جۇلدىزدى اسپاننىڭ جىلجىمالى كارتاسى. ءار ءتۇرلى گەوگرافيالىق ەندىكتەگى اسپان سفەراسىنىڭ قوزعالىسى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇلدىزدى اسپاننىڭ جىلجىمالى كارتاسى. ءار ءتۇرلى گەوگرافيالىق ەندىكتەگى اسپان سفەراسىنىڭ قوزعالىسى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشى ءبىلىمىن، ىسكەرلىگىن، داعدى دەڭگەيىن باقىلاۋ، باعالاۋ. جۇلدىزدى اسپاننىڭ جىلجىمالى كارتاسىن پايدالانۋدى ۇيرەتۋ نەگىزگى ۇعىمدارمەن تانىستىرىپ سولار جايلى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن جانە ءبىلىم مازمۇنىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن ونى يگەرۋدەگى ىسكەرلىك پەن داعدىنى باقىلاۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، العىرلىققا، وتانسۇيگىشتىككە، تابيعاتتى ايالاۋعا، سىيلاستىق پەن ادەپتىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى:جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، جالپىلاۋ
ساباقتىڭ ادىس-تاسىلدەرى: اڭگىمە، لەكسيا، ديسكۋسسيا، كىتاپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر،
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. دك. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ؛
2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
3. سىنىپ بولمەسىنىڭ تازالىعىن تەكسەرۋ؛
4. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ (جۇمىس ورنى، وتىرىستارى، سىرتقى تۇرلەرى)؛
5. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. دك. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ، قايتالاۋ.
ا) تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءا) پراكتيكالىق تاپسىرمالارىن تەكسەرۋ.
ب) ەسەپتەرىن تەكسەرۋ.
ءىىى.دك ءبىلىمدى جان-جاقتى تەكسەرۋ./
ءىV. دك. جاڭا ماتەريالدى قابىلداۋعا ازىرلىك، ماقسات قويۋ.
بۇگىنگى نەگىزگى ماقساتىمىز وقۋلىق بويىنشا راديوبايلانىس تولقىندارمەن تانىسامىز.
1. اسپان سفەراسى دەگەنىمىز نە؟
2. اسپان سفەراسىنىڭ قانداي ۇلكەن دوڭگەلەكتەرىن، نۇكتەلەرى مەن سىزىقتارىن بىلەسىڭدەر؟
3. اسپان سفەراسىنىڭ نەگىزگى جازىقتىقتارىن اتاڭدار؟
4. ەكليپتيكا اسپان ەكۆاتورىنا قاتىستى قالاي ورنالاسقان؟
5. شوقجۇلدىز دەگەنىمىز نە؟
6. اسپاندا قانشا شوق جۇلدىز بار؟
V. دك.جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ:
استرونوميالىق باقىلاۋلار بويىنشا گەوگرافيالىق ەندىكتى انىقتاۋ
دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بيىكتىگى. دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بيىكتىگى ھر=ÐرسN، ال باقىلاۋشى تۇرعان ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىنىڭ =ÐسوR ەكەنىن كورەمىز. بۇل ەكى بۇرىش (ÐرسN جانە ÐسوR) ءوزارا تەڭ، ويتكەنى ولاردىڭ قابىرعالارى ءوزارا پەرپەنديكۋليار: [وس] [سم]، [وك] [سر]. وسى بۇرىشتاردىڭ تەڭدىگى ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىن وڭاي تاسىلمەن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بۇرىشتىق قاشىقتىعى ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىنە تەڭ. ءبىر ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىن انىقتاۋ ءۇشىن دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بيىكتىگىن ولشەسە بولعانى ويتكەنى:
شىراقتاردىڭ ءار ءتۇرلى ەندىكتەردەگى تاۋلىكتىك قوزعالىسى. باقىلاۋ ورنىنىڭ گەوگرافيالىق ەندىگى وزگەرۋىنە بايلانىستى اسپان سفەراسىنىڭ اينالۋ ءوسىنىڭ گوريزونتقا قاتىستى باعدارىنىڭ وزگەرەتىندىگىن ءبىز ەندى بىلەمىز. اسپانداعى شارىقتاردىڭ جەردىڭ سولتۇستىك پوليۋس، ەكۆاتور جانە ورتا ەندىكتەرىندەگى اۋداندارىندا كورىنەتىن قوزعالىسى قانداي بولاتىندىعىن قاراستىرايىق.
