جاقسىلىق جاساۋ دا – باقىت
دايىندىق سىنىبى
تاقىرىبى: جاقسىلىق جاساۋ دا – باقىت.
ماقساتى: ءوزارا دوستىق، «جاقسىلىق» ۇعىمدارى ،ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى جونىندە تۇسىنىك بەرۋ،
كورنەكىلىكتەر: سيۋجەتتى سۋرەتتەر، ويىنشىقتار
ءادىس – ءتاسىلى: ساياحات ساباق
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. شاتتىق شەڭبەر
ارمىسىڭ، شاپاعاتتى كۇنىمىز!
ارمىسىڭ، مەيىرىمدى جەرىمىز!
ارمىسىڭ، تابيعات انامىز!
ادەپپەن باس يەر بالامىز!
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن بارشاعا،
قوش كەلدىڭىز، ءبىزدىڭ بالاباقشاعا!
ءىى. اڭگىمەلەۋ
بالالار ءبىز بۇگىن ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەر جونىندە اڭگىمەلەيمىز.
- بالالار «جاقسىلىق» دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
جاقسى ادام – ول قانداي ادام؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداپ، تاربيەشى تولىقتىرادى)
بالالار، دۇرىس ايتاسىڭدار، ياعني ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەر ول – ۇلكەندەرگە كورسەتكەن كومەگى، كىشىگە قامقور بولۋى، ۇلى تابيعاتتى ايالاپ، ماپەلەۋى، ياعني اعاشتاردى سىندىرماۋ، جەرگە، سۋعا قوقىس زاتتاردى تاستاماۋ، قۇستار مەن جان – جانۋارلاردى قامقور ەتىپ ،تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى جاقسى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرى ارقىلى كورىنەدى.
بالالار سەندەردىڭ بويلارىڭدا وسىنداي قاسيەتتەر بار ما؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭدايدى)
ولاي بولسا، جاقسى قاسيەتتەردى دالەلدەۋ ءۇشىن تابيعات اناعا ساياحات جاسايىق سەبەبى، تابيعات ءبىزدىڭ انامىز، ءبىز تابيعاتقا – پانامىز.
(بالالارمەن كەدەرگىلەردەن ءوتىپ،تابيعات انا اياسىنا ساياحات جاسايمىز. تابيعات انا امانداسىپ، بالالاردى قارسى الادى )
تابيعات انا، ءبىزدىڭ بالالار ءوز بويلارىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى انىقتاۋ ماقساتىندا، سىزدەن كومەك سۇراپ كەلدى.
بارلىق تىرشىلىك ەتكەن اعزالاردىڭ بويىندا جاعىمدى قاسيەتتەر بولادى، ونسىز ول تىرشىلىك ەتە المايدى.
سەندەردىڭ جاقسى بالا ەكەندەرىڭدى سىناپ،تەكسەرىپ، مۇمكىن بۇل سۇراققا وزدەرىڭنىڭ ىس-ارەكەتتەرىڭمەن جاۋاپ بەرەرسىڭدەر. الدىمەن مەن سەندەرگە ەكى بالا «جاقسىلىق پەن جاماندىق» تۋرالى مىسالىمدى ۇسىنامىن. وسى مىسالدى كورە وتىرىپ، جاقسى مەن جاماننىڭ ارا جىگىن اجىراتاتىن بولاسىڭدار.
(بالالار «جاقسىلىق پەن جاماندىق» مىسالىن تاماشالايدى)
جاقسىلىق دوسىنا جاقسىلىقتى ۇيرەتۋ ءۇشىن تابيعات انادان كومەك سۇرايدى. تابيعات انا مىسالدان كەيىن، بالالارعا ساۋال تاستايدى.
بالالار جاقسىلىق نەگە كوڭىلدى جۇرەدى؟
ال جاماندىق شە؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭدايدى)
بالالار، سەندەر جاماندىققا كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
ءيا، «جاقسىلىق جاساۋ دا – باقىت...»
ءىىى. ويىن «نە ىستەر ەدىڭ؟»
تابيعات انا ويىن ۇسىنادى.
ويىن شارتى: سۋرەتتە كورسەتىلگەن جاعداياتتارعا قويىلعان سۇراقتارعا ءوز ويلارىن ەركىن ايتىپ، جاۋاپ بەرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: بالالاردى جاقسى قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ءىۋ. عاجايىپ سوزدەر
مەن تابيعاتتى سۇيەمىن،
تابيعاتسىز ءومىر جوق.
سۋدى لاستامايىق.
ورماندا وت جاقپا.
اعاشتى سىندىرما.
قۇستاردى قورعايمىن.
سۋدى لاستامايمىن.
اعاشتى كوپ وتىرعىزامىز.
گۇلدى جاقسى كورەمىن.
تازا اۋامەن تىنىس الامىن.
سەرۋەنگە كوپ شىعامىز.
تابيعاتقا قامقور بوپ،
بايلىعىن ءبىز قورعايىق.
اتا – اناعا قامقور بوپ،
اسىل مۇراگەر بولايىق.
دوسىمىزعا بەرىك بوپ،
ءتاتۋ-تاتتى بولايىق.
ادەپتى دە، ءتارتىپتى
جاقسىلىعىن قولدايىق.
جاقسىلىققا – جاقسىلىق،
ءار كىسىنىڭ ءىسى.
جامانشىلىققا – جاقسىلىق
ەر كىسىنىڭ ءىسى. (م.اۋەزوۆ)
جاقسى بولساڭ، جەردەي بول
ءبارىن شىداپ كوتەرگەن.
تازا بولساڭ سۋداي بول
ءبارىن جۋىپ، كەتىرگەن.
بىرەۋگە جاقسىلىق ەتسەڭ –
ول جاقسىلىقتى مىندەت ەتپە! (م.اۋەزوۆ)
جاقسىلىق جۇرگەن جەردە، تارشىلىق بولمايدى.
جاقسى ءسوز – جاقسى تىلەك،
بولايىق ىزگى نيەتتى.
جاقسى ويلاپ كىسىگە،
تىلەيىك ۇلكەن – كىشىگە – دەپ تاماشا سوزدەرمەن «جاقسىلىق جاساعان باقىت» - دەپ اينالاڭا جاقسى ىستەر جاساپ، قۋانتساڭ، كوڭىلىن ءاردايىم قۋانىشقا تولىپ، باقىتتى بولاسىڭ.
ۋ.سەرگىتۋ ءساتى
مىناۋ – مەنىڭ جۇرەگىم،
ءبارى وسىدان باستالادى،
مىناۋ – باسىم اقىلدى،
ءبارىن وسى اتقارادى.
مىناۋ – مەنىڭ وڭ قولىم،
مىناۋ مەنىڭ – سول قولىم
بارلىق ءىستى اتقارادى.
مىناۋ - مەنىڭ وڭ اياعىم،
مىناۋ - مەنىڭ سول اياعىم
جاقسىلىققا اپارادى.
ءۋى. تىنىشتىق ءساتى.
بالالار ءبىر ساتكە تابيعات انا باۋىرىندا تىنىعايىق، بويىمىزعا سىڭىرگەن جاقسى قاسيەتتەردى تۇلا بويىمىزعا تاراتىپ، جۇرەگىمىزدەگى جاقسىلىق الاۋىنداعى جىلۋدى ءبىر – بىرىمىزگە تىلەك ايتىپ، نۇرلاندىرايىق.
ال ەندى، كوزىمىزدى اشىپ، جاقسى قاسيەتتەردى بويىمىزعا دارىتىپ، سەزىمدەرىمىزبەن بولىسەيىك.
(تابيعات – انا بالالارعا جۇرەكشەلەر بەرىپ، تىلەك ايتىپ، قوشتاسادى)
ءۋىى. قورىتىندى
(بالالاردىڭ العان اسەرلەرىمەن بولىسەدى، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى، تاربيەشى تولىقتىرادى)
ءۋىىى. جۇرەكتەن – جۇرەككە
توسىن سىي، ءان «ءبىز باقىتتى بالامىز.»
تاقىرىبى: جاقسىلىق جاساۋ دا – باقىت.
ماقساتى: ءوزارا دوستىق، «جاقسىلىق» ۇعىمدارى ،ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى جونىندە تۇسىنىك بەرۋ،
كورنەكىلىكتەر: سيۋجەتتى سۋرەتتەر، ويىنشىقتار
ءادىس – ءتاسىلى: ساياحات ساباق
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. شاتتىق شەڭبەر
ارمىسىڭ، شاپاعاتتى كۇنىمىز!
ارمىسىڭ، مەيىرىمدى جەرىمىز!
ارمىسىڭ، تابيعات انامىز!
ادەپپەن باس يەر بالامىز!
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن بارشاعا،
قوش كەلدىڭىز، ءبىزدىڭ بالاباقشاعا!
ءىى. اڭگىمەلەۋ
بالالار ءبىز بۇگىن ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەر جونىندە اڭگىمەلەيمىز.
- بالالار «جاقسىلىق» دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
جاقسى ادام – ول قانداي ادام؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداپ، تاربيەشى تولىقتىرادى)
بالالار، دۇرىس ايتاسىڭدار، ياعني ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەر ول – ۇلكەندەرگە كورسەتكەن كومەگى، كىشىگە قامقور بولۋى، ۇلى تابيعاتتى ايالاپ، ماپەلەۋى، ياعني اعاشتاردى سىندىرماۋ، جەرگە، سۋعا قوقىس زاتتاردى تاستاماۋ، قۇستار مەن جان – جانۋارلاردى قامقور ەتىپ ،تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى جاقسى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرى ارقىلى كورىنەدى.
بالالار سەندەردىڭ بويلارىڭدا وسىنداي قاسيەتتەر بار ما؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭدايدى)
ولاي بولسا، جاقسى قاسيەتتەردى دالەلدەۋ ءۇشىن تابيعات اناعا ساياحات جاسايىق سەبەبى، تابيعات ءبىزدىڭ انامىز، ءبىز تابيعاتقا – پانامىز.
(بالالارمەن كەدەرگىلەردەن ءوتىپ،تابيعات انا اياسىنا ساياحات جاسايمىز. تابيعات انا امانداسىپ، بالالاردى قارسى الادى )
تابيعات انا، ءبىزدىڭ بالالار ءوز بويلارىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى انىقتاۋ ماقساتىندا، سىزدەن كومەك سۇراپ كەلدى.
بارلىق تىرشىلىك ەتكەن اعزالاردىڭ بويىندا جاعىمدى قاسيەتتەر بولادى، ونسىز ول تىرشىلىك ەتە المايدى.
سەندەردىڭ جاقسى بالا ەكەندەرىڭدى سىناپ،تەكسەرىپ، مۇمكىن بۇل سۇراققا وزدەرىڭنىڭ ىس-ارەكەتتەرىڭمەن جاۋاپ بەرەرسىڭدەر. الدىمەن مەن سەندەرگە ەكى بالا «جاقسىلىق پەن جاماندىق» تۋرالى مىسالىمدى ۇسىنامىن. وسى مىسالدى كورە وتىرىپ، جاقسى مەن جاماننىڭ ارا جىگىن اجىراتاتىن بولاسىڭدار.
(بالالار «جاقسىلىق پەن جاماندىق» مىسالىن تاماشالايدى)
جاقسىلىق دوسىنا جاقسىلىقتى ۇيرەتۋ ءۇشىن تابيعات انادان كومەك سۇرايدى. تابيعات انا مىسالدان كەيىن، بالالارعا ساۋال تاستايدى.
بالالار جاقسىلىق نەگە كوڭىلدى جۇرەدى؟
ال جاماندىق شە؟
(بالالاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭدايدى)
بالالار، سەندەر جاماندىققا كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
ءيا، «جاقسىلىق جاساۋ دا – باقىت...»
ءىىى. ويىن «نە ىستەر ەدىڭ؟»
تابيعات انا ويىن ۇسىنادى.
ويىن شارتى: سۋرەتتە كورسەتىلگەن جاعداياتتارعا قويىلعان سۇراقتارعا ءوز ويلارىن ەركىن ايتىپ، جاۋاپ بەرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: بالالاردى جاقسى قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ءىۋ. عاجايىپ سوزدەر
مەن تابيعاتتى سۇيەمىن،
تابيعاتسىز ءومىر جوق.
سۋدى لاستامايىق.
ورماندا وت جاقپا.
اعاشتى سىندىرما.
قۇستاردى قورعايمىن.
سۋدى لاستامايمىن.
اعاشتى كوپ وتىرعىزامىز.
گۇلدى جاقسى كورەمىن.
تازا اۋامەن تىنىس الامىن.
سەرۋەنگە كوپ شىعامىز.
تابيعاتقا قامقور بوپ،
بايلىعىن ءبىز قورعايىق.
اتا – اناعا قامقور بوپ،
اسىل مۇراگەر بولايىق.
دوسىمىزعا بەرىك بوپ،
ءتاتۋ-تاتتى بولايىق.
ادەپتى دە، ءتارتىپتى
جاقسىلىعىن قولدايىق.
جاقسىلىققا – جاقسىلىق،
ءار كىسىنىڭ ءىسى.
جامانشىلىققا – جاقسىلىق
ەر كىسىنىڭ ءىسى. (م.اۋەزوۆ)
جاقسى بولساڭ، جەردەي بول
ءبارىن شىداپ كوتەرگەن.
تازا بولساڭ سۋداي بول
ءبارىن جۋىپ، كەتىرگەن.
بىرەۋگە جاقسىلىق ەتسەڭ –
ول جاقسىلىقتى مىندەت ەتپە! (م.اۋەزوۆ)
جاقسىلىق جۇرگەن جەردە، تارشىلىق بولمايدى.
جاقسى ءسوز – جاقسى تىلەك،
بولايىق ىزگى نيەتتى.
جاقسى ويلاپ كىسىگە،
تىلەيىك ۇلكەن – كىشىگە – دەپ تاماشا سوزدەرمەن «جاقسىلىق جاساعان باقىت» - دەپ اينالاڭا جاقسى ىستەر جاساپ، قۋانتساڭ، كوڭىلىن ءاردايىم قۋانىشقا تولىپ، باقىتتى بولاسىڭ.
ۋ.سەرگىتۋ ءساتى
مىناۋ – مەنىڭ جۇرەگىم،
ءبارى وسىدان باستالادى،
مىناۋ – باسىم اقىلدى،
ءبارىن وسى اتقارادى.
مىناۋ – مەنىڭ وڭ قولىم،
مىناۋ مەنىڭ – سول قولىم
بارلىق ءىستى اتقارادى.
مىناۋ - مەنىڭ وڭ اياعىم،
مىناۋ - مەنىڭ سول اياعىم
جاقسىلىققا اپارادى.
ءۋى. تىنىشتىق ءساتى.
بالالار ءبىر ساتكە تابيعات انا باۋىرىندا تىنىعايىق، بويىمىزعا سىڭىرگەن جاقسى قاسيەتتەردى تۇلا بويىمىزعا تاراتىپ، جۇرەگىمىزدەگى جاقسىلىق الاۋىنداعى جىلۋدى ءبىر – بىرىمىزگە تىلەك ايتىپ، نۇرلاندىرايىق.
ال ەندى، كوزىمىزدى اشىپ، جاقسى قاسيەتتەردى بويىمىزعا دارىتىپ، سەزىمدەرىمىزبەن بولىسەيىك.
(تابيعات – انا بالالارعا جۇرەكشەلەر بەرىپ، تىلەك ايتىپ، قوشتاسادى)
ءۋىى. قورىتىندى
(بالالاردىڭ العان اسەرلەرىمەن بولىسەدى، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى، تاربيەشى تولىقتىرادى)
ءۋىىى. جۇرەكتەن – جۇرەككە
توسىن سىي، ءان «ءبىز باقىتتى بالامىز.»
You Might Also Like
-
5-6 جاسار بالالاردىڭ ويىن ارقىلى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ جانە سىني تۇرعىدان ويلاۋ تەحنولوگياسى بويىنشا قۇزىرەتتىلىكتى مەڭگەرتۋ.
