جىلقى
“№122 جالپى ورتا مەكتەبى”
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى جيەنبايەۆا ساۋلە
انا ءتىلى 4 سىنىپ
تاقىرىبى: جىلقى (سلايد)
شاتتىق شەڭبەرى
قايىرلى كۇن، بالالار!
شەڭبەر بولىپ تۇرايىق جىلى جۇزبەن،
بىزگە كەلسىن قۋانىش نۇر ىزدەگەن،
شۋاق تولعان جانىمىز، جۇرەگىمىز
ۇلگى السىن كورگەن جان مىنا بىزدەن
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ “ 5 سۇراق ستراتەگياسى “
جۇمباق شەشۋ
قامىس قۇلاق، توقسان تۇياق،
مىنسەڭ - قانات، ءسۇتى - ءدارى، ەتى - تاماق. (جىلقى)
جىلقى تۋرالى نە بىلەمىز؟
تاق تۇياقتى
سۇتقورەكتى
كۇيىس قايىرمايدى
ءوت جوق
جەتى قازىنانىڭ ءبىرى
ەر قاناتى
ءىى. ماعىنانى تانۋ
- بۇگىنگى وتىلەتىن تاقىرىبىمىز ءتورت تۇلىكتىڭ ءبىرى «جىلقى» ياعني بۇل ءماتىندى كىم جازعان ەكەن؟
- س. مۇقانوۆ تۋرالى نە بىلەمىز؟
س. مۇقانوۆ ( 1900 - 1973) قازاقتىڭ اسا كورنەكتى جازۋشىسى. ول سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا تۋعان. جاستايىنان اۋىز ادەبيەتىمەن كەڭ سۋسىنداپ، ولەڭ جىردى جاتقا ايتىپ وسكەن. ءسابيت وزىنە ۇلى ابايدى اقىلشى ۇستاز تۇتقان.
وقۋلىقپەن جۇمىس
تابيعات كورىنىسىن بەرەتىن جولدى، جىلقىنىڭ انالىق مەيىرىمى جونىندە ايتىلعان تۇستى وقۋ.
قوس تۋرالى جازىلعان جولدى، جىلقىنىڭ ەتى تۋرالى جازىلعان جولدى وقۋ.
جىلقىنىڭ تەرىسى جونىندە ايتىلعان تۇستى تابۋ. ماقان جىلقىشىنىڭ ءسوزىن تابۋ.
سوزدىك جۇمىس
قوس - ۋاقىتشا باسپانا
تەبىك - جىلقى تۇياقپەن قاردى اشىپ جايىلاتىن جەر
بوراسىن - قار ارالاس سوققان جەل
سۇراق - جاۋاپ
اڭگىمەدە جىلقىنىڭ انالىق مەيىرىمى تۋرالى نە ايتىلعان؟
اڭگىمەنى وقىپ شىققاندا قانداي سەزىمدە بولدىڭ؟ سەنى تاڭ قالدىرعان جايت بولدى ما؟
جىلقىنىڭ ادامعا قانداي پايداسى بار؟ پىكىرىڭدى دالەلدە.
ەتى - وتە جوعارى ساپالى تاماق. قازىسىنىڭ تاعامدىق تا، ەمدىك تە قاسيەتى بار.
قىمىزى - وتە قۇندى، شيپالى، تابيعي سۋسىن.
تەرىسىنىڭ يىسىنە جىلان جولامايدى جانە ءتۇرلى بۇيىمدار جاسايدى (تورسىق، سابا – قىمىز ساپىراتىن).
جىلقى ەجەلدەن قازاق باتىرلارىنىڭ - قاناتى.
« جىلقى - ەر قاناتى» دەپ تەگىن ايتىلماعان. جاۋگەرشىلىك زاماندا اتقا مىنگەن باتىرلار ءبىر - ءبىر اتقا ءمىنىپ ەل قورعاعان. ءقازىر دە اسكەري قىزمەتتە تاۋلى ايماقتا شەكارا كۇزەتىنە ات مىنەدى. جىلقى – كيەلى كوك پىراق. ەلىمىزدىڭ ەلتاڭباسىنداعى قوس تۇلپار - وسى كيەلى پىراقتار.
جىلقى – كيەلى كوك پىراق.
كونە تۇسىنىكتەرگە قاراعاندا جىلقى - كيەلى كوك پىراق.
ول پىراقتاردى ق ر ەلتاڭباسىنان كورۋگە بولادى.
ەسىڭدە ساقتا!
ادام مالداردى بەلگىلى ءبىر دىبىستاۋ ارقىلى شاقىرادى. جىلقىنى شاقىرۋدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار.
قۇراۋ - قۇراۋ – بيەنى ساۋاتىن كەزدە شاقىرۋ ءۇشىن ايتىلادى.
موھ - موھ - جىلقىنى ۇستاۋ ءۇشىن ايتىلادى.
تاك – تاك - جىلقىنىڭ ۇستىنە ەر سالىپ مىنگەنشە قوزعالماي تۇرۋ ءۇشىن ايتىلادى.
تىر - ر - تىر - ر - جىلقىنى اربا مەن شاناعا جەككەندە توقتاتۋ ءۇشىن ايتىلادى.
سەرگىتۋ ءساتى «قارا جورعا»
جىلقىنى تۇسىنە قاراي قالاي اتايدى؟
كوك، جيرەن، كۇرەڭ، بوز، تورى
جۇيرىك اتتاردى قالاي اتايدى؟
سايگۇلىك، تۇلپار، ساڭلاق، ارعىماق
جىلقىعا بايلانىستى ۇلتتىق ويىندار قالاي اتالادى؟
بايگە، اۋدارىسپاق، قىز قۋۋ، كوكپار، تەڭگە الۋ
ەتى - وتە جوعارى ساپالى تاماق. قازىسىنىڭ تاعامدىق تا، ەمدىك تە قاسيەتى بار.
قىمىزى - وتە قۇندى، شيپالى، تابيعي سۋسىن.
تەرىسىنىڭ يىسىنە جىلان جولامايدى جانە ءتۇرلى بۇيىمدار جاسايدى (تورسىق، سابا – قىمىز ساپىراتىن).
تۆ بينگو
بۇگىنگى ساباقتا تانىسقان جەتى قازىنانىڭ ءبىرى؟
جىلقىنىڭ ءپىرى.
جىلقى قانداي ونىمدەرى ءۇشىن وسىرىلەدى؟
جىلقىنىڭ ءسۇتى
جىلقىنىڭ ءتولى.
قوبىلاندىنىڭ جىلقىسى
جىلقىنى كىم باعادى؟
جىلقىشىنىڭ ءۇيى؟
جىلقىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى جيەنبايەۆا ساۋلە
انا ءتىلى 4 سىنىپ
تاقىرىبى: جىلقى (سلايد)
شاتتىق شەڭبەرى
قايىرلى كۇن، بالالار!
شەڭبەر بولىپ تۇرايىق جىلى جۇزبەن،
بىزگە كەلسىن قۋانىش نۇر ىزدەگەن،
شۋاق تولعان جانىمىز، جۇرەگىمىز
ۇلگى السىن كورگەن جان مىنا بىزدەن
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ “ 5 سۇراق ستراتەگياسى “
جۇمباق شەشۋ
قامىس قۇلاق، توقسان تۇياق،
مىنسەڭ - قانات، ءسۇتى - ءدارى، ەتى - تاماق. (جىلقى)
جىلقى تۋرالى نە بىلەمىز؟
تاق تۇياقتى
سۇتقورەكتى
كۇيىس قايىرمايدى
ءوت جوق
جەتى قازىنانىڭ ءبىرى
ەر قاناتى
ءىى. ماعىنانى تانۋ
- بۇگىنگى وتىلەتىن تاقىرىبىمىز ءتورت تۇلىكتىڭ ءبىرى «جىلقى» ياعني بۇل ءماتىندى كىم جازعان ەكەن؟
- س. مۇقانوۆ تۋرالى نە بىلەمىز؟
س. مۇقانوۆ ( 1900 - 1973) قازاقتىڭ اسا كورنەكتى جازۋشىسى. ول سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا تۋعان. جاستايىنان اۋىز ادەبيەتىمەن كەڭ سۋسىنداپ، ولەڭ جىردى جاتقا ايتىپ وسكەن. ءسابيت وزىنە ۇلى ابايدى اقىلشى ۇستاز تۇتقان.
وقۋلىقپەن جۇمىس
تابيعات كورىنىسىن بەرەتىن جولدى، جىلقىنىڭ انالىق مەيىرىمى جونىندە ايتىلعان تۇستى وقۋ.
قوس تۋرالى جازىلعان جولدى، جىلقىنىڭ ەتى تۋرالى جازىلعان جولدى وقۋ.
جىلقىنىڭ تەرىسى جونىندە ايتىلعان تۇستى تابۋ. ماقان جىلقىشىنىڭ ءسوزىن تابۋ.
سوزدىك جۇمىس
قوس - ۋاقىتشا باسپانا
تەبىك - جىلقى تۇياقپەن قاردى اشىپ جايىلاتىن جەر
بوراسىن - قار ارالاس سوققان جەل
سۇراق - جاۋاپ
اڭگىمەدە جىلقىنىڭ انالىق مەيىرىمى تۋرالى نە ايتىلعان؟
اڭگىمەنى وقىپ شىققاندا قانداي سەزىمدە بولدىڭ؟ سەنى تاڭ قالدىرعان جايت بولدى ما؟
جىلقىنىڭ ادامعا قانداي پايداسى بار؟ پىكىرىڭدى دالەلدە.
ەتى - وتە جوعارى ساپالى تاماق. قازىسىنىڭ تاعامدىق تا، ەمدىك تە قاسيەتى بار.
قىمىزى - وتە قۇندى، شيپالى، تابيعي سۋسىن.
تەرىسىنىڭ يىسىنە جىلان جولامايدى جانە ءتۇرلى بۇيىمدار جاسايدى (تورسىق، سابا – قىمىز ساپىراتىن).
جىلقى ەجەلدەن قازاق باتىرلارىنىڭ - قاناتى.
« جىلقى - ەر قاناتى» دەپ تەگىن ايتىلماعان. جاۋگەرشىلىك زاماندا اتقا مىنگەن باتىرلار ءبىر - ءبىر اتقا ءمىنىپ ەل قورعاعان. ءقازىر دە اسكەري قىزمەتتە تاۋلى ايماقتا شەكارا كۇزەتىنە ات مىنەدى. جىلقى – كيەلى كوك پىراق. ەلىمىزدىڭ ەلتاڭباسىنداعى قوس تۇلپار - وسى كيەلى پىراقتار.
جىلقى – كيەلى كوك پىراق.
كونە تۇسىنىكتەرگە قاراعاندا جىلقى - كيەلى كوك پىراق.
ول پىراقتاردى ق ر ەلتاڭباسىنان كورۋگە بولادى.
ەسىڭدە ساقتا!
ادام مالداردى بەلگىلى ءبىر دىبىستاۋ ارقىلى شاقىرادى. جىلقىنى شاقىرۋدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار.
قۇراۋ - قۇراۋ – بيەنى ساۋاتىن كەزدە شاقىرۋ ءۇشىن ايتىلادى.
موھ - موھ - جىلقىنى ۇستاۋ ءۇشىن ايتىلادى.
تاك – تاك - جىلقىنىڭ ۇستىنە ەر سالىپ مىنگەنشە قوزعالماي تۇرۋ ءۇشىن ايتىلادى.
تىر - ر - تىر - ر - جىلقىنى اربا مەن شاناعا جەككەندە توقتاتۋ ءۇشىن ايتىلادى.
سەرگىتۋ ءساتى «قارا جورعا»
جىلقىنى تۇسىنە قاراي قالاي اتايدى؟
كوك، جيرەن، كۇرەڭ، بوز، تورى
جۇيرىك اتتاردى قالاي اتايدى؟
سايگۇلىك، تۇلپار، ساڭلاق، ارعىماق
جىلقىعا بايلانىستى ۇلتتىق ويىندار قالاي اتالادى؟
بايگە، اۋدارىسپاق، قىز قۋۋ، كوكپار، تەڭگە الۋ
ەتى - وتە جوعارى ساپالى تاماق. قازىسىنىڭ تاعامدىق تا، ەمدىك تە قاسيەتى بار.
قىمىزى - وتە قۇندى، شيپالى، تابيعي سۋسىن.
تەرىسىنىڭ يىسىنە جىلان جولامايدى جانە ءتۇرلى بۇيىمدار جاسايدى (تورسىق، سابا – قىمىز ساپىراتىن).
تۆ بينگو
بۇگىنگى ساباقتا تانىسقان جەتى قازىنانىڭ ءبىرى؟
جىلقىنىڭ ءپىرى.
جىلقى قانداي ونىمدەرى ءۇشىن وسىرىلەدى؟
جىلقىنىڭ ءسۇتى
جىلقىنىڭ ءتولى.
قوبىلاندىنىڭ جىلقىسى
جىلقىنى كىم باعادى؟
جىلقىشىنىڭ ءۇيى؟
جىلقىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ادەبيەتتىك وقۋ 2 - سىنىپتاقىرىپتار:1. اسىل ءسوز قايدا؟2. بەسىك جىرى3. وتىرىك ولەڭ4. ءتورت تۇلىك