جەر پوليۋسىندە دۇنيە ءپوليۋسى زەنيتتە تۇرادى دا، جۇلدىزدار گوريزونتقا پاراللەل دوڭگەلەكتەر بويىمەن قوزعالادى(1، ا-سۋرەت). بۇل جەردە جۇلدىزدار تۋمايدى دا، باتپايدى دا، ولاردىڭ گوريزونتتان بيىكتىگى وزگەرىسسىز قالادى.
ورتا ەندىكتەردە باتاتىن دا، تۋاتىن دا جانە گوريزونتتان تومەن تۇسپەيتىن دە جۇلدىزدار بولادى (1، ب-سۋرەت). مىسالى، پوليۋس ماڭىنداعى شوقجۇلدىزدار (1، ب-سۋرەت) كسرونىڭ گەوگرافيالىق ەندىكتەرىندە ەشقاشان باتپايدى. دۇنيەنىڭ سولتۇستىك پوليۋسىنەن جىراقتا ورنالاسقان شوقجۇلدىزدار گوريزونت ۇستىنەن ازعانا ۋاقىت كورىنەدى. ال ودان گورى وڭتۇستىككە بەيىمدەۋى تۋمايتىن شوقجۇلدىزدار.
ءبىراق باقىلاۋشى وڭتۇستىككە قاراي بەت الىپ جۇرگەن سايىن، سوعۇرلىم ول وڭتۇستىكتەگى شوقجۇلدىزداردى كوبىرەك كورە الادى. جەر ەكۆاتورىندا ءبىر تاۋلىك ىشىندە بۇكىل اسپانداعى شوقجۇلدىزداردى كورۋگە بولار ەدى، ءبىراق وعان كۇندىز كۇن بوگەت جاسايدى.
ەكۆاتورداعى باقىلاۋشى ءۇشىن بارلىق جۇلدىزدار گوريزونت جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار تاۋدى جانە باتادى. مۇندا ءاربىر جۇلدىز گوريزونت ۇستىندە ءوز جولىنىڭ ءدال جارتىسىن وتەدى. ول ءۇشىن دۇنيەنىڭ سولتۇستىك پوليۋسىمەن سولتۇستىك نۇكتە، ال دۇنيەنىڭ وڭتۇستىك پوليۋسىمەن وڭتۇستىك نۇكتە بەتتەسەدى. دۇنيە ءوسى گوريزونت جازىقتىعىندا جاتادى (1، ۆ-سۋرەت).
جۇلدىزدىق كارتالار جانە اسپان كوورديناتتارى
جازىقتىقتا شوقجۇلدىزدى كەسكىندەيتىن جۇلدىزدىق كارتا جاساۋ ءۇشىن جۇلدىزداردىڭ كوورديناتى ءبىلۋ كەرەك جۇلدىزداردىڭ گوريزونتقا قاتىستى كوورديناتتارى، مىسالى، بيىكتىك كورنەكى بولعانمەن كارتا جاساۋ ءۇشىن جارامايدى، ويتكەنى ىلعي وزگەرىپ وتىرادى. جۇلدىزدى اسپانمەن قوسا اينالاتىن كوورديناتتار جۇيەسىن پايدالانۋ قاجەت. ونداي كوورديناتتار جۇيەسى ەكۆاتورلىق جۇيە دەپ اتالادى.ونىڭ بۇلاي اتالۋ سەبەبى كوورديناتتار باستالىپ سانالاتىن جازىقتىق ءرولىن وندا ەكۆاتور اتقارادى. بۇل جۇيەدەگى شىراقتىڭ اسپان ەكۆاتورىنان d اۋىسۋ دەپ اتالاتىن بۇرىشتىق، قاشىقتىعى ءبىر كووردينات بولىپ تابىلادى. ول سولتۇستىككە قاراي ون، وڭتۇستىككە قاراي تەرىس دەپ سانالادى جانە ءوزى 90° ارالىقتارىندا وزگەرەدى. اۋىسۋ گەوگرافيالىق ەندىككە ۇقساس.
