كۇزگى ورمانعا ساياحات
ورتانعى توپقا ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ ءىس - ارەكەتى
«كۇزگى ورمانعا ساياحات»
ماقساتى: بالالاردى شىعارمانى تىڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ ارقىلى اۋەندى ىرعاقتى سەزىنە قابىلداۋىن دامىتۋ. مۋزىكانىڭ ەموسيونالدى - بەينەلى مازمۇنىن قيمىل ارقىلى شىعارماشىلىقپەن جەتكىزە بىلۋگە باۋلۋ. جاڭا ۇعىمداردى ەنگىزۋ(جانر، تەمپ، ۇرمالى اسپاپتار.) ءتۇرلى سيپاتتاعى مۋزىكاعا دەگەن تۇراقتى ىنتاسىن، قىزىعۋشىلىعىن
ارتتىرۋ.
پايدالاناتىن قۇرالدار: كومپاكت - ديسكىلەر، سۋرەتتەر، ماگنيتالىق تاقتا، كارتوچكالار، بالالار اسپاپتارى، ءۇش ۇيشىك، ماسكا - كوڭىلدى نوتكانىڭ، شىرشا دامدەرى - بۇرىلەر.
ساباق بارىسى: بالالار مارش ەكپىنىمەن زالعا كىرىپ جۇرەدى، جەڭىل جۇگىرەدى، باستاپقى قالىپقا تۇسەدى، توقتايدى. مۋز جەتەكشى: بالالار، قاراڭدارشى بىزگە بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزگە كوپ قوناقتار كەلىپ وتىر، كانە ءبارىمىز مۋزىكالىق سالەمىمىزدى بەرەيىك.
- زدراۆستۋيتە، زدراۆستۆۋيتە، زدراۆستۆۋيتە!.....(اۋەنمەن داۋىستارىن جوعارى كوتەرەدى.)
- سالەمەتسىز بە! (تومەن تۇسەدى. تاعى ءبىر قايتالايدى.)
(وسى كەزدە ەسىك اشىلىپ، كوڭىلسىز ەرگەجەيلى - گنوميك كىرەدى دە بالالارعا سالەمدەسەدى.)
مۋز. جەتەكشى: - بالالار سەندەر تانىدىڭدار ما بۇل كىم؟
ەرگەجەيلى سەنىڭ نەگە كوڭىلىڭ جوق؟
ەرگەجەيلى:- كۇز ءبىتىپ قىس تا جاقىنداپ قالدى، ال مەندە
تۇراتىن ءۇي جوق، مەن توڭىپ قالتىراپ ءجۇرمىن، ءۇي ىزدەپ
ىڭعايلى ەشتەڭە تابا الماي ءجۇرمىن. بالالار سەندەر ماعان كومەكتەسەسىڭدەر مە؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
مۋز. جەتەكشىسى:- بالالار ەرتەگىلەردە ەرگەجەيلى قايدا قونىستايدى؟ (بالالاردىڭ جاۋابى) - دۇرىس ورماندا، ەندەشە ءبارىمىز ورمانعا ساياحاتقا شىعايىق، ەرگەجەيلىگە ءۇي تابۋعا كومەكتەسەيىك. جىلدام جەتۋ ءۇشىن ءبىز پوروۆوزعا وتىرايىق، كانە ءبىرىمىزدىڭ ارتىنا ءبىرىمىز تۇرايىق. بالالار جول تەگىس ەمەس سوندىقتان يرەلەكتەپ جۇرەمىز. (پوروۆوز اۋەنىمەن بالالار ورمانعا كەتەدى. ءبىرىنشى ۇيگە كەلىپ توقتايدى.)
مۋز. جەتەكشى: بالالار مىنا ۇيدە قانداي سۋرەتتى كورىپ تۇرسىڭدار؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
- دۇرىس بەسىكتىڭ سۋرەتى سالىنعان، ال ءبىز بەسىك جىرىن بىلەمىز بە؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
- ەندەشە بىزدە قۋىرشاعىمىزدى الديلەپ ءان ايتايىق.
