرگە كەلىپ تۇرعان سەكىلدىمىز.
2 سايقىمازاق: ءبىز مەرەكەگە كەلدىك، حالىق بىزبەن كوڭىل كوتەرەدى مەن بىلمەيمىن، سەن كىمسىڭ ءوزىڭ؟
ۇقىپسىز: مەن ۇقىپسىز اداممىن. رودنيك كوشەسىنەن كەلدىم. جاڭا جىلعا اسىعىپ كەلدىم. ەندى مىنە قايدا كەلگەنىمدى بىلمەي تۇرمىن.
1 سايقىمازاق: قايدا اسىقساڭ، سوندا كەلدىڭ. قاراشى اينالاڭا ادامداردا مەرەكە، بارلىعى كوڭىلدى، باقىتتى جاڭا جىلدى قارسىلاۋدا!
2 سايقىمازاق: قانە قاراڭىزدارشى، قانداي تاماشا شىرشا حالىق سول مەرەكەنى قانەكەي بىزبەن بىرگە قالىپ كوڭىل كوتەرىپ ءبارىمىز بيلەيىك.
(بي بيلەنىپ،. قوشاقان)
(ورتاعا چەبۋراشكا مەن گەنا بايانمەن شىعادى.)
چەبۋراشكا: ءماسساعان، گەنا قاراشى، قانشاما حالىق كەلگەن. مەن وسىنشاما ۇلكەندەرمەن بالالاردى ەشقاشان كورگەن ەمەسپىن.
گەنا: ال مەن كوردىم. زووپاركتە جۇمىس جاساساڭ بۇدان دا كوپ ادام كورەسىڭ.
چەبۋراشكا: بارلىعىڭىز امانسىز با؟ جاڭا جىلدارىڭىزبەن! مەنى بىلەسىڭدەر مە؟
مەن الەمگە بەلگىسىز جانۋارمىن. ال مەنىڭ اتىم...
بارلىعى: چەبۋراشكا.
گەنا: ال مەنىڭ – مەنىڭ اتىم كىم؟
بارلىعى: كروكوديل گەنا!
گەنا: ءماسساعان - قانداي اقىلدى بالالار! ءبىر ويىن ويناساق قالاي قارايسىڭدار بالالار؟
بارلىعى: ءيا وينايىق
ويىن: «اياقپەنەڭ توپ - توپ - توپ...»
گەنا: ال ەندى چەبۋراشكا، ءبىزدىڭ جاڭا ءانىمىزدى
ايتساق قايتەدى.
چەبۋراشكا: ايتساق ايتايىق.
پۋست بەلەيۋت تروپينكي
ي لەتايۋت سنەجينكي
ي زاۆوديت پۋرگا حوروۆود -
سرازۋ ياسنو پروحوجيم،
نا سوسۋلكي پوحوجيم،
چتو ناستۋپيت ۆوت - ۆوت نوۆىي گود...
گەنا: يا ج يگرايۋ نا گورموشكە
ۋ پروحوجيح نا ۆيدۋ...
چەبۋراشكا: ك سوجەلەنيۋ، نوۆىي گود -
ون توجە راز ۆ گودۋ...
چەبۋراشكا: سوزدەرى ەندى ازداپ كەلىسپەيدى. مەن مىنا جەردە ونەر كورسەتىپ كەتكەن سياقتىمىن. ال بارلىق حالىق اياز اتا مەن اقشاقاردى كورگىسى كەلىپ تۇرعان سەكىلدى. ولاردىڭ دا كەلەتىن ۋاقىتى بولعان سەكىلدى. ءبىز جەدەلحاتتى العانىمىزعا كوپ بولدى عوي. ال ەندى بىزدەر وسى جەرگە ءبىر بي بيلەپ سوسىن اياز اتانى شاقىرايىق.
تاربيەشى: توقتاڭىزدار چەبۋراشكا جانە گەنا اعاي ءبىزدىڭ بۇلدىرشىندەر قالاي ءان ايتاتىنىڭ تىڭداڭىزدار.
