InfoHub Logo

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى،
ت.رىسقۇلوۆ اۋدانى، م.جارىمبەتوۆ اۋىلى،
"العاباس" جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
جاريمبەتوۆا الۋا شالبايەۆنا

ساباقتىڭ تاقىرىبى: جىلدامدىق. ۋاقىت. قاشىقتىق.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. جىلدامدىق ولشەم بىرلىكتەرىمەن تانىستىرۋ، ۋاقىت قاشىقتىق ولشەم بىرلىكتەرىن پىسىقتاۋ، ولاردى ەسەپ شىعارۋدا پايدالانۋعا ۇيرەتۋ.
2. جىلدامدىق پەن ۋاقىت بەلگىلى بولعان جاعدايدا قاشىقتىقتى تابۋدى ۇيرەنۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن كۇندەلىكتى ومىردە اۋىزشا، جازباشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن شاپشاڭدىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كارتوچكا، ينتەراكتيفتى تاقتا، سلايد، سەنىم اعاشى.
ءادىس - تاسىلدەرى: توپپەن جۇمىس، «وي قوزعاۋ»، سۇراق – جاۋاپ.
ءتۇرى: ساياحات ساباعى.
ءتيپى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ،تۇگەندەۋ.
ءا) ساباققا قاجەتتى قۇرال جابدىقتارىن العىزۋ.
ب) ساباققا نازارىن اۋدارۋ.

ءىى.قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. ا) پسيحالوگيالىق دايىندىق.
ۇلكەنگە دە، ءسىز
كىشىگە دە، ءسىز
سالەم بەردىك بارىڭىزگە،
قۇرمەتپەنەن ءبىز!
«سەنىم اعاشىنا» نە ۇيرەنگىمىز كەلەدى، نە بىلگىمىز كەلەدى، بۇگىنگى ساباعىمىزدان نە كۇتەمىز. وقۋشىلار وزدەرىنىڭ جاۋابىن شىعىپ ىلەدى.
توپتىق ەرەجەلەر، توپقا ءبولۋ.
جىلدامدىق، ۋاقىت، قاشىقتىق

ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
جىلدامدىق
1ساع 20مين: 5 =
5ساع 28مين: 3 =
ۋاقىت
6ساع 40مين: 4 =
1ساع 40مين: 4 =
قاشىقتىق
1ءتاۋ 2ساع :6 =
8ءتاۋ 4ساع:7 =
جىلدامدىق توبىنا.
كەش ۇعىمىنا قارسى ۇعىم (ارتىق)
كىشى ۇعىمىنا قارسى ءسوز (ۇلكەن)
ۋاقىت توبىنا.
ەكىنشى رازريادتىڭ اتاۋى (وندىق)
ۇزىندىق ولشەم بىرلىگى (كم، م، سم)
قاشىقتىق توبىنا.
ۋاقىت ولشەم بىرلىگى (ساع، مين، سەك)
ءۇش وندىق (30)
ماعىنانى تانۋ.
جاڭا ساباق.
وي قوزعاۋ
جىلدامدىق. ۋاقىت. قاشىقتىق.
s – قاشىقتىق (جول): كم، م، سم.
v – قوزعالىس جىلدامدىعى: كم/ساع، م/مين، م/سەك.
t – قاشىقتىقتى ءجۇرىپ وتكەن ۋاقىت: ساعات، مينۋت، سەكۋند.
جىلدامدىق – ۋاقىت بىرلىگىندە ءجۇرىپ وتكەن ۋاقىت.
قاشىقتىقتى تابۋ ءۇشىن قوزعالىس جىلدامدىعىن قوزعالىس ۋاقىتىنا كوبەيتۋ كەرەك.
ولاي بولسا، ءبىز بۇگىن ساباعىمىزدى ءبىلىم تەڭىزىندە كەمەمەن جۇزە وتىرىپ «ماتەماتيكا» ەلىنە ساياحات جاسايمىز. «ماتەماتيكا» دەگەن عاجايىپ ەلگە جەتۋ ءۇشىن ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالايىق.
«ماتەماتيكا» ەلىندەگى ۇلكەن ولجاعا جەتۋ ءۇشىن ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالايىق
ال بالالار «ماتەماتيكا» ەلىنە ساياحاتقا شىعۋعا دايىنبىز با؟
ءبارىمىز بىرگە ۇرانىمىزدى ايتايىق.
ءبىز اقىلدى بالامىز،
ەسەپ، جۇمباق ويىننىڭ
جاۋابىن تەز تابامىز
تۋىن ۇستاپ ءبىلىمنىڭ
ساياحاتقا شىعامىز
1. ساياحاتىمىز «ماتەماتيكالىق وقۋلىق» ايالداماسى.