ەكىنشى كووردينات گەوگرافيالىق بويلىققا ۇقساس جانە ول تىك شارىقتاۋ دەپ اتالادى.
م شىراقتىڭ تىك شارىقتاۋى ۇلكەن دوڭگەلەكتەر جازىقتىقتارىنىڭ اراسىنداعى بۇرىشپەن ولشەنەدى، ونىڭ بىرەۋى دۇنيەنىڭ، پوليۋستەرى جانە م شىراق ارقىلى، ال ەكىنشىسى—دۇنيە پوليۋستەرى مەن ەكۆاتوردا جاتاتىن V جازعىتۇرىمعى كۇن تەڭەلۋ نۇكتەسى ارقىلى وتەدى. بۇل نۇكتەنىڭ بۇلاي اينالۋ سەبەبى، جازعىتۇرىم 20—21 مارتتا كۇن مەن ءتۇن تەڭەلگەندە كۇن وسى نۇكتەدە (اسپان سفەراسىندا) بولادى.
ءتىجلنارىقتاۋدى اسپان ەكۆاتورى دوعاسىنىڭ بويىمەن، سولتۇستىك پوليۋستەن قاراعانداعى، ساعات ءتىلىنىڭ باعىتىنا قاراما قارسى جازعىتۇرىمعى كۇن تەڭەلۋ نۇكتەسىنەن باستاپ سانايدى. ول 0-دەن 360-قا دەيىن وزگەرەدى جانە ونىڭ تىك شارىقتاۋ دەپ اتالۋ سەبەبى — اسپان ەكۆاتورىندا ورنالاسقان جۇلدىزدار وزدەرىنىڭ تىك شارىقتاۋىنىڭ ءوسۋى قالپىمەن (رەتىمەن) تۋادى (باتادى). بۇل قۇبىلىس جەردىڭ اينالۋىمەن بايلانىستى بولعاندىقتان، تىك شارىقتاۋدى گرادۋستارمەن ەمەس، ۋاقىت بىرلىكتەرىمەن ورنەكتەۋ قابىلدانعان. 24 ساعاتتا جەر ءبىر اينالىم جاسايدى (بىزگە جۇلدىزدار اينالعان ءتارىزدى بولىپ كورىنەدى). دەمەك، 360°—24 ساعاتقا، وندا 15°—1 ساع، گ—4 مين، 15'—1 مين، 15—1°-قا سايكەس كەلەدى. ماسەلەن، 90°—6 ساعاتقا، ال 7 ساع 18 مين— 109°30' تەن. جۇلدىزدىق كارتالاردىڭ كوورديناتتىق تورىندا، اتلاستاردا جانە گلوبۋستاردا، سونىڭ ىشىندە وقۋلىققا قوسىمشا «مەكتەپ استرونوميالىق كالەندارىندا» تىك شارىقتاۋ ۋاقىت بىرلىكتەرىمەن بەلگىلەنەدى.
Vءى. دك. وقىتىلىپ وتىرعان وقۋ ماتەريالىن قابىلداۋداعى وقۋشى تۇسىنىگىن تەكسەرۋ.
§41،42 دايىندىق سۇراقتارىن تالداۋ.
Vءىى. دك. وقىتىلىپ وتىرعان وقۋ ماتەريالىن بەكىتۋ نەمەسە داعدىلاندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.