«ۇلپا قار»
بي «كوڭىلدى بي»
تاربيەشى: بالالار اياز اتامەن اقشاقاردى شاقىرايىق:
اياز اتا، اقشاقار. اياز اتا، اقشاقار
اياز اتا: ۋا، جۇرتىم، جينالعان.
كوڭىلدەرىڭ ءدۇر مارجان
اينالايىن ۇلداردان
اينالايىن قىزداردان
اياز اتا، اقشاقار
جەتتى جولدان قينالعان
ەشتەڭە ەمەس بارلىعى،
الدىمىزدان كۇلدى ارمان
مىقتىلىعىم ءمالىم عوي.
ءوتىپ كەتكەن جىلداردان
اقشاقار: امانسىزدار ما، بالالار، ۇستازدار، اتا - انالار! وزدەرىڭدى ساعىنىپ كەلدىك. جاڭا جىلدارىڭ قۇتتى بولسىن. مەشىن جىلى تابىس جىلى، بەرەكە، بىرلىك اكەلسىن. تاريحي جىل بولسىن.
اياز اتا: ءبارى ءۇشىن باقىتتى دا قۋانىشتى كەزەڭ بولسىن.
اقشاقار: مەن سەندەرمەن جاڭا جىلدى قارسى العانىما وتە قۋانىشتىمىن. سىزدەر ماعان ءبىر ونەر كورسەتىپ بەرەسىڭدەر مە؟
(بي بيلەنەدى.) «ۇلپا قار»
اياز اتا: ويباي، جاڭا جىلدىق مەرەكەڭىزگە قانشا بالالار كەلگەن. كىم تاقپاق ايتسا، كىم ولەڭ ايتسا، ال كىم بيلەسە، بارىنە دە سىيلىعىم بار. قانە، قايداسىڭدار؟
اقشاقار ماعان كومەكتەسەدى.
(بي ) «كۋكارەللا»
تاقپاقتار:
ويىن «مەن سەنى قۋىپ جەتەم»
اقشاقار: قوش كەلدىڭ جاڭا جىل.
اياز اتا: - ال، اينالايىن جاڭا جىل، كەلگەن قادامىڭا نۇر ءبىتسىن! مىناۋ مەنىڭ ۇلدارىم مەن قىزدارىم، مىناۋ حالايىق ءبىر وزىڭە امانات. ون ەكى اي بويى
باعىپ - قاق. جاقسى جىل بول، داريا نۇر بول، جاڭا جىل!
- ال ەندى اقشاقار ءبىز كەتپەستەن بۇرىن بۇلدىرشىندەرىمىز بىزگە تاعى نە ازىرلەدى ەكەن سونى كورەيىك.
( ويىن بۋگي - بۋگي)
تاربيەشىلەردەن سىيلىق. ءان «جاڭا جىل»
- جاڭا جىلدارىڭمەن دوستار! شانامىزعا مىنەيىك اقشاقار. الدا بارار اۋىل بار، جىل قۋانتسىن بارشانى.
اقشاقار: جاڭا جىلدا سىزدەردىڭ بارلىعىڭىزعا جاقسىلىق تىلەيمىن.
بارلىعى: قوش بول، اياز اتا، اقشاقار! اياز اتا، اقشاقار!
(حورمەن شىرشانى اينالا «شىرشا جىرى» ءانى ورىندالادى )
جۇرگىزۋشى: مىنە، قىمباتتى بالالار، بىرلەسىپ، دوستاسىپ وتكىزگەن مەرەكە قاشاندا قۋانىشتى وتەدى. دوستىق، بىرلىك بارىنە دە جەڭەدى. اسپانىمىز
بۇلت تورلاماسىن، اسپانىمىزداعى كۇنىمىز سونبەسىن!
بارلىق جاندار ءبىر تىلەككە قوسقان ءۇن
باقىتتى بوپ باستادى جىل داستانىن
قۋانىشپەن كەلدى توي بوپ جاڭا جىل
قۇتتى بولسىن جاڭا باقىت دوستارىم!...
كەلەسى ءسوز كەزەگىڭ مەكتەپ ديرەكتورىنا بەرىلەدى، جانە تاربيە مەڭگەرۋشىنە
كەلەسى ءسوز كەزەگى اتا - انالارعا بەرىلەدى.
№1 نەگىزگى مەكتەپ "بالبوبەك" شاعىن ورتالىق تاربيەشىسى سماتايەۆا ب. گ.
تاقىرىبى: «جاڭا جىلدىق ساياحات»
ماقساتى: بالالاردىڭ جاڭا جىل مەرەكەسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ. مەرەكەلىك كوڭىل - كۇي ورتاسىن ۇيىمداستىرۋ. وبرازدىق بەينەلەردى سومداي بىلۋگە ۇيرەتۋ، حورمەن جانە جەكە ءان ايتۋ شەبەرلىكتەرىن ارتتىرۋ. بي قيمىلدارىن قىزىعۋشىلىقپەن، ىرعاقتى ساقتاي ورىنداۋعا توسەلدىرۋ
جۇرگىزۋشى:
اسەم بەزەندىرىلگەن زالعا بالالار قول ۇستاسىپ كىرەدى.
جۇرگىزۋشى:
جاڭا جىلىڭ قۇتتى بولسىن جاس ۇرپاق،
كەلگەن جىلعا قاراماڭدار توسىرقاپ.
جاڭا جىلىڭ قۇتتى بولسىن اتالار،
سەرگەك ۇرپاق وزدەرىڭنەن ءنار الار.
جاڭا جىلىڭ قۇتتى بولسىن انالار،
بۇلدىرشىندەر وزدەرىڭنەن ءنار الار.
قارا نارلار كوتەرىڭدەر جىل جۇگىن،
سوڭدارىڭنان ەرە بەرسىن بوتالار
قارسى الايىق مەشىندى جىلدى
ۇزاتىپ ساپ قوشقاردى
سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، اتا - انالار! ءبىز سىزدەردى جاڭا جىلى مەن قۇتتىقتايمىز. سىزدەرگە جاڭا جىلدا، جاڭا تابىس، باقىت تىلەيمىز.
بالالار ەندى جاڭا جىل مەيرامىن باستايىق.
شىرشانى اينالايىق «شىرشا» ءانىڭ شىرقايىق.
ۇقىپسىز: مەن ۇقىپسىز اداممىن. اباي كوشەسىنەن ۇلكەن تاپسىرما الا كەلدىم. ءبىراق مەن باسقا جەرگە كەلگەن سياقتىمىن. مەن قايدامىن؟
(اينالاسىنا قارايدى) مىنا جەر ماعان تانىس ەمەس. ءبىراق، بۇل ماڭىزدى ەمەس. مەن بۇل جەرگە ءبىر ماڭىزدى تاپسىرما الا كەلدىم عوي، ال قالعانى
ماڭىزدى ەمەس. نەگە كەلىپ ەدىم؟ ا ءيا! جاڭا جىل مەرەكەسىنىڭ ءوتۋى ماعان تاۋەلدى. ماعان جاڭا جىلدى بىلدىرەتىن ساندار تەرۋىم جانە سوزدەردى ايتۋ كەرەك.(تەلەفوننان ءنومىر تەرە باستايدى. وسى كەزدە 2 ادام شىعادى.)
1. سايقىمازاق:
قانە ءبىزدىڭ قوناقتار!
باسقاعا مويىن بۇرماڭدار!
بىزگە قاراي جاقىنداپ
قىزىق كۇلكى تىڭداڭىزدار!
2. سايقىمازاق:
بارلىعىڭىز بىلەتىندەي شىرشادا
وتە قىزىق بولاتىنىن.
ولەڭ ايتىپ، بي بيلەپ
سىزدەردى دوستار، قۇتتىقتاپ
بارلىعى: جاڭا جىلدارىڭىزبەن!!!
(ۇقىپسىزعا كوڭىل اۋدارادى.)
1 سايقىمازاق: (ۇقىپسىزعا) سەن قايدان كەلدىڭ؟ اسپاننان ءتۇستىڭ بە؟
ۇقىپسىز: مەن ءبىر نارسەنى شاتاستىرىپ تۇرعان سەكىلدىمىن. ماعان ەكەۋمىزدىڭ بىرەۋىمىز شاتاسىپ، باسقا جەرگە كەلىپ تۇرعان سەكىلدىمىز.
