لەكسيكا تاراۋىن قايتالاۋ
قازاق ءتىلى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: لەكسيكا تاراۋىن قايتالاۋ
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: لەكسيكا تاراۋىن قايتالاۋ ارقىلى وقۋشى ءبىلىمىن ساراپقا سالۋ
ءا) تاربيەلىك: ءسوز قۇدىرەتىن تەرەڭ تۇسىنۋگە، ورىندى قولدانۋعا، ديالوگ قۇرۋعا ۇيرەتۋ
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن وياتۋ، سانادا بار بەينەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ، ونى كوركەم بەينەمەن تۇيىندەۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، ءتىل دامىتۋ
سىني تۇرعىدان ويلاۋ، وقۋدى باعالاۋ، اكت
ساباقتىڭ ءتۇرى: تانىمدىق جيناقتاۋ
كورنەكىلىگى: سلايد، تەست تۇرلەرى، تالداۋ، «دوسىما كومەك» ويىنى.
ساباقتىڭ بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: - بالالار، ۇيگە لەكسيكا تاراۋىن تولىق قايتالاپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن.
بۇگىنگى ساباعىمىز «اپتانىڭ جەتى كۇنى» دەگەن تاقىرىپپەن وتەدى. اپتانىڭ ءار كۇنىنە تاپسىرمالار بەرىلەدى، سول تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى لەكسيكا تاراۋىن قايتالايمىز.
ەندەشە دۇيسەنبى كۇنگى تاپسىرمادان باستايىق.
لەكسيكا
ءسوز الەمىنە ساياحات
لەكسيكا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟
ءسوزدىڭ تۋرا، اۋىسپالى ماعىنالارى دەگەنىمىز نە؟
كوپ ماعىنالى سوزدەر قانداي سوزدەر؟
ومونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
سينونيمدەر نەندەي سوزدەر؟
انتونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
تابۋ دەگەنىمىز نە؟
ەفەميزم، ديسفەميزم نەندەي سوزدەر؟
تۇراقتى تىركەستەر دەگەنىمىز نە؟
ماقال - ماتەلدەر دەگەنىمىز نە؟
كونەرگەن سوزدەر، تۇرلەرى تۋرالى ايتىڭدار؟
جالپىلاما لەكسيكا دەگەنىمىز نە؟
كىرمە سوزدەر، نەولوگيزمدەر نەندەي سوزدەر؟
ديالەكت، كاسىبي سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
تەرميندەر دەگەنىمىز نە؟
«كىم جىلدام؟»
ۇزىندىلەردەگى استى سىزىلعان سوزدەردىڭ قانداي سوزدەرگە جاتاتىنىن انىقتاڭدار.
1. نايزالارى ساپتاۋلى،
دۇشپانعا اتار جەبەسى،
قورامساقپەن قاپتاۋلى
2. ءبىر ءشاي ءىشىم مۇرسات بولمادى،
ءنان بالىق تا قۇتىرىپ
سۋعا سىيماي ساندالدى.
3. اتام ءبىر قايتتى دۇنيەدەن،
بەس جاستى جەتىم قالدىردى.
4. راحاتسىز بىتكەن مال
ۇيقىدا كورگەن ءتۇس دەگەن.
5. حاكىمى ءادىل بولماسا،
بۇقارا، بايتاق ەل جەتىم.
تەست تۇرلەرىنە تالداۋ
1. جابىق تەست
1. تىلدەگى سوزدەردىڭ تۇتاس جيىنتىعى...
ا) سوزدىك قۇرام
ءا) ءماتىن
ب) لەكسيكا
2. ەۆفەميزىمى بار سوزدەردى انىقتا.
ا) ۇرلىق
*ءا) قولدى بولدى
ب) ۇرلاندى
3. ەسكى نانىم بويىنشا اتىن تۋرا ايتۋعا تىيىم سالىنعان ءسوزدى ءتىل بىلىمىندە...
ا) لەكسيكا
ءا) كوپ ماعىنالى
*ب) تابۋ
4. ويدى بەينەلەپ ءارى تۇسپالداپ جانە يشارا تۇرىندە ايتىلعان ءسوزدى...
ا) ماقال
ءا) سوزدىك قور
ب) ماتەل
5. تىلدە جاڭا ۇعىمداردى بىلدىرەتىن سوزدەر....
ا) كىرمە سوزدەر
ءا) جاڭا سوزدەر
ب) تىركەس سوزدەر
6. ءانتونيمدى تاپ.
ا) سۋلى – سۋسىز
ءا) سۋلى – قۇرعاق
ب) سۋلى - سۋلى ەمەس
7. مىنا سوزدەردەن تابۋدى تاپ.
ا) شىرايلىم
ءا) قايىن ءسىڭدى
ب) اقمارال
8. مىنا سوزدەردەن تۇراقتى تىركەستى انىقتا.
ا) تاس باۋىر - مەيىرىمسىز
ءا) تاس باۋىر - تاس باۋىر ەمەس
*ب) تاس باۋىر - جۇرەك جۇتقان
سايكەستىك تەست
انتونيمدىك تۇراقتى تىركەستەردىڭ سايكەس سىڭارىن تابۋ
1. بەتىنەن وتى شىعۋ ------- بەتى شىمىرىكپەۋ
2. ات ءىزىن قۇرعاتپاۋ--------- ات ءىزىن سالماۋ
3. جۇرەگى مۇزداۋ ------------ ءىشى جىلۋ
4. قۇلاق اسپاۋ --------------- قۇلاق قويۋ
5. كوڭىل تاسۋ ----------------- كوڭىلى باسىلۋ
6. جۇلدىزى جاراسقان ----- جۇلدىزى قارسى
7. اتى جەر جارۋ ------------ اۋىزعا ىلىنبەۋ
بالاما (التەرناتيۆتى) تەست
1. ءسوزدىڭ زاتتى يا قۇبىلىستى اتاپ بىلدىرەتىن ماعىناسىن تۋرا ماعىنا دەي مە؟
2. ارىق ادام، سۋ ىشەتىن ارىق سوزدەرى سينونيم بە؟
3. بەلگىلى ءبىر سوزدەردىڭ جيىنتىعى ءماتىن بە؟
4. بەلگىلى ءبىر ويدىڭ جيىنتىعى ءماتىن بە؟
5. بىركەلكى دىبىستالىپ ايتىلاتىن، ءبىراق ماعىناسى باسقا - باسقا سوزدەردىڭ توبىن ومونيم دەي مە؟
6. ەكى يا ودان دا كوپ ماعىناعا يە بولۋىن كوپ ماعىنالى دەي مە؟
7. ماعىنالارى ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى بولىپ كەلەتىن سوزدەردى كوپ ماعىنالى دەي مە؟
8. ءوڭ، ءتۇر، ءتۇس، كەلبەت، ءپىشىن، اجار، كورىك سوزدەرى زات ەسىمدەردەن بولعان سينونيمدەرگە جاتا ما؟
9. باسقا تىلدەن ەنگەن سوزدەردى تاريحي سوزدەر دەي مە؟
10. ۇل بالاعا شىراق، مىرزا جىگىت، تورە جىگىت دەپ ات قويۋ انتونيم بە؟
11. جەدەلحات، عارىش، زەينەتاقى سوزدەرى ءماتىن بە؟
تولىقتىرۋ تەست
بەرىلگەن سويلەم، سوزدەرگە كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ارىپتەردى قويۋ كەرەك.
1. كونەرگەن ءسوزدىڭ ەرەجەسى.
قول... نىس... ن شى... پ قال...، تا... حي شى... ما... دا ع... ن... كەز... سە... ن، ما... ن... ى كو... كى ءسو... دەر... ءى كو... رگە... ءسوز... ر دەي... ز.
2. ءماتىننىڭ ەرەجەسى.
بەل... ءلى ب... ر وي... ىڭ جي... تى... ى.
لەكسيكالىق تالداۋ
مىنا سويلەمدەرگە لەكسيكالىق تالداۋ جۇرگىزىڭدەر
ارداق اكەسىن ادەپتى، جىلى جۇزبەن قارسى الدى.
اتا - قونىستارمەن ۇلكەندى - كىشىلى ۇيلەردى قاتار ورنالاستىردى.
ساۋاتتىلىق - ءتىل قاسيەتىن مەڭگەرۋشىلىك
وزدىك ديكتانت
ابايدىڭ «قىس» ولەڭىنىڭ ەكى شۋماعىن جاتقا جازىڭدار.
ءتىل دامىتۋ
مىنا تاقىرىپتارعا سينونيم سوزدەردى، تۇراقتى تىركەستەردى قاتىستىرىپ ءماتىن قۇراڭدار.
1. مەنىڭ دوسىم
2. مەنىڭ مەكتەبىم
3. مەنىڭ اتا - انامنىڭ كاسىبى
دەمالۋ ءساتى
ەسىڭە ساقتا!
سەن اپتانىڭ التى كۇنىندە مەكتەپكە كەلىپ، عىلىممەن اينالىسىپ ءجۇرسىڭ. عىلىم نەگىزى مەكتەپتەن باستالادى. كۇندەلىكتى ساباعىڭ - جاڭا ءبىلىم بەتىن اشۋ، جاڭا تەرمين سوزدەرمەن تانىسۋ.
قىزىلوردا قالاسى، №211 احمەت بايتۇرسىنوۆ
اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ قازاق ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى
بولاتبايەۆا ميرامكۇل
ساباقتىڭ تاقىرىبى: لەكسيكا تاراۋىن قايتالاۋ
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: لەكسيكا تاراۋىن قايتالاۋ ارقىلى وقۋشى ءبىلىمىن ساراپقا سالۋ
ءا) تاربيەلىك: ءسوز قۇدىرەتىن تەرەڭ تۇسىنۋگە، ورىندى قولدانۋعا، ديالوگ قۇرۋعا ۇيرەتۋ
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن وياتۋ، سانادا بار بەينەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ، ونى كوركەم بەينەمەن تۇيىندەۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، ءتىل دامىتۋ
سىني تۇرعىدان ويلاۋ، وقۋدى باعالاۋ، اكت
ساباقتىڭ ءتۇرى: تانىمدىق جيناقتاۋ
كورنەكىلىگى: سلايد، تەست تۇرلەرى، تالداۋ، «دوسىما كومەك» ويىنى.
ساباقتىڭ بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: - بالالار، ۇيگە لەكسيكا تاراۋىن تولىق قايتالاپ كەلۋ تاپسىرىلعان بولاتىن.
بۇگىنگى ساباعىمىز «اپتانىڭ جەتى كۇنى» دەگەن تاقىرىپپەن وتەدى. اپتانىڭ ءار كۇنىنە تاپسىرمالار بەرىلەدى، سول تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى لەكسيكا تاراۋىن قايتالايمىز.
ەندەشە دۇيسەنبى كۇنگى تاپسىرمادان باستايىق.
لەكسيكا
ءسوز الەمىنە ساياحات
لەكسيكا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟
ءسوزدىڭ تۋرا، اۋىسپالى ماعىنالارى دەگەنىمىز نە؟
كوپ ماعىنالى سوزدەر قانداي سوزدەر؟
ومونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
سينونيمدەر نەندەي سوزدەر؟
انتونيمدەر دەگەنىمىز نە؟
تابۋ دەگەنىمىز نە؟
ەفەميزم، ديسفەميزم نەندەي سوزدەر؟
تۇراقتى تىركەستەر دەگەنىمىز نە؟
ماقال - ماتەلدەر دەگەنىمىز نە؟
كونەرگەن سوزدەر، تۇرلەرى تۋرالى ايتىڭدار؟
جالپىلاما لەكسيكا دەگەنىمىز نە؟
كىرمە سوزدەر، نەولوگيزمدەر نەندەي سوزدەر؟
ديالەكت، كاسىبي سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
تەرميندەر دەگەنىمىز نە؟
«كىم جىلدام؟»
ۇزىندىلەردەگى استى سىزىلعان سوزدەردىڭ قانداي سوزدەرگە جاتاتىنىن انىقتاڭدار.
1. نايزالارى ساپتاۋلى،
دۇشپانعا اتار جەبەسى،
قورامساقپەن قاپتاۋلى
2. ءبىر ءشاي ءىشىم مۇرسات بولمادى،
ءنان بالىق تا قۇتىرىپ
سۋعا سىيماي ساندالدى.
3. اتام ءبىر قايتتى دۇنيەدەن،
بەس جاستى جەتىم قالدىردى.
4. راحاتسىز بىتكەن مال
ۇيقىدا كورگەن ءتۇس دەگەن.
5. حاكىمى ءادىل بولماسا،
بۇقارا، بايتاق ەل جەتىم.
تەست تۇرلەرىنە تالداۋ
1. جابىق تەست
1. تىلدەگى سوزدەردىڭ تۇتاس جيىنتىعى...
ا) سوزدىك قۇرام
ءا) ءماتىن
ب) لەكسيكا
2. ەۆفەميزىمى بار سوزدەردى انىقتا.
ا) ۇرلىق
*ءا) قولدى بولدى
ب) ۇرلاندى
3. ەسكى نانىم بويىنشا اتىن تۋرا ايتۋعا تىيىم سالىنعان ءسوزدى ءتىل بىلىمىندە...
ا) لەكسيكا
ءا) كوپ ماعىنالى
*ب) تابۋ
4. ويدى بەينەلەپ ءارى تۇسپالداپ جانە يشارا تۇرىندە ايتىلعان ءسوزدى...
ا) ماقال
ءا) سوزدىك قور
ب) ماتەل
5. تىلدە جاڭا ۇعىمداردى بىلدىرەتىن سوزدەر....
ا) كىرمە سوزدەر
ءا) جاڭا سوزدەر
ب) تىركەس سوزدەر
6. ءانتونيمدى تاپ.
ا) سۋلى – سۋسىز
ءا) سۋلى – قۇرعاق
ب) سۋلى - سۋلى ەمەس
7. مىنا سوزدەردەن تابۋدى تاپ.
ا) شىرايلىم
ءا) قايىن ءسىڭدى
ب) اقمارال
8. مىنا سوزدەردەن تۇراقتى تىركەستى انىقتا.
ا) تاس باۋىر - مەيىرىمسىز
ءا) تاس باۋىر - تاس باۋىر ەمەس
*ب) تاس باۋىر - جۇرەك جۇتقان
سايكەستىك تەست
انتونيمدىك تۇراقتى تىركەستەردىڭ سايكەس سىڭارىن تابۋ
1. بەتىنەن وتى شىعۋ ------- بەتى شىمىرىكپەۋ
2. ات ءىزىن قۇرعاتپاۋ--------- ات ءىزىن سالماۋ
3. جۇرەگى مۇزداۋ ------------ ءىشى جىلۋ
4. قۇلاق اسپاۋ --------------- قۇلاق قويۋ
5. كوڭىل تاسۋ ----------------- كوڭىلى باسىلۋ
6. جۇلدىزى جاراسقان ----- جۇلدىزى قارسى
7. اتى جەر جارۋ ------------ اۋىزعا ىلىنبەۋ
بالاما (التەرناتيۆتى) تەست
1. ءسوزدىڭ زاتتى يا قۇبىلىستى اتاپ بىلدىرەتىن ماعىناسىن تۋرا ماعىنا دەي مە؟
2. ارىق ادام، سۋ ىشەتىن ارىق سوزدەرى سينونيم بە؟
3. بەلگىلى ءبىر سوزدەردىڭ جيىنتىعى ءماتىن بە؟
4. بەلگىلى ءبىر ويدىڭ جيىنتىعى ءماتىن بە؟
5. بىركەلكى دىبىستالىپ ايتىلاتىن، ءبىراق ماعىناسى باسقا - باسقا سوزدەردىڭ توبىن ومونيم دەي مە؟
6. ەكى يا ودان دا كوپ ماعىناعا يە بولۋىن كوپ ماعىنالى دەي مە؟
7. ماعىنالارى ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى بولىپ كەلەتىن سوزدەردى كوپ ماعىنالى دەي مە؟
8. ءوڭ، ءتۇر، ءتۇس، كەلبەت، ءپىشىن، اجار، كورىك سوزدەرى زات ەسىمدەردەن بولعان سينونيمدەرگە جاتا ما؟
9. باسقا تىلدەن ەنگەن سوزدەردى تاريحي سوزدەر دەي مە؟
10. ۇل بالاعا شىراق، مىرزا جىگىت، تورە جىگىت دەپ ات قويۋ انتونيم بە؟
11. جەدەلحات، عارىش، زەينەتاقى سوزدەرى ءماتىن بە؟
تولىقتىرۋ تەست
بەرىلگەن سويلەم، سوزدەرگە كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ارىپتەردى قويۋ كەرەك.
1. كونەرگەن ءسوزدىڭ ەرەجەسى.
قول... نىس... ن شى... پ قال...، تا... حي شى... ما... دا ع... ن... كەز... سە... ن، ما... ن... ى كو... كى ءسو... دەر... ءى كو... رگە... ءسوز... ر دەي... ز.
2. ءماتىننىڭ ەرەجەسى.
بەل... ءلى ب... ر وي... ىڭ جي... تى... ى.
لەكسيكالىق تالداۋ
مىنا سويلەمدەرگە لەكسيكالىق تالداۋ جۇرگىزىڭدەر
ارداق اكەسىن ادەپتى، جىلى جۇزبەن قارسى الدى.
اتا - قونىستارمەن ۇلكەندى - كىشىلى ۇيلەردى قاتار ورنالاستىردى.
ساۋاتتىلىق - ءتىل قاسيەتىن مەڭگەرۋشىلىك
وزدىك ديكتانت
ابايدىڭ «قىس» ولەڭىنىڭ ەكى شۋماعىن جاتقا جازىڭدار.
ءتىل دامىتۋ
مىنا تاقىرىپتارعا سينونيم سوزدەردى، تۇراقتى تىركەستەردى قاتىستىرىپ ءماتىن قۇراڭدار.
1. مەنىڭ دوسىم
2. مەنىڭ مەكتەبىم
3. مەنىڭ اتا - انامنىڭ كاسىبى
دەمالۋ ءساتى
ەسىڭە ساقتا!
سەن اپتانىڭ التى كۇنىندە مەكتەپكە كەلىپ، عىلىممەن اينالىسىپ ءجۇرسىڭ. عىلىم نەگىزى مەكتەپتەن باستالادى. كۇندەلىكتى ساباعىڭ - جاڭا ءبىلىم بەتىن اشۋ، جاڭا تەرمين سوزدەرمەن تانىسۋ.
قىزىلوردا قالاسى، №211 احمەت بايتۇرسىنوۆ
اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ قازاق ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى
بولاتبايەۆا ميرامكۇل
You Might Also Like