151 بەت تاپسىرما (1،2،3)، 32-جاتتىعۋ 1،2، 155 بەت تاپسىرما 1
VIءىI.دك. باعالاۋ. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ: §41،42 دايىندىق سۇراقتارى.32-جاتتىعۋ (3،4)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشى ءبىلىمىن، ىسكەرلىگىن، داعدى دەڭگەيىن باقىلاۋ، باعالاۋ. جۇلدىزدى اسپاننىڭ جىلجىمالى كارتاسىن پايدالانۋدى ۇيرەتۋ نەگىزگى ۇعىمدارمەن تانىستىرىپ سولار جايلى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن جانە ءبىلىم مازمۇنىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن ونى يگەرۋدەگى ىسكەرلىك پەن داعدىنى باقىلاۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، العىرلىققا، وتانسۇيگىشتىككە، تابيعاتتى ايالاۋعا، سىيلاستىق پەن ادەپتىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى:جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، جالپىلاۋ
ساباقتىڭ ادىس-تاسىلدەرى: اڭگىمە، لەكسيا، ديسكۋسسيا، كىتاپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر،
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. دك. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ؛
2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
3. سىنىپ بولمەسىنىڭ تازالىعىن تەكسەرۋ؛
4. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ (جۇمىس ورنى، وتىرىستارى، سىرتقى تۇرلەرى)؛
5. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. دك. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ، قايتالاۋ.
ا) تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءا) پراكتيكالىق تاپسىرمالارىن تەكسەرۋ.
ب) ەسەپتەرىن تەكسەرۋ.
ءىىى.دك ءبىلىمدى جان-جاقتى تەكسەرۋ./
ءىV. دك. جاڭا ماتەريالدى قابىلداۋعا ازىرلىك، ماقسات قويۋ.
بۇگىنگى نەگىزگى ماقساتىمىز وقۋلىق بويىنشا راديوبايلانىس تولقىندارمەن تانىسامىز.
1. اسپان سفەراسى دەگەنىمىز نە؟
2. اسپان سفەراسىنىڭ قانداي ۇلكەن دوڭگەلەكتەرىن، نۇكتەلەرى مەن سىزىقتارىن بىلەسىڭدەر؟
3. اسپان سفەراسىنىڭ نەگىزگى جازىقتىقتارىن اتاڭدار؟
4. ەكليپتيكا اسپان ەكۆاتورىنا قاتىستى قالاي ورنالاسقان؟
5. شوقجۇلدىز دەگەنىمىز نە؟
6. اسپاندا قانشا شوق جۇلدىز بار؟
V. دك.جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ:
استرونوميالىق باقىلاۋلار بويىنشا گەوگرافيالىق ەندىكتى انىقتاۋ
دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بيىكتىگى. دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بيىكتىگى ھر=ÐرسN، ال باقىلاۋشى تۇرعان ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىنىڭ =ÐسوR ەكەنىن كورەمىز. بۇل ەكى بۇرىش (ÐرسN جانە ÐسوR) ءوزارا تەڭ، ويتكەنى ولاردىڭ قابىرعالارى ءوزارا پەرپەنديكۋليار: [وس] [سم]، [وك] [سر]. وسى بۇرىشتاردىڭ تەڭدىگى ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىن وڭاي تاسىلمەن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بۇرىشتىق قاشىقتىعى ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىنە تەڭ. ءبىر ورىننىڭ گەوگرافيالىق ەندىگىن انىقتاۋ ءۇشىن دۇنيە ءپوليۋسىنىڭ گوريزونتتان بيىكتىگىن ولشەسە بولعانى ويتكەنى:
شىراقتاردىڭ ءار ءتۇرلى ەندىكتەردەگى تاۋلىكتىك قوزعالىسى. باقىلاۋ ورنىنىڭ گەوگرافيالىق ەندىگى وزگەرۋىنە بايلانىستى اسپان سفەراسىنىڭ اينالۋ ءوسىنىڭ گوريزونتقا قاتىستى باعدارىنىڭ وزگەرەتىندىگىن ءبىز ەندى بىلەمىز. اسپانداعى شارىقتاردىڭ جەردىڭ سولتۇستىك پوليۋس، ەكۆاتور جانە ورتا ەندىكتەرىندەگى اۋداندارىندا كورىنەتىن قوزعالىسى قانداي بولاتىندىعىن قاراستىرايىق.
جەر پوليۋسىندە دۇنيە ءپوليۋسى زەنيتتە تۇرادى دا، جۇلدىزدار گوريزونتقا پاراللەل دوڭگەلەكتەر بويىمەن قوزعالادى(1، ا-سۋرەت). بۇل جەردە جۇلدىزدار تۋمايدى دا، باتپايدى دا، ولاردىڭ گوريزونتتان بيىكتىگى وزگەرىسسىز قالادى.
ورتا ەندىكتەردە باتاتىن دا، تۋاتىن دا جانە گوريزونتتان تومەن تۇسپەيتىن دە جۇلدىزدار بولادى (1، ب-سۋرەت). مىسالى، پوليۋس ماڭىنداعى شوقجۇلدىزدار (1، ب-سۋرەت) كسرونىڭ گەوگرافيالىق ەندىكتەرىندە ەشقاشان باتپايدى. دۇنيەنىڭ سولتۇستىك پوليۋسىنەن جىراقتا ورنالاسقان شوقجۇلدىزدار گوريزونت ۇستىنەن ازعانا ۋاقىت كورىنەدى. ال ودان گورى وڭتۇستىككە بەيىمدەۋى تۋمايتىن شوقجۇلدىزدار.
ءبىراق باقىلاۋشى وڭتۇستىككە قاراي بەت الىپ جۇرگەن سايىن، سوعۇرلىم ول وڭتۇستىكتەگى شوقجۇلدىزداردى كوبىرەك كورە الادى. جەر ەكۆاتورىندا ءبىر تاۋلىك ىشىندە بۇكىل اسپانداعى شوقجۇلدىزداردى كورۋگە بولار ەدى، ءبىراق وعان كۇندىز كۇن بوگەت جاسايدى.
ەكۆاتورداعى باقىلاۋشى ءۇشىن بارلىق جۇلدىزدار گوريزونت جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار تاۋدى جانە باتادى. مۇندا ءاربىر جۇلدىز گوريزونت ۇستىندە ءوز جولىنىڭ ءدال جارتىسىن وتەدى. ول ءۇشىن دۇنيەنىڭ سولتۇستىك پوليۋسىمەن سولتۇستىك نۇكتە، ال دۇنيەنىڭ وڭتۇستىك پوليۋسىمەن وڭتۇستىك نۇكتە بەتتەسەدى. دۇنيە ءوسى گوريزونت جازىقتىعىندا جاتادى (1، ۆ-سۋرەت).
جۇلدىزدىق كارتالار جانە اسپان كوورديناتتارى
جازىقتىقتا شوقجۇلدىزدى كەسكىندەيتىن جۇلدىزدىق كارتا جاساۋ ءۇشىن جۇلدىزداردىڭ كوورديناتى ءبىلۋ كەرەك جۇلدىزداردىڭ گوريزونتقا قاتىستى كوورديناتتارى، مىسالى، بيىكتىك كورنەكى بولعانمەن كارتا جاساۋ ءۇشىن جارامايدى، ويتكەنى ىلعي وزگەرىپ وتىرادى. جۇلدىزدى اسپانمەن قوسا اينالاتىن كوورديناتتار جۇيەسىن پايدالانۋ قاجەت. ونداي كوورديناتتار جۇيەسى ەكۆاتورلىق جۇيە دەپ اتالادى.ونىڭ بۇلاي اتالۋ سەبەبى كوورديناتتار باستالىپ سانالاتىن جازىقتىق ءرولىن وندا ەكۆاتور اتقارادى. بۇل جۇيەدەگى شىراقتىڭ اسپان ەكۆاتورىنان d اۋىسۋ دەپ اتالاتىن بۇرىشتىق، قاشىقتىعى ءبىر كووردينات بولىپ تابىلادى. ول سولتۇستىككە قاراي ون، وڭتۇستىككە قاراي تەرىس دەپ سانالادى جانە ءوزى 90° ارالىقتارىندا وزگەرەدى. اۋىسۋ گەوگرافيالىق ەندىككە ۇقساس.