2 سايقىمازاق: ءبىز مەرەكەگە كەلدىك، حالىق بىزبەن كوڭىل كوتەرەدى مەن بىلمەيمىن، سەن كىمسىڭ ءوزىڭ؟
ۇقىپسىز: مەن ۇقىپسىز اداممىن. رودنيك كوشەسىنەن كەلدىم. جاڭا جىلعا اسىعىپ كەلدىم. ەندى مىنە قايدا كەلگەنىمدى بىلمەي تۇرمىن.
1 سايقىمازاق: قايدا اسىقساڭ، سوندا كەلدىڭ. قاراشى اينالاڭا ادامداردا مەرەكە، بارلىعى كوڭىلدى، باقىتتى جاڭا جىلدى قارسىلاۋدا!
2 سايقىمازاق: قانە قاراڭىزدارشى، قانداي تاماشا شىرشا حالىق سول مەرەكەنى قانەكەي بىزبەن بىرگە قالىپ كوڭىل كوتەرىپ ءبارىمىز بيلەيىك.
(بي بيلەنىپ،. قوشاقان)
(ورتاعا چەبۋراشكا مەن گەنا بايانمەن شىعادى.)
چەبۋراشكا: ءماسساعان، گەنا قاراشى، قانشاما حالىق كەلگەن. مەن وسىنشاما ۇلكەندەرمەن بالالاردى ەشقاشان كورگەن ەمەسپىن.
گەنا: ال مەن كوردىم. زووپاركتە جۇمىس جاساساڭ بۇدان دا كوپ ادام كورەسىڭ.
چەبۋراشكا: بارلىعىڭىز امانسىز با؟ جاڭا جىلدارىڭىزبەن! مەنى بىلەسىڭدەر مە؟
مەن الەمگە بەلگىسىز جانۋارمىن. ال مەنىڭ اتىم...
بارلىعى: چەبۋراشكا.
گەنا: ال مەنىڭ – مەنىڭ اتىم كىم؟
بارلىعى: كروكوديل گەنا!
گەنا: ءماسساعان - قانداي اقىلدى بالالار! ءبىر ويىن ويناساق قالاي قارايسىڭدار بالالار؟
بارلىعى: ءيا وينايىق
ويىن: «اياقپەنەڭ توپ - توپ - توپ...»
گەنا: ال ەندى چەبۋراشكا، ءبىزدىڭ جاڭا ءانىمىزدى
ايتساق قايتەدى.
چەبۋراشكا: ايتساق ايتايىق.
پۋست بەلەيۋت تروپينكي
ي لەتايۋت سنەجينكي
ي زاۆوديت پۋرگا حوروۆود -
سرازۋ ياسنو پروحوجيم،
نا سوسۋلكي پوحوجيم،
چتو ناستۋپيت ۆوت - ۆوت نوۆىي گود...
گەنا: يا ج يگرايۋ نا گورموشكە
ۋ پروحوجيح نا ۆيدۋ...
چەبۋراشكا: ك سوجەلەنيۋ، نوۆىي گود -
ون توجە راز ۆ گودۋ...
چەبۋراشكا: سوزدەرى ەندى ازداپ كەلىسپەيدى. مەن مىنا جەردە ونەر كورسەتىپ كەتكەن سياقتىمىن. ال بارلىق حالىق اياز اتا مەن اقشاقاردى كورگىسى كەلىپ تۇرعان سەكىلدى. ولاردىڭ دا كەلەتىن ۋاقىتى بولعان سەكىلدى. ءبىز جەدەلحاتتى العانىمىزعا كوپ بولدى عوي. ال ەندى بىزدەر وسى جەرگە ءبىر بي بيلەپ سوسىن اياز اتانى شاقىرايىق.
تاربيەشى: توقتاڭىزدار چەبۋراشكا جانە گەنا اعاي ءبىزدىڭ بۇلدىرشىندەر قالاي ءان ايتاتىنىڭ تىڭداڭىزدار.
«ۇلپا قار»
بي «كوڭىلدى بي»
تاربيەشى: بالالار اياز اتامەن اقشاقاردى شاقىرايىق:
اياز اتا، اقشاقار. اياز اتا، اقشاقار
اياز اتا: ۋا، جۇرتىم، جينالعان.