وقۋلىقپەن جۇمىس 67 بەت.
سۋرەت بويىنشا سۇراققا اۋىزشا جاۋاپ بەرۋ.
بارلىق توپتار ارقىلى تالداۋ
ءى توپ – جىلدامدىق. №2 ەسەپتى شىعارۋ.
ءىى توپ – ۋاقىت. №3 ەسەپتى شىعارۋ.
ءىىى توپ – قاشىقتىق №4ا ەسەپتى شىعارۋ.
سۋرەتتە جەڭىل ماشينا قوزعالىستا. تراكتور قوزعالىستا ەمەس، جاياۋ ادام قوزعالىستا.
سۋرەتتە تراكتور، ماشينا، جاياۋ ادام ولاردىڭ ءبىر ساعاتتا بارا جاتقان قاشىقتىقتارى بىردەي ەمەس.
1ء-شى ماشينا تەز قوزعالدى، 2ء-شى تراكتور قوزعالدى، 3ء-شى بالا جاياۋ ادام قوزعالىس جىلدامدىعى ساعاتىنا 5 كم.
10 كم ساعاتىنا
ماشينا قوزعالىس جىلدامدىعى ساعاتىنا 60 كم
جىلدامدىق قىسقاشا 5كم/ساع
10كم/ساع
60كم/ساع
3 . 60 كم 60 كم 60كم

م • 3 = 180 كم
4.ا. جاياۋ ادام ساعاتىنا 5 كم جۇرسە 2 ساعاتتا قانشا كم جۇرەدى؟
5كم/ساع • 2ساع = 10 كم
ءا.ماشينا ساعاتىنا 90كم جول جۇرسە، 4 ساعاتتا قانشا كم جۇرەدى؟
90كم/ساع • 4ساع = 360 كم
ب. تراكتور ساعاتىنا 10كم جول جۇرسە، 5 ساعاتتا قانشا كم جۇرەدى؟
10كم/ساع • 5ساع = 50 كم
سەرگىتۋ ءساتى.
5. جەڭىل ماشينا.
v = 90كم/ساع
t = 2ساع
s = v • t = 90كم/ساع • 2ساع = 180 كم
ۇشاق
v = 900كم/ساع
t = 2ساع
s = v • t = 900كم/ساع • 2ساع = 1800 كم
جۇك ماشيناسى.
v = 80كم/ساع
t = 2ساع
s = v • t = 80كم/ساع • 2ساع = 160 كم
6.تاسباقا.
v = 5م/مين
t = 3 مين
s = v • t = 5م/مين • 3 مين = 15 م
ءپىل.
v = 100م/مين
t = 3 مين
s = v • t = 100م/مين • 3 مين = 300 م
ۆەلوسيپەدشى:
v = 200م/مين
t = 3 مين
s = v • t = 200م/مين • 3 مين = 600 م
نە بايقادىڭ 15م < 300м=""><>
سايكەستەندىرۋ.
7. جىلدامدىق.
ساعاتىنا 100 كم جەڭىل ماشينا
مينۋتىنا 5 م تاسباقا
ساعاتىنا 5 كم ادام
ساعاتىنا 850 كم ۇشاق
سەكۋندىنا 6 كم زىمىران.
8. شارتى:
ۆەلوسيپەدشىنىڭ جىلدامدىعى – 20كم/ساع
ۋاقىتى – 4ساع
موتوسيكلشىنىڭ جىلدامدىعى 70كم/ساع
ۋاقىتى - 3ساع
بارلىق جۇرگەن جول -؟
شەشۋى: S = 20كم/ساع • 4 = 80 كم
S = 70كم/ساع • 3 = 210 كم
80 كم + 210كم = 290 كم
جاۋابى: بارلىعى 290 كم جول ءجۇردى.
ءا) شارتى.
ۇشاق – 900كم/ساع ۋاقىتى – 2 ساعات، تىكۇشاق – 200كم/ساع ۋاقىتى 3 ساعات.
ت/ك بارلىعى نەشە كيلومەتر قاشىقتىقتا ۇشىپ ءوتتى.
شەشۋى: S = 900كم/ساع • 2ساع = 1800 كم
S = 200كم/ساع • 3ساع = 600 كم
1800 كم + 600كم = 2400 كم
جاۋابى: 2400كم قاشىقتىقتى ۇشىپ ءوتتى.
ب) شارتى.
اتتىڭ جىلدامدىعى – 15كم/ساع.
3 مينۋتتا قانداي قاشىقتىقتى ءجۇرىپ ءوتتى
شەشۋى: 1ساع – 60 مين.
15 كم = 15000م
15000م : 60مين =250م/مين ياعني 1 مينۋتتا 250م جول ءجۇردى، ال 3 مينۋتتا 250 • 3 =750 م جول ءجۇردى.
جاۋابى: 750م
ساباقتى قورىتۋ: نە بىلدىك، نە ۇيرەندىك ويىنى.
v = 12كم/ساع ---------------------------------------------------- v = 4كم/ساع
t = 5ساع ----------------------------------------------------------- t = 3ساع
s = ؟ --------------------------------------------------------------------- s = ؟

v = 9كم/ساع ------------------------------------------------------- v = 6كم/ساع
t = 2ساع -------------------------------------------------------------- t = 2ساع
s = ؟ --------------------------------------------------------------------- s = ؟
ۇيگە تاپسىرما №9
سەماتيكالىق باعالاۋ