ەكىنشى كووردينات گەوگرافيالىق بويلىققا ۇقساس جانە ول تىك شارىقتاۋ دەپ اتالادى.
م شىراقتىڭ تىك شارىقتاۋى ۇلكەن دوڭگەلەكتەر جازىقتىقتارىنىڭ اراسىنداعى بۇرىشپەن ولشەنەدى، ونىڭ بىرەۋى دۇنيەنىڭ، پوليۋستەرى جانە م شىراق ارقىلى، ال ەكىنشىسى—دۇنيە پوليۋستەرى مەن ەكۆاتوردا جاتاتىن V جازعىتۇرىمعى كۇن تەڭەلۋ نۇكتەسى ارقىلى وتەدى. بۇل نۇكتەنىڭ بۇلاي اينالۋ سەبەبى، جازعىتۇرىم 20—21 مارتتا كۇن مەن ءتۇن تەڭەلگەندە كۇن وسى نۇكتەدە (اسپان سفەراسىندا) بولادى.
ءتىجلنارىقتاۋدى اسپان ەكۆاتورى دوعاسىنىڭ بويىمەن، سولتۇستىك پوليۋستەن قاراعانداعى، ساعات ءتىلىنىڭ باعىتىنا قاراما قارسى جازعىتۇرىمعى كۇن تەڭەلۋ نۇكتەسىنەن باستاپ سانايدى. ول 0-دەن 360-قا دەيىن وزگەرەدى جانە ونىڭ تىك شارىقتاۋ دەپ اتالۋ سەبەبى — اسپان ەكۆاتورىندا ورنالاسقان جۇلدىزدار وزدەرىنىڭ تىك شارىقتاۋىنىڭ ءوسۋى قالپىمەن (رەتىمەن) تۋادى (باتادى). بۇل قۇبىلىس جەردىڭ اينالۋىمەن بايلانىستى بولعاندىقتان، تىك شارىقتاۋدى گرادۋستارمەن ەمەس، ۋاقىت بىرلىكتەرىمەن ورنەكتەۋ قابىلدانعان. 24 ساعاتتا جەر ءبىر اينالىم جاسايدى (بىزگە جۇلدىزدار اينالعان ءتارىزدى بولىپ كورىنەدى). دەمەك، 360°—24 ساعاتقا، وندا 15°—1 ساع، گ—4 مين، 15'—1 مين، 15—1°-قا سايكەس كەلەدى. ماسەلەن، 90°—6 ساعاتقا، ال 7 ساع 18 مين— 109°30' تەن. جۇلدىزدىق كارتالاردىڭ كوورديناتتىق تورىندا، اتلاستاردا جانە گلوبۋستاردا، سونىڭ ىشىندە وقۋلىققا قوسىمشا «مەكتەپ استرونوميالىق كالەندارىندا» تىك شارىقتاۋ ۋاقىت بىرلىكتەرىمەن بەلگىلەنەدى.
Vءى. دك. وقىتىلىپ وتىرعان وقۋ ماتەريالىن قابىلداۋداعى وقۋشى تۇسىنىگىن تەكسەرۋ.
§41،42 دايىندىق سۇراقتارىن تالداۋ.
Vءىى. دك. وقىتىلىپ وتىرعان وقۋ ماتەريالىن بەكىتۋ نەمەسە داعدىلاندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.
151 بەت تاپسىرما (1،2،3)، 32-جاتتىعۋ 1،2، 155 بەت تاپسىرما 1
VIءىI.دك. باعالاۋ. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ: §41،42 دايىندىق سۇراقتارى.32-جاتتىعۋ (3،4)
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «قوعامدىق ورتادا ءوزىڭدى ۇستاي بىلەسىڭ بە؟»