كوڭىلدەرىڭ ءدۇر مارجان
اينالايىن ۇلداردان
اينالايىن قىزداردان
اياز اتا، اقشاقار
جەتتى جولدان قينالعان
ەشتەڭە ەمەس بارلىعى،
الدىمىزدان كۇلدى ارمان
مىقتىلىعىم ءمالىم عوي.
ءوتىپ كەتكەن جىلداردان
اقشاقار: امانسىزدار ما، بالالار، ۇستازدار، اتا - انالار! وزدەرىڭدى ساعىنىپ كەلدىك. جاڭا جىلدارىڭ قۇتتى بولسىن. مەشىن جىلى تابىس جىلى، بەرەكە، بىرلىك اكەلسىن. تاريحي جىل بولسىن.
اياز اتا: ءبارى ءۇشىن باقىتتى دا قۋانىشتى كەزەڭ بولسىن.
اقشاقار: مەن سەندەرمەن جاڭا جىلدى قارسى العانىما وتە قۋانىشتىمىن. سىزدەر ماعان ءبىر ونەر كورسەتىپ بەرەسىڭدەر مە؟
(بي بيلەنەدى.) «ۇلپا قار»
اياز اتا: ويباي، جاڭا جىلدىق مەرەكەڭىزگە قانشا بالالار كەلگەن. كىم تاقپاق ايتسا، كىم ولەڭ ايتسا، ال كىم بيلەسە، بارىنە دە سىيلىعىم بار. قانە، قايداسىڭدار؟
اقشاقار ماعان كومەكتەسەدى.
(بي ) «كۋكارەللا»
تاقپاقتار:
ويىن «مەن سەنى قۋىپ جەتەم»
اقشاقار: قوش كەلدىڭ جاڭا جىل.
اياز اتا: - ال، اينالايىن جاڭا جىل، كەلگەن قادامىڭا نۇر ءبىتسىن! مىناۋ مەنىڭ ۇلدارىم مەن قىزدارىم، مىناۋ حالايىق ءبىر وزىڭە امانات. ون ەكى اي بويى
باعىپ - قاق. جاقسى جىل بول، داريا نۇر بول، جاڭا جىل!
- ال ەندى اقشاقار ءبىز كەتپەستەن بۇرىن بۇلدىرشىندەرىمىز بىزگە تاعى نە ازىرلەدى ەكەن سونى كورەيىك.
( ويىن بۋگي - بۋگي)
تاربيەشىلەردەن سىيلىق. ءان «جاڭا جىل»
- جاڭا جىلدارىڭمەن دوستار! شانامىزعا مىنەيىك اقشاقار. الدا بارار اۋىل بار، جىل قۋانتسىن بارشانى.
اقشاقار: جاڭا جىلدا سىزدەردىڭ بارلىعىڭىزعا جاقسىلىق تىلەيمىن.
بارلىعى: قوش بول، اياز اتا، اقشاقار! اياز اتا، اقشاقار!
(حورمەن شىرشانى اينالا «شىرشا جىرى» ءانى ورىندالادى )
جۇرگىزۋشى: مىنە، قىمباتتى بالالار، بىرلەسىپ، دوستاسىپ وتكىزگەن مەرەكە قاشاندا قۋانىشتى وتەدى. دوستىق، بىرلىك بارىنە دە جەڭەدى. اسپانىمىز
بۇلت تورلاماسىن، اسپانىمىزداعى كۇنىمىز سونبەسىن!
بارلىق جاندار ءبىر تىلەككە قوسقان ءۇن
باقىتتى بوپ باستادى جىل داستانىن
قۋانىشپەن كەلدى توي بوپ جاڭا جىل
قۇتتى بولسىن جاڭا باقىت دوستارىم!...
كەلەسى ءسوز كەزەگىڭ مەكتەپ ديرەكتورىنا بەرىلەدى، جانە تاربيە مەڭگەرۋشىنە
كەلەسى ءسوز كەزەگى اتا - انالارعا بەرىلەدى.
You Might Also Like
