سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 5 كۇن بۇرىن)
جاستار تاربيەسىندەگى ەڭ ىقپالدى ب ا ق قۇرالى تەلەديدار بولا الا ما؟

بۇگىندە باق-تىڭ قوعامدا  الاتىن ورنى زور ەكەنىن بارىمىزگە ءمالىم. ويتكەنى ب ا ق ارقىلى ادامدار اقپاراتتانادى، اقپارات الماسادى. سونداي-اق، حالىق اراسىندا «جۋرناليستيكا-تورتىنشى بيلىك وكىلى» دەگەن ۇعىم قالىپتاسقان. شىنىندا، ءدال سولاي. حالىقتىڭ قاندايدا ءبىر شەشىلمەي جۇرگەن ماسەلەسى بولسا،جۋرناليستتەردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋ ارقىلى بيلىككە جەتكىزىلەدى.بىلايشا ايتقاندا، جۋرناليست بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىنداعى التىن كوپىر. سوندىقتان ب ا ق وكىلدەرى  حالىقتىڭ جان ايقايىن بيلىككە جەتكىزىپ،حالىققا پايدالى باعدارلامالاردى شىعارۋى ءتيىس. ال، ءبىزدىڭ ەلدە رەيتينگ قۋىپ، اقشانىڭ سوڭىنا ەرگەندەر بارشىلىق. قانداي باعدارلامانى قاراساڭىز دا،  رەيتينگ جوعارى بولۋى ءتيىس دەگەن تۇسىنىك بار. بۇل قاتە پىكىر. سەبەبى جاستاردىڭ تاربيەسىنە، ولادىڭ ءوسىپ قالىپتاسۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ جاتىر.  

دالىرەك ايتقاندا، قازىرگى تاڭدا تەلەديداردا ءمان-ماعىناسى جوق باعدارلامالار كوبەيىپ كەتتى. مىسالى: «قوسىلايىق»، «ءبىر بولايىق»، "قالاۋلىم" سىندى باعدارلامالاردى ايتۋعا بولادى. اتالمىش باعدارلامالار  تىكەلەي ەفيردە ءۇش-تورت ساعات كورسەتىلەدى. باعدارلاماعا قاتىسۋشى اعا-اپالارىمىز ءبىزدىڭ تاربيەمىزگە ساي كەلمەيتىن  جات قىلىقتار كورسەتىپ جاتادى. ءبىراق ول باعدارلامالاردىڭ كونتەنتى جات بولسا دا، ونى حالىق كورەدى. نەگە؟ سەبەبى ولار انونستى ايقايلاتىپ، ينتريگا جاسايدى. بۇعان الدانعان جاستارىمىز باعدارلامانى سوڭىنا دەيىن قارايدى.وسىدان-اق،  ءبىزدىڭ مەديا ساۋاتتىلىعىمىزدىڭ تومەن دەڭگەيدە ەكەنىن كورۋگە بولادى. ونىڭ تاربيەمىزگە جات ەكەنىن بىلسەك تە،  كورگىڭ كەلەدى. ويتكەنى اينالامىزدىڭ ءبارى نەگاتيۆكە تولى زاماندا ادامدار وسىنداي شەتەلدىك باعدارلامالاردان جۇبانىش تابادى. 

جاڭالىقتاردى اشا قالساڭىز،  «پالەنشە سۋعا باتىپ كەتتى»، «ءجاسوسپىرىم بالا وز-وزىڭە قول جۇمسادى» - دەگەن سەكىلدى جانتۇرشىگەرلىك  جاعداياتتارعا تولى. ودان شارشاعان حالىق نە ىستەيدى؟وسىنداي باعدارلامالاردى كورەدى.

كوپكە توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىن. بالانىڭ ساناسىن دامىتاتىن قازاق تىلىندەگى جاقسى باعدارلامالار دا  بار.ايتسە دە ولاردىڭ عۇمىرلارى ۇزاققا بارمايدى. ويتكەنى كورىلىم سانى از. بۇل دەگەنىمىز- باعدارلامانىڭ بولاشاعىنا بالتا شاپقانىمىزبەن بىردەي دەگەن ءسوز. 

مەنىڭ ۇسىنىسىم، تەلەارنالارعا  پايدالى باعدارلامالاردى قىزىقتى ەتىپ تۇسىرسە،بارلىق كورەرمەن قارايدى دەپ  ايتا الامىن. بۇگىنگى تاڭدا تىڭدارمان سوعان مۇقتاج. 