ءان « ءالدي - ءالدي قۋىرشاق»(ەرگەجەيلى بۇل انگە ۇيىقتاپ
قالادى)
مۋز. جەتەكشى: بالالار بۇل ءان قانداي جانرعا جاتادى؟
بۇل بەسىك - جىرى جانرىنا جاتادى، ءار ءاننىڭ ءوزىنىڭ جانرى بولادى، بۇل ءاننىڭ جانرى بەسىك جىرى نەمەسە ورىسشا
ايتقاندا كولىبەلنىي جانر دەيمىز. ەرگەجەيلى ۇيىقتاپ قالىپتى عوي، تۇرا عوي ساعان بۇل ءۇي ۇنادى ما؟
ەرگەجەيلى: جوق مۇندا ۇيقىم كەلەدى دە تۇرادى، ماعان بۇل ءۇي ۇنامايدى. باسقا ءۇي ىزدەۋگە كەتتىك.(بالالار پوروۆوز بولىپ تۇرا قالىپ اۋەنىمەن قوزعالادى، كىشكەنە جۇرگەننەن كەيىن ەكىنشى ۇيشىككە كەلىپ توقتايدى. بۇل ءۇيدىڭ سىرتىندا مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ سۇرەتى سالىنعان.)
مۋز جەتەكشى: بالالار مەن مۇندا شۋ ەستىپ تۇرمىن، ءۇيدىڭ سىرتىندا نەنىڭ سۋرەتىن كورىپ تۇرسىڭدار؟(بالالاردىڭ جاۋابى)
- بالالار مۋزىكالى ديداكتيكالىق ويىن وينايىق.
«مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ ءۇنىن تاپ»
مۋز. جەتەكشى: بالالار سەندەر مۇقيات تىڭداڭدار ءۇنتاسپادا ءارتۇرلى اسپاپتىڭ ءۇنى جىبەرىلىپ تۇرادى، سەندەر نەنىڭ ءۇنى ەكەنىن تاۋىپ ۇستەلدىڭ ۇستىندە جاتقان كارتوچكالاردان اسپاپ سۋرەتىن تاۋىپ، مىنا ماگنيتالىق تاقتاعا ورناتاسىڭدار.(مۋزىكا اۋەنى وينالادى بالالار شەشۋىن تاۋىپ ءبىر بىرلەپ تاقتاعا شىعىپ كارتوچكالاردى ورنالاستىرادى) مۋز. جەتەكشىسى: جارايسىڭدار بالالار! ەرگەجەيلى ساعان ءۇي ۇنادى ما؟
ەرگەجەيلى: جوق، جوق بۇل ءۇي وتە شۋلى ەكەن، باسىم اۋرادى.
مۋز. جەتەكشى: ەندەشە باسقا ءۇيدى ىزدەيمىز.(بالالار تاعىدا پوروۆوز قۇرىپ تۇرا قالادى، اۋەنىمەن ءجۇرىپ ءۇشىنشى ۇيگە كەلىپ توقتايدى. (ءۇيدىڭ سىرتىندا نوتانىڭ بەلگىلەرى بار ەكەن.) مۋزىكا جەتەكشى:- تۋك - تۋك كىم مۇندا تۇرادى؟
اۋ - اۋ، كىم ءاندى ايتادى، اۋ - اۋ، كانە شىعا عوي بىزگە،
كوڭىلدى، اسەم بالالارعا! كوڭىلدى نوتا: - بۇل مەن، مەن كوڭىلدى نوتكامىن!
سالەمەتسىزدەر مە بالالار!
مەن سەندەرگە ولەڭ ايتىپ بەرەيىن. ءان:« گنوميك» مۋزىكا جەتەكشى: راحمەت ساعان، كوڭىلدى ەرگەجەيلىنىڭ ءانى ەكەن. ۇنادى ما ساعان وسى ءۇي، ەرگەجەيلى؟ ەرگەجەيلى: يا، وتە كوڭىلدى ءۇي ەكەن، ەندى مەن مۇندا تۇراتىن بولدىم. راحمەت بالالار! سەندەر ماعان
كومەكتەستىڭدەر، كەرەمەت ءۇي تاۋىپ بەردىڭدەر. ال ەندى مەن، سەندەرگە ويىن ويناتىپ جىبەرەيىن، ماناعى ولەڭگە مەنىمەن بىرگە قيمىل قوزعالىس جاسايسىڭدار، ولەڭ بىتكەننەن كەيىن مىنا جەردەگى جاتقان بۇرىلەردى (شيشكا) تەز جيناپ الاسىڭدار، كىمگە جەتپەي قالسا سول بالا ويىننان شىعادى......(بالالار ءاندى ايتىپ بيلەيدى اۋەن بىتكەسىن بۇرىلەردى (شيشكا) الۋعا شاپشاڭدىق كورسەتەدى، ويىن بىرنەشە رەت قايتالانادى. ويناپ بولعاسىن ەرگەجەيلى بالاردىڭ بارىنە بۇرىلەردى ۇلەستىرەدى.)
ەرگەجەيلى: ءبىز كوڭىلدى نوتكا ەكەۋمىز ۇيىمىزگە كەتەيىك، ال سەندەر بالالار بالاباقشالارىڭا تەزدەتىپ جەتىپ الىڭىزدار.
ساۋ بولىڭدار!
مۋزىكا جەتەكشىسى: ساۋ بولىڭدار! (ەرگەجەيلى كوڭىلدى نوتامەن بىرگە شىعىپ كەتەدى.)
- بالالار ورمان ءىشى قانداي تىپ تىنىش، اۋاسى قانداي كەرەمەت! ءبىز بۇگىن نە ىستەدىك؟ كىمگە كومەكتەستىك؟
ال سەندەر ءوز ۇيلەرىڭدە مامالارىڭا، اكەلەرىڭە كومەكتەسەسىڭدەر مە؟ دۇرىس وزىمىزدەن ۇلكەن كىسىلەرگە بارىنە
قول ۇشىن تيگىزىپ تۇرۋ كەرەك. ەندەشە بالالار، ورماننان
بالاباقشامىزعا جىلدام جەتۋ ءۇشىن ءبىز تۇلپار بولىپ
شابايىق. ءان: «تۇلپارىم»
مۋز. جەتەكشىسى: مىنە بالالار بالا باقشامىزعا دا جەتتىك.
بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزگە سەندەر وتە جاقسى قاتىستىڭدار ساۋ بولىڭدار!
«كۇزگى ورمانعا ساياحات»
ماقساتى: بالالاردى شىعارمانى تىڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ ارقىلى اۋەندى ىرعاقتى سەزىنە قابىلداۋىن دامىتۋ. مۋزىكانىڭ ەموسيونالدى - بەينەلى مازمۇنىن قيمىل ارقىلى شىعارماشىلىقپەن جەتكىزە بىلۋگە باۋلۋ. جاڭا ۇعىمداردى ەنگىزۋ(جانر، تەمپ، ۇرمالى اسپاپتار.) ءتۇرلى سيپاتتاعى مۋزىكاعا دەگەن تۇراقتى ىنتاسىن، قىزىعۋشىلىعىن
ارتتىرۋ.
پايدالاناتىن قۇرالدار: كومپاكت - ديسكىلەر، سۋرەتتەر، ماگنيتالىق تاقتا، كارتوچكالار، بالالار اسپاپتارى، ءۇش ۇيشىك، ماسكا - كوڭىلدى نوتكانىڭ، شىرشا دامدەرى - بۇرىلەر.
ساباق بارىسى: بالالار مارش ەكپىنىمەن زالعا كىرىپ جۇرەدى، جەڭىل جۇگىرەدى، باستاپقى قالىپقا تۇسەدى، توقتايدى. مۋز جەتەكشى: بالالار، قاراڭدارشى بىزگە بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزگە كوپ قوناقتار كەلىپ وتىر، كانە ءبارىمىز مۋزىكالىق سالەمىمىزدى بەرەيىك.
- زدراۆستۋيتە، زدراۆستۆۋيتە، زدراۆستۆۋيتە!.....(اۋەنمەن داۋىستارىن جوعارى كوتەرەدى.)
- سالەمەتسىز بە! (تومەن تۇسەدى. تاعى ءبىر قايتالايدى.)
(وسى كەزدە ەسىك اشىلىپ، كوڭىلسىز ەرگەجەيلى - گنوميك كىرەدى دە بالالارعا سالەمدەسەدى.)
مۋز. جەتەكشى: - بالالار سەندەر تانىدىڭدار ما بۇل كىم؟
ەرگەجەيلى سەنىڭ نەگە كوڭىلىڭ جوق؟
ەرگەجەيلى:- كۇز ءبىتىپ قىس تا جاقىنداپ قالدى، ال مەندە
تۇراتىن ءۇي جوق، مەن توڭىپ قالتىراپ ءجۇرمىن، ءۇي ىزدەپ
ىڭعايلى ەشتەڭە تابا الماي ءجۇرمىن. بالالار سەندەر ماعان كومەكتەسەسىڭدەر مە؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
مۋز. جەتەكشىسى:- بالالار ەرتەگىلەردە ەرگەجەيلى قايدا قونىستايدى؟ (بالالاردىڭ جاۋابى) - دۇرىس ورماندا، ەندەشە ءبارىمىز ورمانعا ساياحاتقا شىعايىق، ەرگەجەيلىگە ءۇي تابۋعا كومەكتەسەيىك. جىلدام جەتۋ ءۇشىن ءبىز پوروۆوزعا وتىرايىق، كانە ءبىرىمىزدىڭ ارتىنا ءبىرىمىز تۇرايىق. بالالار جول تەگىس ەمەس سوندىقتان يرەلەكتەپ جۇرەمىز. (پوروۆوز اۋەنىمەن بالالار ورمانعا كەتەدى. ءبىرىنشى ۇيگە كەلىپ توقتايدى.)
مۋز. جەتەكشى: بالالار مىنا ۇيدە قانداي سۋرەتتى كورىپ تۇرسىڭدار؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
- دۇرىس بەسىكتىڭ سۋرەتى سالىنعان، ال ءبىز بەسىك جىرىن بىلەمىز بە؟ (بالالاردىڭ جاۋابى)
- ەندەشە بىزدە قۋىرشاعىمىزدى الديلەپ ءان ايتايىق.
ءان « ءالدي - ءالدي قۋىرشاق»(ەرگەجەيلى بۇل انگە ۇيىقتاپ
قالادى)
مۋز. جەتەكشى: بالالار بۇل ءان قانداي جانرعا جاتادى؟
بۇل بەسىك - جىرى جانرىنا جاتادى، ءار ءاننىڭ ءوزىنىڭ جانرى بولادى، بۇل ءاننىڭ جانرى بەسىك جىرى نەمەسە ورىسشا
ايتقاندا كولىبەلنىي جانر دەيمىز. ەرگەجەيلى ۇيىقتاپ قالىپتى عوي، تۇرا عوي ساعان بۇل ءۇي ۇنادى ما؟
ەرگەجەيلى: جوق مۇندا ۇيقىم كەلەدى دە تۇرادى، ماعان بۇل ءۇي ۇنامايدى. باسقا ءۇي ىزدەۋگە كەتتىك.(بالالار پوروۆوز بولىپ تۇرا قالىپ اۋەنىمەن قوزعالادى، كىشكەنە جۇرگەننەن كەيىن ەكىنشى ۇيشىككە كەلىپ توقتايدى. بۇل ءۇيدىڭ سىرتىندا مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ سۇرەتى سالىنعان.)
مۋز جەتەكشى: بالالار مەن مۇندا شۋ ەستىپ تۇرمىن، ءۇيدىڭ سىرتىندا نەنىڭ سۋرەتىن كورىپ تۇرسىڭدار؟(بالالاردىڭ جاۋابى)
- بالالار مۋزىكالى ديداكتيكالىق ويىن وينايىق.
«مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ ءۇنىن تاپ»
مۋز. جەتەكشى: بالالار سەندەر مۇقيات تىڭداڭدار ءۇنتاسپادا ءارتۇرلى اسپاپتىڭ ءۇنى جىبەرىلىپ تۇرادى، سەندەر نەنىڭ ءۇنى ەكەنىن تاۋىپ ۇستەلدىڭ ۇستىندە جاتقان كارتوچكالاردان اسپاپ سۋرەتىن تاۋىپ، مىنا ماگنيتالىق تاقتاعا ورناتاسىڭدار.(مۋزىكا اۋەنى وينالادى بالالار شەشۋىن تاۋىپ ءبىر بىرلەپ تاقتاعا شىعىپ كارتوچكالاردى ورنالاستىرادى) مۋز. جەتەكشىسى: جارايسىڭدار بالالار! ەرگەجەيلى ساعان ءۇي ۇنادى ما؟
ەرگەجەيلى: جوق، جوق بۇل ءۇي وتە شۋلى ەكەن، باسىم اۋرادى.
مۋز. جەتەكشى: ەندەشە باسقا ءۇيدى ىزدەيمىز.(بالالار تاعىدا پوروۆوز قۇرىپ تۇرا قالادى، اۋەنىمەن ءجۇرىپ ءۇشىنشى ۇيگە كەلىپ توقتايدى. (ءۇيدىڭ سىرتىندا نوتانىڭ بەلگىلەرى بار ەكەن.) مۋزىكا جەتەكشى:- تۋك - تۋك كىم مۇندا تۇرادى؟
اۋ - اۋ، كىم ءاندى ايتادى، اۋ - اۋ، كانە شىعا عوي بىزگە،
كوڭىلدى، اسەم بالالارعا! كوڭىلدى نوتا: - بۇل مەن، مەن كوڭىلدى نوتكامىن!
سالەمەتسىزدەر مە بالالار!
مەن سەندەرگە ولەڭ ايتىپ بەرەيىن. ءان:« گنوميك» مۋزىكا جەتەكشى: راحمەت ساعان، كوڭىلدى ەرگەجەيلىنىڭ ءانى ەكەن. ۇنادى ما ساعان وسى ءۇي، ەرگەجەيلى؟ ەرگەجەيلى: يا، وتە كوڭىلدى ءۇي ەكەن، ەندى مەن مۇندا تۇراتىن بولدىم. راحمەت بالالار! سەندەر ماعان
كومەكتەستىڭدەر، كەرەمەت ءۇي تاۋىپ بەردىڭدەر. ال ەندى مەن، سەندەرگە ويىن ويناتىپ جىبەرەيىن، ماناعى ولەڭگە مەنىمەن بىرگە قيمىل قوزعالىس جاسايسىڭدار، ولەڭ بىتكەننەن كەيىن مىنا جەردەگى جاتقان بۇرىلەردى (شيشكا) تەز جيناپ الاسىڭدار، كىمگە جەتپەي قالسا سول بالا ويىننان شىعادى......(بالالار ءاندى ايتىپ بيلەيدى اۋەن بىتكەسىن بۇرىلەردى (شيشكا) الۋعا شاپشاڭدىق كورسەتەدى، ويىن بىرنەشە رەت قايتالانادى. ويناپ بولعاسىن ەرگەجەيلى بالاردىڭ بارىنە بۇرىلەردى ۇلەستىرەدى.)
ەرگەجەيلى: ءبىز كوڭىلدى نوتكا ەكەۋمىز ۇيىمىزگە كەتەيىك، ال سەندەر بالالار بالاباقشالارىڭا تەزدەتىپ جەتىپ الىڭىزدار.
ساۋ بولىڭدار!
مۋزىكا جەتەكشىسى: ساۋ بولىڭدار! (ەرگەجەيلى كوڭىلدى نوتامەن بىرگە شىعىپ كەتەدى.)
- بالالار ورمان ءىشى قانداي تىپ تىنىش، اۋاسى قانداي كەرەمەت! ءبىز بۇگىن نە ىستەدىك؟ كىمگە كومەكتەستىك؟
ال سەندەر ءوز ۇيلەرىڭدە مامالارىڭا، اكەلەرىڭە كومەكتەسەسىڭدەر مە؟ دۇرىس وزىمىزدەن ۇلكەن كىسىلەرگە بارىنە
قول ۇشىن تيگىزىپ تۇرۋ كەرەك. ەندەشە بالالار، ورماننان
بالاباقشامىزعا جىلدام جەتۋ ءۇشىن ءبىز تۇلپار بولىپ
شابايىق. ءان: «تۇلپارىم»
مۋز. جەتەكشىسى: مىنە بالالار بالا باقشامىزعا دا جەتتىك.
بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزگە سەندەر وتە جاقسى قاتىستىڭدار ساۋ بولىڭدار!
You Might Also Like
-
ءۇي جانۋارلارى جانە ولاردىڭ ادامعا پايداسى تۋرالى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، تولدەرىن دۇرىس اتاي ءبىلۋىن ۇيرەتۋ. سوزدىك قورىن مولايتۋ، دۇرىس سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ. ەستەتيكالىق تاربيە بەرىپ، ءتورت تۇلىككە دە...
-
«دەنساۋلىق» ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى
