كيريلل ءالىپبيى
كيريلل ءالىپبيى (كيريلليسا) — سلاۆيان اعارتۋشىسى كيريللدىڭ اتىمەن اتالعان ءالىپبي. كيريلل 827 جىل شاماسىندا فەسسالونيكي (سولۋن) قالاسىندا تۋىلعان. كيريلل سلاۆيان ەلدەرىنە حريستيان ءدىنىن ۋاعىزداۋ ءۇشىن سلاۆيان ءالىپبيىن جاسايدى. گرەك جازۋىنىڭ 25 ارپىنە سلاۆيان ءتىلىنىڭ دىبىستارىن بەلگىلەۋ ءۇشىن قوسىمشا 18 ءارىپ قوسىپ، 43 ارىپتەن تۇراتىن ءالىپبي قۇراستىرادى. رەسەيگە كيريلليسا X عاسىردا ەنگەن. كەيىن ورىس الىپبيىنەن كيريلليسانىڭ 12 ءارپى شىعارىلىپ، ەكى جاڭا ءارىپ (ي، ە) قوسىلعان.
1940 جىلى كەڭەس وداعى حالىقتارى بىرتەكتى ءالىپبيدى قولدانۋى قاجەت دەگەن ساياساتپەن كسرو قۇرامىنداعى حالىقتاردىڭ جازۋى جاپپاي كيريلليساعا كوشىرىلدى. ونىڭ ىشىندە قازاق جازۋى دا كيريلل الىپبيىنە كوشىرىلىپ، بۇگىنگە دەيىن قولدانىلىپ كەلەدى. ورىس تىلىندە جوق قازاق ءتىلى دىبىستارىنىڭ تاڭبالارى كيريلل تاڭبالارىنا ۇقساستىرىلىپ (ق-ك، ع-گ، ءو-و، ڭ-ن)، قازىرگى قازاق ءالىپبيى قابىلداندى. بۇل ءالىپبيدىڭ قازاق تىلىنە ءتان ەرەكشەلىكتەردىڭ ءبارىن تولىق تاڭبالاي الماۋىنا بايلانىستى كەيىنگى جىلدارى قازاق جازۋىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ ماسەلەسى كوبىرەك كوتەرىلۋدە.
You Might Also Like
-
1. ۇيگە تازا اۋا مولىنان كىرسىن، كۇننىڭ ساۋلەسى (شۋاعى) كىرىپ تۇرسىن. ساۋ بولۋ ءۇشىن تازا اۋا، كۇننىڭ شۋاعى وتە كەرەك ەكەنىن ۇمىتپا.
-
جارىلىستىڭ ەپيسەنترى — جارىلىس ورتالىعىنىڭ جەر ۇستىندەگى (اكۆاتورياداعى) پروەكسياسى. جارىلىس ورتالىعى جارقىل شىعاتىن نەمەسە يادرولىق جارىلىستىڭ وت شارىنىڭ ورتالىعى تۇراتىن نۇكتە. جەر استىنداعى...