«جاستار تاربيەسىندەگى ەڭ ىقپالدى ب ا ق قۇرالى تەلەديدار بولا الا ما؟»

بۇگىندە باق-تىڭ قوعامدا  الاتىن ورنى زور ەكەنىن بارىمىزگە ءمالىم. ويتكەنى ب ا ق ارقىلى ادامدار اقپاراتتانادى، اقپارات الماسادى. سونداي-اق، حالىق اراسىندا «جۋرناليستيكا-تورتىنشى بيلىك وكىلى» دەگەن ۇعىم قالىپتاسقان. شىنىندا، ءدال سولاي. حالىقتىڭ قاندايدا ءبىر شەشىلمەي جۇرگەن ماسەلەسى بولسا،جۋرناليستتەردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋ ارقىلى بيلىككە جەتكىزىلەدى.بىلايشا ايتقاندا، جۋرناليست بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىنداعى التىن كوپىر. سوندىقتان ب ا ق وكىلدەرى حالىقتىڭ جان ايقايىن بيلىككە جەتكىزىپ،حالىققا پايدالى باعدارلامالاردى شىعارۋى ءتيىس. ال، ءبىزدىڭ ەلدە رەيتينگ قۋىپ، اقشانىڭ سوڭىنا ەرگەندەر بارشىلىق. قانداي باعدارلامانى قاراساڭىز دا، رەيتينگ جوعارى بولۋى ءتيىس دەگەن تۇسىنىك بار. بۇل قاتە پىكىر. سەبەبى جاستاردىڭ تاربيەسىنە، ولادىڭ ءوسىپ قالىپتاسۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ جاتىر.  

دالىرەك ايتقاندا، قازىرگى تاڭدا تەلەديداردا ءمان-ماعىناسى جوق باعدارلامالار كوبەيىپ كەتتى. مىسالى: «قوسىلايىق»، «ءبىر بولايىق»، "قالاۋلىم" سىندى باعدارلامالاردى ايتۋعا بولادى. اتالمىش باعدارلامالار تىكەلەي ەفيردە ءۇش-تورت ساعات كورسەتىلەدى. باعدارلاماعا قاتىسۋشى اعا-اپالارىمىز ءبىزدىڭ تاربيەمىزگە ساي كەلمەيتىن  جات قىلىقتار كورسەتىپ جاتادى. ءبىراق ول باعدارلامالاردىڭ كونتەنتى جات بولسا دا، ونى حالىق كورەدى. نەگە؟ سەبەبى ولار انونستى ايقايلاتىپ، ينتريگا جاسايدى. بۇعان الدانعان جاستارىمىز باعدارلامانى سوڭىنا دەيىن قارايدى. وسىدان-اق، ءبىزدىڭ مەديا ساۋاتتىلىعىمىزدىڭ تومەن دەڭگەيدە ەكەنىن كورۋگە بولادى. ونىڭ تاربيەمىزگە جات ەكەنىن بىلسەك تە،  كورگىڭ كەلەدى. ويتكەنى اينالامىزدىڭ ءبارى نەگاتيۆكە تولى زاماندا ادامدار وسىنداي شەتەلدىك باعدارلامالاردان جۇبانىش تابادى. 

جاڭالىقتاردى اشا قالساڭىز، «پالەنشە سۋعا باتىپ كەتتى»، «ءجاسوسپىرىم بالا وز-وزىڭە قول جۇمسادى»-دەگەن سەكىلدى جانتۇرشىگەرلىك جاعداياتتارعا تولى. ودان شارشاعان حالىق نە ىستەيدى؟ وسىنداي باعدارلامالاردى كورەدى.

كوپكە توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىن. بالانىڭ ساناسىن دامىتاتىن قازاق تىلىندەگى جاقسى باعدارلامالار دا  بار.ايتسە دە ولاردىڭ عۇمىرلارى ۇزاققا بارمايدى. ويتكەنى كورىلىم سانى از. بۇل دەگەنىمىز - باعدارلامانىڭ بولاشاعىنا بالتا شاپقانىمىزبەن بىردەي دەگەن ءسوز. 

مەنىڭ ۇسىنىسىم، تەلەارنالارعا پايدالى باعدارلامالاردى قىزىقتى ەتىپ تۇسىرسە،بارلىق كورەرمەن قارايدى دەپ ايتا الامىن. بۇگىنگى تاڭدا كورەرمەن سوعان مۇقتاج.

دانا ابدراحيم


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما